ازدواج
می‌توانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌شیعه کمک کنید.
زن و مردی پس از چند سال ازدواج بچّه دار نشدند، دکتر تشخیص داده است که عیب از جانب مرد بوده است و اکنون زن می گوید شوهرش فاقد بیضه است و بچّه دار نشدن آنها بدین جهت است، در این صورت آیا زن می تواند عقد را فسخ کند؟
در صورتی که آگاهی بر این امر نداشته، می تواند فسخ کند مگر این که بعد از آگاهی راضی شده و با او زندگی کرده باشد.
در صورتی که آگاهی بر این امر نداشته، می تواند فسخ کند مگر این که بعد از آگاهی راضی شده و با او زندگی کرده باشد.
عنوان سوال:
زن و مردی پس از چند سال ازدواج بچّه دار نشدند، دکتر تشخیص داده است که عیب از جانب مرد بوده است و اکنون زن می گوید شوهرش فاقد بیضه است و بچّه دار نشدن آنها بدین جهت است، در این صورت آیا زن می تواند عقد را فسخ کند؟
پاسخ:
در صورتی که آگاهی بر این امر نداشته، می تواند فسخ کند مگر این که بعد از آگاهی راضی شده و با او زندگی کرده باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد می دانید؟
- مردی نعوذ بالله با زنی زنا می کند، و زن حامله می شود. قبل از این که بچّه به دنیا بیاید، زن با مرد دیگری ازدواج می نماید، پس از ازدواج پسر بچّه ای به دنیا می آید، سپس همان زن از مردی که با او ازدواج کرده، صاحب دختری می شود. آیا آن پسر و این دختر بر یکدیگر محرمند؟ اگر پسر دیگری که بالغ است، با آن پسر لواط کند، آیا دختر مذکور بر او حرام می شود؟
- اگر زنی موقع ازدواج از شوهرش در مورد سربازی، شناسنامه، خانه سوال کند، با اینکه بطور جداگانه در عقد شرط نکرده باشد، در حالی که مرد هیچگونه از این موارد را دارا نبوده بلکه به دروغ بیان کرده، آیا در اینصورت زن حق فسخ عقد را دارد؟ حتی مرد نقصی هم در جمجمه سرش داشته (مثلا قسمتی از استخوان سر را ندارد، فقط پوست هست) ولی این نقص را هم نگفته است.
- اگر مرد بخواهد صیغه موقت را جاری کند و زن قبول کند، صحیح است؟ متن صیغه چگونه می شود؟ اگر مردی بخواهد زنی را وکالتاً برای خود عقد موقت کند چه باید بگوید؟
- در صورت اختلاف بین زن و مرد در مورد این که عقد نکاح سابق به قوّت خود باقی است، یا به علل شرعی مانند طلاق و فسخ، زوجیّت خاتمه یافته، قول کدام یک مقدّم است؟
- زمانی که شوهر زن جوانی به مسافرت طولانی مدت رفته در واقع زن شوهری کنار خود ندارد و نمی تواند نیازهای جنسی خود را ارضا کند و وقتی اطمینان دارد شوهرش تا مثلاً یک سال دیگر باز نمی گردد ممکن است که به گناه بیافتد، پس چرا نمی توانند همانند مردی که از زن خود جداست از عقد موقت استفاده کند؟ چرا اسلام به نیازهای جنسی مرد توجه می کند اما به زن بی توجه است؟
- این جانب به مدّت ده سال به عقد موقّت مردی درآمدم این آقا مدّت سه سال است که رفته و من هیچ خبری از او ندارم به دادگاه مدنی هم مراجعه کردم ولی هیچ نتیجه ای نگرفتم. خواهشمندم که مرا آزاد کنید زیرا من شرایط ازدواج موقّت را نمی دانستم و کسی را هم ندارم و کاری هم ندارم که زندگیم را اداره کنم؟
- خواهر این جانب به نام خدیجه، همسر مردی به نام سهراب بوده است، در زمان حیات خواهرم، شوهرش جهت کارگری و اعاشه به امیرنشین قطر رفت و مدّت 6 سال تمام نفقه و مخارج خواهرم و دخترشان را شخصاً داده ام تا این که خواهرم در منزل ما از دنیا رفت، حتّی مخارج کفن و دفن خواهرم و مخارج خواهرزاده ام تا رسیدن به سن بلوغ و ازدواج را بنده پرداخته ام، آیا شوهر خواهرم بابت امور مذکور به این جانب بدهکار است؟
- زنی را که ازشرایط واحکام متعه خبر نداشت مردی اورابوسیله صیغه متعه برای مدت پنجاه سال همسر خودنموده البته بارضایت خود این زن وبعدامعلوم شده که کلکی درکاراست اومی خواهد باین وسیله اموال زن را تصاحب کند.حالا آن زن ازاین پیش آمدخیلی ناراحت است ومی خواهد ازآن مرد رهایی یابد این چگونه ممکن است لطفاهرجه زودتر حل این معضله را مرقوم بفرمائید
- دو جنسی های کاذب از لحاظ پزشکی بر دو دسته اند: دسته اوّل دو جنسی هایِ کاذبِ مؤنّث اند، که از لحاظ کروموزومی مؤنّث، ولی ظاهری کاملاً مردانه دارند. دسته دوّم دو جنسی هایِ کاذب مذکّر هستند، که وضعیّت کروموزومی آنان مذکّر، ولی دارای ظاهری کاملاً زنانه هستند. ضمناً دو جنسی های حقیقی (که در فقه به آنها خنثای مشکل می گویند) دارای دو گناد (بیضه و تخمدان) هستند، و ممکن است هر دو فعّال باشد. (ممکن است تخمدان در یک طرف و بیضه ها در طرف دیگر باشد، یا مخلوطی از بافت بیضه و تخمدان در یک طرف، یا در هر دو طرف باشد. خلاصه دارای اندام تناسلی، به اشکال گوناگون هستند.) باتوجّه به مطالب بالا بفرمایید: 1. آیا پزشک در دو جنسی های کاذب مؤنّث، مجاز است، در صورت تمایل فرد و علیرغم ماهیّت زنانه، اقدامی کند که ظاهر مردانه وی حفظ شود؟ 2. اگر دوجنسی کاذب مؤنّث که ماهیّتش زنانه است با زن سالم ازدواج کرده باشد، تکلیف شرعی پزشک در اقدام به عمل جرّاحی برای حفظ ظاهر مردانه وی چیست؟ 3. اگر دو جنسی کاذب مؤنّث هنوز ازدواج نکرده باشد، با توجّه به اینکه اگر ازدواج کند هرچند ظاهرش بر اثر عمل جرّاحی باقی می ماند دو زن با هم ازدواج کرده اند، تکلیف پزشک در انجام عمل جرّاحی برای ظاهر مردانه چیست؟ 4. در مواردی که دو جنسی کاذب مؤنّث با زن ازدواج کرده باشد، و پزشک متوجّه دو جنسی بودن وی شود، وظیفه اش در کتمان یا افشای اسرار چیست؟ (کتمان سر موجب ازدواج یا ادامه ازدواج دو زن می شود، و افشای سرّ نیز کار ناشایستی است، چون صاحب آن راضی به افشا نیست.) پزشک چه کند؟ 5. آیا پزشک مجاز است در مورد دو جنسی های کاذب مذکّر، که علی رغم ظاهر زنانه از لحاظ ماهیّت مرد هستند، برای حفظ ظاهر زنانه آنها، عمل جرّاحی انجام دهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] در عیوب موجب فسخ نکاح اگر عیب از جانب مرد باشد و زن قبل از دخول نکاح را فسخ نماید آیا نصف مهریه به زن تعلق میگیرد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] زوج و زوجه ای که مدّت هشت سال است با هم زندگی نموده اند، ولی تاکنون بچّه دار نشده اند و به تشخیص پزشکان عیب از جانب زوج است و اکنون زوجه ادعا دارد که شوهرش بدون خصیتین است و زوج هم معترف است و علّت عدم بارداری وی هم همین مسأله است. آیا عیب ذکر شده از جمله عیوبی است که باعث فسخ عقد می گردد؟ و از آن جایی که زوجه تاکنون جاهل بر حکم بوده نمی دانسته که حقّ فسخ دارد، آیا در صورت داشتن حقّ فسخ لازم است صیغه ی طلاق جاری شود؟
- [آیت الله بهجت] مردی ضمن عقد شرط کرده بود که ازدواج مجدد ننماید، آیا در صورت تخلف و تجدید فراش، زن حق فسخ عقد را دارد یا مرد فقط عمل حرامی مرتکب شده است؟
- [آیت الله بهجت] پس از ثابت شدن عیب مرد و محجور بودن زن، که حکم به فسخ نکاح می شود، آیا دوباره نیازی به رجوع به محاکم قضایی می باشد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی با زنی صیغه عقد موقت جاری ساخته باشند و مجامعت نیز واقع شده باشد چنانچه به منظور تبدیل عقد مؤقت به دائم (میان همان مرد و زن) صیغه موقت را فسخ نمایند آیا قبل از جاری ساختن عقد دائم زن می بایستی عده نگه دارد؟ به بیان دیگر آیا برای تبدیل عقد موقت به دائم میان یک زن و مرد واحد نیز می بایستی توسط زن مدت عده رعایت شود؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی با زنی صیغه عقد موقت جاری ساخته باشند و مجامعت نیز واقع شده باشد چنانچه به منظور تبدیل عقد مؤقت به دائم (میان همان مرد و زن) صیغه موقت را فسخ نمایند آیا قبل از جاری ساختن عقد دائم زن می بایستی عده نگه دارد؟ به بیان دیگر آیا برای تبدیل عقد موقت به دائم میان یک زن و مرد واحد نیز می بایستی توسط زن مدت عده رعایت شود؟
- [آیت الله سبحانی] مردی با دختری ازدواج کرد و سپس مطلع شد که وی مدتی در عقد موقت کسی بوده است. آیا عمل دختر تدلیس محسوب می شود و در نتیجه آیا مرد حق فسخ عقد را دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد، می دانید؟
- [آیت الله سبحانی] دختری با مردی ازدواج می نماید و لکن قبل از ثبت در شناسنامه و قبل از رابطه ی زناشویی از او جدا می شود و با مرد دیگری ازدواج می کند. اکنون پس از چند سال، زوج متوجه ازدواج سابق او شده است. آیا مرد می تواند نکاح را به عنوان تدلیس زوجه فسخ نماید؟
- [آیت الله بهجت] در صورت اختلاف بین زن و مردی، در مورد این که عقد نکاح سابق به قوّت خود باقی است و یا به علل شرعی مثل طلاق و فسخ زوجیّت خاتمه یافته است، قول کدام یک معتبر و مقدّم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- عقد ازدواج شرایطی دارد از جمله: 1 احتیاط آن است که صیغه آن به عربی صحیح خوانده شود، ولی در صورتی که مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی بخوانند می توانند به زبان خود بخوانند و گرفتن وکیل برای خواندن صیغه به زبان عربی واجب نیست، ولی باید لفظی بگویند که معنی همان صیغه عربی را بفهماند. 2 کسی که صیغه را می خواند بایدقصد انشاء داشته باشد یعنی قصدشان این باشد که با گفتن این الفاظ همسری در میان آن دو برقرار گردد، زن خود را همسر مرد قرار دهد و مرد این معنی را قبول کند، وکیل نیز باید چنین قصدی را داشته باشد. 3 کسی که صیغه عقد را می خواند باید عاقل و احتیاطاً بالغ باشد هر چند از طرف دیگری وکیل باشد. 4 ولی یا وکیل در اجرای صیغه عقد باید زن و شوهر را معین کند، بنابراین اگر کسی چند دختر دارد نمی تواند به مردی بگوید : (زوجْتک احْدی بناتی) (یکی از دخترانم را به همسری تو درآوردم). 5 زن و مرد باید از روی اختیار به ازدواج راضی باشند ولی اگر یکی از آن دو ظاهراً با کراهت اجازه می دهد، اما می دانیم قلباً راضی است عقد صحیح است. 6 صیغه عقد باید صحیح خوانده شود و اگر طوری غلط بخوانند که معنی آن را عوض کند عقد باطل است، اما اگر معنی عوض نشود اشکالی ندارد.
- هرگاه مرد بعد از عقد بفهمد که زن او یکی از هفت عیب زیر را دارد می تواند عقد را فسخ کند: 1 دیوانگی 2 بیماری خوره 3 بیماری برص (پیسی)4 کور بودن 5 شل بودن بطوری که آشکار باشد. 6 افضا شدن (یعنی راه بول و حیض او، یا راه حیض و غائط او، یکی شده باشد و بطور کلی پارگی طوری باشد که قابل استفاده برای آمیزش جنسی نباشد). 7 گوشت یا استخوان یا غده ای در او باشد که مانع نزدیکی شود.
