یقین
یقین در دین به منزله سرمایه است و ایمان متوقف بر آن می‌باشد. سایر علوم شاخ و برگ آن است و رستگاری در آخرت بدون یقین حاصل نمی‌شود.
گمان در طهارات چه حکمی دارد، مثلاً بنده گمان می کنم که نجاستی که در بدنم بود شسته ام بعد نمازم را خوانده ام؟ آیا در این موارد گمان حکم یقین را دارد. یا نه؟
بسمه تعالی: گمان در طهارت و نجاست معتبر نیست باید طبق یقین سابق که در فرض سؤال نجاست است عمل کند و اگر حالت سابقه را نمی داند محکوم به طهارت است .والله العالم
بسمه تعالی: گمان در طهارت و نجاست معتبر نیست باید طبق یقین سابق که در فرض سؤال نجاست است عمل کند و اگر حالت سابقه را نمی داند محکوم به طهارت است .والله العالم
عنوان سوال:
گمان در طهارات چه حکمی دارد، مثلاً بنده گمان می کنم که نجاستی که در بدنم بود شسته ام بعد نمازم را خوانده ام؟ آیا در این موارد گمان حکم یقین را دارد. یا نه؟
پاسخ:
بسمه تعالی: گمان در طهارت و نجاست معتبر نیست باید طبق یقین سابق که در فرض سؤال نجاست است عمل کند و اگر حالت سابقه را نمی داند محکوم به طهارت است .والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانم معتکفی در ایام عادت خود لکه ای می بیند و به گمان اینکه حیض می باشد از اعتکاف خارج می شود پس از نیم ساعت یقین می کند که استحاضه بوده است وظیفه اش چیست؟
- شخصی لباس نجسی را به کسی داده که بشوید و لکن بدون سؤال از وی و به اعتقاد به این که لباس را شسته است لباس را پوشیده و نماز خوانده و سپس فهمیده که هنوز لباس نجس است حکم نماز او چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] من زخمی شده ام و بعضی اوقات بدون اینکه متوجه شوم، خون از بدنم جاری می شود و گاهی نماز می خوانم و وقتی نمازم تمام می شود متوجه می شوم لباسم خونی بوده، در حالی که وقت نماز هم به پایان رسیده است، آیا باید نمازم را قضا کنم، یا نمازم درست است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اگر در نمازم مشکلی پیش بیاید که حکم آن را ندانم و یا به آنچه میدانم یقین نداشته باشم- اگرچه این مسأله درمقدمات نمازم باشد- میتوانم نمازم را تمام کرده واحتیاطاً دوباره آن را بخوانم؟
- [آیت الله بهجت] بنده امام جماعتی را عادل نمی دانم بنابراین به او اقتدا نمی کنم. از طرفی اگر بخواهم فرادا بخوانم، گمان اهانت و بی احترامی می رود. از سوی دیگر می خواهم نمازم را اوّل وقت و در مسجد بخوانم، خواهشمندم بفرمایید تکلیف بنده چیست و چگونه باید عمل کنم؟
- [آیت الله مظاهری] من در غسل زیاد شک می کنم مثلاً وقتی طرف چپ را می شویم شک می کنم که طرف راست بدنم شسته ام یا نه،تکلیف من چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] بعضی از قسمتهای بدنم خالکوبی شده است، گفته می‌شود که غسل و وضو و نمازم باطل هستند و نمازی از من پذیرفته نمی‌شود. امیدوارم مرا در اینباره راهنمایی فرمایید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] تکلیف شخصی که به دلایلی نتواند و یا مشکل باشد، طهارات ثلاث را خود یا توسط نایب انجام دهد چیست؟ آیا لازم است، نمازی که بدون طهارت خوانده شده، اعاده گردد؟
- [آیت الله سیستانی] من در غسل زیاد شک می کنم مثلاً وقتی طرف چپ را می شویم شک می کنم که طرف راست بدنم را مثلاً قسمتی از آن را شسته ام یا نه در اینجا تکلیف من چیست؟
- [آیت الله سیستانی] من در غسل زیاد شک می کنم مثلاً وقتی طرف چپ را می شویم شک می کنم که طرف راست بدنم را مثلاً قسمتی از آن را شسته ام یا نه در اینجا تکلیف من چیست؟هر چی فکر می کنم که شسته ام یا نه یادم نمی آید.
- [آیت الله جوادی آملی] در حکم به نجاست شیء، یقین لازم است یا گمان غالب و ظاهر نیز کفایت میکند؟
- [آیت الله بهجت] آیا در صحت جهت قبله، یقین لازم است یا گمان هم کفایت می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- برای آنکه یقین کند آرنج را کاملا شسته باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
- زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمی توانند به یکدیگر حلال شوند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است، کفایت نمی کند ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام و مورد اعتماد باشد کافی است.
- زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمی توانند به یکدیگر حلال شوند و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است، کفایت نمی کند ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام و مورد اعتماد باشد کافی است.
- اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه; یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را به جا آورد.
- درازای صورت را باید از بالای پیشانی، جایی که موی سر بیرون می آید تا آخر چانه شست و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شست قرار می گیرد باید شسته شود و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است و برای آن که یقین کند این مقدار کاملا شسته شده باید کمی اطراف آن را هم بشوید.
- اگر امام جماعت در شماره رکعت های نماز شک کند; مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست. و نیز اگر امام یقین داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعت های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید. 6. شک در نماز مستحبی
- کسی که یقین به قبله ندارد; اگر بخواهد غیر از نماز، کاری کند که باید رو به قبله انجام داد، مثلا بخواهد سر حیوانی را ببرد، باید به گمان عمل نماید و اگر گمان ممکن نیست در صورت ضرورت به ذبح حیوان و خوف از فوت آن به هر طرف که انجام دهد صحیح است. پوشانیدن بدن در نماز
- اگر زندانی نتواند به ماه رمضان یقین کند، باید به گمان عمل نماید. و اگر آن هم ممکن نباشد، هر ماهی را که روزه بگیرد صحیح است، و اگر زندان او ادامه یافت بنابر احتیاط واجب باید بعد از گذشتن یازده ماه از ماهی که روزه گرفت، دوباره یک ماه روزه بگیرد ولی اگر بعد گمان پیدا کرد باید به آن عمل نماید. صفحه 334 روزه های حرام و مکروه
- اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه، نماز او باطل است ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت شده، و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه نمازش صحیح است.
- اگر یقین داشته باشد که تیمّم به چیزی صحیح است و به آن تیمّم نماید، بعد بفهمد تیمّم به آن باطل بوده نمازهایی را که با آن تیمّم خوانده باید دوباره بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند؛ مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده و مأموم در شماره رکعتهای نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید. و ظاهراً اگر امام گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده و مأموم یقین داشته باشد، باید به یقین مأموم عمل کند و همینطور است اگر مأموم گمان داشته باشد و امام یقین، باید به یقین امام عمل کند. 6 - شک در نماز مستحب
- [آیت الله بهجت] حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است؛ مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده، نباید نماز احتیاط بخواند؛ و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد؛ مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است، مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دو مرتبه بخواند. چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل میکند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبهخود گمان پیدا کند، در تمام این صورتها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.
- [آیت الله بهجت] حکم گمان در رکعت های نماز حکم یقین است، مثلاً اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده ، نباید نماز احتیاط بخواند ، و همچنین اگر به افعال نماز گمان پیدا کرد، مثلاً گمان کرد که حمد خوانده است مثل این است که یقین کرده و لازم نیست بخواند و اگر گمان کرد که نخوانده باید دومرتبه بخواند . چه گمان به چیزی پیدا کند که موجب صحیح بودن نماز است یا به چیزی که نماز را باطل می کند، به رکنی از ارکان نماز گمان پیدا کند یا به غیر رکن، موقع شک یا فراموشی گمان حاصل شود یا خودبخود گمان پیدا کند، در تمام این صورت ها، گمان داشتن مانند یقین است و حکم یقین را دارد، اگرچه احتیاط مستحب در این است که اگر گمان به انجام دادن فعلی پیدا کرد که رکن نیست، دو مرتبه آن را انجام بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند، مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند وخواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است ومأموم در شماره رکعتهای نماز شک کند باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند مثلا شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت چنانچه ماموم یقین یا گمان داشته باشد که مثلا چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است امام باید نماز را تمام کند و نماز احتیاط ندارد و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و ماموم در شماره رکعتهای نماز شک کند باید به شک خود اعتنا ننماید
- [آیت الله بهجت] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند؛ مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست. و همچنین اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعت های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [آیت الله بهجت] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند؛ مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست. و همچنین اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعتهای نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر امام جماعت در شماره رکعت های نماز شک کند، مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنان چه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست، و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده، و مأموم در شماره رکعت های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [امام خمینی] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند، مثلا شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت چنانچه ماموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و ماموم در شماره رکعتهای نماز شک کند باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر امام جماعت در شمارهی رکعتهای نماز شک کند، مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شمارهی رکعتهای نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید.