اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
با سلام
آیا منافعی{پول}که از کار کردن با پول حرام بدست می آید حرام است؟
آیا منافعی{پول}که از کار کردن با اموال حرام یا غصبی مثل دزدی بدست می آید هم حرام است؟
با تشکر
آری حرام است.
آری حرام است.
عنوان سوال:
با سلام
با سلام
آیا منافعی{پول}که از کار کردن با پول حرام بدست می آید حرام است؟
آیا منافعی{پول}که از کار کردن با اموال حرام یا غصبی مثل دزدی بدست می آید هم حرام است؟
با تشکر
پاسخ:
آری حرام است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- منافعی که از مال غصبی در مدت غصب بدست می آید به چه کسی تعلق دارد؟
- ما پس از پی بردن به حرام بودن فروش سیگار کسب را جمع کرده و تمامی سیگارها را یکجا فروختیم. آیا این پول هم حرام است و باید با این پول اگر حرام است چه کار کنیم؟
- در اداره آگاهی، افرادی را به اتّهام دزدی دستگیرمی کنند. غالباً این طور است که اگر به طور عادی و بدون کتک از آنها سؤال شود اقرار نمی کنند و رفقای خود را معرفی نمی نمایند، نتیجه این می شود که اموال مردم از قبیل ماشین و فرش در دست دزدان می ماند، امّا اگر شلاق و کتک در کار باشد غالباً اقرار به دزدی و معرفی رفقای خود می کنند. کارمندان این اداره چه کنند که از نظر شرعی مسؤول نباشند؟
- اگر کارمندی برای کارفرما چندین سال کار کند و کارفرما کلیه حقوق و مزایا، پاداش و مرخصی های نامبرده را به طور مرتب پرداخت نماید و علاوه بر این از هیچ کمکی نیز در حقّ کارگر چشم پوشی نکرده باشد ولی پس از چند سال کارگر به میل خود می خواهد کار را ترک کند، به همین خاطر به کارفرما اظهار می دارد که سوابق کار این جانب را حساب کرده بپردازید، یعنی مجدّداً به عنوان سوابق کار می خواهد پول دیگری از کارفرما بگیرد آیا این پول از نظر قوانین اسلام حرام است؟
- وام بانکی گرفته بودم و مبلغی از سپرده مرا مسدود کرده بودند تا زمان تسویه؛ حالا بعد از سه سال پرداخت اقساط ، تمام پول باقیمانده را یکجا داده ام و تسویه حساب کرده ام ولی همچنان پول مسدود شده خودم را نمیدهد . پس از مجادله فراوان، مبلغی از آن سپرده مسدود شده را کم کرده اند و باقیمانده را به من داده اند. آیا شرعا این کار حرام و ربا نیست؟
- من یکی از cd های شرکت یاسین رایانه(سی دی صبا برای آموزش قران برای کودکان ) که به صورت غیر مجاز کپی شده بود برای خودم و یکی از دوستانم به صورت رایگان کپی کرده ام با توجه به اینکه این کار من صرفا برای نشر و گسترش آموزش قران بوده و نه به خاطر پول . تکلیف من چیست ؟ چون در شروع برنامه این سی دی ذکر شده است که کپی غیر مجاز این سی دی شرعا حرام است ؟ آیا باید من این سی دی ها را دور بیاندازم ؟ آیا می توان پول آن را به صندوق صدقات ریخت؟ تا حلال شود.
- در باب ولایت امام(ع) مسلم است که امام(ع) مطلقا بر اموال و انفس ولایت دارد حال سوال اینجاست که امام(ع) که بر نفوس هم ولایت دارد آیا می تواند فرضا از کسی بخواهد که زنش را طلا ق بدهد و با آن زن ازدواج کند و بگوییم چونکه ولایت دارد ایراد ندارد آیا این عمل امام(ع) منافات با عصمت ندارد ؟ و آیا فرضا عدم وقوع آن به رعایت مسائل عرفی بر می گردد یا همان منافات با عصمت؟ یعنی صرف ولایت داشتن می تواند دلیل بر هر گونه تصرف شود؟ یا اینکه مثلا تمام کار فعل معصوم من قبل الله و با اذن خداوند است؟ و با اجازه خداوند صورت می گیرد؟ سوال بعدی اینکه آیا مصلحت عین عدم مفسده است یا خیر؟ با تشکر از حضرتعالی انشاالله در پناه حق باشید و بر عمر پر برکت شما افزوده گردد.
- پدرم اعتقاد چندانی به مسائل دینی ندارد، و فقط نماز و روزه را به جا می آورد; آن هم کاملا سرسری، امّا بقیّه تکالیف مانند خمس و زکات و مانند آن را رعایت نمی کند. نمی خواهم اموال ایشان در مسائل زندگی من داخل شود، امّا اصرار دارند که به من کمک کنند. لطفاً در این مورد به سؤالات زیر پاسخ دهید: 1 چه کار کنم؟ تکلیف غذا خوردن در آن جا چیست؟ 2 مبلغی که تاکنون کمک کرده اند، مرا به ایشان زیاد وابسته کرده است. به نظر شما چه کاری در این شرایط مناسب است؟ 3 عدم رعایت فروع دین، عدم اعتقاد عملی به اصول را نشان می دهد. دوستی با ایشان من را نسبت به دین و حلال و حرام و واجبات بی تفاوت می کند. چگونه می توان این مطلب را به ایشان متذکّر شد به طوری که ناراحت نشود، و از طرف من نیز اتمام حجّت شده باشد. با توجّه به این که ایشان بسیار عاطفی هستند، و به کوچکترین انتقادات سازنده ای ناراحت می شوند، و اشک می ریزند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] باسلام، من یک خواستگار دارم که قبلاً دزدی میکرده، ولی الآن توبه کرده، البته فکر نمیکنم اموالی که از این راه بدست آورده است را به صاحبان آنها برگردانده باشد، میخواستم بپرسم اموال و دارایی‌های ایشان چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر پول شبهه دار یا حرام در اموال شخصی مخلوط شود، آیا ارث رسیدن به فرزندان از اموال آن شخص نیز حرام یا شبهه دار می باشد؟
- [آیت الله سیستانی] زمانیکه با پول ومالی حرام ویا غصبی به حج مشرف می شوند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا زمینی که با پول حرام خریده شود، حکم زمین غصبی را دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا زمینی که با پول حرام خریده شود، حکم زمین غصبی را دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فردی پول قدیمی را به قیمت پول جدید و رایج بفروشد و یا بخرد و نداند که ارزش آن نصف ارزش پول جدید است و خریدار هم آن را به قیمت پول جدید به شخص دیگری بفروشد، آیا باید غابن، مغبون را از غبن خود آگاه کند؟ و آیا این معاملاتِ غبنی صحیح هستند و آیا تصرّف در اموالی که ازاین راه بدست می آید جایز است یا آنکه در حکم اموال مجهول المالک و یا مال حلال مخلوط به حرام هستند؟
- [سایر] سلام میخواستم بدونم خالکوبی حرام است یا نه؟؟ با تشکر
- [آیت الله سبحانی] از سازمان فنّی، حرفه ای با توجه به رشته ی تحصیلی وامی برای استفاده در همان رشته دریافت کردم، لکن از آن پول، خودرو خریدم و با آن مسافرکشی می کنم. آیا منافعی که به دست می آورم، حرام است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر انسان مبلغی پول از بانک برای کار خاصی بگیرد، در صورتی که گرفتن آن برای این کار صوری باشد و هدف بدست آوردن پول جهت مصرف در یکی از امور حیاتی دیگر باشد یا آنکه بعد از گرفتن پول تصمیم بگیرد که آن را در امور مهمتری مصرف نماید، این کار چه حکمی دارد؟
- [سایر] من با پدرم، تعمیرات اسکیت انجام می دهیم. پدرم قطعات قدیمی اسکیت مشتری ها را بدون اطلاع و اجازه از مشتری ها برای خود بر می دارد(یعنی مال غصبی) حال آیا فروش این قطعات توسط من اشکال شرعی دارد یعنی پول بدست آمده از فروش آنها برای من حرام است؟ آیا گناه مال غصب کرده بر عهده پدرم است و پول به دست آمده از فروش آنها برای من حلال است؟ (با توجه به این نکته که من آنها را غصب نکردم)
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به قصد دزدی، خیانت، یا کار حرام دیگری سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، همچنین اگر خود سفر حرام باشد مثل این که چنان مسافرتی برای بدن او ضرر قابل ملاحظه ای دارد، یا زن بدون اجازه شوهر سفر کند (بنا بر احتیاط واجب) یا فرزند با نهی پدر و مادر سفر نماید بطوری که مایه اذیت آنها شود، باید نماز را تمام بخواند; ولی اگر سفر واجبی مانند حج واجب بوده باشد رضایت شوهر و پدر ومادر شرط نیست و نماز شکسته است.
