تعزیر
در اسلام به منظور جلوگیری از جرایمی غیر از زنا و لواحق آن، سرقت، شرابخواری و... مجازاتهایی مقرر گردیده است که در فقه از آن به «تعزیرات» یاد می‌شود.
اگر در مورد یک نفر هم سرقت واجد شرایط حدّ و هم سرقت فاقد شرایط حد ثابت شود، آیا اجراء حد کفایت از تعزیر می کند؟ یا به لحاظ سرقت واجدشرایط حدّ باید حد اجراء شود، و به لحاظ سرقت فاقد شرائط حدّ، تعزیر می گردد؟
در فرض مساله که هر دو با هم ثابت شده (هر چند مربوط به دو زمان باشد) تنها حد کافی است.
در فرض مساله که هر دو با هم ثابت شده (هر چند مربوط به دو زمان باشد) تنها حد کافی است.
عنوان سوال:
اگر در مورد یک نفر هم سرقت واجد شرایط حدّ و هم سرقت فاقد شرایط حد ثابت شود، آیا اجراء حد کفایت از تعزیر می کند؟ یا به لحاظ سرقت واجدشرایط حدّ باید حد اجراء شود، و به لحاظ سرقت فاقد شرائط حدّ، تعزیر می گردد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که سرقت جامع شرایط حدّ، با اقرار سارق نزد حاکم ثابت شود، سپس سارق توبه کند، آیا عفو وی توسط ولیّ امر جایز است؟
- در صورتی که سرقت جامع شرایط حدّ، با اقرار سارق نزد حاکم ثابت شود، سپس سارق توبه کند، آیا عفو وی توسط ولیّ امر جایز است؟
- اگر سارق، پدر صاحب مال، یا جدّ پدری وی باشد، آیا سرقت مذکور تنها حدّ ندارد، یا هیچ مجازاتی، و لو تعزیر، بر وی جاری نمی شود؟
- اگر سارق، پدر صاحب مال، یا جدّ پدری وی باشد، آیا سرقت مذکور تنها حدّ ندارد، یا هیچ مجازاتی، و لو تعزیر، بر وی جاری نمی شود؟
- یکی از شرایط اجرای حدّ سرقت این است که مال در حرز باشد. لطفاً بفرمایید: لف) اگر فرزند، دوست، همسایه، اجیر، یا شخص دیگری، با اطّلاع، یا بدون اطّلاعِ صاحب مال، مال را در حرز قرار دهد; آیا ربودن این مال با وجود دیگر شرایط، سرقتِ حدّی محسوب می گردد؟ب) اگر مال بدون اطّلاع و دخالت مالک در حرز قرار گیرد و ربوده شود، آیا با وجود شرایط دیگر، حکم سرقت حدّی دارد؟ مثلا اگر حیوانی بدون اطّلاع مالک به طویله رود و درب طویله بسته شود، سپس کسی حیوان را برباید، آیا سرقت حدّی محسوب می شود؟ یا مثلا فردی مالی را پیدا کند و در حرز بگذارد، و این مال ربوده شود، چه حکمی دارد؟ج) اگر صاحب مال آن را در حرز نگذاشته باشد، و راضی به حرز نباشد، و مال ربوده شود، آیا حدّ قطع با وجود سایر شرایط جاری می گردد؟
- یکی از شرایط اجرای حدّ سرقت این است که مال در حرز باشد. لطفاً بفرمایید: الف) اگر فرزند، دوست، همسایه، اجیر، یا شخص دیگری، با اطّلاع، یا بدون اطّلاعِ صاحب مال، مال را در حرز قرار دهد; آیا ربودن این مال با وجود دیگر شرایط، سرقتِ حدّی محسوب می گردد؟ ب) اگر مال بدون اطّلاع و دخالت مالک در حرز قرار گیرد و ربوده شود، آیا با وجود شرایط دیگر، حکم سرقت حدّی دارد؟ مثلا اگر حیوانی بدون اطّلاع مالک به طویله رود و درب طویله بسته شود، سپس کسی حیوان را برباید، آیا سرقت حدّی محسوب می شود؟ یا مثلا فردی مالی را پیدا کند و در حرز بگذارد، و این مال ربوده شود، چه حکمی دارد؟ ج) اگر صاحب مال آن را در حرز نگذاشته باشد، و راضی به حرز نباشد، و مال ربوده شود، آیا حدّ قطع با وجود سایر شرایط جاری می گردد؟
- با توجّه به آیه شریفه ی (... وَلْیَشْهَدْ عَذَابَهُما طآئفَةٌ مِنَ المؤمنین): لطفاً به سؤالات زیر در مورد حدّ تازیانه پاسخ فرمایید: الف) منظور از (طائفه) چیست؟ آیا حضور چند نفر در یک محیط بسته کفایت می کند، یا باید در ملأعام باشد؟ ب) (مؤمنین) چه کسانی هستند؟ ایمان به معنای خاص، یا به معنای عام؟ ج) آیا رعایت شروط فوق الذّکر شرعاً واجب است؟ یا مستحب می باشد؟ د) آیا حکم آیه شریفه مذکور، به شلاّق تعزیری نیز سرایت می کند؟
- در مورد چیزهائی مانند پروانه مطب و یا موافقت اصولی و مجوز تاسیس کلینیک تخصصی پزشکی که به افراد واجد شرائط مانند پزشک متخصص اعطا میگردد و نهاد اعطا کننده اینگونه مجوزها . خرید و فروش و انتقال و واگذاری آنها را منع نموده است: 1- آیا شرعا خرید و فروش و یا واگذاری آنها به غیر جائز است؟ 2- اگر فرد صاحب این مجوز آن را به دو نفر واگذار نماید، آیا واگذاری به خریدار دوم فروش مال غیر محسوب میگردد یا خیر؟ 3- آیا خریدار دوم، خریدار مال غیر محسوب میگردد یا خیر؟
- در مورد چیزهائی مانند پروانه مطب و یا موافقت اصولی و مجوز تاسیس کلینیک تخصصی پزشکی که به افراد واجد شرائط مانند پزشک متخصص اعطا میگردد و نهاد اعطا کننده اینگونه مجوزها . خرید و فروش و انتقال و واگذاری آنها را منع نموده است: 1- آیا شرعا خرید و فروش و یا واگذاری آنها به غیر جائز است ؟ 2- اگر فرد صاحب این مجوز آن را به دو نفر واگذار نماید، آیا واگذاری به خریدار دوم فروش مال غیر محسوب میگردد یا خیر ؟ 3- آیا خریدار دوم، خریدار مال غیر محسوب میگردد یا خیر ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] استفاده از داروهای بی حس کننده در موقع اجراء حدّ سرقت، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] 2) آیا حدّ یا تعزیر بر منکر ثابت است؟
- [آیت الله بهجت] سارقی چند سرقت کرده و بر دو سرقت، بینّه اقامه شده و یک حدّ بر وی جاری شده است. پس از آن سرقت سوّمی ثابت می شود که پیش از حدّ آن سرقت بوده است. آیا حدّ دوّم بر وی جاری می شود؟ اگر سرقت چهارم ثابت شود، آیا حدّ سوّم جاری می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] در صورتی که سرقت جامع شرایط حدّ، با اقرار سارق نزد حاکم ثابت شود، آنگاه سارق توبه نماید، آیا عفو وی توسط ولی امر جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مجرمی در حال اجراء جلد بر وی بی هوش شد آیا باید باقیمانده تازیانهها را زد یا اجراء حد یا تعزیر را تا بهوش آمدن او به تأخیر انداخت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لطفاً شرایط اجرای حدّ و سرقت را بیان فرمایید.
