شستن
شستن به معنی پاک کردن چیزى از آلودگى با آب گفته می شود.
سوالم در مورد غسل است ، همانطور که معلوم است در وضو یکبار آب کشیدن واجب و دو بار مستحب است و سه بار حرام آیا در غسل نیز همین حکم جاری است بگونه ای که یکبار شستن بدن واجب و دوبار مستحب و سه بار حرام باشد ؟
حکم مزبور در غسل جاری نیست .
حکم مزبور در غسل جاری نیست .
عنوان سوال:
سوالم در مورد غسل است ، همانطور که معلوم است در وضو یکبار آب کشیدن واجب و دو بار مستحب است و سه بار حرام آیا در غسل نیز همین حکم جاری است بگونه ای که یکبار شستن بدن واجب و دوبار مستحب و سه بار حرام باشد ؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا در غسل دست کشیدن به بدن واجب است؛ یا تنها جاری کردن آب بر بدن کافی است؟
- [آیت الله بهجت] آیا در غسل دست کشیدن به بدن واجب است، یا فقط جاری کردن آب بر بدن کافی است؟
- [آیت الله بهجت] در رساله فرموده اید که در وضو، شستن صورت و دست ها در مرتبه ی اوّل واجب، مرتبه ی دوّم مستحبّ و مرتبه ی سوّم حرام است، آیا مراد از مرتبه، ریختن آب است؟ یا منظور دست کشیدن است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بین غسل و وضو تفاوتی از جهت جاری شدن آب بر بدن وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سوالم این بود که با توجه به کمبود منابع آب در کشور و اهمیت آن در قرن آینده می‌توان در این نکته در غسل که حتمآ باید آب به تمام بدن برسد تجدید نظر کرد؟ و همان شستن بدن به اندازه ای که مثلآ بگویند آن شخص خود را شسته کفایت کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعضی افراد در وضو و غسل بیش از اندازه آب می ریزند و دست به صورت و دست‌ها و بدن خود می کشند و می گویند احتیاطاً دست می کشیم و نیز بعضی از خانمها در شستن و آب کشیدن لباس و غیره و یا برای وضوی نماز، آب زیاد مصرف می کنند و گاهی روزانه و چه بسا قبل از هر وضو و نماز پاهای خود را آب می کشند و می گویند: پای ما احتیاط داشت، یا به دلمان نمی چسبد و احتیاط خوب است، بفرمایید: آیا این اعمال وجهه شرعی و رجحان دارد و احتیاط است یا خلاف شرع و خلاف احتیاط است؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که آب برای انجام دادن غسل و وضو ندارد و پول و وسیلهای هم برای تهیه آب نزدش موجود نیست، آیا لازم و واجب است که از همراهان خود (ولو با درخواست هدیه دادن آب به او) طلب آب نماید یا این کار، حکم دیگری مثل استحباب یا کراهت یا مباح بودن را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هنگام رفتن به مزارع و باغات بزرگ و کوچک، لطفاً حکم موارد ذیل را بیان فرمایید: استفاده از محصول آنها و همچنین آبهای جاری آن چه بصورت قنات و چشمه و یا چاه که بوسیله ای آب آن را خارج می کنند، وضو گرفتن و غسل و تیمّم و شستن لباس و مصرف خوردن و غیرذلک. همینطور در راههای عمومی و یا خصوصی که با بعضی از مزارع و باغها برخورد می شود عنوان حق المارّه و همچنین میوه درختهایی که در بعضی اماکن و راهها و دیوار باغ بیرون آمده و یا روی زمین ریخته و یا گاهی در جوی آب بدست می آید، حکمش چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در ضمن عقد معاملات با انسان شرط شود که وضو بگیرد یا غسل کند یا نماز بخواند بیان نمائید آیا از نظر فقهی اولااین شرط صحیح است یا باطل و ثانیاعمل نمودن به شرط فوق چه حکمی (واجب، حرام، مستحبّ، مکروه و یا مباح) دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلف شک کند با فراهم کردن همه مقدمات و انجام همه واجبات و مستحبات نماز (مثل قنوت، سوره، ذکر رکوع و سجده، تطهیر بدن، وضو یا غسل و یا هر امری که در صورت علم به تنگی وقت باید آن را رها کرد یا عوض آن را بهجا آورد) آیا میتواند همه نماز را در داخل وقت بهجا آورد یا نه، وظیفهاش چیست؟ اگر احتمال وسعت وقت بیشتر باشد چطور؟ آیا فرقی میکند که علت شک، ندانستن زمان اتمام وقت باشد یا ندانستن زمان انجام عمل؟ ج) در فرض مرقوم وظیفه تیمم است. س: اگر کسی به علت تنگی وقت موظف باشد از میان وضو (یا غسل)، طهارت ظاهری بدن، تیمم بر خاک (یا سنگ دارای گرد و خاک)، خواندن سوره، گفتن سه مرتبه سبحان الله در رکوع و سجده و.... برخی را ترک کند (یا عوض آن را بهجا آورد) چگونه باید اولویتبندی کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند ، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند ، در این صورت باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند . ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند ، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند .
- در وضو شستن صورت و دست‌ها مرتبه اول واجب ، و مرتبه دوم مستحب ، و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام میباشد ، و شستن مرتبه اول وقتی تمام می‌شود که به قصد وضو آن مقدار آب به صورت یا دست بریزد که آب تمام آن را فرا بگیرد و دیگر جایی برای احتیاط باقی نماند ، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد تا اینکه آب همه آن را فرا بگیرد اشکال ندارد ، و تا وقتی که قصد وضو و شستن صورت مثلاً نکند شستن اول محقق نمیشود ، پس میتواند چند مرتبه همه صورت را بشوید و در آخرین مرتبه که آب میریزد قصد شستن وضوئی نماید ، ولی اعتبار قصد در شستن دوم خالی از اشکال نیست ، و احتیاط لازم آن است که بیش از یک مرتبه بعد از مرتبه اول صورت و یا دست‌ها را نشوید اگر چه به قصد وضو هم نباشد .
- اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن رانشسته ، چنانچه از طرف چپ باشد شستن همان مقدار کافی است . و اگر از طرف راست باشد احتیاط مستحب آن است که بعد از شستن آن مقدار ، دوباره طرف چپ رابشوید . و اگر از سر و گردن باشد بنابر احتیاط واجب باید بعد از شستن آن مقدار ، دوباره بدن را بشوید .
- اگر چیز نجس را یک مرتبه در آب کر یا جاری فرو برند که آب به تمام جاهای نجس آن برسد ، پاک می‌شود . و در فرش و لباس و مانند اینها فشار یا مانند آن از مالیدن یا لگد کردن لازم نیست . و در صورتی که بدن یا لباس متنجّس به بول باشد ، بنابر احتیاط واجب در کر و مانند آن نیز دو مرتبه شستن لازم است ، ولی در آب جاری با یک بار شستن پاک می‌شود .
- اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسد ، و در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید ، نمازش صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد ، غسل کند و نماز بخواند ، غسل و نمازش باطل است مگر اینکه طوری باشد که به غسل نمودن ، بدن نیز پاک شود و آب نجس نشود ، مثل اینکه در آب جاری غسل کند . و نیز اگر جائی از اعضاء وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و پیش از آنکه آنجا را آب بکشد ، وضو بگیرد و نماز بخواند ، وضو و نمازش باطل میباشد مگر اینکه طوری باشد که به وضو گرفتن ، اعضاء وضو نیز پاک شود و آب نجس نشود ، مثل آب کر یا جاری .
- داخل ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست ، و همچنین با آب کر و جاری و باران بنابر احتیاط واجب . و ظرفی را که سگ از آن آب یا چیز روان دیگر خورده ، باید أول با خاک پاک خاک مالی کرد ، سپس خاک او را زائل نموده و بعد دو مرتبه با آب قلیل یا کر یا جاری شست . و همچنین ظرفی را که سگ لیسیده ، باید پیش از شستن خاک مالی کرد ، و اگر آب دهان سگ در ظرفی بریزد یا جایی از بدنش به آن اصابت کند ، بنابر احتیاط لازم باید آن را خاک مالی کرد ، و بعد سه مرتبه با آب شست .
- تمام شرطهائی که برای صحیح بودن وضو گفته شد ، مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن ، در صحیح بودن غسل هم شرط است ، ولی در غسل لازم نیست بدن را از بالا به پائین بشوید ، و نیز در غسل ترتیبی لازم نیست بعد از شستن سر و گردن فوراً بدن را بشوید ، پس اگر بعد از شستن سر و گردن صبر کند و بعد از مدتی بدن را بشوید اشکال ندارد ، بلکه لازم نیست تمام سر و گردن یا بدن را یک مرتبه بشوید ، پس جایز است مثلاً سر را شسته و بعد از مدتی گردن را بشوید . ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول یا غائط خودداری کند ، اگر به اندازهای که غسل کند و نماز بخواند ، بول یا غائط از او بیرون نمیآید ، باید فوراً غسل کند و بعد از غسل هم فوراً نماز بخواند .
- آبی که معلوم نیست مطلق است یا مضاف، و معلوم نیست که قبلاً مطلق بوده یا مضاف ، نجس را پاک نمیکند ، و وضو و غسل هم با آن باطل است . و چنانچه نجاستی به آن برسد و آب کمتر از کر باشد نجس می‌شود ، و اگر به اندازه کر یا بیشتر باشد بنابر احتیاط واجب نیز نجس می‌شود .
