اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
اگر خانه ای از طرف اداره اوقاف در اختیار پدر قرار گرفته است آیا پس از فوت وی فرزندان حق سکونت دارند؟
بسمه تعالی: اگر اجاره بوده تا پایان مدت اجاره حق سکونت دارند در غیر این صورت باید از اداره اوقاف استجازه کنند . والله العالم
بسمه تعالی: اگر اجاره بوده تا پایان مدت اجاره حق سکونت دارند در غیر این صورت باید از اداره اوقاف استجازه کنند . والله العالم
عنوان سوال:
اگر خانه ای از طرف اداره اوقاف در اختیار پدر قرار گرفته است آیا پس از فوت وی فرزندان حق سکونت دارند؟
پاسخ:
بسمه تعالی: اگر اجاره بوده تا پایان مدت اجاره حق سکونت دارند در غیر این صورت باید از اداره اوقاف استجازه کنند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زمین موقوفه ای در اختیار شخصی تحت عنوان اجاره قرار داشته است که در سال 1348 به جهت عدم پرداخت مبلغ اجاره، محکوم به پرداخت مبلغ اجاره می گردد و از اموال وی، یک باب منزل به نفع موقوفه توقیف می گردد و از طرفی اموال وی از جمله همین منزل از طرف ستاد اجرایی فرمان امام (رحمه الله) پس از انقلاب مصادره گردیده است و اینک اداره ی اوقاف درصدد احیای حقوق اوقاف است. آیا حقوق موقوفه بر اساس اجاره ی زمان تصرف، پرداخت شود یا طبق شاخص بانک مرکزی و در نظر گرفتن نرخ تورّم، محاسبه و پرداخت گردد؟
- پیرزنی یک باب منزل را وقف نمود و تولیت آن را تا روزی که زنده است به خود اختصاص داد و تولیت صوری آن را پس از مرگ خود، به خاطر تنظیم سند، به اداره ی اوقاف واگذار کرد و مقرر شد پس از بازگشت برادرزاده ی شوهر از جبهه، تولیت واقعی به وی منتقل شود. آیا تولیت شرعی با اداره ی اوقاف است یا برادرزاده ی شوهر؟
- مؤسسه خیریه ایتام شرط پذیرش را یتیم بودن فرزندان قرار داده است اگر خانواده هایی مراجعه و اعلام کنند که پدر فرزندان مفقود الأثر یا متواری می باشد آیا خیریه مجاز به پذیرش چنین خانواده هایی می باشد؟
- زمینی را برای احداث مسجد و مغازه ای را برای تأمین مخارج مسجد از یکی از سازمان های دولتی دریافت نمودم، لکن اداره ی اوقاف سند رسمی تولیت آن مسجد را پس از اتمام ساخت به نام دولت تنظیم نمود; در حالی که تمامی وجوه لازم برای ابتیاع و ساخت، از طرف اینجانب پرداخت شده است. آیا اقدام اوقاف صحیح است؟
- اینجانب مستأجرم و مبالغی را در اختیار صاحبخانه می گذارم متقابلاً او نیز خانه خود را در اختیار بنده قرار می دهد و احیاناً اضافه بر آن، ماهانه بسیار ناچیزی دریافت می کند شرعاً چه حکمی دارد؟
- اگر اداره ی اوقاف مانع از تعمیرات وانجام اصلاحات لازم در مدارس علمیه شود و این ممانعت ها منجر به رنج و زحمت طلاب شود، چگونه باید عمل نمود؟
- در سند اجاره موقوفات، که از طرف اداره اوقاف تنظیم شده است مستأجر حق واگذاری مورد اجاره را به غیر ندارد آیا مستأجر می تواند به غیر واگذار کند؟
- خانه ای از پدر به ارث رسیده و فرزندان موافقت نموده اند که یک طبقه از خانه را به شخص خاصی اجاره دهند، لکن یکی از ورّاث با اجاره دادن خانه به آن شخص مخالف است، آیا این وارث چنین حقی را دارد و اگر منزل اجاره داده شده باشد، اکنون وظیفه چیست؟
- پدر بعد از گذشت دو ماه از فوت مادر از دنیا می رود بعد به فاصله اندکی یکی از فرزندان آن‌ها که دارای دو فرزند است فوت می کند اکنون نحوه تقسیم دارایی در بین وراث با توجه به وضعیت پیچیده آن‌ها چگونه خواهد بود؟
- شخصی به احمد پیشنهاد می کند اگر خانه خود را یکسال و یا دو سال و یا ... در اختیار من قرار دهی من هم مبلغ سه میلیون تومان را به عنوان وام بلاعوض در اختیار تو می گذارم و در هنگام پایان مدت من خانه و تو مبلغ یاد شده را از همدیگر پس می گیریم به نظر حضرت عالی چطور است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از فوت شخصی یکی از فرزندان او در خانه مسکونی او ساکن شده است. آیا سایر ورثه از این خانه ارث می برند؟ و آیا می توانند اجاره چند ماه سکونت او را از وی بگیرند؟
- [آیت الله نوری همدانی] بعد از فوت شخصی، یکی از فرزندان او در خانه مسکونی او ساکن شده است. آیا سایر ورثه از این خانه ارث میبرند؟ و آیا میتوانند اجاره چند ماه سکونت او را از وی بگیرند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است متولّی وقف تولیت خود را به اداره اوقاف و امور خیریه واگذار نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی قبل از پدرش فوت کند آیا بعد از فوت پدر به فرزندان او از سهم الارث پدرشان چیزی می رسد یا نه؟
- [آیت الله بهجت] در صورت فوت پدر، ولایت فرزندان با چه کسی است؟ آیا مادر می تواند قیّم آن ها شود؟
- [آیت الله بهجت] پس از فوت پدر، آیا مادر در قبال حضانت فرزندان صغیر می تواند از جدّ پدری مطالبه ی اجرت کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پس از فوت پدر، آیا مادر در قبال حضانت فرزندان صغیر می تواند از جدّ پدری مطالبه اجرت کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر پسر بزرگ چه بالغ باشد یا غیر بالغ، قبل از پدر فوت کند. آیا قضای نمازهای پدر از فرزندان دیگر ساقط می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فردی زمین خود را وقف عام کند و تولیت آن را تا زنده است برای خودش و بعد از مردن برای اکبر اولاد ذکورش قرار دهد و اختیارات خاصی هم در اداره موقوفه برای او قرار دهد، آیا مدیریت اداره اوقاف و امور خیریه حق دارد همه یا بعضی از آن صلاحیتها و اختیارات را از متولّی سلب کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورت معین بودن متولی وقف، آیا اداره اوقاف یا دیگران می توانند در آن تصرف کنند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست، چه در آنجا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، یا خودش آنجا را برای زندگی اختیار کرده باشد.
- اگر خانه ای را مثلاً یک ساله اجاره دهند و ابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند اجاره صحیح است، اگرچه موقعی که صیغه می خوانند خانه در اجاره دیگری باشد.
- وجوهی که به بازماندگان افراد بازنشسته پس از فوت پرداخت می شود در صورتی که از حقوق آن‌ها در زمان خدمت کم شده و در وقت بازنشستگی پرداخت می شود، جزء تَرَکه است و به تمام ورثه می رسد و اگر از طرف خود اداره پرداخت می شود، به هر کس بدهند به او اختصاص دارد. ارث دسته دوّم
- هرگاه کسی از فردی طلبی داشته باشد نمی تواند آن را به عنوان سرمایه تعیین کند تا بدهکار با آن تجارت کند بلکه باید پس از دریافت بدهی خود، آن را به عنوان سرمایه در اختیار طرف قرار دهد.
- مسافرخانه و هتل هایی که معلوم نیست انسان در آن چقدر می ماند اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی صد تومان بدهند و صاحب خانه راضی شود، استفاده از آن خانه اشکال ندارد. ولی چون مدت اجاره را معلوم نکرده اند اجاره صحیح نیست و صاحب خانه هر وقت بخواهد می تواند آنانرا بیرون کند ولی اگر تعداد شب ها را معین کند حق دارد تا آخر مدت بماند.
- اگر پدر و بنابر احتیاط مادر نماز خود را به جا نیاورده باشند، و می توانسته اند قضا کنند، بر پسر بزرگترشان که پس از فوت آن‌ها در حال حیات است واجب است که بعد از مرگشان به جا آورد، یا برای آن‌ها اجیر بگیرد.
- جاعل باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قرار داد کند و شرعاً بتواند در مال خود تصرف نماید، بنابر این جعاله آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند و یا کسی از تصرف در مال خود ممنوع شده است صحیح نیست.
- یکی از هفت چیز; کفالت را به هم می زند: اوّل کفیل، بدهکار را در اختیار طلبکار قرار دهد. دوم طلب طلبکار داده شود. سوم طلبکار از طلب خود بگذرد. چهارم بدهکار بمیرد. پنجم طلبکار کفیل را از کفالت آزاد کند. ششم کفیل بمیرد. هفتم کسی که صاحب حق است به وسیله حواله یا طور دیگری حق خود را به دیگری واگذار نماید.
- اگر جنسی را نقد بفروشند، خریدار و فروشنده، بعد از معامله می توانند جنس و پول را از یکدیگر مطالبه نموده و تحویل بگیرند و تحویل دادن خانه و زمین و مانند اینها به این است که آن را در اختیار خریدار بگذارند که بتواند در آن تصرف کند و تحویل دادن فرش و لباس و مانند اینها از اموال منقول به این است که آن را طوری در اختیار خریدار بگذارند که اگر بخواهد آن را به جای دیگر ببرد فروشنده جلوگیری نکند.
- کسی که خانه یا مغازه یا اطاقی را اجاره کرده و حق دارد به دیگری واگذار کند نمی تواند به زیادتر از آن مبلغ اجاره دهد مگر این که کاری (مانند تعمیر و سفید کردن یا گذاردن قفسه و فرش) در آن انجام داده باشد تا مقداراضافی در برابر آن قرار گیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] جایز نیست برای طلاب علوم دینیه دخول در مؤسسات دولتی که به اسم مؤسسات دینیه تأسیس نمودهاند مثل مدارس دینیه که دولتهای جائر در آن‌ها دخالت مینمایند، و از متولیان گرفتهاند، و یا متولیان را تحت سلطه و نفوذ خود قرار دادهاند، و آنچه با دست اداره اوقاف یا به تصویب آن به آن‌ها بدهند حرام است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طبقه اول عبارتند از پدر مادر فرزندان فرزندان آن‌ها (نوه) به تفصیلی که بیان می شود.
- [آیت الله اردبیلی] (اَنفال) یعنی اموال عمومی که برای اداره جامعه در اختیار امام معصوم علیهالسلام قرار دارد و در زمان غیبت برای تصرّف در آن بنابر احتیاط واجب باید از حاکم شرعی (یعنی مجتهد جامع الشرایط) اجازه گرفت.
- [آیت الله بهجت] اگر پدر، خانه و زمین و امثال آن را به فرزند خود ببخشد و در زمان حیاتش تحویل او داده باشد، آن مال ملک فرزند شده و پدر بعد از آن حق رجوع نداشته و ورثه هم بعد از فوت پدر در آن حقی ندارند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] احتیاط واجب آن است که بر بام خانه کعبه در حال اختیار نماز واجب نخوانند؛ ولی در حال ناچاری اشکال ندارد. و ظاهر این است که نماز در خانه کعبه در حال اختیار نیز جایز است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی و خاله و فرزندان آنان زنده نباشند عمو و عمه ودایی و خاله پدر یا مادر میت از او ارث می برند واگر اینها هم زنده نباشند فرزندان آنان ارث می برند.
- [آیت الله مظاهری] جهیزیه دختر بعد از آنکه در اختیار او قرار گرفت ملک دختر می‌شود و نمیشود از او پس گرفت ولی اگر هنوز در اختیار او قرار نگرفته، برداشتن آن مانعی ندارد، و همچنین است چیزهایی که برای پسر تهیه می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] در سپردهگذاری در مواردی که گذشت میان سپرده ثابت که مدتدار است و بانک ملزم نیست آن را دائماً در اختیار سپردهگذار قرار دهد و حساب جاری که بانک ملزم است آن را در اختیار سپردهگذار قرار دهد تفاوتی نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث شوهر و پدر و مادر و فرزندان میت باشند. سهم شوهر 41 می شود و به هر یک از پدر و مادر 61 می رسد وبقیه مال بین بچه های میت طبق مسائل گذشته تقسیم می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث زن و پدر و مادر و فرزندان میت باشند. سهم زن 81 و سهم پدر و مادر هر یک 61 می شود و بقیه مال بین بچه های میت طبق مسائل گذشته تقسیم می شود.