- طلاق بر دو قسم است: (طلاق بائن) و (طلاق رجعی) طلاق بائن آن است که مرد در آن حقّ رجوع به زن خود را ندارد، (منظور از رجوع آن است که مرد بدون عقد با زن آشتی کند و او را مجدّداً به همسری بپذیرد) طلاق بائن بر پنج قسم است: 1 طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده. 2 طلاق زن یائسه، یعنی زنی که بیشتر از 50 سال دارد. 3 طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد، با او نزدیکی نکرده باشد. 4 طلاق سوم زن سه طلاقه. 5 طلاق خلع و مبارات که شرح آن بعداً خواهد آمد: و غیر اینها را طلاق رجعی گویند، که تا وقتی زن در عدّه است مرد می تواند به او رجوع کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه آن که مرد عنّین است و نمی تواند نزدیکی کند; زن عقد را به هم بزند، شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر به واسطه یکی از عیب های دیگری که گفته شد مرد، یا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشد، چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده، باید تمام مهر را بدهد. از آنجا که مسائل مربوط (فسخ عقد) از جانب مرد و یا زن، شرایط خاصی دارد، لازم است هر نوع فسخ زیر نظر حاکم شرع صورت پذیرد. زنانی که ازدواج با آنان حرام است
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه آن که مرد عنّین است و نمی تواند نزدیکی کند; زن عقد را به هم بزند، شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر به واسطه یکی از عیب های دیگری که گفته شد مرد، یا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشد، چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده، باید تمام مهر را بدهد. از آنجا که مسائل مربوط (فسخ عقد) از جانب مرد و یا زن، شرایط خاصی دارد، لازم است هر نوع فسخ زیر نظر حاکم شرع صورت پذیرد.
- [آیت الله بهجت] متعه، یعنی عقد غیردائم، طلاق ندارد؛ بنابراین شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست و جدایی آن بدین صورت است که مدت عقد تمام شود یا مرد بگوید: (باقی مدت عقد را بخشیدم).
- [آیت الله شبیری زنجانی] وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می‌تواند برای خواندن صیغه عقد از طرف دیگری وکیل شود؛ بلکه بچه ممیّز نیز می‌تواند برای خواندن صیغه وکیل شود.
- [آیت الله اردبیلی] در مورد عیب عنّین بودن مرد، اگر احتمال درمان او را بدهند، زن باید به حاکم شرع مراجعه کند و حاکم شرع یک سال برای آزمایش و درمان به مرد مهلت دهد؛ پس اگر در این مدّت مرد هیچ نتوانست با زنی آمیزش نماید، زن حقّ فسخ دارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زنی که در حال احرام است با مردی که در حال احرام نیست ازدواج کند، عقد او باطل است. و اگر زن می دانسته که ازدواج کردن در حال احرام حرام است، باید بعداً با آن مرد ازدواج نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی که در حال احرام است با مردی که در حال احرام نیست ازدواج کند ، عقد او باطل است ، واگر زن می دانسته که ازدواج کردن در حال احرام حرام است ، واجب است بعداً با آن مرد ازدواج نکند .
- [آیت الله خوئی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود یا آلت مردی نداشته، یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید هرچند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد در تمام این صور بیطلاق می‌تواند عقد را به هم بزند. ولی درصورتی که شوهر نمیتواند نزدیکی نماید لازم است که زن رجوع به حاکم شرع یا وکیل او نماید. حاکم شوهر را یک سال مهلت میدهد و چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند پس از آن زن می‌تواند عقد را به هم بزند و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند فسخ اثری ندارد اگرچه احتیاط مستحب این است که شوهر او را طلاق دهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مرد زنی را گول بزند که رعایت حقوق زناشوئی شوهرش را نکند تا او وادار شود طلاقش دهد و زنِ آن مرد شود ، آن طلاق و عقد صحیح است ، ولی هر دو معصیت بزرگی کردهاند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن پیش از عقد بگوید به واسطه شیر خوردن بر مردی حرام شده، چنانچه تصدیق او ممکن باشد، نمیتواند با آن مرد ازدواج کند و اگر بعد از عقد بگوید، مثل صورتی است که مرد بعد از عقد بگوید که زن بر او حرام است وحکم آن در مسأله پیش گفته شد.