حج تمتع
حجّ تَمَتُّع، از اقسام سه‌گانه حج در اسلام. این نوع حج، بر کسی واجب است که فاصلۀ محلّ سکونتش تا مکه بیش از ۱۶ فرسخ یا ۴۸ میل است. حج تمتع از دو بخش تشکیل می‌شود: عمره تمتع و حج تمتع.
درمورد ثبت نام حج تمتع، کسی که حج بر او واجب شده بعد از اینکه ثبت نام کرد باید چند سالی در نوبت بماند، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
اگر از پول مخمّس و یا پولی که در بین سال جمع شده ثبت نام کرده خمس ندارد.
اگر از پول مخمّس و یا پولی که در بین سال جمع شده ثبت نام کرده خمس ندارد.
عنوان سوال:
درمورد ثبت نام حج تمتع، کسی که حج بر او واجب شده بعد از اینکه ثبت نام کرد باید چند سالی در نوبت بماند، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی برای حج ثبت نام کرده وچندسال درنوبت بوده آیا برای پول او خمس شامل می‌شود؟
- بنده مستطیع برای حج شدم و پول را به حساب حج و زیارت ریختم. اما در نوبت که بودم ورشکست شدم. آیا الان دوباره بر من واجب است؟
- آیا وجوهی که از محل مازاد درآمد سال جاری برای ثبت نام حج تمتع پرداخت شده است لکن تشرف در سال های آتی انجام خواهد شد . وجوه مذکور مشمول خمس می شود یا نه ؟
- آیا پرداخت خمس لباس احرام، که معلوم نیست از پول خمس نداده تهیّه شده، یا از پولی که خمس به آن تعلّق نگرفته (مانند مال الارث) واجب است؟
- در سالی که ثبت نام برای حج شده مبلغ واریزی دو سوم مبلغی بوده که در آن سال حجاج جهت رفتن به حج پرداخت می کرده اند اکنون بعد از چند سال دولت حدود ده تا دوازده برابر وجه واریزی مطالبه می کند و پول واریزی ما را تنها دو برابر حساب می کند حکم شرعی این موضوع چیست؟
- فردی سالها پیش برای حج تمتع ثبت نام کرد وگفته بوداگرفوت کردم خواهر بزرگم حج را انجام دهد وراثان این کار را انجام دادند آیا الان که قیمت حج تمتع بالا رفته آیا می شود حج رافروخت وپولش رابین وراث تقسیم کرد؟
- من خودم به واسطه سهم الارث واجب الحج شده بودم اما پول خود را صرف خرید خانه کردم .دو سال پیش به نیابت از خواهرم که فوت شده اند ثبت نام حج کردم. آیا این حج صحیح است و میتوانم به نیابت از ایشان بروم یا خیر؟ در حا ل حاضر برای ثبت نام خودم موجودی ندارم.
