واسطه
وسیله و علّت ثبوت چیزی برای چیز دیگر را واسطه گویند.
اگر شاهد در نزد قاضی قسم بخورد در حالی که چیزی ندیده، به واسطه سخن مردم و یا فامیل این کار را انجام داده است و به ضرر دیگری حکم شود اکنون پشیمان شده است وظیفه اش چیست؟
بسمه تعالی: اگر از روی یقین و آگاهی کامل بوده اشکال ندارد در غیر این صورت هرگاه سوگند شما سبب حکم قاضی شده هر نوع ضرری که از ناحیه این سوگند متوجه دیگری شده است ضامن است و باید به قاضی مربوطه اعلام کند . والله العالم
بسمه تعالی: اگر از روی یقین و آگاهی کامل بوده اشکال ندارد در غیر این صورت هرگاه سوگند شما سبب حکم قاضی شده هر نوع ضرری که از ناحیه این سوگند متوجه دیگری شده است ضامن است و باید به قاضی مربوطه اعلام کند . والله العالم
عنوان سوال:
اگر شاهد در نزد قاضی قسم بخورد در حالی که چیزی ندیده، به واسطه سخن مردم و یا فامیل این کار را انجام داده است و به ضرر دیگری حکم شود اکنون پشیمان شده است وظیفه اش چیست؟
پاسخ:
بسمه تعالی: اگر از روی یقین و آگاهی کامل بوده اشکال ندارد در غیر این صورت هرگاه سوگند شما سبب حکم قاضی شده هر نوع ضرری که از ناحیه این سوگند متوجه دیگری شده است ضامن است و باید به قاضی مربوطه اعلام کند . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای هر کاری می توان قسم خورد؟ مثلا آیا می تواند قسم بخورد کاری را انجام بدهد در حالی که انجامش حرام است یا برعکس؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مدّعی برای اثبات حق خود بیّنه ندارد و حاضر هم نمی شود که منکر قسم بخورد، آیا قاضی می تواند اقدام به قسم دادن منکر و در نتیجه حکم به برائت او کند؟
- [آیت الله جوادی آملی] شخصی به خاطر آنکه کار فرما او را اذیت میکرد و حقوق کمی به وی میداد مقداری از اموال کارفرما را سرقت نموده، بعد از مدتی قسم به قرآن یاد کرد و منکر سرقت شد، حالا پشیمان است ولی دادن آن پول برای وی میسّر نیست، آیا قسم در چنین جاهائی منعقد می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] شخصی به خاطر آن که کار فرما او را اذیت میکرد و حقوق کمی به وی میداد مقداری از اموال کارفرما را سرقت نموده، بعد از مدتی قسم به قرآن یاد کرد و منکر سرقت شد، حالا پشیمان است ولی دادن آن پول برای وی میسّر نیست، آیا قسم در چنین جاهایی منعقد می‌شود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی قسمی بخورد که عمل به ان بسیار دشوار است و بعد از ان پشیمان گردد انجام به ان عمل ایا واجب می باشد و اگر قسم به انجام عملی برای عمر خود باشد و نتوانسته عمل کند ایا بر او واجب است که به ان برای ما بقی عمر عمل نماید
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فردی در جریانی شاهد ماجرا باشد و بتواند گواهی دهد و این گواهی در رای دادگاه تاثیر داشته باشد و غیر از او فرد دیگری که گواهی دهد نباشد، در صورتی که از آن شخص برای ادای شهادت در دادگاه دعوت شود، آیا ادای شهادت بر او واجب عینی است؟ و اگر این شخص به هر دلیل از حضور در دادگاه خودداری کند آیا قاضی وظیفه دارد برای اخذ شهادت نزد شاهد برود یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] مغازه ی استیجاری، بدون پرداخت سرقفلی به ارث رسیده است. ورثه ی مستأجر وکیلی برای گرفتن سرقفلی از مالک به ناحق گرفتند و وکیل هم این کار را کرد و به زور آن را از مالک گرفت، ولی پس از آن یکی از ورثه از این کار پشیمان شد و سهم خودش را از سرقفلی نگرفت. وی چه وظیفه ای دارد؟
- [سایر] با توجه به سخن امام علی (ع) در نهج البلاغه که زنان از نظر ایمان و عقل و بخت ناقص اند، آیا نماز و روزه به تنهایی می توانند معیاری برای سنجش ایمان باشند، در حالی که بسیاری از مردان نیز این دو را به جا نمی آورند! و اساسا ایمان، از نظر امام علی (ع) در این سخن یعنی چه؟ چرا که زنان قضای روزه های خود به جا می آورند و نخواندن نماز در مدت حیض دستور خداوند است. تعریف عقل در اسلام چیست و آیا شهادت دادن می تواند به تنهایی معیاری برای سنجش عقل زن و یک انسان باشد؟ و اگر منظور، احساسات زن باشد، آیا این مورد در باره قضاوت بر میزان عقل او منطقی است؟ در متن عربی این خطبه، کلمه نقص به کار رفته است. معانی مختلف و کاربردهای آن را ذکر کنید؟ اگر امام علی (ع) این سخن را به خاطر عایشه فرمودند؛ چرا در آن به همه زنان اشاره کرده اند؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا انتخاب آموزش آرایشگری که شامل آموزش گریم و آرایش صورت و... می شود، به عنوان شغل اشکال دارد؟ در حالی که می دانیم که برخی از هنرجویان با یادگیری آن، جلوی نامحرم آرایش می کنند که این کار گناه است. آیا کار ما که البته صرفاً آموزش است، واسطه وکمک به گناه محسوب می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه اجیر در متن قراردادِ اجاره متعهد شود که عمل را درمدّت مشخصی و تا زمان معلومی انجام دهد، ولی انجام کار بیش از آن مدّت طول بکشد در حالی که زمان معلوم شده، برای انجام کار کافی بوده، اگر این تأخیر در اتمام کار، برای کارفرما و مستأجر سبب ضرر و زیان شود، آیا اجیر و پیمانکار ضامن است و کارفرما حق مطالبه جبران خسارت و زیان وارده را دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] موازینی که قاضی باید طبق آن عمل کند این است که باید از مدّعی بیّنه بخواهد، اگر مدّعی بیّنه آورد فصل خصومت کند و اگر بیّنه نداشت از منکر میخواهد قسم بخورد، اگر قسم خورد فصل خصومت مینماید و اگر نخورد از مدّعی میخواهد قسم بخورد که اگر قسم خورد فصل خصومت می‌کند و اگر نخورد بدون فصل خصومت منکر را رها مینماید.
- [آیت الله مظاهری] قَسَم خوردن بر سه قِسم است: اوّل: قَسَمی که نظیر نذر و عهد است و چیزی را بر خود واجب یا حرام می‌کند که اگر بر طبق قَسَم عمل نکرد باید کفّاره بدهد. دوّم: قَسَمی که منکر پیش قاضی باید بخورد. که این قَسَم مربوط به باب قضاوت است. سوّم: برای اثبات یا نفی چیزی نزد مردم قسم بخورد مثلاً فروشنده بگوید این جنس را به خدا قسم به این مبلغ خریدهام که اگر دروغ بگوید از گناهان بزرگ است ولی کفّاره ندارد و اگر راست باشد مکروه است، ولی اگر برای کار خوبی باشد نظیر اینکه خودش یا دیگری از شرّ ظالمی نجات پیدا کند قسم بخورد مکروه نیست بلکه گاهی واجب می‌شود گرچه قسم دروغ هم باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر مدّعی در حق اللَّه نتواند بیّنه اقامه کند علاوه بر آنکه لازم نیست منکر قسم بخورد، مدّعی نیز تعزیر می‌شود همانگونه که اگر بیّنه تامّ نباشد مثلاً یک شاهد شهادت بدهد آن شاهد نیز تعزیر میگردد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] 1 قسم را باید با زبان و لفظ صریح بیان کرد. 2 قسمی اعتبار دارد که یکی از اسماء خداوند متعال باشد مثل خدا یا الله. 3 اگر به برخی از اوصاف خدای سبحان قسم بخورد که معمولاً از آن صفت خدای سبحان اراده می شود یا قرینه ای به کار ببرد که مراد او را بفهماند قسم صحیح است. 4 شخص لال اگر با اشاره قسم بخورد قسم او صحیح است ولی کسی که می تواند سخن بگوید قسم او با اشاره صحیح نیست. 5 قسم به مقدسات دیگر مثل قرآن و پیامبر و ائمه اطهار(علیهم السلام) احکام قسم را ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر قسم می خورد کاری را انجام دهد یا ترک کند: 1 باید شرعاً بد نباشد. 2 باید شرعاً خوب باشد. 3 اگر قسم بخورد کار مباحی که شرعاً نه خوب است نه بد انجام دهد یا ترک کند باید طبق قسم خود عمل کند و اگر قسم بخورد که کاری را که فعلاً خوب است انجام دهد ولی هنگام انجام آن کار شرعاً از جهاتی بد شود قسم او به هم می خورد و لازم نیست آن را انجام دهد.
- [آیت الله نوری همدانی] قَسَم چند شرط دارد : اوّل : کسی که قَسَم می خورد باید بالغ و عاقل باشد و اگر می خواهد راجع به مال خودش قَسَم بخورد باید در حال بالغ شدن سفیه نباشد و حاکم شرع او را از تصّرف در اموالش منع نکرده باشد و از روی قصد و اختیار قَسَم بخورد پس قَسَم خوردن بچّه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کرده اند ، درست نیست و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بی قصد قَسَم بخورد . دوّم : کاری را که قَسَم می خورد انجام دهد ، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قَسَم می خورد ترک کند ، باید واجب و مستحبّ نباشد و اگر قَسَم بخورد که کار مباحی را بجا آورد ، باید ترک آن را نظر مردم بهتر از انجامش نباشد و نیز اگر قَسَم بخورد کار مباحی را ترک کند باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد . سوّم : به یکی از اسمهای خداوند عالم قَسَم بخورد که به غیر ذات مقدّس او گفته نمی شود مانند ( خدا ) و ( اَلله ) و نیز اگر به اسمی قَسَم بخورد که به غیر خدا هم می گویند ولی به قدری به خدا گفته می شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید ؛ ذات مقدّس حقّ در نظر می آید ، مثل آنکه به خالق و رازق قَسَم بخورد صحیح است بلکه اگر به لفظی قَسَم بخورد که بدون قرینه ، خدا به نظر نم آید ولی او قصد خدا را کند بنابر احتیاط باید به آن قَسَم نماید . چهارم : قَسَم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قَسَم بخورد است . پنجم : عمل کردن به قَسَم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قَسَم می خورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتی که برای قَسَم معیّن کرده عاجز شود یا برایش مشقّت داشته باشد قَسَم او از وقتی که عاجز شده بهم مس خورد .
- [آیت الله مظاهری] قسم آن است که به یکی از اسمهای خداوند متعال قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند گرچه آن کار مباح باشد (یعنی متعلق قسم راجح نباشد).
- [امام خمینی] قسم چند شرط دارد: اول: کسی که قسم میخورد باید بالغ و عاقل باشد و اگر میخواهد راجع به مال خودش قسم بخورد باید در حال بالغ شدن سفیه نباشد و حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع نکرده باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کردهاند، درست نیست، و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بیقصد قسم بخورد. دوم: کاری را که قسم میخورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قسم میخورد ترک کند، باید واجب و مستحب نباشد و اگر قسم بخورد که کار مباحی را به جا آورد باید ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد و نیز اگر قسم بخورد کار مباحی را ترک کند باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد. سوم: به یکی از اسامی خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی‌شود مانند (خدا) و (اللَّه) و نیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم میگویند ولی بقدری به خدا گفته می‌شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر میآید، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد صحیح است.بلکه اگر به لفظی قسم بخورد که بدون قرینه، خدا به نظر نمیآید ولی او قصد خدا را کند بنا بر احتیاط باید به آن قسم عمل نماید. چهارم: قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است. پنجم: عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قسم میخورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتی که برای قسم معین کرده عاجز شود یا برایش مشقت داشته باشد قسم او از وقتی که عاجز شده به هم میخورد.
- [آیت الله بروجردی] قسم چند شرط دارد:اوّل:کسی که قسم میخورد باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچّه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کردهاند، درست نیست و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بیقصد قسم بخورد.دوم:کاری را که قسم میخورد انجام دهد باید حرام و مکروه نباشد و کاری که قسم میخورد ترک کند باید واجب و مستحب نباشد و اگر قسم بخورد که کار مباحی را به جا آورد، باید ترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد و نیز اگر قسم بخورد کار مباحی را ترک کند، باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد.سوم:به یکی از اسمهای خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی‌شود، مانند خدا و الله و نیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم میگویند، ولی به قدری به خدا گفته می‌شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر میآید، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد صحیح است.چهارم:قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند صحیح نیست، ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد، صحیح است.پنجم:عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قسم میخورد ممکن باشد و بعداً از عمل به آن عاجز شود، از وقتی که عاجز می‌شود، قسم او به هم میخورد و همچنین است اگر عمل کردن به نذر به قدری مشقّت پیدا کند که نشود آن را تحمّل کرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ب: کسی که برای اثبات یا نفی چیزی قسم می خورد، اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مکروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ می باشد، ولی کفاره قسم را ندارد. ولی اگر برای این که خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال ندارد بلکه گاهی واجب می شود امّا اگر بتواند توریه کند یعنی: موقع قسم خوردن طوری نیّت کند که دروغ نشود بنابر احتیاط واجب باید توریه نماید; مثلا اگر ظالمی بخواهد کسی را اذیّت کند و از انسان بپرسد که او را ندیده ای؟ و انسان یک ساعت قبل او را دیده باشد، ولی بگوید او را ندیده ام به این قصد که از پنج دقیقه پیش ندیده ام.