گذشت
کلید واژگان: مدارا، عفو، خشم، قرآن، حدیث.
اگر کسی که درآمد بین سالش از مغازه یا ماشینی است که خمس آن را نداده آیا مخمس نمودن این درآمد قبل از گذشت سال جهت ثبت نام حج لازم است یا نه ؟
قطعا اگر منبع پول مخمّس نبوده درآمدآن نیزازابتدا مشمول حکم خمس می‌شود ومخمّس نمودن آن الزامی است. نکته مهم: سود تابع اصل مال است. پس اگر اصل مال مخمّس نشده بود به این معناست که یک پنجم سود آن نیز از خمس اصل مال به دست آمده که او حقی در این خمس نداشته پس باید این خمس و به نسبت سود آن (که یک پنجم کل سود است) را بپردازد.
قطعا اگر منبع پول مخمّس نبوده درآمدآن نیزازابتدا مشمول حکم خمس می‌شود ومخمّس نمودن آن الزامی است. نکته مهم: سود تابع اصل مال است. پس اگر اصل مال مخمّس نشده بود به این معناست که یک پنجم سود آن نیز از خمس اصل مال به دست آمده که او حقی در این خمس نداشته پس باید این خمس و به نسبت سود آن (که یک پنجم کل سود است) را بپردازد.
عنوان سوال:
اگر کسی که درآمد بین سالش از مغازه یا ماشینی است که خمس آن را نداده آیا مخمس نمودن این درآمد قبل از گذشت سال جهت ثبت نام حج لازم است یا نه ؟
پاسخ:
قطعا اگر منبع پول مخمّس نبوده درآمدآن نیزازابتدا مشمول حکم خمس می‌شود ومخمّس نمودن آن الزامی است.
نکته مهم:
سود تابع اصل مال است. پس اگر اصل مال مخمّس نشده بود به این معناست که یک پنجم سود آن نیز از خمس اصل مال به دست آمده که او حقی در این خمس نداشته پس باید این خمس و به نسبت سود آن (که یک پنجم کل سود است) را بپردازد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا وجوهی که از محل مازاد درآمد سال جاری برای ثبت نام حج تمتع پرداخت شده است لکن تشرف در سال های آتی انجام خواهد شد . وجوه مذکور مشمول خمس می شود یا نه ؟
- اگر شخصی در اعمال حج، قربانی بعنوان کفاره بعهده داشته باشد و همان سال انجام نداده باشد الان با گذشت چند سال چیزی بر آن افزوده می شود؟
- اگر شخصی سال خمسی ندارد و کارمند است، آیا درآمد وسط سال او خمس دارد؟ تا سپرده حج او هم مشمول خمس گردد ؟
- کسی که حساب سال ندارد، و خمس نمی پردازد، آیا شرعاً می تواند فقط مقداری از اموال را مخمّس کند و به حج برود؟
- چنانچه شخصی که سال خمسی نداشته به حجّ مشرّف شود، و با همان پولهای خمس نداده هزینه های حج، از جمله لباس احرام و قربانی را تأمین نماید. حجّ او چه حکمی دارد؟
- شخصی برای حج ثبت نام کرده وچندسال درنوبت بوده آیا برای پول او خمس شامل می‌شود؟
- درمورد ثبت نام حج تمتع، کسی که حج بر او واجب شده بعد از اینکه ثبت نام کرد باید چند سالی در نوبت بماند، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
- چندین سال قبل شوهرم برای حج مرا نام نویسی کرد و هم اکنون که نوبتم رسیده، شوهرم فوت کرده است، نمی دانم آیا خمس مبلغ ثبت نامی را داده یا نه، تکلیف چیست؟
- چندین سال قبل شوهرم برای حج مرا نامنویسی کرد و هم اکنون که نوبتم رسیده، شوهرم فوت کرده است، نمیدانم آیا خمس مبلغ ثبت نامی را داده یا نه، تکلیف چیست؟
- اگر پول مخمس را به همراه پول خمس نداده ای در بانک مسکن برای دریافت وام مسکن و ازدواج و ادامه تحصیل به صورت حساب پس انداز قرار دهیم، این وام چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی در سال های قبل برای حج ثبت نام کرده و خمس پول واریز شده را نداده است و در مدینه یا مکه می خواهد از درآمد سال جاری خمس آن پول را بدهد. آیا خمس کفایت می کند و یا باید به مقدار ربع (41) آن را بدهد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در سال های گذشته از درآمد همان سال برای حج یا عمره ثبت نام کرده است. چنان چه بخواهد خودش مشرف شود یا فیش حج را به دیگری واگذار کند، خمس آن را چگونه حساب کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا پولی که شخص بابت سرقفلی مغازه از منافع و درآمد سالش پرداخت کرده، حکم سرمایه را دارد؟ و آیا این پول خمس دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مبلغی از درآمد میان سال خود را به منظور ثبت نام حجّ تمتّع به بانک پرداخت نموده امّا رفتنش به حجّ به سالهای بعد موکول شده است آیا به این پول خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] ماشینی که سرمایه شخصی است و با آن امرار معاش میکند، نیاز به تعمیر دارد. بدین منظور، یکصد هزار تومان از پول مخمّس خرج کرده است. آیا میتواند از درآمد سال، آن را کسر کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا سرمایه مورد نیاز مانند مغازه و اجناس داخل آن که از درآمد سال تهیه شده، خمس دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد ؟
- [آیت الله سیستانی] آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد ؟
- [آیت الله سیستانی] آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد ؟
- [آیت الله مظاهری] پولی که از محل درآمد برای ثبت نام سفر حج پرداخت شده و پیش از رسیدن نوبت اعزام، سال خمسی بر آن گذشته است، آیا مشمول خمس می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که نیاز به خانه ملکی دارد آنچه را صرف خرید خانه می کند خمس ندارد، ولی اگر درآمد سالش برای خرید خانه کفایت نکند و مجبور باشد چند سال پس انداز کند تا قادر به تهیه خانه شود پولهایی که سال بر آنها گذشته خمس دارد، اما اگر فی المثل زمین خانه را در اثناء سال اول بخرد و مصالح ساختمانی را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ کدام خمس ندارد.
- کسی که نیاز به خانه ملکی دارد آنچه را صرف خرید خانه می کند خمس ندارد، ولی اگر درآمد سالش برای خرید خانه کفایت نکند و مجبور باشد چند سال پس انداز کند تا قادر به تهیه خانه شود پولهایی که سال بر آنها گذشته خمس دارد، اما اگر فی المثل زمین خانه را در اثناء سال اول بخرد و مصالح ساختمانی را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ کدام خمس ندارد.
- کسی که درآمدی از کسب و کار به دست آورده اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست یا خمس آن را داده، لازم نیست آنها را از هم جدا کند، بلکه می تواند از هر دو خرج کند و در پایان سال خمسی آنچه نسبت به سرمایه¬ی مخمّس سال قبل اضافه دارد را تخمیس کند.
- صنعتگر یا کارگری که درآمد او از مخارج سالش کمتر است می تواند کسری مخارجش را از زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا سرمایه و ملک خود را به مصرف مخارج برساند.
- حقوق بازنشستگی و یا مبلغی که به عنوان بازخرید کار داده می شود جزء درآمد همان سال محسوب می گردد و اگر چیزی تا آخر سال از آن باقی نماند خمس ندارد، اما اگر اضافه بماند خمس دارد.
- آغاز سال برای حساب خمس هر کسی اولین درآمد اوست، یعنی اگر کسی شروع به تجارت و کسب و صنعت و زراعت و غیر اینها کند، اولین زمانی که درآمد برای او حاصل می شود اول سال خمس اوست و نمی توان با قصد و نیت آن را جلو یا عقب انداخت و اگر بخواهد اول سال را جلو بیندازد راهش این است که حساب سال خود را زودتر از موعد معین برسد و خمس خود را بپردازد، همان وقت اول سال او خواهد شد.
- ماهی و حیوانات دیگری را که از دریا می گیرند خمس ندارد، ولی جزء درآمد کسب حساب می شود که اگر در آخر سال چیزی از آن یا قیمت آن اضافه بماند خمس دارد.
- اگر از درآمد کسب و کار آذوقه ای برای مصرف سالش خریده، چنانچه چیزی در آخرسال از آن زیاد بماند باید خمس آن را بدهد احتیاط این است که حتی اشیاء کم اهمیت را مانند مختصر مواد غذایی اضافی و امثال آن را هرچه هست حساب کند و باید توجه داشت که اگر می خواهد قیمت آنها را بدهد باید قیمت همان آخر سال را در نظر بگیرد خواه کمتر از خرید باشد یا بیشتر.
- کسی که دارای چند رشته کسب و کار است، مثلاً هم زراعت دارد و هم صنعت و هم درآمد کارگری، باید منافع همه را در آخر سال یکجا حساب کند، چنانچه چیزی زاید بر مخارج داشت خمس آن را بدهد.