- با توجه به اینکه یکبار عمره بجا آوردن واجب است ، در صورتیکه شخصی ثبت نام برای حج کرده باشد و پول آنرا پرداخته باشد و توانایی بر عمره نداشته باشد چه حکمی دارد؟
- اگر خانمی از جایی برایش مقداری پول رسیده که واجب الحج شده است و در حال حاضر ثبت نام برای حج ندارند آیا می تواند صرف کار دیگری نماید؟
- فردی که قبلا حجّ واجب خود را انجام داده، هنگام تشرّف به مکّه مکّرمه به قصد حجّ تمتّع استحبابی، احرام عمره تمتّع بسته، و پس از انجام اعمال عمره، به عللی از انجام حجّ تمتّع منصرف می شود. لطفاً بفرمائید: اوّلا: آیا می تواند بدون انجام حجّ تمتّع به کشورش بازگردد؟ ثانیاً: آیا می تواند به میقات برگردد و به نیابت از دیگری احرام عمره تمتّع ببندد و پس از انجام عمره، حج تمتّع را هم به نیابت از آن شخص بجا آورد؟ ثالثاً: اگر این کار جایز باشد و نتواند به میقات برود، آیا می تواند از ادنی الحل محرم گردد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مبلغی از درآمد میان سال خود را به منظور ثبت نام حجّ تمتّع به بانک پرداخت نموده امّا رفتنش به حجّ به سالهای بعد موکول شده است آیا به این پول خمس تعلّق میگیرد؟
- [سایر] الف. پولی را برای ثبتنام حج تمتع پس انداز کردهام، آیا به این پول خمس تعلق میگیرد؟ ب. آیا به سپردههای حج و عمره و سود آنها، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] پولی که فرد در سال 63 جهت ثبت نام حج تمتع به بانک داده ولی امسال مشرف می‌شود، آیا آن پول خمس دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد ؟
- [آیت الله سیستانی] آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد ؟
- [آیت الله سیستانی] آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد ؟
- [آیت الله جوادی آملی] بنده امسال به حج تمتّع مشرّف میشوم، به این منظور، حدود سه سال پیش ثبت نام کرده و مبلغ یک میلیون تومان به حساب سازمان حج و زیارت واریز کردم، با توجه به اینکه هیچ گونه اختیاری وجود نداشته و برای تشرّف، ملزم به مقررات دولت بودهام، آیا به پول واریز شده خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] بنده امسال به حج تمتّع مشرّف میشوم، به این منظور، حدود سه سال پیش ثبت نام کرده و مبلغ یک میلیون تومان به حساب سازمان حج و زیارت واریز کردم، با توجه به اینکه هیچ گونه اختیاری وجود نداشته و برای تشرّف، ملزم به مقررات دولت بودهام، آیا به پول واریز شده خمس تعلق میگیرد؟
- [سایر] آیا به پولی که برای ثبت نام حج واجب، به حساب ریخته می‌شود (از درآمد همان سال) و سال هم بر آن میگذرد، خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که اکنون پول ثبت نام حجّ تمتّع را دارد و با پرداخت آن، خللی در زندگی خود و خانواده اش ایجاد نمی شود و بنابر کسب یا درآمدی که دارد یا حقوق ثابتی که هر ماه می گیرد، بر این گمان است که تا چند سال دیگر که نوبت عزیمت او به حج می شود، توان پرداخت مابقی مخارج حج و همچنین توان اداره زندگی بعد از بازگشت را خواهد داشت، در این صورت چه وظیفه ای در خصوص ثبت نام دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در اثناء سال وسایل مورد نیاز خود را بخرد خمس ندارد و اگر بعداً از آن وسائل بی نیاز شود خمس دادن آن لازم نیست، همچنین زیور آلات زنانه اگر بعد از گذشتن سن و سالی از زن، مورد نیازش نباشد خمس به آن تعلق نمی گیرد، ولی احتیاط مستحب آن است که خمس این وسایل یا زیورآلات را بدهد.
- جایز است از مال زکات یا سهم امام بگیرند و حج به جا آورند، و این حج، حج واجب محسوب می شود.
- هرگاه بچه صغیر درآمدی داشته باشد و از هزینه سال او اضافه بماند بنابر احتیاط واجب باید بعد از آن که بالغ شد خمس آن را بدهد.
- احتیاط واجب آن است که سهم سادات را از خود آن مال و یا از پول رایج بدهند، نه از جنس دیگر، مگر این که جنس دیگر را به مستحق بفروشد سپس بدهی او را از باب خمس حساب کند.
- کسی که بدون خانه ملکی رفع احتیاجش نمی شود هنگامی حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد، ولی اگر با خانه اجاره ای یا وقفی و مانند آن می تواند زندگی کند مستطیع است.
- جوایزی که به پس اندازها تعلق می گیرد اگر قراردادی میان پس انداز کننده و پس انداز گیرنده نباشد حلال است و بنابر احتیاط واجب با گذشتن سال خمس آن واجب می شود، این در صورتی است که پس انداز کننده خود را طلبکار جایزه نداند، بلکه پس انداز گیرنده شخصاً برای تشویق پس انداز کنندگان جوایزی می دهد.
