وصیت
وصیت به معنای توصیه و سفارش فردی با فرد دیگر است.
آیا انسان می تواند ثلث مالش را هنگام وصیّت در اشیای خاصّی قرار دهد؟
برای هر موردی که مشروع و مباح است می تواند وصیّت کند، و ثلثرا در مال خاصّی که بخواهد تعیین نماید.
برای هر موردی که مشروع و مباح است می تواند وصیّت کند، و ثلثرا در مال خاصّی که بخواهد تعیین نماید.
پاسخ:
برای هر موردی که مشروع و مباح است می تواند وصیّت کند، و ثلثرا در مال خاصّی که بخواهد تعیین نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- انسان در چه صورت میتواند بر بیشتر از ثلث مال خود وصیّت کند؟
- فردی به صورت شفاهی وصیّ و ناظری برای خود مشخّص نموده، امّا وصیّت نامه کتبی ندارد. آیا اموال او ثلث می‌شود؟ اگر ثلث نمیشود، آیا ورثه میتوانند برای ذخیره اخروی پدر، بخشی از اموال را ثلث قرار دهند؟
- اگر فردی وصیت کند درآمد ثلث اموالم را صرف عزاداری سیدالشّهدا (علیه السلام) کنید آیا وصیت است یا وقف؟
- اگر میّت تعیین وصی نموده، اما وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- اگر میّت تعیین وصی نموده، اما وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- آیا میت می تواند وصیت کند که از ثلث اموالش به یکی فرزند انش چیزی ندهند ؟
- اگر در وصیت نامه برای مصرف ثلث مواردی لیست شده باشد اما بعد از عمل به وصیت مقداری از ثلث اموال متوفی زیاد آمده است. آیا مازاد ثلث متعلق به وراث است یا حاکم شرع یا اینکه باید در خیرات صرف شود؟
- اگر میّت وصیت کند که شخص خاصّی نماز بر او بخواند عمل به وصیّت او چه حکمی دارد؟ در این مورد اجازه ولیُّ او لازم است؟
- اگرشخص وصیّت کند ثلث مال او را نگه دارند و عایدی آن را به مصرفی برسانند حکم چیست؟
- اگر ثلث را به عین وصیّت کند مثلاً بگوید (فلان منزلم بابت ثلث هزینه شود) در حالی که هنگام فوت این ملک به اندازه ثلث یا کمتر بوده، امّا بعد از مدّتی قیمت آن ترقّی کرد و از ثلث بیشتر شد چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی وصیّت کرد از ثلث مالش برای او نماز و روزه و دیگر واجبات را استیجار کنند و ثلث کفایت نکند، وظیفه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی وصیّت کرده بطور مطلق که ثلث مالش را برایش خرج کنند، حال آن را باید در چه مصارفی رساند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی وصیّت کرده تا پنج سال محصول ثلث مالش صرف خیرات گردد و بعد از آن وقف امام حسین 7 باشد آیا این وصیّت صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر میّت وصیّت کرده ثلث مالش را برایش خرج کنند حالا جز خانهای که زن و بچّههای کوچکش نشستهاند چیز دیگری ندارند، آیا وصیّ میتواند برای انجام وصیّت خانه را برای اخراج ثلث بفروشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی وصیّت کرده که ثلث مالش را خرج کتابخانهای در کربلا نمایند، حال که دسترسی ممکن نیست، آیا جایز است آن را خرج کتابخانهای در ایران نمایند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی وصیت کرده که از ثلث مالش بیست سال نماز و روزه استیجار کنند. و اندازه معینی هم از ثلث به پسر بچه صغیری که دارد بدهند. حال برای هردو کافی نیست، کدام از آنها مقدم است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی وصیت کرده ثلث مالش را صرف نماز و روزه ی قضا نمایند. با ثلث مالش می توان 80 سال برایش نماز و روزه گرفت. در حالی که این شخص 50 سال بیشتر عمر نکرده است. وظیفه ی ما را بیان فرمایید؟
- [آیت الله سبحانی] پدر اینجانب وصیت کرد که از ثلث مالش بعد از مخارج معمول، یک حج واجب و نماز و روزه به مدت عمر، هزینه شود و بنده به عنوان وصی پس از بررسی به این نتیجه رسیدم که ثلث اموال بیشتر از موارد وصیت می باشد. آیا می توان کل ثلث را در بانک یا در معامله ای به کار گرفت و از درآمد آن به وصیت عمل نمود و مابقی را در دیگر امور به عنوان صدقه ی جاریه مصرف کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] پدری ثلث اموالش را برای خودش وصیّت کرده و مرا وصیّ خود قرار داده است، بعد از تقسیم ترکه، ثلث آن کنار گذاشته شده، آیا جایز است برای اجرای وصایای او قسمتی از ثلث مال او را بفروشم؟
- [آیت الله بهجت] شخصی وصیّت کرده ثلث مالش را در موارد معیّنی که ذکر کرده صرف کنند، در صورتی که از موارد مذکوره زیاد آمد چه کنند؟ به ورثه می دهند یا در مطلق خیرات صرف می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه کسی وصیت های متعدد برای کارهای مختلف کند و ثلث او کفایت نکند، باید به ترتیب آنچه در وصیت ذکر شده عمل کنند تا به اندازه ثلث برسد و بقیه وصیت باطل است (مگر این که ورثه اجازه دهند) اما اگر در وصیت خود واجبات را هم ذکر کرده باشد مانند حج و خمس و زکات و مظالم این قسمت از اصل مال برداشته می شود و بقیه از ثلث.
- بدهکاری و حج واجب و خمس و زکات و مانند آن را باید از اصل مال بدهند، اگر چه وصیت نکرده باشد و چنانچه چیزی اضافه بیاید هرگاه وصیتی کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند باید به وصیت عمل کنند و اگر کسی وصیت نکرده باشد ثلث برای او نیست و آنچه بعد از ادای دین اضافه می ماند مال ورثه است.
- هرگاه اجیر پیش از تمام کردن عمل از دنیا برود و خودش نیز نماز قضا بر ذمه داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بوده دیگری را اجیر کنند و یا اگر شرط کرده اند خودش به جا آورد باقیمانده را برگردانند، اما برای نمازهای خودش نمی توانند از مال او بردارند مگر با رضایت ورثه و یا در صورتی که وصیت کرده از ثلث مالش به مصرف نماز برسانند.
- هرگاه وصیت کند ثلث مال او را نگه دارند و عایدی آن را به مصرفی برسانند باید مطابق آن عمل شود.
- انسان نمی تواند بیش از مقدار ثلث مال خود را وصیت کند، مگر این که ورثه اجازه دهند، خواه این اجازه قبل از فوت او باشد یا بعد از فوت و ورثه بعد از اجازه نمی توانند از حرف خود برگردند، خواه قبل از فوت اجازه داده باشند یا بعد از آن بنابر احتیاط واجب.
- هرگاه کسی در مرضی که با آن مرض از دنیا برود در حالی که کاملاً هوشیار باشد مقداری از مالش را به کسی ببخشد و تحویل دهد و یا در معاملاتش تخفیف های جزئی یا کلّی بری مشتری قایل شود صحیح است؛ هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- (وصیت) آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش کارهایی را انجام دهند (و آن را وصیت عهدیه گویند) مانند وصیت هایی که برای کفن و محل دفن و مراسم دیگر می کنند، یا بگوید بعد از مرگش چیزی از اموال او ملک کسی باشد (آن را وصیت تملیکیه گویند) یا برای اولاد خود قیم و سرپرستی معین کند.
- کفن را بطور متعارف از واجب و مستحب می توان از اموال میت برداشت، هرچند صغیر داشته باشد، اما زاید بر متعارف را نمی توان از حق صغیر برداشت، مگر این که وصیت کرده باشد، که در این صورت می توان مقدار اضافی را از ثلث حساب کرد.
- هرگاه انسان با خبر شود کسی او را وصی خود کرده، چنانچه به اطلاع وصیت کننده برساند که حاضر به قبول وصیت نیست و او بتواند دیگری را وصی خود کند وصیت اول باطل می شود، ولی اگر پیش از مردن او باخبر نشود، یا باخبر شود اما به او اطلاع ندهد که حاضر به قبول وصیت نیست، یا اطلاع دهد و او دسترسی به شخص دیگری نداشته باشد، احتیاط واجب آن است که به وصیت عمل کند، مگر این که مشقت شدیدی داشته باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان از وصیت خود برگردد؛ مثلا بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند؛ بعد بگوید به او ندهند؛ وصیت باطل می شود. واگر وصیت خود را تغییر دهد مثل آنکه قیمی برای بچه های خود معین کند؛ بعد دیگری را به جای او قیم نماید؛ وصیت اولش باطل می شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان از وصیت خود برگردد مثلًا بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید به او ندهند وصیت باطل می‌شود، و اگر وصیت خود را تغییر دهد مثل آن که قیّمی برای بچههای خود معین کند، بعد دیگری را بهجای او قیّم نماید، وصیت اولش باطل می‌شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان از وصیّت خود برگردد، مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید به او ندهند، وصیّت باطل می‌شود، و اگر وصیّت خود را تغییر دهد، مثل آنکه قیّمی برای بچههای خود معیّن کند بعد دیگری را به جای او قیّم نماید، وصیّت اولش باطل می‌شود و باید به وصیّت دوم او عمل نمایند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان از وصیّت خود برگردد، مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند و بعد بگوید به او ندهند، وصیّت باطل می‌شود و اگر وصیّت خود را تغییر دهد، مثل آن که قیّمی برای بچّههای خود معیّن کند و بعد دیگری را به جای او قیّم نماید، وصیّت اوّل او باطل می‌شود و باید به وصیّت دوم او عمل نمایند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان از وصیّت خود برگردد مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسیبدهند، بعد بگوید به او ندهند وصیّت باطل می‌شود و اگر وصیّت خود را تغییر دهد مثل آن که قیّمی برای بچههای خود معیّن کند بعد دیگری را بهجای او قیّم نماید، وصیّت اوّلش باطل می‌شود و باید به وصیّت دوم او عمل نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان از وصیت خود برگردد مثلا بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند بعد بگوید به او ندهند وصیت باطل می شود و اگر وصیت خودرا تغییر دهد مثل این که قیمی برای بچه های خود معین کند بعد دیگری را به جای او قیم نماید وصیت اولش باطل می شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان از وصیت خود برگردد مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید به او ندهند وصیت باطل می شود. و اگر وصیت خود را تغییر دهد، مثل آنکه قیمی برای بچه های خود معین کند بعد دیگری را به جای او قیم نماید، وصیت اولش باطل می شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند.
- [امام خمینی] اگر انسان از وصیت خود برگردد مثلًا بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید به او ندهند وصیت باطل می‌شود، و اگر وصیت خود را تغییر دهد، مثل آن که قیمی برای بچههای خود معین کند بعد دیگری را به جای او قیم نماید، وصیت اولش باطل می‌شود و باید به وصیت دوم او عمل نمایند.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان از وصیّت خود برگردد، مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید به او ندهند، وصیّت باطل می‌شود. و اگر وصیّت خود را تغییر دهد مثل آنکه قیمی برای بچههای خود معین کند، بعد دیگری را بهجای او قیم نماید، وصیّت اوّلش باطل می‌شود و باید به وصیّت دوّم او عمل نمایند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان از وصیّت خود برگردد؛ مثلاً بگوید: ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید: به او ندهند، وصیّت باطل می‌شود و اگر وصیّت خود را تغییر دهد، مثل آن که قیّمی برای بچههای خود معیّن کند، بعد دیگری را به جای او قیّم نماید، وصیّت اوّلش باطل می‌شود و باید به وصیّت دوم او عمل نمایند.