زکات مال
زکات صدقه مقدر به اصل شرع می باشد. زکات عنوان بابى مستقل در فقه است که مباحث و مسائل آن به تفصیل در این باب آمده است.
اگر شخصی به هر علتی زکات مال خود را تا قبل از ظهر روز عید جدا نکند و پرداخت ننماید، چه تکلیفی دارد؟
باید پرداخت کند و اگر پرداخت نکرد تا روز تمام شد، باید به عنوان قضا پرداخت کند.
باید پرداخت کند و اگر پرداخت نکرد تا روز تمام شد، باید به عنوان قضا پرداخت کند.
عنوان سوال:
اگر شخصی به هر علتی زکات مال خود را تا قبل از ظهر روز عید جدا نکند و پرداخت ننماید، چه تکلیفی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زکات فطره را میتوان قبل از ظهر روز عید جدا کرد و چند روز بعد به مصرف رساند؟
- آیا برای نوزادی که در ماه مبارک رمضان به دنیا آمده است هم باید زکات فطره پرداخت شود؟ حتی اگر یکی دو روز مانده به عید فطر یا روز عید به دنیا بیاید؟
- اگر کسی از مال خود وصیت به حجّ تمتّع کرد و ورثه می دانند خمس یا زکات آن مال را باید پرداخت کنند، در این صورت وظیفه آن ها چیست؟ در صورتی که باقیمانده پس از پرداخت خمس یا زکات آن مال کافی برای حج نباشد چه باید بکنند؟
- اگر شخصی در شب عید فطر، فطریه خود و خانوادهاش را جدا کند، ولی اتفاقاً آن مبلغ گم شود و یا سهواً خرج گردد، تکلیف چیست؟
- شخصی از افرادی از جمله پدر خود چیزی را به سرقت می برد. بعداً متوجه بدی عمل شده و چون چیزی نداشته، از مال مربوط به پدر مابقی دیون را می پردازد. سپس از پدر حلالیت می گیرد و او را به نحوی راضی می کند، آیا این پرداخت باعث برائت ذمه می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] شخصی در غذاخوری بدون اطلاع قبلی که فردا روز عید فطر است میهمانی داده ، بعد از اتمام میهمانی ثابت شده شب عید فطر بوده است آیا زکات فطره میهمانان بر ذمه میزبان می باشد ? اگر بر عهده میزبان باشد آیا میهمانان می توانند از میزبان وکالت بگیرند که زکات فطره را خودشان پرداخت کنند ؟
- [آیت الله نوری همدانی] فطریه مهمانی که بعد از ظهر و یا هنگام غروب عید فطر وارد منزل ما می‌شود به عهده کیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا زکات فطره را باید یک جا پرداخت کرد یا میتوان مقداری از آن را در روز عید فطر و مقداری را نیز بعدا پرداخت نمود؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی هنگام غروب شب عید فطر بی هوش شود، آیا زکات فطره از او ساقط است؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی شب عید فطر، زکات فطره را کنار گذاشته است؛ ولی همسرش در همان شب یا در روز عید، فطریه را (بدون این که بداند زکات فطره است) برداشته و خرج کرده است. اکنون تکلیف چیست؟ آیا دوباره باید فطریه را جدا کند و به مستحق بدهد؟ در موقع دادن، نیّت ادا کند یا قضا؟
- [آیت الله بهجت] شخص متمکّنی در روز عید فطر، مال یا وجه نقد در اختیار ندارد، که زکات فطره اش را پیش از نماز پرداخت نماید. آیا واجب است قرض بگیرد و زکات فطره را بدهد یا نه؟ و اگر قرض کردن خلاف شأن او باشد حکمش چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا زکات فطره را می توان به کسانی که از طرف کمیته ی امداد امام خمینی رحمه اللّه در زمان برپایی نماز عید مشغول جمع آوری فطریه هستند پرداخت نمود یا این که باید خودمان به دست فقیر برسانیم؟
- [آیت الله بهجت] بعضی از ادارات، مؤسسات خیریه و... اقدام به جمع آوری زکات فطره می کنند، آیا پرداخت زکات به آن ها انسان را بری ءالذمّه می نماید؟ و آیا پرداخت به چنین مؤسساتی قبل از نماز عید عنوان پرداخت زکات به مستحق را پیدا می کند و ادا حساب می شود (با توجه به این که رساندن به مصارف زکات توسط چنین مؤسساتی چند روز بعد انجام می گیرد.)
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در بعد از ظهر عید قربان که جمره عقبه خلوت است، خودش میتواند رمی کند؛ ولی دیگر نمیتواند قربانی را در روز عید انجام دهد. آیا برای این که بتواند قربانی را در روز عید انجام دهد، جایز است برای رمی جمره، در صبح روز عید نایب بگیرد؟ اگر چندین سال در صبح روز عید نایب گرفته باشد، حکمش چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی بدهکار است و توان پرداخت بدهی خود را ندارد آیا میتواند از پدر خود زکات بگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که قبل از غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن زکات فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- کسی که امانت را قبول میکند اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدّی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتّفاقاً آن مال تلف شود ضامن نیست.
- اگر وکیل در نگهداری مالی که در اختیار اوست کوتاهی نکند و غیر از تصرّفی که به او اجازه دادهاند تصرّف دیگری در آن ننماید و اتّفاقاً آن مال از بین برود نباید عوض آن را بدهد.
- اگر زکات را از مال جدا نکند نمیتواند در مال تصرّف کند ولی اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد میتواند در بقیه آن تصرّف کند و همچنین اگر پول آن را کنار بگذارد میتواند در تمام مال تصرّف نماید.
- کسی که بمیرد و حجّ واجب و واجبات مالی دیگر نظیر خمس و زکات بر ذِمّه او باشد و ترکه او کفایت از همه آنها نکند، ادای حجّ بر آنها مقدم است مگر اینکه خمس یا زکات در اصل مال باشد که در این صورت ادای خمس و زکات مقدم است همچنانکه بر قرض نیز مقدم است.
- کسی که زکات چند مال بر او واجب شده، اگر مقداری زکات بدهد و نیّت هیچ کدام آنها را نکند، چنانچه چیزی را که داده هم جنس یکی از آنها باشد زکات همان جنس حساب می‌شود، و اگر هم جنس هیچ کدام آنها نباشد به همه آنها قسمت می‌شود.
- غسلهای مستحب در شرع مقدّس اسلام بسیار است و از آن جمله است: 1 - غسل جمعه، و وقت آن از اذان صبح جمعه است تا مغرب و اگر در روز جمعه غسل نکند مستحب است تا روز شنبه قضای آن را به جا آورد، بلکه تا آخر هفته به عنوان رجاء میتوان انجام داد. و نیز میتوان از اذان صبح پنج شنبه تا اذان صبح جمعه به عنوان تهیّأ انجام داد. و مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید: (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنی مِنَ التَّوَّابینَ وَ اجْعَلنی مِنَ الْمُتَطَهِّرینَ).(1) 2 - غسل شب اوّل ماه رمضان و تمام شبهای طاق مثل شب سوّم و پنجم و هفتم، ولی از شب بیست و یکم مستحب است هر شب غسل کند و برای شبهای اوّل، پانزدهم، هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم، بیست و هفتم و بیست و نهم بیشتر سفارش شده است و وقت غسل شبهای ماه رمضان تمام شب است، و بهتر است هنگام مغرب به جا آورده شود ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه بهتر است غسل را بین نماز مغرب و عشا به جا آورد. و نیز مستحب است در شب بیست و سوّم غیر از غسل اوّل شب، یک غسل هم در آخر شب انجام دهد. 3 - غسل شب عید فطر و وقت آن از اوّل مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اوّل شب به جا آورده شود. 4 - غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح است تا مغرب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورد. 5 - غسل روز هشتم و نهم ذیالحجّه و در روز نهم بهتر است آن را نزدیک ظهر به جا آورد. 6 - غسل روز اوّل، پانزدهم، بیست و هفتم و آخر ماه رجب. 7 - غسل روز عید غدیر و بهتر است بعد از طلوع آفتاب اوّل روز آن را انجام دهند. 8 - غسل روز بیست و چهارم ذیالحجّه. 9 - غسل روز عید نوروز، پانزدهم شعبان، نهم و هفدهم ربیع الاول و روز بیست و پنجم ذی قعده. 10 - غسل دادن بچهای که تازه به دنیا آمده است. 11 - غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده است. 12 - غسل کسی که در حال مستی خوابیده است. 13 - غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتّی که غسل دادهاند رسانده است. 14 - غسل کسی که در موقع گرفتن خورشید یا ماه نماز آیات را عمداً نخوانده، در صورتی که تمام ماه یا خورشید گرفته باشد. 15 - غسل کسی که برای تماشای دار آویخته رفته و آن را دیده باشد ولی اگر اتفاقاً یا از روی ناچاری نگاهش بیفتد یا مثلاً برای شهادت دادن رفته باشد غسل مستحب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرط های واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که موقع غروب شب عید فطر زکات فطره بر او واجب نیست اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن فطره در او پیدا شود بنابر احتیاط مستحب زکات فطره را بدهد
- [امام خمینی] کسی که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره براو واجب نیست، اگر تاپیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله بهجت] کسی که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که موقع مغرب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرط های واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله خوئی] کسی که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره براو واجب نیست، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهای واجب شدن فطره در او پیدا شود، احتیاط واجب آن است که، زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در موقع غروب شب عید فطر ، شرایط وجوب زکات فطره نباشد ولی پیش از ظهر روز عید آن شرایط پیدا شود ، احتیاط واجب آن است که زکات فطره را بدهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چیزی را که انسان بابت زکات به فقیر می دهد لازم نیست به او بگوید که زکات است، بلکه اگر فقیر خجالت بکشد، مستحب است مال را به قصد زکات به او داده ولی زکات بودنش را اظهار ننماید.