- اگر با پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد، تصرف او در آن ملک حرام است و نمازش هم در آن اشکال دارد، همچنین است اگر به ذمه بخرد اما هنگام خریدن قصدش این باشد از مالی که خمس یا زکاتش را نپرداخته پول آن را بپردازد که بنابر احتیاط واجب باید از آن اجتناب کند.
- هزینه زندگی خمس ندارد، یعنی آنچه را انسان از درآمدش در بین سال مصرف خوراک و پوشاک و مسکن و اثاث خانه و ازدواج و جهیزیه دختر و زیارت واجب یا مستحب و بذل و بخشش و میهمانی و مانند آن می کند، چنانچه در آن زیاده روی نکرده باشد خمس ندارد و تنها آنچه در آخر سال اضافه می ماند خمس دارد؛ ولی هرگاه چیزی جزء مؤونه سال گردد، مانند خانه و فرش و وسایل دیگر، اگر بعداً آن را بفروشند به قیمت آن خمس تعلّق نمی گیرد؛ مخصوصاً اگر بخواهند آن را تبدیل به مثل کنند.
- کسی که آثار و نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر خمس و زکات و مظالم بدهکار است باید فوراً بپردازد و اگر نمی تواند بدهد چنانچه مالی دارد، یا اگر مال ندارد احتمال می دهد دوستان یا بستگانش آن را ادا کنند باید وصیت نماید، همچنین است اگر حج بر او واجب باشد و اگر نماز و روزه قضا دارد بنا بر احتیاط واجب باید وصیت کند (با رعایت آنچه در مسأله نماز و روزه استیجاری گفته شد).
- کسی که آثار و نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر خمس و زکات و مظالم بدهکار است باید فوراً بپردازد و اگر نمی تواند بدهد چنانچه مالی دارد، یا اگر مال ندارد احتمال می دهد دوستان یا بستگانش آن را ادا کنند باید وصیت نماید، همچنین است اگر حج بر او واجب باشد و اگر نماز و روزه قضا دارد بنا بر احتیاط واجب باید وصیت کند (با رعایت آنچه در مسأله نماز و روزه استیجاری گفته شد).
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی از درآمد سال , استطاعت مالی برای حج پیدا کرد؛ ولی راه آن بسته بود یا نوبت به او نرسید که به حج برود، در این صورت , خمس آن مال را باید بپردازد ; ولی اگر راه برای او باز است؛ لیکن معصیت کرد و عمل واجب حج را انجام نداد، بنا بر احتیاط واجب، باید خمس آن مال را بپردازد.
- [آیت الله مظاهری] پولی را که انسان جهت ثبت نام حجّ یا عمره و مانند اینها میپردازد، اگر در همان سال برود و سال خمسی هم داشته باشد، خمس ندارد. ولی اگر در همان سال نرود و یا سال خمسی نداشته باشد باید خمس آن را بدهد مگر آن پول خمس نداشته باشد نظیر مهریه یا ارث و مانند اینها.
- [آیت الله سبحانی] اگر با عین پول خمس نداده جنسی را بخرد یعنی بفروشنده بگوید این جنس را به این پول می خرم معامله صحیح است، و به جنسی که با این پول خریده است، خمس تعلق می گیرد.
- [آیت الله مظاهری] حجّ بر کسی واجب می‌شود که قدرت برای اعمال حجّ داشته باشد بنابراین اگر کسی مریض است و حجّ رفتن برای او مشقّت دارد یا راه باز نیست یا نوبت او نشده است یا امنیّت ندارد یعنی در راه یا در آنجا خطری متوجّه جان یا مال اوست و یا با نبودن در وطن امنیّت مالی یا ناموسی ندارد حجّ او واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مالی را که خرج سفر حجّ و زیارتهای دیگر - به گونهای که متعارف است - میکند، خمس ندارد و مالی که برای هزینه سفر حج واجب کنار میگذارد یا سپردهگذاری میکند خمس ندارد ولی اگر برای حج مستحب باشد خمس دارد.
- [آیت الله مظاهری] اگر شخصی پول رفت و برگشت را ندارد یا بعد از برگشتن نمیتواند زندگی خود را به طور متعارف اداره کند ولی پول حجّ را کسی به او ببخشد یا کسی او را برای بردن به حجّ مهمانی کند که به آن حجّ بذلی میگویند حجّ بر او واجب می‌شود و کفایت از حجّ واجب میکند.
- [آیت الله اردبیلی] حجّ بر سه قسم است: حجّ تَمتّع، حجّ اِفراد و حجّ قِران. (حج تمتّع) وظیفه کسی است که فاصله وطن او تا مکّه معظّمه شانزده فرسنگ یا بیشتر باشد. (حجّ اِفراد) و (حجّ قِران) نیز وظیفه کسی است که اهل خود مکّه یا اطراف آن تا کمتر از شانزده فرسنگ باشد. البتّه در بعضی از موارد، وظیفه برخی افراد بیمار یا معذور از حجّ تمتّع به حجّ إفراد تبدیل می‌شود. هر سه قسم حجّ در بیشتر اعمال مشترک هستند؛ ولی در حجّ تمتّع، عمره پیش از حجّ و وابسته به حجّ و همچون جزیی از آن می‌باشد که باید در یک سال و در ماههای حجّ بجا آورده شود؛ ولی در حجّ اِفراد و حجِّ قِران، عمره کاملاً مستقل و از حجّ جداست. همچنین در حجّ تمتّع در روز عید قربان در مِنی قربانی واجب است و از اعمال آن می‌باشد و در حجّ قِران، قربانی از ابتدا مقرون با احرام است و باید تا روز عید در مِنی همراه حاجی باشد، ولی در حجّ اِفراد اصلاً قربانی واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از طرف دولت برای حجّ در سالهای آینده ثبت نام کنند و راهی برای حجّ جز این طریق نباشد، کسانی که هنگام ثبت نام استطاعت مالی دارند، واجب است اسم خود را بنویسند، هرچند در همان سال قرعه به نامشان اصابت نکند و اگر کوتاهی نمایند و ثبت نام نکنند، حجّ بر آنان مستقر می‌شود؛ بلکه اگر کسی فعلاً استطاعت مالی نداشته باشد، ولی بداند که به زودی مستطیع می‌شود و در آن وقت دیگر ثبت نام نمیکنند، اگر بتواند باید اسم خود را بنویسد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که خمس یا زکات بدهکار است و حجه الاسلام بر او واجب است و قرض هم دارد اگر بمیرد و مال او برای همه انها کافی نباشد چنانچه مالی که خمس و زکات به ان تعلق گرفته از بین نرفته باشد باید خمس یا زکات را بدهند و بقیه مال او را بر حج و قرض قسمت نمایند و اگر مالی که خمس و زکات ان واجب شده از بین رفته باشد در صورتی که صروره باشد یعنی اولین مرتبه رفتن او به حج باشد و در راه حج قبل از احرام مرده باشد باید مال او را صرف حج بنمایند و اگر چیزی باقی ماند بر خمس و زکات و قرض به نسبت قسمت نمایند و در غیر این صورت حج بر خمس و زکات مقدم است ولی تقدم ان بر قرض محل اشکال است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر با عین پول خمس نداده؛ از مؤمنی جنسی بخرد یعنی به فروشنده بگوید این جنس را به این پول می خرم؛ ظاهر این است که معامله نسبت به جمیع مال صحیح است و به جنسی که با این پول خریده است خمس تعلق می گیرد و در صحت معامله احتیاجی به اجازه و امضاء حاکم شرع نیست.