خودداری
خودداری همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.
چنانچه فروشنده ای حق داشته باشد معامله را به خاطر عدم وصول هر فقره چک که به عنوان ثمن داده شده، فسخ کند و در تاریخ سررسید چک ها در یک روز مراجعه و چهار چک را برداشت و دو فقره چک را برگشت بزند و پس از هفت ماه به دلیل عدم پرداخت دو فقره چک ادعای فسخ نماید و خریدار یک روز پس از برگشتِ دو فقره چک، باقیمانده را تأمین و پرداخت نموده و فروشنده از برداشت این مبلغ خودداری کرده باشد، آیا فسخ معامله پس از هفت ماه معتبر است؟
بسمه تعالی: اگر فروشنده پس از سررسید چک ها ولو در یک روز، به علت عدم امکان وصول وجه همه یا برخی از چک ها، فسخ کند، فسخ او نافذ است و اگر در آن زمان، فسخ نکند و در ثمن ولو به مقدار چهار چک تصرف بکند، این نشانه ی رضایت او به معامله است و حق فسخ ندارد. والله العالم
بسمه تعالی: اگر فروشنده پس از سررسید چک ها ولو در یک روز، به علت عدم امکان وصول وجه همه یا برخی از چک ها، فسخ کند، فسخ او نافذ است و اگر در آن زمان، فسخ نکند و در ثمن ولو به مقدار چهار چک تصرف بکند، این نشانه ی رضایت او به معامله است و حق فسخ ندارد. والله العالم
عنوان سوال:
چنانچه فروشنده ای حق داشته باشد معامله را به خاطر عدم وصول هر فقره چک که به عنوان ثمن داده شده، فسخ کند و در تاریخ سررسید چک ها در یک روز مراجعه و چهار چک را برداشت و دو فقره چک را برگشت بزند و پس از هفت ماه به دلیل عدم پرداخت دو فقره چک ادعای فسخ نماید و خریدار یک روز پس از برگشتِ دو فقره چک، باقیمانده را تأمین و پرداخت نموده و فروشنده از برداشت این مبلغ خودداری کرده باشد، آیا فسخ معامله پس از هفت ماه معتبر است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: اگر فروشنده پس از سررسید چک ها ولو در یک روز، به علت عدم امکان وصول وجه همه یا برخی از چک ها، فسخ کند، فسخ او نافذ است و اگر در آن زمان، فسخ نکند و در ثمن ولو به مقدار چهار چک تصرف بکند، این نشانه ی رضایت او به معامله است و حق فسخ ندارد. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- منزلی را طی چند فقره چک فروختم و در ضمن عقد شرط نمودم که در صورت عدم پرداخت هر کدام از چک ها حق فسخ داشته و مجاز به انتقال مورد معامله به غیر باشم، لکن خریدار قبل از سررسید چک ها اقدام به واگذاری ملک نموده وچک ها نیز در موعد مقرّر پرداخت نگردید. آیا اکنون می توانم معامله را فسخ کنم و آیا خریدار می توانست ملک را بفروشد؟
- شخصی زمینی را خرید و مقداری از مبلغ را نقداً پرداخت و مقدار باقیمانده را با توافق فروشنده طی یک فقره چک به وی تحویل داد و ضمناً در صورت عدم موجودی در تاریخ چک، حق فسخ برای فروشنده شرط شد، ولی به علّت عدم همکاری فروشنده برای اخذ استعلام ثبتی و دارایی و... در دفترخانه، منجر به تعویق در پرداخت مبلغ چک شد. حالا فروشنده مبلغی را جهت خسارت مطالبه کرده است. آیا فروشنده حق مطالبه ی خسارت را دارد؟ آیا فروشنده حق فسخ معامله را دارد؟
- ملکی را با ثمن مشخص، معامله نموده و مقداری از ثمن را اخذ کرده اند و متعهد شده اند مابقی ثمن را در تاریخ مشخص بپردازند و شرط شده است که در صورت تخلف، فروشنده حق فسخ داشته باشد. اگر در موعد مقرر به علّت عدم قدرت خریدار بر پرداخت ثمن، مدتی به وی مهلت داده شود، آیا پس از تمام شدن مهلت، در صورت عدم پرداختِ مابقی ثمن، حق فسخ برای فروشنده باقی است؟
- پس از خرید آپارتمان شرطی مبنی بر اینکه اگر چکی از مجموع چکهای مربوط به خریدها آیاتمان برگشت بخورد، فروشنده حق فسخ معامله را خواهد داشت فروشنده با ادعای برگشت چک، معامله را فسخ می کند و وخود در آپارتمان ساکن می شود و پس از چند ماه طی مراحل قانونی دادگاه به نفع فروشنده حکم می کند آیا خریدار می تواند اجرت المثل ایام تصرف قبل از حکم دادگاه را از وی مطالبه کند؟
- مغازه ای را فروختم و مقداری از ثمن را دریافت نمودم و خریدار متعهد شد که مابقی را طی دو ماه دیگر پرداخت نماید و اگر پرداخت نکرد حق فسخ داشته باشم و وی مبلغی را به عنوان خسارت و زیان وارده پرداخت نماید آیا فروشنده می تواند در صورت تأخیر معامله را فسخ و مبلغی که به عنوان خسارت مطالبه نماید؟
- کسی منزلی با اسقاط کافه خیارات فروخته و تحویل خریدار گردیده و ثمن آن به صورت 4چک دریافت نموده است و فروشنده 2فقره چک را نقد ولی برای دریافت مابقی پول مراجعه نکرده است، اکنون پس از گذشت چند سال درخواست فسخ می نماید وظیفه چیست؟
- زمینی را فروختم به شرط این که هر یک از چک‌ها فاقد موجودی باشد فروشنده می تواند از تصرف خریدار در مورد معامله جلوگیری کند و تمامی چک‌ها و مبالغی که فروشنده پرداخت نموده به نفع فروشده و از باب ضرر و زیان ضبط نماید، اما چک سوم پاس نشد، به ایشان فرصتی دادم آیا می توانم معامله را فسخ و مبالغی که پرداخته است را به نفع خود ضبط نمایم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شرکتی جهت تأمین خانه برای اعضای خود زمینی را در سال 1369از شخصی به مبلغ دویست و شصت میلیون ریال خریداری نمود. شصت میلیون ریال آن طی یک فقره چک در همان تاریخ به فروشنده داده شد که در فروردین 1370 وصول کند و دویست میلیون ریال باقیمانده طی یک فقره چک دیگر به او تحویل شد تا طبق قرار بعد از تنظیم سند رسمی وصول گردد. البتّه ملک مورد معامله توسّط خریداران در حدّ نقشه برداری و میخ کوبی به تصرّف درآمده است. امّا فروشنده از وصول چک اوّل و انتقال سند خودداری کرده است. بفرمایید:
- [آیت الله علوی گرگانی] فروشنده کالایی که به صورت عمده فعالیت دارد در زمان فروش کالا با خریدار طی میکند که قیمت کالا بستگی به مدّت خرید دارد و خریدار قبول میکند و چک آن را پرداخت میکند لذا سر موعد تاریخ چک مراجعه و اظهار مینماید که هنوز کالا را نفروختهام و یا اینکه توان پرداخت چک سر تاریخ مقرّر را ندارم و میخواهم سه ماه دیگر تاریخ چک را تمدید نمایم و چک قبلی را از فروشنده دریافت و یک فقره چک به مبلغ بالاتر میدهد آیا این نوع معامله جایز است یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] به عرض عالی میرساند که معاملهای صورت گرفته و متبایعین قراردادی را امضاء کردهاند در ضمن این قرارداد شرط شده که با اسقاط کلیه خیارات حتی غبن و خریدار یک فقره چک به مبلغ بیست هزار تومان به فروشنده پرداخت کرد که بقیه ثمن را فردا پرداخت نماید و فروشنده چک را به عنوان امانت به بنگاهی واگذار نموده است و فروشند بعد از یک ساعت اظهار پشیمانی نموده و به این معامله راضی نمیباشد وظیفه چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] عقد بیعی بین بایع و مشتری انجام شده و مشتری بابت بخشی از ثمن معامله چند چک بانکی به بایع داده و در مبایعه نامه شرط شده: (اگر هر کدام از چک‌ها وصول نگردد مبایعه نامه فسخ می‌باشد) بایع در س رسید چک جهت وصول به بانک مراجعه مینماید لکن به علت کسر موجودی چک برگشت میشود و بانک هم گواهی صادر مینماید، علی هذا بایع اعلام فسخ کرده و وجوده دریافتی را به حساب بانکی خریدار واریز نموده و به مشار الیه اطلاع میدهد، لکن خریدار پس از مدتی که قیمتها نوسان پیدا کرده مدعی است که در ساعات اولیه کس موجودی داشته و در ساعات بعد موجودی حساب تکمیل شده است نظر مبارک را بیان فرمایید که آیا شرط فسخ با برگشت چک محقق شده است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] گاهی اوقات با چک مدت دار معامله ای صورت می گیرد، بعد از مدتی خریدار مراجعه می کند و تقاضای کم یا زیاد کردن تاریخ چک را می کند، فروشنده طبق نرخ بازار مبلغ چک را تغییر می دهد، آیا صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب یک پنجم از سهم مشاع یک کارخانه پلاستیک سازی را به مبلغ معیّنی خریده ام ویک چهارم قیمت آن را بصورت نقد وسه چهارم آن را در سه فقره چک که مبلغ هر کدام یک چهارم قیمت است، پرداخت نموده ام، امّا کارخانه و وجوه نقدی و چک ها همه در دست فروشنده هستند، آیا شرعاً با آن بیع محقّق می شود و من حق مطالبه سهم خود از سود کارخانه را از فروشنده دارم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فروشنده ای یک باب منزل مسکونی را که براساس سند مالکیت، مالک آن می باشد به سه نفر از خریداران به نحو مشاع با نوشتن یک مبایعه نامه ای که دارای مشخصات فروشنده و خریدار و مورد معامله و ثمن آن می باشد، معامله می کند و ذیل آن را همگی امضاء می کنند و ایجاب و قبول تحقق می یابد.در مبایعه نامه مذکور شرط می شود که فروشنده باید دو ماه بعد از تاریخ انعقاد معامله در محضر حاضر شوند و سند رسمی معامله را به نام خریداران کند و مابقی ثمن را از خریداران دریافت کند، خریداران بعد از دو ماه از انعقاد معامله در روز موعود در دفترخانه حاضر می شوند و الباقی ثمن را آماده می کنند، اما فروشنده حضور پیدا نمی کند و عدم حضور او را سردفتر گواهی می کند. با تحقیقی که خریداران انجام می دهند معلوم می گردد که یک ماه بعد از انعقاد معامله فروشنده به اتهام چند فقره چک پرداخت نشدنی زندانی است و طلبکاران او در قبال مبلغ چک‌ها منزلی را که فروشنده با مبایعه نامه عادی فروخته است در اداره ثبت توقیف و بازداشت می کنند، تا بدین وسیله طلب خود را وصول کنند. نظر به اینکه تاریخ انجام معامله توسط سه نفر از شهود گواهی شده است و اداره ثبت هم تاریخ توقیف و بازداشت ملک را بعد از تاریخ مبایعه نامه اعلام کرده است و با عنایت به مسأله مطروحه نظر مبارک را در خصوص موارد ذیل مرقوم فرمایید. 1 معامله فروشنده و خریداران از کدام یک از عقود می باشد و آیا وفای به آن لازم است؟ 2 آیا خریداران مالک مورد معامله می باشند؟ 3 آیا طلبکاران فروشنده حقی نسبت به ملکی که فروشنده قبلاً با سند عادی فروخته است دارند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر در معامله ای خرید و فروش با مبلغ معیّنی صورت گیرد و دو طرف توافق کنند که در صورت پرداخت ثمن معامله به صورت چک مدّت دار، خریدار مبلغی را علاوه بر قیمت تعیین شده به فروشنده بپردازد، آیا این کار برای آنان جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زمینی در چند سال قبل براساس قراردادی فروخته شده است و پرداخت مبلغ آن بصورت مشروط به نه سال بعد موکول شده، امّا علاوه بر پرداخت نشدن این مبلغ از طرف خریدار، هیچ گونه مشورت و یا تقاضای مهلتی برای تمدید پرداخت آن نشد و از پایان تاریخ مهلت پرداخت حدوداً چهار سال می گذرد، حال آیا فروشنده می تواند معامله را فسخ کرده و زمین را از خریدار تقاضا کند؟
- [آیت الله اردبیلی] عقد بیعی بین فروشنده و خریدار با شرایط معینی که مشتری به آن‌ها ملتزم شده محقق شده است و مشتری قسمت نقدی ثمن را پرداخت نموده اما به شروط غیر نقدی معامله پایبند نبوده است. آیا با این وضعیت فروشنده شرعاً حق فسخ قرارداد را دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد