مرحوم مادرم، که مستطیع بوده، سال گذشته برای حجّ تمتع ثبت نام کرد، امّا متأسّفانه بعد از ثبت نام وفات یافت. ورّاث او، حقیر و دو پسر دیگر و یک دختر می باشیم. دختر آن مرحومه نیز بعد از مادر فوت کرده است. اینک که قرعه برای حجّ سال جاری بنامش اصابت کرده، برادرانم طیّ موافقت نامه ای، رضایت داده اند که حقیر (که اولاد ارشد می باشم) به نیابت از او حجّ مذکور را برگزار نمایم. امّا شوهر خواهر متوّفایم به ادّعای این که من یکی از ورّاث مادرتان (به واسطه فوت خواهرتان بعد از او) می باشم، راضی به انجام حجّ مذکور نیستم، و تا سهم الارث همسرم را برابر قیمت فعلی حجّ تمتّع (که در بازار آزاد می خرند)، ندهید، امضا نمی کنم. با توجّه به عرایض بالا، استدعا دارد بیان فرمایید:
الف) تتّمه مخارج حجّ فوق الذّکر (که طبق فیش مزبور، بلدی می باشد) از اصل ترکه مادرمان پرداخت می گردد، یا از ثلث آن؟
ب) در میان ورّاث آن مرحومه، چه کسی سزاوارتر است که حجّ مزبور را به نیابت از آن مرحومه انجام دهد؟

جواب: این مساله چند حالت دارد: نخست این که مادر شما می توانسته حجّ برود و کوتاهی کرده، در این صورت، حجّ بر او واجب شده و باید از ترکه او برداشته شود، ولی باید حجّ بلدی را به حجّ میقاتی تبدیل کرد، و تفاوت آن در میان ورثه تقسیم شود. مگر این که ورثه رضایت دهند.
دوّم: این که مادر جز از طریق فیش حجّ نمی توانسته به حجّ برود، ولی وصیّت کرده که با آن فیش، برای او حج بجا آورند. هرگاه این وصیّت زائد بر ثلثمال او نباشد، باید عملی شود و ورثه حقّی ندارند.
سوّم: این که نه مستطیع بوده که حجّ آزاد بجا آورد، و نه وصیّت کرده، بلکه فقط فیش حجّ داشته است. در این صورت حجّ بر او واجب نیست، و آن فیش تعلّق به همه ورثه دارد، و باید بقیّه ورثه یا رضایت دهند و یا سهم آنها به قیمت روز پرداخته شود. ضمناً توجّه داشته باشید در صورت اوّل و دوّم فقط هزینه گوسفند و لباس احرام را می توان از مال میّت برداشت، نه چیز دیگر.
جواب: اگر وصیّت کرده، شخصی که درباره او وصیّت شده اَوْلی است. در غیر این صورت، هر کدام که ورثه توافق کنند اولی است.