- کفن کردن با پارچه غصبی جایز نیست، هرچند چیز دیگری پیدا نشود و چنانچه با پارچه غصبی کفن کرده باشند و صاحب آن راضی نشود، باید از تنش بیرون آورند، اگرچه او را دفن کرده باشند و این بر عهده کسی است که این کار را کرده و نیز کفن کردن با پوست مردار و چیز نجس، جایز نیست، و احتیاط واجب آن است که با پارچه ابریشمی خالص، یا پارچه طلا بافت و پارچه ای که از پشم و موی حیوان حرام گوشت گرفته شده باشد کفن نکنند، مگر این که ناچار باشند.
- نبش قبر در چند مورد حرام نیست: 1 در صورتی که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد، یا چیزی از اموال میت که به ورثه تعلق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت آلات قیمتی) حتی اگر راضی شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، اما اگر میت وصیت کرده که دعا یا انگشتری را مثلاً با او دفن کنند در صورتی که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی توانند قبر را بشکافند. 2 در صورتی که برای اثبات حقی لازم باشد بدن میت را ببینند. 3 در موردی که میت را در جایی دفن کرده اند که نسبت به او بی احترامی است، مانند قبرستان کفار، یا جایی که کثافات می ریزند. 4 برای انجام یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این که بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن حامله بیرون آورند (البته معلوم است بچه مدت کمی بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5 در جایی که بترسند درنده ای به بدن میت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6 در موردی که قسمتی از بدن میت با او دفن نشده و بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طوری دفن کنند که بدن میت ظاهر نشود.
- در موارد زیر معامله باطل است: 1 خرید و فروش عین نجس یعنی چیزهایی که ذاتاً نجس است بنابر احتیاط واجب ( مانند بول و غائط و خون) بنابراین، خرید و فروش کودهای نجس اشکال دارد، ولی استفاده از آنها بی مانع است، اما خرید و فروش خون در عصر و زمان ما که برای نجات مجروحین و بیماران مورد استفاده قرار می گیرد جایز است و همچنین خرید و فروش سگ شکاری و نگهبان. 2 خرید و فروش اموال غصبی، مگر آن که صاحبش معامله را اجازه دهد. 3 خرید و فروش چیزهایی که منافع معمولی آن حرام است، مانند آلات موسیقی و قمار. 4 خرید و فروش چیزهایی که در بین مردم مال محسوب نمی شود هرچند برای شخص خاصی ارزش داشته باشد مانند بسیاری از حشرات. 5 معاملاتی که در آن ربا باشد. 6 فروختن اجناس تقلبی که خریدار از وضع آن خبر ندارد، مانند فروختن شیر مخلوط با آب یا روغنی که آن را با پیه یا چیز دیگری مخلوط کرده اند، این عمل را (غش) می گویند و یکی از گناهان کبیره است; از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که فرمود: (کسی که در معامله با مسلمانان غش کند، یا به آنها ضرر برساند، یا تقلب و حیله نماید از ما نیست و هر کس با برادر مسلمانش غش کند خداوند برکت را از روزی او می برد و راه معاش او را می بندد و او را به خودش وامی گذارد. 7 خرید و فروش اعضای بدن مانند کلیه و امثال آن; ولی احتیاط آن است که اگر پولی می خواهند بگیرند در مقابل اجازه برداشتن عضو از بدن شخص دهنده بوده باشد، نه در مقابل خود عضو و اصل این کار در صورتی جایز است که برای دهنده تولید خطر نکند. 8 اراضی موات با ثبت دادن ملک کسی نمی شود، و خرید و فروش آن جایز نیست، بلکه باید آن را احیاء کند یعنی آماده برای کشت و زرع نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] کسی که سفر او حرام نیست و برای کار حرام نیز سفر نمیکند، اگرچه در سفر معصیتی انجام دهد، مثلاً غیبت کند یا دزدی کند، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] شرط پنجم ان که برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی یا اعانت ظالم در ظلمش یا ضرر رساندن به مسلمانی سفر کند یا خود سفر حرام باشد مثل ان که قسم شرعی خورده باشد که به سفر نرود یا برای او ضرری داشته باشد که تحمل ان ضرر حرام باشد باید نماز را تمام بخواند
- [آیت الله اردبیلی] خمس مال حلال مخلوط به حرام را مانند خمس اموال دیگر میتواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خُمس که بدهکار است، پول بدهد.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش مال غصبی نیز حرام و باطل است و فروشنده باید پول را به خریدار برگرداند، ولی خریدار حق ندارد آن مال غصبی را به غیرصاحبش بدهد و اگر صاحب ان را نمی شناسد باید به نظر حاکم شرع عمل کند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد یا نه، یا ده روز در محلّی میماند یا نه، باید نماز را تمام بخواند. شرط دوّم: برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند باید نماز را تمام بخواند، و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد مثل آنکه زن بدون اجازه شوهر سفری برود که بر آن واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حجّ واجب باشد باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه فرد معتکف فرد دیگری را که در نقطه ای از مسجد اعتکاف کرده، به زور از جایش بلند کند و خود به جای أو بنشیند اعتکاف او باطل می شود، و همچنین اگر با جانماز غصبی اعتکاف کند، ولی اگر لباس او غصبی باشد، کار او حرام ولی اعتکافش صحیح می باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر با عین پول غصبی یا پولی که خمس یا زکات آن را نداده , مِلکی بخرد، تصرف او در آ ن مِلک حرام و نماز وی در آن باطل است، نیز اگر ملکی را به ذمّه بخرد و قصد او در حین خریدن آن باشد که پول آن را ندهد یا از مال غصبی بدهد یا از عین مالی که خمس یا زکات آن داده نشده بپردازد، در همه این موارد, تصرف وی در آن مِلکّ حرام, و نماز او در آن صحیح نیست.
- [آیت الله مظاهری] کسی که قصد دارد پول حمامی را ندهد یا از حرام بدهد کار حرامی کرده ولی غسل باطل نیست و همچنین کسی که زیادتر از معمول در حمام آب میریزد، غسلش صحیح است، ولی کار او حرام و ضامن حمامی است و باید او را راضی کند.
- [آیت الله سبحانی] ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربائی گرفته مالک آن نمی شود و نمی تواند در آن تصرف کند. ولی چنانچه طوری باشد که اگر قرار ربا هم در کار نبود ، صاحب پول راضی بود که گیرنده قرض در آن پول تصرف کند، قرض گیرنده می تواند در آن تصرف نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسافری که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، یا قصد داشته ده روز در محلی بماند و نیز کسی که مردّد است از وطنش بگذرد، یا قصد اقامت ده روز در محلی بنماید، اگر در بین راه تصمیم بگیرد که از وطن نگذرد و قصد اقامه نیز نکند، باز هم باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر باقیمانده راه به تنهایی یا به ضمیمه برگشت، هشت فرسخ باشد، باید نماز را شکسته بخواند. شرط پنجم: (سفر حلال باشد) از شرائط شکسته خواندن نماز آن است که برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی؛ مانند دزدی، سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، همچنین است اگر خود سفر حرام باشد؛ مثل آن که برای او ضرری داشته باشد که اقدام به آن شرعاً حرام است، یا زن بدون اجازه شوهر سفر کند.