مستاجر
به اجاره کننده مستاجر گفته می‌شود.
در سند اجاره موقوفات، که از طرف اداره اوقاف تنظیم شده است مستأجر حق واگذاری مورد اجاره را به غیر ندارد آیا مستأجر می تواند به غیر واگذار کند؟
بسمه تعالی: در فرض سؤال حقّ واگذاری به دیگری را ندارد . والله العالم
بسمه تعالی: در فرض سؤال حقّ واگذاری به دیگری را ندارد . والله العالم
عنوان سوال:
در سند اجاره موقوفات، که از طرف اداره اوقاف تنظیم شده است مستأجر حق واگذاری مورد اجاره را به غیر ندارد آیا مستأجر می تواند به غیر واگذار کند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پیرزنی یک باب منزل را وقف نمود و تولیت آن را تا روزی که زنده است به خود اختصاص داد و تولیت صوری آن را پس از مرگ خود، به خاطر تنظیم سند، به اداره ی اوقاف واگذار کرد و مقرر شد پس از بازگشت برادرزاده ی شوهر از جبهه، تولیت واقعی به وی منتقل شود. آیا تولیت شرعی با اداره ی اوقاف است یا برادرزاده ی شوهر؟
- زمینی را برای احداث مسجد و مغازه ای را برای تأمین مخارج مسجد از یکی از سازمان های دولتی دریافت نمودم، لکن اداره ی اوقاف سند رسمی تولیت آن مسجد را پس از اتمام ساخت به نام دولت تنظیم نمود; در حالی که تمامی وجوه لازم برای ابتیاع و ساخت، از طرف اینجانب پرداخت شده است. آیا اقدام اوقاف صحیح است؟
- مستأجر فعلی در زمین وقفی، با اجازه ی متولی ساختمانی ساخته و تمام حقوق مورد درخواست متولی را پرداخت کرده است. در شروط عقد اجاره نیز اشاره ی به (حق پذیره) نشده است. آیا متولی موقوفات می تواند آن مستأجر را به پرداخت مبالغ چندین میلیون تومانی تحت عنوان پذیره مجبور نماید؟
- اگر فروشنده زمینی را که سند رسمی نداشته فروخته در موقع تنظیم و اخذ سند رسمی، سند را به نام خود نماید آیا شهادت شهود بر فروش زمین پذیرفته است یا سند رسمی؟
- زمین موقوفه ای در اختیار شخصی تحت عنوان اجاره قرار داشته است که در سال 1348 به جهت عدم پرداخت مبلغ اجاره، محکوم به پرداخت مبلغ اجاره می گردد و از اموال وی، یک باب منزل به نفع موقوفه توقیف می گردد و از طرفی اموال وی از جمله همین منزل از طرف ستاد اجرایی فرمان امام (رحمه الله) پس از انقلاب مصادره گردیده است و اینک اداره ی اوقاف درصدد احیای حقوق اوقاف است. آیا حقوق موقوفه بر اساس اجاره ی زمان تصرف، پرداخت شود یا طبق شاخص بانک مرکزی و در نظر گرفتن نرخ تورّم، محاسبه و پرداخت گردد؟
- اگر زوج بابت نفقه معوقه زوجه، زمین را صلح و واگذار نماید ولی چند سال بعد همان زمین را به شخص ثالث واگذار کند آیا واگذاری او به دیگری صحیح است؟
- شخصی ملکی را به قیمت معین فروخته مشروط به این که ثمن در هنگام تنظیم سند پرداخت شود ولی در زمان تعیین شده برای تنظیم سند ثمن معامله پرداخت نمی شود و فروشنده نیز فسخ معامله را از حاکم تقاضا می کند آیا حاکم می تواند معامله را فسخ نکرده و زمان پرداخت ثمن را به تاًخیر بیاندازد؟
- اگر مستأجر مبلغ اجاره را نپردازد و مدت اجاره تمام شود آیا موجر می تواند اموال مستأجر را از ملکش تخلیه کند؟
- اگر خانه ای از طرف اداره اوقاف در اختیار پدر قرار گرفته است آیا پس از فوت وی فرزندان حق سکونت دارند؟
- زمینی را جهت کشاورزی اجاره داده شده و در ضمن اجاره قید شد که مستأجر حق ریشه ندارد ولی پس از مدت اجاره مستأجر می گوید درختانی را برای خود کاشته است اکنون وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا با پول موقوفات و نذورات امامزاده ها می توان ماشین به نام وقف و یا امامزاده خرید و آن را در اختیار اداره اوقاف قرار داد تا استفاده نماید؟ آیا می توان کارمند و کارگر امامزاده و یا موقوفات که حقوق بگیر وقف و امامزاده می باشد به صورت تمام وقت در اختیار اداره اوقاف باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است متولّی وقف تولیت خود را به اداره اوقاف و امور خیریه واگذار نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مالک منافع، و مستأجر صاحب سرقفلی یک باب هتل می‌باشد که سه دانگ مشاع از شش دانگ عین آن متعلّق به یک شخص حقیقی و سه دانگ باقیمانده وقف عام و درآمد آن صرف امور خیریّه میگردد و مالکین عین هتل حقّ سرقفلی و مالکیت منافع هتل مذکور را که بیش از 44 سال است به شخص مورد بحث واگذار و اجاره محلّ به قدرالسهم به مالکین و متولّی وقف پرداخت میگردد ضمنادر سند اجاره تنظیمی میان متولّی و صاحب سرقفلی (مستأجر) شرط شده است که مستأجر حقّ واگذاری سرقفلی و مالکیت منافع خود در هتل را بدون موافقت متولّی و اداره حجّ و اوقاف و امور خیریّه را به هیچ نحوی از انحاء حتّی به عنوان وکالت یا صلح حقوق یا مشارکت و غیره را ندارد اینک مستأجر مذکور حقوق اجارگی و سرقفلی خود را طی قولنامهای به دیگری واگذار و ضمن عقد قولنامه شرط نموده چنانچه اداره اوقاف (مالک سه دانگ عین) با فروش سهمیه خود موافقت نکرد کلّ این معامله فسخ می‌باشد اکنون با توجّه به اینکه متولّی منصوص به تبع آن اداره محترم اوقاف با انتقال مذکور صراحتامخالفت کرده است لطفانظر فقهی خود را در خصوص وضعیت حقوقی و شرعی معامله و تکلیف بعدی طرفین بیان فرمائید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] متولی وقف، زمین موقوفه را چند سال اجاره داده است و مستأجر آن را به نفر سوم واگذار کرده، آیا متولی می تواند جهت موافقت واگذاری مبلغی دریافت کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آموزش و پرورش مقداری از زمین مسجد را که در کنار زمین متعلق به خودش بوده سهوا یا عمدا تصرف کرده و ساخته است. حال اگر قرار بر تخریب باشد کل ساختمان آموزش و پرورش ویران می گردد یا ضرر فراوانی به مدرسه وارد می شود. اداره اوقاف و متولی، حاضرند آن مقدار زمین را به اجاره آموزش و پرورش در آورده و سند اجاره تنظیم نمایند. آیا این امر مشروع است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا اشخاصی که بدون مجوّز اداره اوقاف و متولیان موقوفات اراضی وقفی را در تصرف دارند و متولی و اداره اوقاف به تصرفات آن‌ها راضی نیستند فرایض دینی آن‌ها که در این رقبات انجام میدهند از نظر شرعی اشکال دارد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برخی از متصرّفین موقوفات،افرادی بی بضاعت و فقیر عیالوار و بعضاً از خانواده محترم شهدا و ایثارگران هستند، آیا اجازه می فرمایید اداره اوقاف در این رابطه در غیر جهت نظر واقف در مال الاجاره موقوفه تخفیفی قائل شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعضی از موقوفات هست که عرصه و اعیان موقوفه بوده و به مرور زمان اعیان، از بین رفته و فعلا زمین تنها به اجاره واگذار می شود، که مستأجر ایجاد اعیان برای خود کند. آیا موقوفه به اعتبار اعیان سابق حقّی بر اعیان مستحدثه پیدا می کند یا خیر؟ و آیا می شود مستأجر را مقید کرد که قسمتی از اعیان را به موقوفه تملیک کند؟ یا اینکه می توان بدون چنین قیدی فقط عرصه را اجاره داد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اداره اوقاف شهرستان می تواند از تمدید اجاره نامه ملک موقوفه خاص، که سالهاست در اجاره این جانب است و ممرّ درآمدم می باشد، بدون رضایت این جانب خودداری نماید؟
- [آیت الله بهجت] آیا مستأجر باید اجاره بهاء را به کسی که خود را صاحب ملک می داند و آن را به مستأجر اجاره داده است بپردازد و یا به کسی که سند ملک دارد و ادعای مالکیت می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هر گاه کارگر یا کارمندی خود را استخدام و اجاره شخصی قرار دهد آن شخص نمی تواند اورا به استخدام و اجاره دیگری درآورد، مگر این که ظاهر کلام یا عملش این باشد که مستأجر از این جهت آزاد است، در این صورت نباید او را به زیادتر از آن مبلغ واگذار کند.
- اگر خانه ای را که مثلاً دو اطاق دارد اجاره دهد و یک اطاق آن خراب شود، چنانچه فوراً آن را بسازد و عرفاً استفاده آن از بین نرود اجاره باطل نمی شود و مستأجر هم نمی تواند اجاره را به هم بزند، ولی اگر ساختن آن به قدری طول بکشد که مقداری از استفاده صفحه 409 مستاجر از بین برود، اجاره به آن مقدار باطل می شود و مستأجر می تواند اجاره باقیمانده را به هم بزند.
- خانه یا دکّان یا چیز دیگری را که اجاره کرده نمی تواند به دیگری اجاره دهد، مگر این که موقع اجاره کردن، چنین حقّی به مستأجر داده شود.
- اگر پیش از آنکه مدت اجاره تمام شود، ملک را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمی خورد و مستأجر باید مال الاجاره را به فروشنده بدهد، و همچنین است اگر آن را به دیگری بفروشد.
- مالی را که مستأجر بابت اجاره می دهد باید معلوم باشد.
- اگر اجاره دهنده یا مستأجر بمیرد، اجاره باطل نمی شود. ولی اگر خانه مال اجاره دهنده نباشد مثلاً دیگری وصیت کرده که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد، از وقتی که مرده اجاره باطل است.
- اگر اجاره دهنده، یا مستأجر بفهمد که مغبون شده است، چنانچه در موقع خواندن صیغه ملتفت نباشد که مغبون است، می تواند اجاره را به هم بزند. ولی اگر در صیغه صفحه 408 اجاره شرط کنند که اگر مغبون هم باشند اجاره را به هم نزنند; نمی توانند اجاره را به هم بزنند.
- هر گاه چیزی را که اجاره داده تحویل دهد، اگر چه مستأجر تحویل نگیرد، یا تحویل بگیرد و تا آخر مدت اجاره از آن استفاده نکند، باید مال الاجاره آن را بدهد.
- خرید و فروش ملکی که آن را به دیگری اجاره داده اند اشکال ندارد، ولی استفاده آن ملک در مدت اجاره مال مستأجر است. و اگر خریدار نداند که آن ملک را اجاره داده اند، یا به عنوان این که مدت اجاره کم است ملک را خریده باشد. پس از اطلاع می تواند معامله را به هم بزند. صیغه خرید و فروش
- مالی را که اجاره می دهند چند شرط دارد: اول آنکه معین باشد، پس اگر بگوید یکی از خانه های خود را اجاره دادم درست نیست. دوم مستأجر آن را ببیند. یا کسی که آن را اجاره می دهد طوری خصوصیات آن را بگوید که کاملاً معلوم باشد. سوم بهره گیری آن ممکن باشد، پس اجاره دادن خودرو، که در اختیار انسان نیست باطل است مگر این که مستأجر قدرت پیدا کردن آن را داشته باشد. چهارم آن مال به واسطه استفاده کردن از بین نرود، پس اجاره دادن نان و میوه و خوردنی های دیگر صحیح نیست. پنجم استفاده ای که مال را برای آن اجاره داده اند ممکن باشد، پس اجاره دادن زمین برای زراعت در صورتی که آب باران آن را کفایت نکند و از آب نهر هم مشروب نشود; صحیح نیست. ششم چیزی را که اجاره می دهد مال خود او باشد و اگر مال کس دیگر را اجاره دهد در صورتی صحیح است که صاحبش رضایت دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند ، بلکه اگر مالک به کسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم ، و او بگوید قبول کردم ، اجاره صحیح است ، بلکه اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک خود را اجاره دهد ، به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد ، اجاره صحیح می‌باشد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اجاره دهنده و مستاجر لازم نیست صیغه را به عربی بخوانند بلکه اگر مالک به کسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم اجاره صحیح است و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد این که ملک خود را اجاره دهد به مستاجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح است
- [آیت الله نوری همدانی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغة عربی بخوانند ، بلکه اگر مالک به کسی بگوید ، ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم ، اجاره صحیح است . و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک را اجاره دهد ، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح می باشد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند بلکه اگر مالک به کسی بگوید: ملک خود را به تو اجاره دادم، و او بگوید: قبول کردم، اجاره صحیح است. و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح می باشد.
- [آیت الله بروجردی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغهی عربی بخوانند، بلکه اگر مالک به کسی بگوید:ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید:قبول کردم، اجاره صحیح است و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد این که ملک را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد، اجاره صحیح می‌باشد.
- [آیت الله بهجت] اجارهدهنده و مستأجر لازم نیست صیغه اجاره را به عربی بخوانند، بلکه اگر مالک به کسی بگوید: (ملک خود را به تو اجاره دادم) و او بگوید: (قبول کردم)، اجاره صحیح است. و همچنین اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد، اجاره صحیح است.
- [آیت الله خوئی] اجارهدهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند، بلکه اگر مالک به کسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم، اجاره صحیح است، و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد این که ملک خود را اجاره دهد آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح می‌باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] از معاملات رایج معامله سرقفلی است و حق سرقفلی ان است که مستاجر اختیار تخلیه و واگذاری عین اجاره شده را به غیر داشته باشد یا مالک اختیار زیاد کردن مال الاجاره و گرفتن عین اجاره شده را از مستاجر نداشته باشد
- [آیت الله خوئی] اشخاصی که مغازهای را میسازند و مبالغی خرج میکنند و مبلغ اجارة مغازة مزبور در هر ماه مثلًا ده هزار ریال ارزش دارد ولی چون پول لازم دارند با رضا و رغبت خود این مغازه را به مدت یک سال به ماهی یک هزار ریال به علاوه مبلغ پانصد هزار ریال اجاره داده و در ضمن شرط میکنند که تا زمانی که مستأجر در محل مزبور ساکن است سال به سال اجاره را به همان یک هزار ریال تمدید نموده و حق افزودن را بر وجه اجاره نداشته باشند و چنانچه مستأجر بخواهد محل اجاره را به دیگری واگذار نماید موجر با همان شخص طبق اجارة مستأجر اول رفتار نماید یعنی بر مبلغ اجاره نیفزوده و سال به سال به همان مبلغ اول اجاره را تجدید نماید در این صورت مستأجر میتواند محل را به دیگری واگذار نماید و سرقفلی را که داده یا زیادتر یا کمتر در مقابل تخلیة محل و رفع ید از سکونت در آن از آن شخص که به او واگذار کرده اخذ نماید، و صاحب ملک حق مخالفت نداشته چون مستأجر طبق شرطی که نموده به أخذ سرقفلی و واگذاری ذیحق خواهد بود و سرقفلی که گرفته مشروع است.
- [آیت الله اردبیلی] موجر و مستأجر لازم نیست عقد اجاره را به صیغه عربی بخوانند، بلکه اگر مالک به کسی بگوید: (ملک خود را به تو اجاره دادم) و او بگوید: (قبول کردم)،اجاره صحیح است و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد این که ملک را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن تحویل بگیرد، اجاره صحیح می‌باشد.