فردی عمداً چشم کسی را از بین برده، و طبق شهادت شهود و تحقیق از طرفین، موضوع پرونده از موارد قصاص تشخیص داده شده است. ولی جانی قبل از صدور حکم تقاضای تبدیل قصاص به دیه را نموده، و مجنیّ علیه نیز موافقت کرده، و حکم به دیه صادر شده، ولی بعد از قطعی شدن حکم دادگاه بدوی و تجدید نظر، محکوم علیه مدّعی اعسار شده است. لطفاً بفرمایید:

1 آیا تقاضای اعسار با توجّه به این که قصاص با درخواست مصدوم به دیه تبدیل شده، قابل رسیدگی است؟

2 اگر موافقت مجنیّ علیه مشروط به پرداخت دیه بوده، چه حکمی دارد؟

3 اگر بدون شرط قبول کرده چگونه است؟

4 اگر تقاضای تبدیل به دیه از طرف مجنیّ علیه بوده و جانی موافقت کرده باشد چه حکمی دارد؟

در صورتی که شرایط شخص جانی تغییر نکرده، ادّعای اعسار از او پذیرفته نیست; ولی اگر شرایط عوض شده، مثلا در این اثنا ضرر و زیان مهمّی به او رسیده، این ادّعا با شهادت شهود از او پذیرفته می شود.