- [آیت الله علوی گرگانی] پس از اجراء حدّ سرقت عضو قطع شده ملک کیست آیا ملک حکومت است که مجری حدّ است یا شخص محدود، که اگر ملک شخص محدود باشد بتواند آن را به دیگری بفروشد تا به دست دیگری پیوند بزنند؟
- [آیت الله اردبیلی] یکی از شرایط حد سرقت این است که سرقت در سال قحطی نباشد. اولاً سرقت چه چیزی موجب حد می‌شود (مأکولات یا هر چیز دیگر) و ثانیاً آیا امروزه به نظر حضرتعالی موضوع سال قحطی منتفی نیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی نزد حاکم به سرقت اقرار نماید، بفرمایید:الف: آیا در صورت وجود سایر شرایط اجرای حد، صرف اقرار، برای قطع ید کفایت میکند، یا نیاز به مرافعه مال باخته نیز دارد؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که مال مسروقه را سارق دیگری برباید، آیا سارق دوّم مستحقّ حدّ سرقت یا تعزیر می باشد؟ حکم استرداد عین مسروقه در این فرض چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر موقع تعلق زکات گندم و جو و کشمش و خرما که در مساله پیش گذشت صاحب انها بالغ و عاقل و ازاد و متمکن از تصرف باشد باید زکات انها را بدهد هر چند قبل از ان واجد تمام یا بعضی از این شرایط نباشد و اگر فاقد یکی از این شرایط باشد زکات بر او واجب نیست
- [آیت الله شبیری زنجانی] مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط تقلید را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: آن که خود انسان از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط را بشناسد و به آن یقین یا اطمینان حاصل کند. در تشخیص مجتهد و اعلم، لازم نیست خود انسان مجتهد باشد. دوّم: آن که از راهی برای خود انسان یا برای نوع مردم در این شرایط، اطمینان حاصل شود، مثلاً عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم و واجد شرایط را تشخیص دهند، واجد شرایط بودن کسی را تصدیق کنند و از گفته آنان برای شخص انسان یا نوع مردم اطمینان پیدا شود. سوم: آن که دو مرد عالم عادل که میتوانند واجد شرایط تقلید را تشخیص دهند، بدان گواهی دهند به شرط آن که دو مرد عالم عادل دیگر با نظر آنان مخالفت ننمایند و بنا بر احتیاط واجب اگر یک نفر عالم عادل گواهی دهد باید احتیاط کرد. و چنانچه دو مرد عالم عادل یا بیشتر، به واجد شرایط تقلید بودن کسی شهادت دهند، لازم نیست انسان تحقیق کند که آیا دو مرد عالم عادل دیگر برخلاف نظر آنها شهادت میدهند یا خیر.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زن نماز را از اول وقت تاخیر بیندازد و به اندازه خواندن یک نماز واجد شرایط و فاقد موانع صحت به حسب حال خودش بگذرد و حایض شود قضای ان نماز بر او واجب است و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر به مقدار نماز با طهارت از حدث هر چند با تیمم وقت داشته باشد اگر چه متمکن از داشتن بعضی از شرایط مانند ساتر و طهارت از خبث نباشد
- [آیت الله شبیری زنجانی] کر بودن آب به دو راه ثابت می‌شود: اوّل: آن که خود انسان یا نوع مردم یقین یا اطمینان کنند و چنانچه در موردی، نوع مردم اطمینان ندارند و انسان برخلاف متعارف، اطمینان داشته باشد کفایت نمیکند. دوّم: آن که دو مرد عادل به آن خبر دهند و بنا بر احتیاط واجب قول یک نفر عادل کفایت نمیکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بالغ عاقل به مرد یا زن مسلمان بالغ عاقل عفیفی، نسبت زنا یا لواط یا سحق بدهد و شرعاً نتواند آن را ثابت کند، باید هشتاد تازیانه از روی لباس به او بزنند، تازیانه به طور متوسط زده می‌شود و به جز عبا سایر لباسهای وی را نباید کند. چند مورد از این حدّ استثنا شده است: اوّل: اگر دو نفر هم دیگر را به زنا یا لواط یا سحق نسبت دهند حدّ جاری نمیشود، بلکه آن دو به حکم حاکم شرع تعزیر میگردند. دوم: اگر پدری به فرزند خود چنین نسبتی بدهد حدّ جاری نمیشود، بلکه تعزیر میگردد. سوم: اگر شوهر به زن خود چنین نسبتی بدهد، حکم خاصّی دارد که در کتب فقهی در فصل (لعان) آمده است. اگر کسی به دیگری ولد الزنا بگوید، چنانچه با این جمله نسبت زنا به پدر و مادر وی بدهد، حدّ فوق درباره او ثابت است، ولی اگر تنها از باب فحّاشی باشد و نسبت زنا به طور جدّی مطرح نباشد، کار گناهی انجام داده است ولی حدّ فوق دربارهاش نیست. گفتنیست که این حدّ، حقّ کسیست که به او چنین توهینی شده است و اگر او ببخشد حدّ جاری نمیگردد.
