امضاء
امضاء به معنی اجازه کردن ( تنفیذ) بوده و همچنین به علامت هویت شخص در پای اسناد نیز اطلاق می شود. از معنای اخیر به مناسبت در بابهای اجتهاد و تقلید، وقف و وصیت سخن رفته است.
آیا وصیت نامه باید به دست خط موصی باشد یا اگر دیگری هم بنویسد و او امضاء کند کافی است؟
بسمه تعالی: هر دو نافذ است البته جهت ثبوت شرعی باید دو نفر عادل خط وامضا را گواهی کنند . والله العالم
بسمه تعالی: هر دو نافذ است البته جهت ثبوت شرعی باید دو نفر عادل خط وامضا را گواهی کنند . والله العالم
پاسخ:
بسمه تعالی: هر دو نافذ است البته جهت ثبوت شرعی باید دو نفر عادل خط وامضا را گواهی کنند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا وصیت نامه ای به امضاء وصیت کننده و اینجانب که به عنوان وکیل و قیّم معرفی شده ام و شهادت سه دختر وی و 2 داماد ایشان اعتبار شرعی دارد؟
- آیا ادعای شخصی با داشتن شجره نامه برای انتساب او به رسول خدا کافی است؟
- شخصی محکوم به قصاص نفس شده است و 15 روز قبل از قصاص صلح نامه ای تنظیم و تمامی اموال را به مادرش صلح می ناید و پس از اجرای قصاص صلح نامه به دست مادر رسیده است و آن را امضاء کرده است آیا صلح نامه صحیح و قابل إجرا است؟
- از وصیّت کننده دو وصیت نامه بدون تاریخ باقی مانده است وظیفه چیست؟
- اگر فردی از شرکاء تقسیم نامه تنظیمی بین مالکین ملک مشاع را امضاء نکند و آن را قبول نداشته باشد آیا تقسیم نامه بر علیه وی قابل استناد است؟
- پدرم وصیت نامه ای مکتوب نموده پس از فوت وی دیگر وراث مدعی هستند که وصیت نامه توسط محضر رسمی تنظیم نشده است از این جهت قابل عمل نمی باشد آیا گفتار آنان از نظر شرع صحیح است؟
- اگر دست شکسته و گچ گرفته شده باشد و فقط انگشتان دست بیرون باشد آیا باید انگشتها را هنگام وضوی جبیره ای شست یا مسح با دست مرطوب کافی است؟
- فردی وصیت کرده به این که قسمتی از اموال خود را به شخصی بدهند ولی آن شخص (موصی له) پس از چند روز فوت کرده، آیا وارث وی اختیار قبول را دارد؟
- شخصی سه دانگ ملک مورد رهن را بدون اجازه ی مرتهن به زوجه اش واگذار کرد. آیا این وصیت نامه صحیح است؟
- آیا در تحصیل عدالت شاهد، حسن ظاهر کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چگونه میتوان با وصیت نامه خود نوشتی که ورثه نیز آن را تأیید می کنند سند رسمی موصی به را بنام موصی له انتقال داد؟
- [آیت الله بهجت] اگر موصی دارای دو وصیّت نامه است؛ یکی به نحو مقیّد که وصیّت اوّلش می باشد و دیگری به طور مطلق، وظیفه عمل به وصیت اوّل است، یا به اطلاق (وصیت دوم) و یا به هر دو؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در وصیّت تملیکیّه، بعد از فوت موصی، موصی له وصیّت را قبول کند، لطفاً بفرمایید: آیا وصیّت لازم می‌شود، یا قبض وی هم لازم میباشد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی وصیّت کرده که مقداری از درآمدهای بعضی از املاکش به مصرف مسجد و حسینیه و مجالس دینی و امور خیریه و مانند آن برسد، ولی ملک مذکور و املاک دیگر او غصب شده اند و گرفتن آن از دست غاصب هزینه هایی را در بردارد، آیا جایز است که آن هزینه ها از موصی به برداشت شود؟ و آیا مجرّد امکان آزاد کردن ملک از غصب برای صحّت وصیّت کافی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چند سال قبل از فوت خود وصیت غیر رسمی کرده و یک نفر را وصی خود قرار داده، ولی در زمان حیات املاک مورد وصیت را در معرض فروش گذاشته و مقداری را فروخته است، آیا این وصیت به قوت خود باقی است و وصی بعد از مرگ موصی می تواند به وصیت نامه عمل کند؟ و وصی شرعی می باشد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] موصی در وصیّت نامه اش ذکرکرده است که فلانی وصی اول و زید وصی دوم او و عمرو وصیّ سوّم اوست، آیا هر سه نفر با هم وصیّ او هستند یا آنکه فقط نفر اول وصی اوست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا وجود موصی له در هنگام وصیّت در صحّت و نفوذ وصیّت به مال شرط است؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی به دو نفر وصیّت کرده که بعد از وفات او طبق آنچه که در وصیّت نامه آمده است عمل کنند، در ماده سه آن مقرّر شده که همه ترکه موصی اعم از منقول و غیرمنقول و نقد و طلب هایی که از مردم دارد جمع شده و بعد از پرداخت بدهی های او از اصل ترکه، ثلث آن از همه ترکه جدا شود و طبق مواد 4 و 5 و 6 که در وصیّت نامه آمده است مصرف گردد و بعد از گذشت هفده سال باقی مانده ثلث، خرج ورثه فقیر شود. ولی دو وصی از زمان فوت موصی تا پایان این مدت موفق به جدا کردن ثلث نشده اند و عمل به مواد مذکور برای آنان امکان ندارد و ورثه هم مدّعی هستند که وصیّت نامه بعد از انقضای مدت مزبور باطل است و آن دو وصی هم حق دخالت در اموال موصی را ندارند، حکم این مسأله چیست؟ و این دو وصی چه وظیفه ای دارند؟
- [آیت الله اردبیلی] میتی در وصیت نامه خود مقر بر اینست که غیر از وصیت نامه مذکور کاغذی بعنوان وصیت دیگر، تنظیم گردیده و در دست یکی از اولادهایم میباشد (که احتمال مفقود شدن آن می‌رود) ولی آن شخصی که به گفته میت وصیت دوم در دست اوست، ادعای ولیّ خود را انکار و رد می نماید. وظیفه شرعی فرزندان دیگر میت، نسبت به وصیت چیست؟ آیا باید به وصیت نامه اول مراجعه کنند یا باید وصیت نامه دوم که معلومالحال نبوده آن را بدست آورده و بدان عمل نمایند؟
- [آیت الله بهجت] از چه طریقی می شود اسمای متبرکه را از بین برد؟ آیا خط کشیدن روی آن ها کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در مسح پا، همه دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد کافی نیست بلکه باید دست ها را تا مفصل بکشد.
- اگر نوشته ای به امضاء یا مهر میّت ببینند چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشدکه برای وصیت کردن نوشته، باید مطابق آن عمل کنند.
- اگر دست را تر کند و به صورت و دست ها بکشد، چنانچه تری دست به قدری باشد که به واسطه کشیدن دست، آب کمی بر آن‌ها جاری شود کافی است.
- جلوگیری بچه یا دیوانه از دست زدن به خط قرآن واجب نیست، ولی اگر دست زدن آنان بی احترامی به قرآن باشد، باید جلوگیری کنند.
- دست زدن به خط قرآن، یا رساندن جایی از بدن به خط قرآن برای کسی که وضو ندارد حرام است. ولی اگر قرآن را به زبان فارسی یا به زبان دیگر ترجمه کنند، اشکال ندارد.
- در سجده باید کف دست را بر زمین بگذارد ولی در حال ناچاری پشت دست هم مانعی ندارد. و اگر پشت دست ممکن نباشد; باید مچ دست را بگذارد و چنانچه آن را هم نتواند، باید تا آرنج هر جا که می تواند بر زمین بگذارد و اگر آن هم ممکن نیست، گذاشتن بازو کافی است.
- جای مسح باید خشک باشد و اگر به قدری تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند مسح باطل است; ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبت محل، مانع از تأثیر رطوبت کف دست نباشد، کافی است.
- اگر در جائی که نباید سلام دهد اشتباهاً هر سه سلام را بگوید دو سجده سهو کافی است.
- اگر چند میّت را مس کند یا یک میت را چند بار مس نماید، یک غسل کافی است.
- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی از اصل مال باقی ماند، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند و در صورتی که ثلث کافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند باید وصیت او عملی شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان وصیّت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد، در صورتی که او وصیّت را قبول کند چه در حیات موصی چه بعد از فوت او، اگر آن چیز از یک سوّم اموال موصی بیشتر نباشد، آن چیز را بعد از مردن موصی، مالک می‌شود.
- [آیت الله خوئی] کسی را که انسان وصیت میکند چیزی به او بدهند، لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد، پس اگر وصیت کند به بچهای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند اگر آن بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است آن چیز را به او بدهند، و اگر موجود نباشد در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیت باشد صرف میکنند ولی اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد پس اگر آن شخص وقت مرگ موصی موجود باشد وصیت صحیح والا باطل است و آنچه را که برای او وصیت کرده، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان وصیت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد در صورتی که ان شخص وصیت را قبول کند اگرچه قبولش در زمان زنده بودن موصی باشد ان چیز را بعد از مردن موصی مالک می شود بلکه ظاهر این است که قبول معتبر نیست و فقط رد وصیت مانع است
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی را که انسان وصیت می کند چیزی به او بدهند لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد پس اگر وصیت کند به بچه ای که ممکن است فلان زن به او ابستن شود چیزی بدهند اگر ان بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است ان چیزرا به او بدهند و اگر موجود نباشد در صورتی که از وصیت موصی یا قراین دیگری استفاده شود که نظر موصی در صورت نبود ان بچه صرف در مصرف دیگری است باید بر طبق نظرش عمل شود وگرنه وصیت باطل و به ورثه منتقل می شود و اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد پس اگر ان شخص وقت مرگ موصی موجود باشد وصیت صحیح وگرنه باطل است و انچه را که برای او وصیت کرده به ورثه منتقل می شود
- [آیت الله فاضل لنکرانی] موصی می تواند بعد از وصیت آن را به هم بزند و صریحاً وصیت اول را لغو کند و همچنین می تواند وصیت دیگری در همان مورد بکند مثلاً بعد از آن که در وصیت اول گفته مالی را به کسی بدهند یا فردی را قیّم بچه های خود قرار داده وصیت کند آن مال را به فرد دیگری بدهند یا شخص دیگری قیم باشد ولو به وصیت اول اشاره نکرده باشد وصیت اول باطل و وصیت دوم صحیح است. و همین طور موصی می تواند کاری کند که نافی وصیت قبل باشد مثلاً بعد از وصیت به این که مالی را به شخصی بدهند آن را بفروشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دست را تَر کند و به صورت و دستها بکشد کافی نیست مگر اینکه تَری دست به قدری باشد که آب جاری شود و از دست بریزد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان وصیت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد؛ در صورتی که آن کس آن وصیت را قبول کند اگرچه قبولش در زمان زنده بودن موصی باشد؛ آن چیز را بعد از مردن موصی مالک می شود؛ بلکه ظاهر این است که قبول اصلا معتبر نباشد و فقط رد مانع است.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان وصیت کند که چیزی از اموالش مال کسی باشد در صورتی که آن وصیت را قبول کند، اگرچه قبولش در زمان زنده بودن موصی باشد آن چیز را بعد از مردن موصی مالک می‌شود بلکه ظاهر این است که قبول اصلًا معتبر نباشد و فقط ردّ مانع است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان وصیت کند که چیزی مال کسی باشد و او قبول کند مالک می شود بلکه اظهر آن است که عدم رد وصیت کافی است و نیاز به قبول او نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان بفهمد کسی او را وصی کرده؛ چنانچه به اطلاع وصیت کننده برسانند که برای انجام وصیت او حاضر نیست؛ لازم نیست بعد از مردن او به وصیت عمل کند. ولی اگر پیش از مردن او نفهمد که او را وصی کرده؛ یا بفهمد و به او اطلاع ندهد که برای عمل کردن به وصیت حاضر نیست؛ در صورتی که مشقت نداشته باشد؛ باید وصیت او را انجام دهد. و نیز اگر وصی پیش از مرگ موصی؛ موقعی ملتفت شود که موصی به واسطه شدت مرض یا مانعی دیگر نتواند به دیگری وصیت کند؛ بنا بر احتیاط باید وصیت را قبول نماید.