نیابت
انجام دادن يك عمل برای شخص ديگر
اگر شخصی برای نیابت از دیگری خود را اجیر کرد یا قصد نیابت تبرعی از او را داشت، در حالی که برای عمره یا حج مُحرم شده بود، اینک شک دارد که آیا به هنگام احرامش قصد نیابت داشته است یا آن که برای خود مُحرم شده است. در این صورت تکلیفش چیست؟
اگر انگیزه و محرکش به سوی عملْ نیابت از آن غیر باشد، به گونه ای که اگر او نبود، اقدام نمی کرد، همین برای انجام آن کفایت می کند.
اگر انگیزه و محرکش به سوی عملْ نیابت از آن غیر باشد، به گونه ای که اگر او نبود، اقدام نمی کرد، همین برای انجام آن کفایت می کند.
عنوان سوال:
اگر شخصی برای نیابت از دیگری خود را اجیر کرد یا قصد نیابت تبرعی از او را داشت، در حالی که برای عمره یا حج مُحرم شده بود، اینک شک دارد که آیا به هنگام احرامش قصد نیابت داشته است یا آن که برای خود مُحرم شده است. در این صورت تکلیفش چیست؟
پاسخ:
اگر انگیزه و محرکش به سوی عملْ نیابت از آن غیر باشد، به گونه ای که اگر او نبود، اقدام نمی کرد، همین برای انجام آن کفایت می کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا جایز است کسی که برای عمره یا حج مُحرم شده است، از احرامش عدول کند و مناسک را به جای نیاورد؟
- شخصی برای خودش به عنوان عمره مستحبی مُحرم می شود، حال آیا برایش جایز است که از آن به حج به نیابت از پدرش عدول کند؟
- اگر شخصی برای ادای حج بلدی اجیر شد و چون به مدینه منوره رسید، از مسجد شجره جهت عمره مفرده برای خودش مُحرم شد و پس از انجام آن به مدینه بازگشت و دوباره برای حج نیابتی مُحرم شد. حال آیا با این کار وظیفه اش را درباره حج بلدی انجام داده است؟
- کسی برای ادای عمره تمتع خودش وارد مکه شد و حجش مستحبی بود، آیا می تواند از ادای حج تمتع اعراض کند و در آن جا برای ادای حج نیابتی اجیر شود و به یکی از میقات ها برود تا به نیابت از منوب عنه، برای عمره تمتع محرم شود؟
- زنی که صاحب عادت وقتیه و عددیه است و عادتش هفت روزه است، اگر پس از احرامش حیض شد و سپس روز هفتم پاک شد و غسل کرد و اعمال عمره اش را به جای آورد و آن گاه برای حج مُحرم شد و پس از آن اثرِ خونی دید، تکلیفش چیست؟
- اگر مکلَّف با هواپیما به جده رسید و از آن جا خواست به مدینه منوره برود لیکن به او اجازه داده نشد لذا با نذر از جده مُحرم شد و یا به جحفه رفت و از آن جا مُحرم گشت، سپس به او اجازه داده شد که به مدینه برود، آیا جایز است از احرامش عدول کند و از مسجد شجره مُحرم شود، یا نه؟ و اگر جایز نیست و او از احرامش عدول کرد، تکلیفش چیست؟
- زنی که عادتش مضطر به است اگر پیش از آن که مُحرم شود خون ببیند و نداند که آیا تا روز عرفه بند می آید تا او بتواند عمره تمتع را به جای آورد و در نتیجه بر او لازم شود برای آن مُحرم شود و یا آن که خون بند نمی آید و او باید برای حج اِفراد مُحرم شود، تکلیفش چیست؟
- در مناسک فرموده اید که برای زن حائض و مانند آن جایز است بیرونِ مسجد شجره مُحرم شود. حال اگر داخل مسجد شد و در آن جا مُحرم گشت، آیا احرامش صحیح است؟
- اگر شخصی پس از ماه ذی حجه متوجه باطل بودن سعی اش در عمره تمتع یا حج شد، تکلیفش چیست؟
- هرگاه مکلَّف عمره تمتع را به نیابت از دیگری انجام دهد، وپیش از انجام حج متوجه شود که هنگام بیرون آمدن از شهرش مستطیع بوده است، آیا بر او واجب است که حج نیابتی را به پایان برساند و یا آن که برای خود حج به جا آورد؟ و اگر واجب است که برای خود حج به جا آورد، برای عمره تمتع از کجا مُحرم شود؟ و اگر پس از انجام دادن عمره نیابتی و پیش از حج مستطیع شود، چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا کسی که برای اعمال عمره یا حج یا خصوص طواف، از طرف شخصی اجیر شده است، میتواند به نیابت از نفر دوم، به صورت تبرّعی یا استیجاری قرآن تلاوت کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در مدینه منوّره دیگری را اجیر میکند که برای پدر وی حجّ میقاتی بجا آورد ولی مشخص نکرده است که از مسجد شجره محرم شود یا میقاتهای دیگر، آیا اجیر میتواند از مسجد شجره به نیّت عمره مفرده محرم شود پس از اعمال عمره مفرده به (جحفه) یا (قرن المنازل) برود و برای عمره تمتّع استیجاری محرم می‌شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در مدینه منوّره دیگری را اجیر میکند که برای پدر وی حجّ میقاتی بجا آورد ولی مشخص نکرده است که از مسجد شجره محرم شود یا میقاتهای دیگر، آیا اجیر میتواند از مسجد شجره به نیّت عمره مفرده محرم شود پس از اعمال عمره مفرده به (جحفه) یا (قرن المنازل) برود و برای عمره تمتّع استیجاری محرم می‌شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی استحباباً برای عمره تمتع محرم شده و پس از انجام اعمال عمره و محلّ شدن از آن، متوجه شده که بر پدرش حج واجب است، آیا می تواند حج تمتع مستحبی خود را انجام ندهد و مجدداً از یکی از مواقیت، به نیابت پدرش محرم به احرام عمره تمتع شود و یا در همین فرض آیا می تواند برای دیگری اجیر شود و حج تمتع استیجاری انجام دهد؟
- [امام خمینی] شخصی در عمره تمتع از جده به نذر احرام بست و بعد از حج منکشف شد که احرامش صحیح نیست آیا قضای حج بر او واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در مدینه مصدوم می گردد. او را به مسجد شجره می برند، و محرم می شود. آیا احرام چنین شخصی صحیح است؟ در صورت صحّت، اگر نتواند مناسک عمره و حج را به جا آورد تکلیفش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در مدینه منوره، دیگری را اجیر می کند که برای پدر وی حج میقاتی بجا آورد ولی مشخص نکرده است که از مسجد شجره محرم شود یا میقاتهای دیگر، آیا اجیر می تواند از مسجد شجره به نیّت عمره مفرده محرم شود و پس از آن به جحفه یا قرن المنازل برود و برای عمره تمتّع استیجاری محرم شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی با احرام عمره تمتع وارد مکه شده و بعد از اعمال عمره برای حج افراد محرم شده است ایا حج او صحیح است
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مُحرم می تواند قبل از انجام طواف واجب خود (چه طواف عمره باشد، یا حج، یا طواف نساء) به نیابت از معذور طواف انجام دهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مُحرم می تواند قبل از انجام طواف واجب خود (چه طواف عمره باشد، یا حج، یا طواف نساء) به نیابت از معذور طواف انجام دهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل حج و عمره و زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام از طرف زندگان اجیر شود، و نیز میتواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- شیر دادنی که علت محرم شدن است هشت شرط دارد : اول : بچه ، شیر زن زنده را بخورد ، پس اگر بعضی از مقدار معتبر در رضاع را از پستان زنی که مرده است شیر بخورد ، فائده ندارد . دوم : شیر آن زن از زائیدنی شرعی بوجود آمده باشد ، هر چند وطی شبهه باشد ، پس اگر فرضاً شیر بدون زائیدن بوجود بیاید ، یا شیر بچهای را که از زنا بدنیا آمده به بچه دیگر بدهد ، بواسطه آن شیر ، بچه به کسی محرم نمیشود . سوم : بچه شیر را از پستان بمکد ، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند اثری ندارد . چهارم : شیر خالص باشد ، و با چیز دیگر مخلوط نباشد . پنجم : مقدار شیری که موجب حرمت است ، همه مربوط به یک شوهر باشد ، پس اگر زن شیر دهی را طلاق دهند ، بعد شوهر دیگری کند و از او آبستن شود و تا موقع زائیدن ، شیری که از شوهر اول داشته باقی باشد ، و مثلاً هشت دفعه پیش از زائیدن از شیر شوهر اول ، و هفت دفعه بعد از زائیدن از شیر شوهر دوم ، به بچهای بدهد ، آن بچه به کسی محرم نمیشود . ششم : بچه ، شیر را قی نکند ، و اگر قی کند اثری ندارد . هفتم : شیر دادن بچه به مقداری باشد که استخوانش از آن شیر محکم شده و گوشت بدنش بروید ، و اگر معلوم نباشد که آیا به این حد رسیده یا نه ، چنانچه یک شبانه روز یا پانزده مرتبه به طوری که در مسأله آینده گفته می‌شود شیر سیر بخورد باز هم کافی است ، ولی اگر معلوم باشد که آن شیر در محکم شدن استخوان