- کتابهایی را که طلاب علوم دینی یا غیر آنها از درآمد کسب و کار می خرند چنانچه مورد نیازشان باشد خمس ندارد، ولی اگر فعلاً نیازی به آن ندارند و مقصودشان استفاده در آینده است خمس به آن تعلق می گیرد (اگر در تمام طول سال نیز از آن استفاده نکند، ولی وجود آن کتاب برای مواقع ضروری در کتابخانه لازم است، نیاز محسوب می شود) همچنین وسایلی مانند اسباب آتش نشانی در جاهایی که بیم آتش سوزی است یا داروهای ضروری و کمکهای اولیه در خانه جزء هزینه های زندگی محسوب می شود و خمس ندارد هر چند اتفاقاً در تمام سال از آنها استفاده نشود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای حجّ واجب ناچار باشد از چند سال قبل ثبت نام کند و هزینه را بدهد، خُمس به آن تعلق نمیگیرد؛ ولی چنانچه ثبتنام برای حجّ، فقط به معنی حقّ اولویّت باشد و پول در ملکیّت او باقی بماند، پس از گذشت سال، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بپردازد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی غیر از درآمد کسب، مال دیگری دارد که خمس آن را پرداخته است؛ یا متعلق خمس نیست، این شخص می تواند هزینه سال جاری را از درآمد همین سال بپردازد ; یا از مالی که مخمّس شده است؛ یا متعلق خمس نیست بپردازد; یا از هر دو مال محاسبه نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی از ابتدای سال خمسی تا به دست آوردن درآمد، هزینهای برای خود و خانواده خود نموده است، خواه از سرمایه و خواه قرض گرفته باشد و خواه از مال مخمس خودش مصرف کرده باشد، هزینه او محسوب شده و از درآمد سال مالی او کسر می‌شود و بقیه درآمد سال, خمس دارد. هزینه بدون استفاده
- [آیت الله سیستانی] کسی که خمس به مال او تعلّق گرفت و سال بر آن گذشت ، تا خمس آن را نداده است نمی تواند در آن مال تصرف کند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سرمایه (یعنی هر چه انسان برای کسب درآمد از آن استفاده می کند مثل زمین کشاورزی، گاو و گوسفند، ماشین سواری یا مغازه و خانه برای اجاره دادن) تا مقداری که انسان برای امرار معاش خود به آن نیاز دارد خمس ندارد و لو از درآمد سال خود یا از پولی تهیه شده که اگر باقی بماند، خمس به آن تعلق می گیرد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت ثبت نام حجّ یا عمره و مانند اینها میپردازد، اگر در همان سال برود و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر در همان سال نرود و یا سال خمسی نداشته باشد باید خمس آن را بدهد مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی درآمد چند سال را برای سفر حج فراهم کرد و به مکه رفت، همه آن اموال جزء هزینه سال های او شمرده می شود و هیچ کدام خمس ندارد , هرچند احتیاط مستحب آن است که خمس سال های قبل از حج را بپردازد. استثنای اقساط وام و خسارتها
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی از درآمد سال , استطاعت مالی برای حج پیدا کرد؛ ولی راه آن بسته بود یا نوبت به او نرسید که به حج برود، در این صورت , خمس آن مال را باید بپردازد ; ولی اگر راه برای او باز است؛ لیکن معصیت کرد و عمل واجب حج را انجام نداد، بنا بر احتیاط واجب، باید خمس آن مال را بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مالی به ارث به انسان برسد و انسان بداند که مورث خمس بدهکار است مثلاً با حاکم شرع دستگردان کرده و نپرداخته یا مالی را که خمس به آن تعلق گرفته مصرف کرده بدون این که خمس آن را بدهد، این شخص باید بدهی خمسی او را بدهد. اگر آن مال از درآمد همان سال فوت بوده و خمس آن را نداده باید خمس آن را بدهد و اگر از درآمد سال های قبل بوده و خمس آن را به علت این که به خمس اعتقادی نداشته نپرداخته است بر او واجب نیست خمس آن را بدهد هرچند بهتر است خمس آن را بدهد تا متوفی عذاب اخروی نداشته باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که خمس به مال او تعلق گرفت و سال بر او گذشت؛ تا خمس او را نداده است و قصد دادن خمس را ندارد نمی تواند در آن مال تصرف کند؛ بلکه بنا بر احتیاط واجب اگر قصد دادن خمس را هم داشته باشد نیز چنین است.