- [آیت الله علوی گرگانی] هرگاه نماز جمعهای که واجد شرائط است بر پا شود میتوان شرکت کرد و به رجأ مطلوبیّت آورد گر چه اظهر آن است که کفایت از ظهر نمیکند و عدّهای که میخواهند شرکت کنند باید واجد شرائطی که گفته می‌شود باشند: اوّل آن که مکلّف مرد باشد زیرا برای زن حضور در نماز جمعه وجوب ندارد. دوم آزاد باشد پس بر بنده، نماز جمعه وجوب ندارد. سوم عاقل باشد. چهارم سلامت از بیماری وکوری داشته باشد. پنجم پیر نباشد. ششم هوا بارانی نباشد. هفتم آن که بین جای شخص وجایی که نماز جمعه بر پا می‌شود بیش از دو فرسخ فاصله نباشد. هشتم آن که حضور برای او حرجی نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] کُر بودن آب به سه طریق ثابت می‌شود: اوّل: خود انسان به کر بودن آن اطمینان پیدا کند. دوم: دو مرد عادل به کر بودن آن خبر دهند، گرچه خبر دادن یک نفر نیز چنانچه موجب اطمینان شود، کفایت میکند. سوم: گفتن (ذو الید) (یعنی کسی که آب در اختیار اوست)، مثلاً اگر صاحب خانه خبر دهد که آب به قدر کُر است، کُر بودن آن ثابت می‌شود .
- [آیت الله اردبیلی] در نماز جمعه علاوه بر شرایطی که برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد: 1 نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود. 2 حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند. 3 امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند. 4 بین دو محلّی که نماز جمعه برگزار می‌شود، حداقل یک فرسخ شرعی فاصله باشد. 5 امام جمعه واجد شرایط باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بنا بر احتیاط واجب در زمان کنونی که پول طلا و نقره رایج نیست، اگر پول به حدّ نصاب طلا یا نقره برسد و سایر شرایط وجوب زکات (همچون ثابت بودن عین پول در طول سال) را داشته باشد، پرداخت زکات آن لازم است، هر چند از جنس طلا و نقره نباشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کمترین عدد لازم برای انعقاد نماز جمعه پنج نفر است که باید یکی از آنها امام باشد. پس نماز جمعه با کمتر از 5 نفر واجب نیست و منعقد نمی شود ولی اگر هفت نفر و بیشتر باشند فضیلت جمعه بیشتر خواهد بود. پنج نفر مذکور باید شرایط زیر را داشته باشند: 1 مرد باشد. 2 آزاد باشد. 3 مسافری که نمازش شکسته است نباشد. 4 بیمار و پیر نباشد. 5 فاصله او تا محل اقامت جمعه کمتر از دو فرسخ باشد. و بر کسانی که این شرایط را نداشته باشند واجب نیست حتی اگر نماز جمعه واجب تعیینی باشد. اما اگر بعد از تحقق جمعه در آن شرکت کنند نمازشان صحیح و کفایت از نماز ظهر می کند.