- در تیمم بدل از وضو یا غسل ، سه چیز واجب است : اول : زدن یا گذاشتن کف دو دست بر چیزی که تیمم با آن صحیح است ، و بنابر احتیاط لازم این کار در دو کف باید با هم انجام گیرد . دوم : کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی از جائی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی ، و همچنین دو طرف پیشانی بنابر احتیاط واجب ، و احتیاط مستحب آن است که دست‌ها روی ابروها هم کشیده شود . سوم : کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست ، و کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ . و احتیاط واجب آن است که ترتیب بین دست راست و دست چپ رعایت شود . و لازم است تیمم با نیت و به قصد قربت انجام دهد همانگونه که در وضو گذشت .
- اگر بر جائی از بدن ، آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد ، چنانچه بخواهد غسل را ترتیبی بجا آورد ، باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد . و همچنین اگر بخواهد وضو بگیرد در مورد آیه قرآن بلکه در مورد اسم خداوند نیز بنابر احتیاط واجب .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] در وضو شستن صورت و دست‌ها مرتبة اول واجب و مرتبة دوم مستحب و مرتبة سوم و بیشتر از آن حرام میباشد. و کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به قصد کسی است که وضو میگیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبة اول مثلًا ده مرتبه آب به صورت بریزد اشکال ندارد و همة آنها شستن اول حساب می‌شود، و اگر به قصد سه مرتبه بشوید سه مرتبه آب بریزد مرتبه سوم آن حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] شستن صورت و دست‌ها در وضو مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بیشتر از ان حرام می باشد و این که کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به این است که شستن عضو به قصد وضو باشد مثلا اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به مرتبه سوم قصد شستن برای وضو نماید اشکال ندارد و مرتبه سوم شستن اول شمرده می شود ولی اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به هر یک قصد شستن برای وضو نماید مرتبه سوم حرام است
- [آیت الله وحید خراسانی] شستن صورت و دست‌ها در وضو مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بیشتر از ان حرام می باشد و این که کدام شستن اول یا دوم یا سوم است مربوط به این است که شستن عضو به قصد وضو باشد مثلا اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به مرتبه سوم قصد شستن برای وضو نماید اشکال ندارد و مرتبه سوم شستن اول شمرده می شود ولی اگر سه مرتبه اب به صورت بریزد و به هر یک قصد شستن برای وضو نماید مرتبه سوم حرام است
- [آیت الله علوی گرگانی] در وضو شستن صورت و دست‌ها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب است مگر در شستن دست چپ احتیاط مستحب آن است که از یک مرتبه تجاوز نکند و مرتبه سوم وبیشتر از آن حرام میباشد و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است مربوط به قصد کسی است که وضو میگیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد اشکال ندارد، و همه آنها شستن اول حساب می‌شود، و اگر به قصد این که سه مرتبه بشوید، سه مرتبه آب بریزد مرتبه سوم آن حرام است.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است وکمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند ، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمی ماند ، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند . ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند ، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و یا لباس نجس نماز بخواند . ششم ، وضو یا غسل مستلزم ارتکاب حرام باشد
- [آیت الله شبیری زنجانی] در وضو شستن صورت و دست‌ها در مرتبه اول واجب و در مرتبه دوم جایز و بیشتر از آن حرام میباشد و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است مربوط به شستن تمام عضو همراه با قصد وضو میباشد، پس اگر به قصد وضو عضوی را دوبار به طور کامل شست، شستن بعدی حرام است و اگر به قصد وضو چند بار آب بریزد، هر گاه آب به تمام دست و صورت رسید، یک مرتبه حساب می‌شود و مازاد بر آن، مرتبه بعد به حساب میآید هر چند قصد مرتبه اول داشته باشد.
- [آیت الله اردبیلی] برای انجام غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد، ولی در صورتی که غسل ارتماسی را در آب جاری یا کُر انجام دهد و تطهیر موضع با یک بار شستن حاصل شود، یک مرتبه شستن برای تطهیر بدن و غسل کافی است، اما در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد، کافی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در وضو، شستن صورت و دست ها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بیشتر از آن حرام می باشد. و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است مربوط به قصد کسی است که وضو می گیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد، اشکال ندارد و همه آنها شستن اول حساب می شود، و اگر به قصد این که سه مرتبه بشوید سه مرتبه آب بریزد مرتبه سوم آن حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند، برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمیماند، بنا بر احتیاط باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمم نماز بخواند؛ ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند.
- [آیت الله بهجت] کسی که بدن یا لباسش نجس است و کمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد یا غسل کند برای آب کشیدن بدن یا لباس او نمیماند، باید بدن یا لباس را آب بکشد و با تیمّم نماز بخواند. ولی اگر چیزی نداشته باشد که بر آن تیمم کند، باید آب را به مصرف وضو یا غسل برساند و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. 6 نداشتن آب مباح: