رجوع به کفایت
رجوع به کفایت از شرایط تحقق استطاعت مالی است.از آن در باب حج سخن گفتهاند.
کسی که با وجود تقلید صحیح قبلا به حج مشرف شد و چون رجوع به کفایت را مجتهد او شرط استطاعت نمی دانسته حجه الاسلام قصد نموده و به جا اورده است با این که رجوع به کفایت نداشته است فعلا همه شرایط استطاعت برای او موجود است ایا باید حج سابق را اعاده کند یا خیر
در صورتی که اعاده حرجی نباشد بنابر احتیاط واجب اعاده نماید
در صورتی که اعاده حرجی نباشد بنابر احتیاط واجب اعاده نماید
عنوان سوال:
کسی که با وجود تقلید صحیح قبلا به حج مشرف شد و چون رجوع به کفایت را مجتهد او شرط استطاعت نمی دانسته حجه الاسلام قصد نموده و به جا اورده است با این که رجوع به کفایت نداشته است فعلا همه شرایط استطاعت برای او موجود است ایا باید حج سابق را اعاده کند یا خیر
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در میقات مستطیع شد و حجه الاسلام به جا اورد مجزی است یا نه و ایا در فرض مساله رجوع به کفایت شرط است یا نه
- اگر کسی به خیال این که استطاعت دارد به قصد عمره تمتع محرم شد و به ترتیب کلیه اعمال حج تمتع حجه الاسلام را انجام داد و بعد از تمام شدن اعمال معلوم شد که مستطیع نبوده است بفرمایید احرام و اعمال گذشته اش چگونه است و نسبت به اینده اگر مستطیع شد ایا حجه الاسلام بر او واجب است یا نه
- اگر مستنیب یا منوب عنه در وقت نیابت بدانند که نایب جزو معذورین است و او را نایب کنند اولا ایا اجرت نیابت برای نایب حلال است یا نه و ثانیا ایا حج نیابتی او صحیح و از حجه الاسلام یا غیر حجه الاسلام منوب عنه کفایت می کند یا نه
- اینجانب سال گذشته به حج مشرف شدم و با توجه به فتوای حضرت عالی که فرموده اید طلابی که به شهریه حوزه نیاز دارند مستطیع نیستند و در صورتی مستطیع می شوند که از وجوه شرعیه مستغنی باشند لذا اینجانب مقدار پولی با افراد ذی حق پدر و همسایه مبادله و دستگردان کردم و به عنوان این که نسبت به بنده ذی حق هستند به انان بخشیدم و ایشان ان را جهت مخارج حج به من برگرداندند من هم در تمام اعمال و مناسک حج نیت حجه الاسلام کردم ایا این حج برای اینجانب کفایت از حجه الاسلام می کند یا نه ضمنا لازم به تذکر است که در ثبت نام عمومی سال پول به حساب ریختم و ان موقع فتوای فوق را ندیده بودم و پولی که دستگردان شده بود جایگزین ان پولی که در حساب واریز کرده بودم قرار گرفت بفرمایید ایا عین پول مبذول باید هزینه باشد یا بذل ان کافی است
- کسی که احتمال می دهد حجی که در سال های قبل انجام داده صحیح نبوده یا مستطیع نبوده است و فعلا شرایط استطاعت را دارد و بخواهد احتیاط کند حج را به چه نیتی بجا اورد
- شخصی در سال نایب شخص دیگری شد و برای اولین بار امد مکه و در مرز بین وادی محسر و منی حلق نمود به اعتقاد این که این جا جزو منی است و یک سال بعد باز به مکه مشرف شد برای خودش به عنوان حجه الاسلام و در منی تقصیر نمود به خیال اینکه حلق قبلی و اعمال حج گذشته او صحیح بوده است و سال باز به مکه مشرف شد و به عنوان مافی الذمه محرم شد در این بین متوجه شد که حلق سال اول در خارج منی بوده است و کافی نیست امسال حلق را در منی بقصد ما فی الذمه انجام می دهد و بقیه اعمال را نیز بقصد ما فی الذمه بجا اورده است ایا این کار کافی است یا نه
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] پزشکان و پرستارانی که به عنوان مأموریّت به حج مشرف می شوند، آیا حج آنها کفایت از حج واجب (حجة الاسلام) می کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچه یا دیوانهای برای انجام حجّ استحبابی به مکه برود و در حج، بچه نابالغ، بالغ شود و یا دیوانه، عاقل شود، آیا برای این که حجّ آنها مجزی از حَجّة الاسلام باشد، استطاعت شرط است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] به توفیق حق قصد تشرف به حج به عنوان مبلّغ بعثه مبارک مقام معظم رهبری را دارم. با اجازه آن مقام رفیع به تقلید از امام (ره) باقی هستم. استدعا دارم بفرمایید آیا میتوانم در مسأله شرائط حجةالاسلام از جمله شرط رجوع به کفایت به فتوای حضرت آیةاللَّه خامنهای رجوع کنم. و آیا حضرت ایشان رجوع به کفایت را شرط نمیدانند؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شخصی در زمانی که بدهکاری زیادی به بانکها و یا اشخاص داشته به مکه مشرّف شده و مستطیع نیست، آیا حج او از حجة الاسلام مجزی است است یا باید دوباره حج انجام دهد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مأیوس از به دست آوردن استطاعت بدنی است و برای خود، جهت انجام دادن حج نایب میگیرد و بعدها استطاعت بدنی پیدا می‌کند، آیا دوباره لازم است حَجّة الاسلام را خودش به جا آورد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] آیا اعمال کسی که به جهت عدم وجود شرایط معتبر تقلید در مجتهد اعلم، از مجتهد غیر اعلم تقلید نموده، باطل است؟
- [امام خمینی] یکی از طلاب قم در محلی سه سال امام جماعت بوده و مخارجش از منبر و وجوهات تأمین میشده، و در این مدت از پول منبر و اجاره منزل به عنوان حجة الاسلام به مکه مشرف شده آیا مستطیع بوده و عمل او صحیح بوده یا نه؟ و سال دیگر به عنوان روحانی کاروان مکه مشرف شده و اجیر هم شده و قصد نیابت کرده آیا این حج صحیح بوده است؟ یا وظیفه داشته سال دوم را به عنوان حجّة الاسلام انجام دهد؟ وظیفه فعلی او چیست؟ آیا میتواند فعلا حجی به عنوان ما فی الذمه اعم از حجة الاسلام و نیابت مستحب و واجب انجام دهد؟
- [آیت الله خامنه ای] خدمهای که همراه کاروانها به حج مشرف میشوند اکثراً مستطیع نیستند و نصیب الحج میگردند اینگونه افراد در سفر اول نیت حجةالاسلام میکنند آیا تشرف این افراد که شاید مکرر هم باشد از استطاعت کفایت نموده یا هر وقت مستطیع شدند مجدداً باید مشرف شوند؟ نیت اینگونه افراد در سفرهای بعد چگونه است؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا بقاء بر تقلید مجتهد متوفایی که از مجتهدان موجود اعلم باشد، همه مسایل را شامل می شود (اعم از مسایلی که مکلف عمل نموده یا نه)؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا بقاء بر تقلید مجتهد متوفایی که از مجتهدان موجود اعلم باشد، همه مسایل را شامل می‌شود (اعم از مسایلی که مکلف عمل نموده یا نَه)؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر برای غیر مجتهد مسألهای پیش آید که حکم آن را نمیداند، لازم است احتیاط کند یا از مجتهد جامع شرایط تقلید نماید و چنانچه احتمال مخالفت غیر اعلم را با اعلم بدهد و تأخیر واقعه و احتیاط ممکن نباشد یا با حرج همراه باشد و دسترسی به اعلم نداشته باشد، جایز است از غیر اعلم - با رعایت شرط اعلمیت نسبی - تقلید کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی مدّتی اعمال خود را بدون تقلید انجام داده، سپس تقلید کند، اگر اعمال سابق، مطابق فتوای این مجتهد باشد صحیح است و گرنه نظر مرجع خود را درباره¬ی آن سؤال کرده و مطابق آن عمل می¬کند، همچنین است اگر بدون تحقیق کافی از مجتهدی تقلید نموده باشد.
- [آیت الله مظاهری] حجّ برای غیر بالغ گرچه بدون اذن ولی باشد، مستحب است و اگر اعمال حجّ را به صورت کامل و صحیح انجام داد، این حجّ کفایت از حجّ واجب او می‌کند و در صورتی که پس از بلوغ مستطیع شد، لازم نیست حجّ را اعاده نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به مقدار مخارج رفت و برگشت و مخارج حجّ را کسی به انسان ببخشد یا در اختیار او بگذارد، استطاعت مالی پیدا می‌کند و با داشتن سایر شرایط مستطیع است هر چند در دادن پول انجام حجّ شرط نشده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط تقلید را از سه راه میتوان شناخت: اوّل: آن که خود انسان از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم و واجد سایر شرایط را بشناسد و به آن یقین یا اطمینان حاصل کند. در تشخیص مجتهد و اعلم، لازم نیست خود انسان مجتهد باشد. دوّم: آن که از راهی برای خود انسان یا برای نوع مردم در این شرایط، اطمینان حاصل شود، مثلاً عدهای از اهل علم که میتوانند مجتهد و اعلم و واجد شرایط را تشخیص دهند، واجد شرایط بودن کسی را تصدیق کنند و از گفته آنان برای شخص انسان یا نوع مردم اطمینان پیدا شود. سوم: آن که دو مرد عالم عادل که میتوانند واجد شرایط تقلید را تشخیص دهند، بدان گواهی دهند به شرط آن که دو مرد عالم عادل دیگر با نظر آنان مخالفت ننمایند و بنا بر احتیاط واجب اگر یک نفر عالم عادل گواهی دهد باید احتیاط کرد. و چنانچه دو مرد عالم عادل یا بیشتر، به واجد شرایط تقلید بودن کسی شهادت دهند، لازم نیست انسان تحقیق کند که آیا دو مرد عالم عادل دیگر برخلاف نظر آنها شهادت میدهند یا خیر.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مقداری مال که برای حجّ کافیست به کسی بدهند و با او شرط کنند که در راه مکّه خدمت کند، در صورتی که بتواند ضمن خدمت حجّ خود را به جا آورد، استطاعت مالی پیدا می‌کند و با داشتن سایر شرایط حجّ بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود، حکم بعد از فوت او حکم زنده بودنش است، بنابراین اگر او أعلم از مجتهد زنده باشد باید با علم به اختلاف در مسائل محل ابتلاء و لو اجمالاً بر تقلید او باقی بماند. و چنانچه مجتهد زنده أعلم از او باشد باید به مجتهد زنده رجوع کند. و اگر أعلمیتی در میان آنها معلوم نشود یا مساوی باشند، پس اگر اورعیت یکی از آنها ثابت شود به این معنا که در فتوا دادن بیشتر احتیاط کند باید از او تقلید کند و اگر ثابت نشود مخیر است عمل خود را با فتوای هرکدام تطبیق نماید، مگر در موارد علم اجمالی، یا قیام حجت اجمالی بر تکلیف مانند موارد اختلاف در قصر و تمام که بنا بر احتیاط واجب باید رعایت هر دو فتوا را بنماید. و مراد از تقلید در صدر این مسأله صرف التزام به متابعت از فتوای مجتهد معین است، نه عمل کردن به دستور او.
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخص مسلمان باید به اصول دین یقین داشته باشد، اگر چه از گفته دیگری برای او یقین حاصل شده باشد و در احکام دین کسی که قطع ندارد، باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل بدست آورد، یا از مجتهد جامع شرایط تقلید کند، یعنی بدون سؤال از دلیل، گفتار او را بپذیرد و به آن عمل کند، یا از راه احتیاط طوری به وظیفه خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است، مثلاً اگر هیچ یک از مجتهدین عملی را واجب نمیدانند، ولی برخی آن را حرام دانسته و برخی حرام نمیدانند آن عمل را انجام ندهد و اگر عملی را هیچ یک حرام نمیدانند، ولی برخی آن را واجب دانسته و برخی واجب نمیدانند آن را به جا آورد، پس کسانی که مجتهد نیستند و نمیتوانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید کنند.
- [آیت الله سبحانی] مجتهد و اعلم را از سه راه می توان شناخت: اوّل آنکه خود انسان یقین کند، مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.دوم آنکه یک عالم عادل; که می تواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد، مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند، به شرط آنکه یک نفر عالم عادل دیگر با گفته او مخالفت ننماید. اجتهاد و اعلمیت به گفته یک نفر که مورد وثوق باشد نیز ثابت می شود. سوم آنکه در محافل علمی، مجتهد و یا اعلم بودن او معروف و مشهور باشد و از گفتار آنان برای انسان 1. ولی در بقاء بر تقلید میت، فرا گرفتن مسایل کفایت می کند. اطمینان حاصل شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] شیر دادنی که علّت محرم شدن است به چند راه ثابت می‌شود: 1 - اطّلاع داشتن خود شخص مانند اطّلاع خود زن شیردهنده یا مردی که شیر از اوست. 2 - خبر دادن عدّهای که انسان از گفته آنها یقین یا اطمینان پیدا کند. 3 - شهادت دو مرد عادل یا یک مرد و دو زن عادل یا چهار زن که عادل باشند. 4 - اعتراف زن یا مرد به محرمیت برای کسانی که احتمال میدهند این اعتراف صحیح باشد. در این سه راه اخیر لازم نیست خبردهنده یا شاهد یا اعترافکننده خصوصیات شیر دادن را به طور کامل بیان کنند، همچنین لازم نیست بدانیم که عقیده ما با عقیده آنها یکی است، بلکه همین مقدار که احتمال دهیم که عقیده آنها در شرایط شیر دادنی که علّت محرمیت می‌شود با ما یکسان است و در خصوصیاتی که در شیر دادن لازم است، اشتباه نکردهاند، کفایت می‌کند.