بچه و روئیدن گوشت بدنش مؤثر نبوده ، در حالی که بچه یک شبانه روز ، یا پانزده مرتبه شیر خورده باید مراعات احتیاط واجب در چنین مورد ترک نشود ، پس در موارد ذکر شده ازدواج نکند و نگاه محرمانه نیز نکند . هشتم : دو سال بچه تمام نشده باشد ، و اگر بعد از تمام شدن دو سال او را شیر دهند ، به کسی محرم نمیشود ، بلکه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال هشت مرتبه و بعد از آن هفت مرتبه شیر بخورد ، به کسی محرم نمیشود ، ولی چنانچه از موقع زائیدن زن شیر ده بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچهای را شیر دهد ، آن بچه به کسانی که گفته شد ، محرم می‌شود .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در عمره مفرده یا حجّ مستحبّی برای خود محرم شود گرچه نمیتواند دیگری را در احرام خود شریک کند یا از نیّت خود عدول کند ولی اعمال دیگر نظیر طواف را میتواند برای خود و به نیابت از دیگری به جا آورد، همچنین میتواند بعد از اتمام، ثواب آن عمره یا حجّ را گرچه واجب باشد به دیگری چه زنده و چه مرده هدیه کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پسر بزرگتر برای انجام قضای نماز و روزه پدر شخصی را اجیر کند، اجیر باید نماز و روزه را به نیابت از میّت بجا آورد نه به نیابت از پسر.
- [آیت الله مظاهری] کسی که اجیر شده حجّ تمتع به جا آورد، میتواند در ضمن اعمال حجّ یا بعد از آن برای طواف یا ذبح یا رمی جمره و مانند اینها بلکه برای عمره مفرده اجیر دیگری شود، چنانکه میتواند برای خود طواف و عمره مفرده به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] ثبوت اوّل ماه و روز عرفه و عید قربان نزد عامّه به حکم قاضی آنها یا راه دیگر برای ما کافی است و نباید اعتنا به شک یا گمان نمود و خوب است شیعیان در این امور تحقیق نکنند و به قول آنها اکتفا نمایند ولی اگر بر فرض نادر یقین به خلاف پیدا شد نمیتوانند محرم به احرام حجّ شوند، و اگر محرم شدند مبدل به عمره مفرده می‌شود ولی خیلی خوب است که حجّ را طبق رفتار عامّه به جا آورد و در سالهای بعد اعاده نماید.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبّی، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امامان علیهمالسلام و توابع آن مثل نماز زیارت، از طرف زندگان اجیر شود و ظاهرا نیابت تبرّعی (مجانی) در جمیع مستحبات از طرف افراد زنده اگر به قصد رجا باشد اشکال ندارد؛ اما صحّت اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبات ذکر شده، محلّ تأمّل است و نیز انسان میتواند کار مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از مرگ انسان می‌شود نماز و عبادتهای دیگری را که او در زندگی بجا نیاورده، شخص دیگری به جا آورد که به او (نایب) میگویند و عمل او را نیابت مینامند و به کسی که از طرف او عمل را انجام میدهند (منوب عنه) میگویند و در حال حیات انسان تنها در حج و زیارت، نیابت مشروع است به تفصیلی که در جای خود ذکر شده است. و همچنان که نیابت تبرعی و بدون مزد صحیح است، نیابت با اجاره یا جعاله یا شرط ضمن عقد و مانند اینها نیز صحیح می‌باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شک کنند بچه به مقداری که علت محرم شدن است شیر خورده یا نه، یا گمان داشته باشند که به آن مقدار شیر خورده بچه به کسی محرم نمی شود ولی بهتر آن است که احتیاط کنند.
- [آیت الله سبحانی] اگر شک کنند بچه به مقداری که علت محرم شدن است، شیر خورده یا نه؟ یا گمان داشته باشند که به آن مقدار شیر خورده، بچه به کسی محرم نمی شود. ولی بهتر آن است که احتیاط کنند.
- [آیت الله مظاهری] اگر شک کنند بچّه به مقداری که علّت محرم شدن است شیر خورده یا نه، یا گمان داشته باشند که به آن مقدار شیر خورده، بچّه به کسی محرم نمیشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شک کنند بچه به مقداری که علت محرم شدن است شیر خورده یا نه یا گمان داشته باشند که به ان مقدار شیر خورده بچه به کسی محرم نمی شود ولی بهتر ان است که احتیاط کنند