ازدحام
تراکم و هجوم جمعیت را ازدحام گویند. از آن به مناسبت در بابهای طهارت، حج و دیات سخن گفته شده است.
حکم کسی که در حال حرکت به سوی مروه است و بر اثر ازدحام و یا دیدن کسی بدان پشت می کند، چیست؟
اگر این کار را در حال راه رفتن به سوی آن انجام داده باشد، مُجزی نیست و باید بازگردد و آن مقداری را که دچار خلل شده تدارک کند، همین حکم را دارد اگر در حال حرکت به سوی صفا، بدان پشت کند.
اگر این کار را در حال راه رفتن به سوی آن انجام داده باشد، مُجزی نیست و باید بازگردد و آن مقداری را که دچار خلل شده تدارک کند، همین حکم را دارد اگر در حال حرکت به سوی صفا، بدان پشت کند.
عنوان سوال:
حکم کسی که در حال حرکت به سوی مروه است و بر اثر ازدحام و یا دیدن کسی بدان پشت می کند، چیست؟
پاسخ:
اگر این کار را در حال راه رفتن به سوی آن انجام داده باشد، مُجزی نیست و باید بازگردد و آن مقداری را که دچار خلل شده تدارک کند، همین حکم را دارد اگر در حال حرکت به سوی صفا، بدان پشت کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مناسک فرموده اید در حال اختیار سواره سعی کردن جایز است، آیا سعی کردن بر صندلی های متحرک اگر متولی حرکت دادنش شخص دیگری باشد و سعی کننده فقط بر آن بنشیند، جایز است؟
- آیا جایز است که شخص در حال سعی از کنار مسعی حرکت کند، نه از وسط آن؟
- کسی که برای مبیت در منی می خواهد بدان جا برگردد، اما شدت ازدحام مانعش می شود، تکلیفش چیست؟
- آیا در سعی میان صفا و مروه، جایز است که شخص راه برگشت را برای رفتن و راه رفتن را برای برگشت، انتخاب کند؟
- اگر حاجی نتواند خود سعی کند و از دیگری کمک بگیرد تا او را سعی دهد و آن شخص او را بر دوش خود بگیرد و یا در گاری بنشاند و او را سعی دهد و او در حال سعی خوابش ببرد، آیا سعی اش صحیح است؟
- اگر پاره ای از زیبایی های زن مانند موهایش در هنگام سعی آشکار شود، سعی اش چه حکمی دارد؟
- اگر حاجی پس از سعی تقصیر کرد و آن گاه متوجه نقصان سعی خود شد، چه کند؟
- اگر سعی کننده پیش از رسیدن به مروه میان شوط هفتم و نهم شک نماید، چه کند؟
- اگر مکلّف خیال کرد که طهارت شرط صحت سعی است، لذا سعی خود را قطع کرد و وضو گرفت و سعی خود را از نو آغاز کرد، تکلیفش چیست؟
- آیا در حال نیت برای سعی، لازم است که شخص همه قسمت جلو بدنش را رو به روی مروه قرار دهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] در مناسک فرموده اید کسی که بین صفا و مروه سعی می کند واجب است در هنگامی که به طرف مروه در حرکت است توجهش به مروه باشد وبالعکس ایا این وجوب توجه تکلیفی است و یا وضعی و تکلیفی
- [آیت الله وحید خراسانی] گاهی انسان در اثر ازدحام جهت رفتن برای سعی ناچار است از مسجد الحرام عبور کند در این صورت تکلیف حایض و نفساء چیست و ایا برای سعی هم مثل طواف نایب بگیرند
- [آیت الله مظاهری] آیا در وسط اشواط سعی و در بین راه صفا ومروه می شود نشست وقدری استراحت کرد یا باید بدون وقفه به حرکت ادامه داد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در سعی صفا و مروه، در صفا متوجّه شد دور هشتم است، وظیفه او چیست؟ آیا غیر از این سعی صفا و مروه، سعی صفا و مروه مستحبّی نیز داریم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا علاوه بر سعی واجب، سعی صفا و مروه مستحبّی نیز داریم؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی میدانسته سعی را باید از صفا شروع کند؛ ولی اشتباها خیال کرده که مروه همان صفا است و در نتیجه سعی خود را از مروه شروع کرده و قبل از اتمام هفت دور سعی، متوجه شده و برای تصحیح اشتباه خود، یک دور دیگر هم به سعی اضافه نموده تا در نتیجه، سعی در مروه تمام شود. آیا سعی او صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در سعی صفا و مروه بعد از چند روز، قبل از احرام دوّم متوجّه شده سعی را از مروه شروع و در صفا ختم کرده، آیا اعاده سعی لازم است؟
