سال خمسی
يكسال تمام كه از تاريخ شروع به كار يا حصول درآمد، و برای كسانی كه مدت زمانی خمس نپرداخته‌اند، از تاريخ نخستين رسيدگی به حساب اموال آغاز می‌گردد.
آذوقه ای که در طول سال مصرف می شود در صورتی که در آخر سالِ خمسی، مقداری از آن زیاد بیاید و خمس آن را پرداخت کند و در سال بعد به همان مقدار زیاد بیاید، آیا مجدداً باید خمس آن پرداخت شود؟
اگر مقدار باقیمانده از آذوقه ای باشد که خمس آن را پرداخته است، دوباره خمس به آن تعلّق نمی گیرد و اگر باقیمانده از آذوقه ی جدید است، باید خمس آن را بپرازد. والله العالم
اگر مقدار باقیمانده از آذوقه ای باشد که خمس آن را پرداخته است، دوباره خمس به آن تعلّق نمی گیرد و اگر باقیمانده از آذوقه ی جدید است، باید خمس آن را بپرازد. والله العالم
عنوان سوال:
آذوقه ای که در طول سال مصرف می شود در صورتی که در آخر سالِ خمسی، مقداری از آن زیاد بیاید و خمس آن را پرداخت کند و در سال بعد به همان مقدار زیاد بیاید، آیا مجدداً باید خمس آن پرداخت شود؟
پاسخ:
اگر مقدار باقیمانده از آذوقه ای باشد که خمس آن را پرداخته است، دوباره خمس به آن تعلّق نمی گیرد و اگر باقیمانده از آذوقه ی جدید است، باید خمس آن را بپرازد. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر سر سال خمسی ام، مقدار خمس را محاسبه و دست گردان کنم و قصد داشته باشم از درآمد سال آینده پرداخت نمایم، خمس را چگونه محاسبه کنم؟
- آیا می توان خمس درآمد را قبل از سررسید سال خمسی پرداخت کرد؟
- کسانی که در آخر سال همیشه مقداری زائد بر مصرف سالانه داشته و از تعیین سالروز خمسی امتناع میورزند آیا می توانند در موارد نیاز با این وضعیّت انفاق و تبرّع داشته باشند؟
- اگر با پول خمس داده، مغازه ای خریداری شود و بعد از چند سال، به قیمت گرانتر فروخته و پول آن تا آخر سال خمسی نگه داشته شود. آیا بر مازاد، خمس تعلق می گیرد؟
- پارچه ای را به قصد این که لباس بدوزیم خریدیم، ولی به عللی نتوانستیم تا سر سال خمسی آن را بدوزیم. خمس آن چه مقدار می باشد؟
- وسائل مصرفی مانند لوازم التحریر که مقداری از آنها در پایان سال خمسی باقی مانده است آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟
- وسائل مصرفی مانند لوازم التحریر که مقداری از آنها در پایان سال خمسی باقی مانده است آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟
- شخصی مقداری برنج و مایحتاج را با چک مدت دار خریده و مبلغ آن را بدهکار است. آیا سر سال خمسی به این اجناس خمس تعلق می گیرد؟
- شخصی حدوداً ده سال است در یکی از مراکز اقتصادی مشغول به خدمت است حالا می خواهد به عمره مشرف شود، جهت تخمیس به ما مراجعه نموده است با اینکه تا امروز سال خمسی برای خود در نظر نگرفته است و بنا به اظهارش آذوقه ای یا پول نقدی که سال بر آن بگذرد نداشته است و یا فراموش کرده است و فعلاً از یک زندگی متعارفی برخوردار است، حالا هزینه حج یا عمره که می خواهد مشرف شود و از سود اثنای سال است ،آیا متعلق خمس است؟ و اگر بخواهد نسبت به گذشته خود اطمینان حاصل کند چه مقدار خمس بدهد؟
- شخصی حدوداً ده سال است در یکی از مراکز اقتصادی مشغول به خدمت است حالا می خواهد به عمره مشرف شود، جهت تخمیس به ما مراجعه نموده است با اینکه تا امروز سال خمسی برای خود در نظر نگرفته است و بنا به اظهارش آذوقه ای یا پول نقدی که سال بر آن بگذرد نداشته است و یا فراموش کرده است و فعلاً از یک زندگی متعارفی برخوردار است، حالا هزینه حج یا عمره که می خواهد مشرف شود و از سود اثنای سال است ،آیا متعلق خمس است؟ و اگر بخواهد نسبت به گذشته خود اطمینان حاصل کند چه مقدار خمس بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] شخصی مقداری پول دارد که خمس آن را پرداخته است. در سال بعد، مقداری از آن را مصرف میکند. آیا در آخر سال خمسی، میتواند کسری آن مال مخمّس را جبران کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] 12- اگر وام گرفته باشم و قبل از مصرف آن، سال خمسی برسد پرداخت خمس آن لازم است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] کارمندانی که سر سال خمسی آنها در پایان ماه اسفند است و حقوق خود را پنج روز زودتر از سر سال خمسی می گیرند تا در ماه اول سال جدید مصرف کنند، آیا پرداخت خمس آن واجب است؟
- [امام خمینی] اگر سرمایهاش کمتر شده اما مقداری آذوقه که از ربح سال خریده است باقی مانده خمس آنها واجبست یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورتی که آذوقه مثل برنج و روغن را تخمیس کرده باشیم و عین آن مصرف شده باشد ولی به همان مقدار از درآمد جدید خریداری شده باشد آیا معادل خمس سال قبل نه عین آن، در سال بعد از خمس معاف خواهد بود و حکم سرمایه را دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] کسانی که در آخر سال خمسی مقداری لوازم التحریر و... که مورد نیازشان در سال آینده است زیاد می آورند، آیا باید خمس آن ها را بدهند؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی دارای سال خمسی است. اگر در بین سال خمسی فوت کند، آیا ورثه او میتوانند قبل از پرداخت خمس او، از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میّت مصرف کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که آخر سال اول، خمس خود را میپردازد و در بین سال دوم، تمام اموال خمس داده را به مصرف میرساند، آیا در پایان سال دوم، باید فقط خمس مقداری را که بیشتر از مال خمس داده سال اول بوده، پرداخت کند یا خمس تمام اموال را؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دارای مقداری پول است که خمس آنها را سال قبل پرداخته است و در سال بعد مقداری از آن را صرف کرده است، آیا می تواند آخر سال خمسی خود، کسری آن مال مخمّس را جبران کند؟
- [سایر] من مقداری پول برای خرید ماشین پس انداز کردم ایا بعد از چند روز که سر سال خمسی من هست باید خمس اون پولو پرداخت کنم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و همچنین جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- اگر مرض انسان چند سال طول بکشد، بعد از آن که خوب شد اگر تا رمضان آینده به مقدار قضا وقت داشته باشد باید قضای رمضان آخر را بگیرد و برای هر روز از سال های پیش یک مدّ آرد گندم به فقیر بدهد.
- حقوق بازنشستگی و یا مبلغی که به عنوان بازخرید کار داده می شود جزء درآمد همان سال محسوب می گردد و اگر چیزی تا آخر سال از آن باقی نماند خمس ندارد، اما اگر اضافه بماند خمس دارد.
- اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده، بنابر احتیاط مستحب باید مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده; از طرف صاحب آن صدقه بدهد.
- اگر انسان نتواند یکجا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، آن مبلغ خمس ندارد.
- آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل و عروسی و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها می رساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد و زیاده روی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- کسی که مخارج سالش را داشته اگر مقداری از آن را مصرف کند و بعد شک کند که آنچه باقی مانده به اندازه مخارج سال او هست یا نه، نمی تواند زکات بگیرد.
- کسی که از کسب و تجارت فائده ای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، می تواند مخارج سال خود را فقط از فائده کسب بردارد و به مصرف برساند.
- درازای صورت را باید از بالای پیشانی، جایی که موی سر بیرون می آید تا آخر چانه شست و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شست قرار می گیرد باید شسته شود و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است و برای آن که یقین کند این مقدار کاملا شسته شده باید کمی اطراف آن را هم بشوید.
- کسی که از اول تکلیف خمس نداده، سه حالت دارد: 1 از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد، خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد. 2 اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود از درآمد همان سال خریده، خمس به آن ها تعلق نمی گیرد. 3 اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، باید تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده و حاکم شرع و یا نماینده او، بدهی او را جهت خمس تخمین بزند و مصالحه نماید و با پرداخت آن ذمه او بری می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از منفعت کسب، آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده در آخر سال زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد، و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اذوقه ای که برای مصرف سالش از منافع کسبش خریده اگر در اخر سال زیاد بیاید باید خمس ان را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت ان را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد باید قیمت اخر سال را حساب کند
- [امام خمینی] اگر از منفعت کسب آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد. و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از منفعت کسب آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده ، در آخر سال زیاد بیاید ، باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد ، باید قیمت آخر سال را حساب کند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آذوقه ای که برای مصرف سالش از منافع کسبش خریده اگر در آخر سال زیاد بیاید؛ باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد؛ در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد؛ باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله اردبیلی] کاسبی که در طول سال به مردم نسیه داده است، اگر در آخر سال وقت وصول آن رسیده و قابل وصول بوده و مانند نقد باشد، باید خُمس سود آن را پرداخت نماید و چنانچه وقت وصول آن رسیده ولی قابل دریافت نیست، به محض دریافت باید خمس سود آن را بدهد، مگر آن که آن را در مؤونه لازم و فوری خود مصرف نماید و در صورتی که وقت وصول آن در سال بعد باشد، سود آن جزء درآمد سال بعد است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر آذوقهای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد هر وقت خمس را ادا میکند قیمت آن زمان را باید حساب کند. برای محاسبه خمس میتوان هر مال را جداگانه حساب کرد، بنابراین کسی که برای خود سالی قرار داده است، اگر قبل از آن آذوقه تهیّه کرده باشد که هنوز بر آن سال نگذشته، میتواند خمس آن را ندهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از منفعت کسب برای مصرف سال خود آذوقهای بخرد و در آخر سال مقداری از آن زیاد بیاید، باید خُمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، باید قیمت فعلی آن را حساب کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از درآمد سال و منفعت کسب (بدون پرداخت خمس) وسیله ای که مورد نیاز اوست بخرد و استفاده کند و در همان سال احتیاجش برطرف شود و تا آخر سال خمسی بماند واجب است خمس آن را بدهد. و اگر احتیاجش به این وسیله در سال های برطرف شود (یعنی در طول سال خرید به آن احتیاج داشته) لازم نیست خمس آن را بدهد. زیور آلات زنانه هم همین حکم را دارد یعنی اگر سال پس از خرید دیگر به آن نیاز نداشته باشد یا وقت زینت آنها گذشته باشد لازم نیست خمس آن را بدهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی هزینه های سفر حج یا زیارتهای مستحبی یا عروسی فرزند خود را در روزهای پایانی سال خمسی انجام داد که بخشی از این هزینه ها در پایان سال خمسی و بخش دیگر آن در سال جدید انجام شد، آن مقداری که در سال خمسی جاری هزینه می شود، جزء مؤونه همان سال شمرده می‌شود و خمس ندارد . مقداری که در سال جدید هزینه می شود، مربوط به محاسبات سال جدید است. خمس مطلق درآمد