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است اختیاراً سعی نمودن در گاریهایی که در سعی یافت میشود با اینکه میداند آن کس که متولی حرکت این گاری است شخص دیگر است وسعی کننده نشسته است فقط؟
- [آیت الله مظاهری] در سعی صفا و مروه، انتهای هر شوط کجا است؟ آیا باید حتماً پای حاجی به کوه صفا یا مروه برسد یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در بین اشواط سعی می شود روی صفا و یا مروه نشست واستراحت کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مکلف با هواپیما سفر کند، و بخواهد در آن نماز بخواند، در صورتی که بتواند به هنگام نماز رو به قبله بودن و استقرار داشتن و دیگر شرایط را رعایت کند، نمازش صحیح است، وگرنه در صورتی که وقت داشته باشد و بتواند پس از خروج از هواپیما نماز واجد شرایط را بجای آورد، بنا بر احتیاط نمازش در هواپیما صحیح نیست. لکن اگر وقت تنگ باشد، واجب است نماز را درون هواپیما بجای آورد و در آن صورت اگر جهت قبله را بداند، باید بدان جهت نماز بخواند و نمازش بدون رعایت قبله جز در حال ضرورت صحیح نیست، و در این حال باید هرگاه هواپیما از سمت قبله منحرف شد، بدان سو رو کند، و در هنگام انحراف از قبله، از قراءت و ذکر دست بکشد، و اگر نتواند به عین قبله توجه کند، باید سعی کند بیش از (نود) درجه از قبله منحرف نشود، و اگر جهت قبله را نداند، باید بکوشد آن را مشخص کند و طبق ظنّ خود عمل نماید، و اگر نتواند ظن بدست آورد کافی است نماز را به هر جهتی که احتمال میدهد قبله در آن باشد، بجای آورد. گر چه احتیاط مستحب آن است که نماز را به چهار جهت بجای آورد. این در جایی است که بتواند با شناخت قبله رو به قبله باشد و اگر جز در تکبیرة الاحرام نتواند، بدان اکتفا کند و اگر اصلاً نتواند، شرط استقبال ساقط میشود. و جایز است انسان قبل از وقت نماز اختیاراً با هواپیما مسافرت کند، هرچند بداند در هواپیما ناچار به نماز فاقد شرط استقبال و استقرار خواهد شد.
- زنهای حائض بر شش قسمند : اول : صاحب عادت وقتیّه و عددیّه : و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند ، و شماره روزهای حیض او هم در هر دو ماه یک اندازه باشد ، مثل آنکه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند . دوم : صاحب عادت و قتیّه : و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یک اندازه نباشد ، مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ، ولی ماه اول روز هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود . سوم : صاحب عادت عددیّه : و آن زنی است که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یک اندازه باشد ، ولی وقت دیدن آن دو خون یکی نباشد ، مثل آنکه ماه اول از پنجم تا دهم ، و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند . چهارم : مضطربه : و آن زنی است که چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدا نکرده ، یا عادتش بهم خورده و عادت تازهای پیدا نکرده است . پنجم : مبتدئه : و آن زنی است که دفعه اول خون دیدنِ اوست . ششم : ناسیه : و آن زنی است که عادت خود را فراموش کرده است . و هر کدام اینها احکامی دارند که در مسائل آینده گفته میشود . 1 صاحب عادت وقتیّه و عددیّه :
- اگر کسی در حال احرام بمیرد ، نباید او را با آب کافور غسل دهند و به جای آن باید با آب خالص غسل بدهند ، مگر اینکه در احرام حج تمتع بوده و طواف و نمازش و سعی را تمام نموده باشد ، یا آنکه در احرام حج قران یا إفراد بوده و حلق را انجام داده باشد ، که در این دو صورت با آب کافور باید غسل دهند .
- کسی که حَمد را بخوبی نمیداند باید سعی کند وظیفه خود را انجام دهد ، چه با یاد گرفتن یا تلقین باشد ، و چه با اقتدا در جماعت ، یا تکرار نماز در مورد شک باشد ، و اگر وقت تنگ شده است ، چنانچه نماز را بطوری که در مسأله پیش گفته شد بخواند ، نمازش صحیح است . ولی در صورتی که در یاد گرفتن کوتاهی کرده باشد اگر ممکن باشد ، برای فرار از عقوبت ، نمازش را به جماعت بخواند .
- اگر زندانی نتواند به ماه رمضان یقین کند ، باید به گمان عمل نماید ، ولی اگر بتواند گمان قویتر پیدا کند ، نمیتواند به گمان ضعیفتر عمل نماید ، و باید سعی و کوشش تمام در تحصیل قویترین احتمال داشته باشد ، و اگر هیچ راهی نبود از قرعه به عنوان آخرین راه استفاده کند اگر موجب قوت احتمال شود ، و اگر عمل به گمان ممکن نباشد ، باید یک ماهی را که احتمال میدهد ماه رمضان است روزه بگیرد ، ولی باید آن ماه را در نظر داشته باشد ، پس چنانچه بعد بر او معلوم شود که ماه رمضان پس از آن بوده ، چیزی بر اونیست ، ولی اگر معلوم شود که قبل از ماه رمضان بوده باید روزههای ماه رمضان را قضا نماید . روزههای حرام و مکروه
- زنی که عادت وقتیّه دارد و بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواند آن را به آنچه در مسأله (479) گفته شد معین نماید ، مخیّر است که از سه روز تا ده روز هر شمارهای را که مناسب مقدار حیضش میبیند حیض قرار دهد ، و بهتر آن است که هفت روز قرار دهد در صورتی که آن را مناسب خود ببیند ، البته باید شمارهای را که حیض قرار میدهد موافق با وقت عادتش باشد ، آنطوری که در مسأله پیش گفته شد . 3 صاحب عادت عددیّه : اول : زنی که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یک اندازه باشد ولی وقت خون دیدن او یکی نباشد ، که در این صورت هر چند روزی که خون دیده عادت او میشود . مثلاً اگر ماه اول از روز اول تا پنجم ، و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند ، عادت او پنج روز میشود . دوم : زنی که دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند ، و یک روز یا بیشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببیند ، و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد ، که اگر تمام روزهائی که خون دیده و روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود ، و شماره روزهائی که خون دیده به یک اندازه باشد ، تمام روزهائی که خون دیده عادت حیض او میشود ، و باید در روزهای وسط که پاک بوده احتیاطاً کارهائی که بر زن غیر حائض واجب است انجام دهد ، و کارهائی که بر حائض حرام است ترک نماید ، مثلاً اگر ماه اول از روز اول تا سوم خون ببیند و دو روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز پاک شود ، و دوباره سه روز خون ببیند عادت او شش روز میشود . و امّا اگر در یک ماه مثلاً هشت روز خون ببیند ، و در ماه دوم چهار روز خون دیده و پاک شود و دوباره خون ببیند و مجموع ایام خون با پاکی وسط هشت روز باشد ، در این صورت این زن صاحب عادت عددیّه نیست ، بلکه مضطربه حساب میشود ، که حکمش خواهد آمد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی که برای حج، احرام بسته است، اگر پیش از تمام کردن سعی صفا و مروه بمیرد، حنوط کردن او جایز نیست و نیز اگر در احرام عمره پیش از آن که موی خود را کوتاه کند بمیرد نباید او را حنوط کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که برای حجّ یا عمره احرام بسته است، اگر بعد از تمام کردن طواف یا سعی بمیرد، حنوط کردن او جائز است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که برای حج یا عمره احرام بسته است؛ اگر بمیرد؛ حنوط کردن او جایز نیست مگر اینکه در احرام حج بعد از تمام کردن سعی بمیرد.
- [آیت الله خوئی] کسی که برای حج یا عمره احرام بسته است، اگر بمیرد حنوط کردن او جایز نیست، مگر در احرام حج بعد از تمام کردن سعی بمیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که برای حج یا عمره احرام بسته است، اگر پیش از تقصیر در احرام عمره و پیش از انجام سعی در احرام بمیرد، حنوط کردن او جایز نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که برای حج یا عمره احرام بسته، اگر بمیرد حنوط کردن او جایز نیست؛ مگر این که در احرام حج بعد از حلق یا تقصیر و سعی بین صفا و مروه، یا در عمره مفرده پس از حلق یا تقصیر بمیرد.
- [آیت الله جوادی آملی] .مستحب است قنوت نماز, بلند خوانده شود, هرچند نماز مانند ظهر و عصر, اخفاتی و آهسته باشد؛ خواه نمازگزار امام جماعت باشد یا منفرد؛ ولی اگر مأموم بود, سعی شود که صدای او را امام نشنود.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که برای حج یا عمره احرام بسته است اگر بمیرد حنوط کردن او جایز نیست ولی اگر در احرام حج بعد از تمام کردن سعی بمیرد حنوط کردن او واجب است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر مسلمانی باید سعی کند روش و رفتار و اخلاق او، طبق تعالیم اخلاقی و فقهی اسلام باشد تا هم خودش سعادتمند گردد و هم بر آبروی جامعه اسلامی بیفزاید.
- [امام خمینی] کسی که برای حج احرام بسته است، اگر پیش از تمام کردن سعی بین صفا و مروه بمیرد، حنوط کردن او جایز نیست. و نیز اگر در احرام عمره پیش ازآنکه موی خود را کوتاه کند بمیرد، نباید او را حنوط کنند.