اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
شخص در حالی که مشغول طواف است در شوط پنجم یقین کرد که متر در شوط اول و متر در شوط سوم بی اختیار طواف کرده است تکلیف او چیست
اگر به گونه ای است که قدمها را خودش برداشته صحیح است اگر چه نمی توانسته بایستد و در غیر این صورت طواف او محل اشکال است
اگر به گونه ای است که قدمها را خودش برداشته صحیح است اگر چه نمی توانسته بایستد و در غیر این صورت طواف او محل اشکال است
عنوان سوال:
شخص در حالی که مشغول طواف است در شوط پنجم یقین کرد که متر در شوط اول و متر در شوط سوم بی اختیار طواف کرده است تکلیف او چیست
پاسخ:
اگر به گونه ای است که قدمها را خودش برداشته صحیح است اگر چه نمی توانسته بایستد و در غیر این صورت طواف او محل اشکال است
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی شوط اول طواف را در حالی که ناقص بوده رها می کند وپس از ان شش شوط دیگر بجا می اورد و بعد از ان نقیصه شوط اول را بجا می اورد ایا طواف او صحیح است
- اگر شخصی رکن مستجار رکن یمانی را یقین کرد که رکن حجر الاسود است لذا طواف را از مستجار به عنوان حجر الاسود شروع کرد و هفت شوط کامل بجا اورد بعدا فهمید که یقین او خطا بوده است تکلیف او چیست
- شخصی بیش از چهار شوط از طواف انجام نداد و بدون اینکه نماز طواف را بخواند سعی را شروع کرد و یکی دو شوط از سعی را انجام نداده تقصیر نمود و از احرام خارج شد تکلیف او چیست
- کسی که در اثنای سعی متوجه شود که طواف او بیش از هفت شوط بوده تکلیف او چیست
- شخصی در شوط اول طواف بود که نماز جماعت شروع شد طواف را قطع می کند و مشغول نماز می شود و پس از نماز طواف را از سر می گیرد و هفت شوط کامل بجا می اورد ایا طواف او صحیح است
- در مواردی که شخصی شک در اشواط کند حکم به بطلان طواف می فرمایید حالا اگر کسی تجدید طواف نمود و در این میان کشف شد که طواف اول شش شوط داشته و از طواف جدید نیز سه شوط انجام داده است تکلیف او چیست
- کسی که وظیفه اش اتمام و اعاده طواف است اتمام کرد و مشغول اعاده بود که دوباره در یکی از شوط های طواف قطع شد مثل اول ایا این طواف را نیز بایداتمام واعاده نماید
- کسی در شوط ششم طواف نجاستی در بدن دیده و یقین کرده که از شوط های قبل این نجاست در بدن او بوده است بدون توجه به مساله طواف را تکمیل کرده و بعدا بدن را تطهیر نموده و طواف را اعاده کرده است و عمره را تمام کرده است ایا عمل او صحیح است یا خیر
- اگر کسی جهلا طواف را بیش از هفت شوط اورد و بقیه اعمال بعد از ان را بجا اورد تکلیف او چیست
- اگر کسی یک شوط طواف را از درون حجر بجا اورده و بقیه اعمال را انجام داده است تکلیف او چیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] حاجی یقین دارد که اگر ساعت 11صبح مثلًا شروع به طواف و سعی کند در شوط سوم یا پنچم نماز جماعت برقرار می‌شود و طواف یا سعی قطع می‌شود باوصف مزبور می‌تواند شروعکند بطواف یاسعییا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی چند متر از یک شوط طواف را خراب کرده، و چون محلّ دقیق آن را نمی دانسته آن را رها نموده، و یک شوط دیگر از حجر الاسود شروع و به آنجا ختم کرده است. اگر نیّت او این باشد که آنچه خراب شده به نحو صحیح انجام شود، و زیادی قبلی و بعدی به عنوان مقدّمه علمیّه باشد، طوافش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در پایان یکی از دورهای طواف آن را رها کرده، و لحظه ای استراحت می کند. هنگامی که برای تکمیل آن برمی گردد شک می کند که شوط پنجم بوده، یا ششم؟ وظیفه اش را بیان فرمائید.
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در پایان یکی از اشواط طواف آن را رها کرده و لحظهای استراحت میکند و هنگامی که برای تکمیل آن بر میگردد، شک میکند که شوط پنجم بوده یا ششم تکلیفش چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در پایان یکی از اشواط طواف آن را رها کرده و لحظهای استراحت میکند و هنگامی که برای تکمیل آن بر میگردد، شک میکند که شوط پنجم بوده یا ششم تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از حجّاج خیال کرده به هنگام طواف مقداری از شوط را بر اثر فشار جمعیّت طی کرده، ولی یقین به این مطلب ندارد، و از آنجا که نمی توانسته آن مقدار را برگردد و اعاده کند، بقیّه شوط را به قصد رجاء و احتیاطاً انجام می دهد (تا اگر آن دور باطل بوده اضافه لغو باشد، و اگر صحیح بوده، اضافه بر طواف محسوب نشود) سپس هفت دور بجا آورده، و آن دور را حساب نکرده است. این طواف چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در یکی از اشواط، گامهایی را در اثر فشار جمعیت بی اختیار پیموده و به همان نحو ادامه داده و طواف را به پایان برده است، اکنون که مسأله را فرا گرفته، نه جای آن مقدار را میداند و نه شوط را، تکلیف او چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی در یکی از اشواط، گامهایی را در اثر فشار جمعیت بی اختیار پیموده و به همان نحو ادامه داده و طواف را به پایان برده است، اکنون که مسأله را فرا گرفته، نه جای آن مقدار را میداند و نه شوط را، تکلیف او چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در شوط ششم بر اثر خستگی از ادامه طواف باز می ماند. بدین جهت طواف را قطع نموده، به استراحت می پردازد، و شخص دیگری را نایب می کند که بقیّه طوافش را انجام دهد; سپس خودش نماز طواف را بجا می آورد. بعداً متوجّه می شود که استراحت در وسط طواف موالات را بر هم نمی زند. اکنون وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا لازم است نماز طواف در پشت مقام ابراهیم علیهالسلام و در نزدیکی مقام باشد؟ اگر کسی با اختیار خود، حدود سی یا چهل متر از مقام فاصله بگیرد و نماز بخواند، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در عمره تمتّع پنج چیز واجب است: اول: احرام از یکی از میقاتها و در احرام سه چیز واجب است: الف نیّت. ب پوشیدن دو جامه احرام که یکی را (اِزار) (لنگ) و دیگری را (رِداء) مینامند که باید به دوش انداخته شود. ج تلبیه؛ یعنی گفتن (لبیک) بدین نحو: (لَبَّیْکَ أَللّهُمَّ لَبَّیْکَ، لَبَّیْکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَّیْکَ، إنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَکَ وَالمُلْکَ، لا شَریکَ لَکَ لَبَّیْکَ). دوم: طواف خانه خدا؛ به این ترتیب که با شروع از (حجرالأسود) هفت مرتبه دور خانه خدا بگردد و به هر دور آن یک (شوط) گفته می‌شود. سوم: نماز طواف؛ به این ترتیب که بعد از تمام شدن طواف واجب، پشت مقام ابراهیم علیهالسلام دو رکعت نماز به قصد (نماز طواف) بخواند. چهارم: سعی بین صفا و مروه؛ یعنی پس از نماز طواف، بین (صفا) و (مروه) که دو کوه معروفند سعی کند؛ به این صورت که از صفا شروع کند و به مروه برود و از مروه به صفا برگردد و سعی باید هفت مرتبه باشد و هر مرتبه را یک (شوط) میگویند؛ به این شکل که از (صفا به مروه) یک شوط است و از (مروه به صفا) نیز یک شوط به حساب میآید؛ پس هفت شوط از صفا شروع و به مروه ختم میگردد. پنجم: تقصیر؛ یعنی پس از سعی به قصد قربت و با نیّت خالص مقداری از ناخنهای دست یا پا و یا مقداری از موی سر یا سبیل و یا ریش خود را بزند و بهتر بلکه احوط آن است که به زدن ناخن اکتفا نکند و مقداری از مو را نیز بزند و تراشیدن سر و کندن مو کفایت نمیکند.
- [آیت الله اردبیلی] شخص نابینا و زندانی و مانند آنها، بنابر احتیاط واجب تا وقتی که به فرا رسیدن وقت یقین پیدا کنند، نباید مشغول نماز شوند؛ ولی اگر انسان به واسطه وجود موانعی مثل ابر، غبار و مانند آنها که در غالب افراد مانع از حصول یقین و اطمینان به دخول وقت می‌شود، نتواند در اوّل وقت نماز به فرا رسیدن وقت یقین یا اطمینان پیدا =============================================================================== 1 تقریبا یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی، آخر وقت نماز مغرب و عشاء است. کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت فرا رسیده، می‌تواند مشغول نماز شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هنگامی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین کند وقت داخل شده است یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند، مشروط بر آنکه خبر و شهادت آنها حسّی باشد مثل اینکه شهادت بدهند که سایه شاخص بعد از کم شدن شروع به زیاد شدن نموده است. اذان شخص وقت شناس و مورد اطمینان نیز کافی است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هنگامی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین به داخل شدن وقت پیدا کند، یا لااقل یک مرد عادل خبر از ورود وقت دهد، اذان شخص وقت شناس و مورد اطمینان نیز کافی است و اگر گمان قوی به دخول وقت از راههای دیگر پیدا کند نیز کفایت می کند، خواه از روی ساعت صحیح باشد یا غیرآن.
- [آیت الله بهجت] در حال توانائی بر تحصیل علم موقعی انسان می‌تواند مشغول نماز شود که یقین کند وقت داخل شده است؛ و یا اینکه بنابر اظهر شخص عادلی که آشنا با اوقات نماز است اذان بگوید؛ و یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان یقین کند که چیزی که نجس بوده و پاک شده است؛ یا دو عادل به پاک شدن آن خبر دهند؛ آن چیز پاک است و همچنین است اگر کسی که چیز نجس در اختیار او است بگوید آن چیز پاک شده؛ یا مسلمانی چیز نجس را آب کشیده باشد؛ اگرچه معلوم نباشد درست آب کشیده یا نه. و بعید نیست که خبر دادن یک نفر عادل یا شخص موثق به پاکی آن نیز کفایت کند.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان یقین کند که چیزی که نجس بوده پاک شده است، یا دو عادل به پاک شدن آن خبر دهند، آن چیز پاک است، و همچنین است اگر کسی که چیز نجس در اختیار او است بگوید آن چیز پاک شده، یا مسلمانی چیز نجس را آب کشیده باشد، اگرچه معلوم نباشد درست آب کشیده یا نه. و بعید نیست که خبر دادن یک نفر عادل یا شخص موثق به پاکی آن نیز کفایت کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اول: آنکه خود انسان یقین یا اطمینان کند چیزی نجس است و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است؛ لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنا بر این غذا خوردن در قهوه خانه ها و مهمانخانه هائی که مردمان لا ابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند؛ اگر انسان یقین یا اطمینان نداشته باشد؛ غذائی را که برای او آورده اند نجس است اشکال ندارد. دوم: آنکه کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است؛ مثلا همسر انسان یا نوکر یا کلفت بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است نجس می باشد. سوم: آنکه دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است و نیز اگر یک نفر عادل بلکه شخص موثق اگرچه عادل هم نباشد بگوید چیزی نجس است؛ باید از آن چیز اجتناب کرد.
- [آیت الله خوئی] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می‌شود: (اول) آن که خود انسان یقین کند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است لازم نیست از آن اجتناب نماید، بنابراین غذا خوردن در قهوهخانه و مهمانخانههایی که مردمان لاابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمیکنند در آنها غذا میخورند، اگر انسان یقین نداشته باشد، غذائی را که برای او آوردهاند نجس است اشکال ندارد. (دوم) آن که کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است، مثلًا همسر یا نوکر یا کلفت انسان نسبت به ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است بگوید نجس می‌باشد. (سوم) آن که دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و نیز اگر یک نفر عادل بلکه شخص موثق- اگرچه عادل هم نباشد- بگوید چیزی نجس است، باید از آن چیز اجتناب کرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] شخص مسلمان باید به اصول دین یقین داشته باشد، اگر چه از گفته دیگری برای او یقین حاصل شده باشد و در احکام دین کسی که قطع ندارد، باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل بدست آورد، یا از مجتهد جامع شرایط تقلید کند، یعنی بدون سؤال از دلیل، گفتار او را بپذیرد و به آن عمل کند، یا از راه احتیاط طوری به وظیفه خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است، مثلاً اگر هیچ یک از مجتهدین عملی را واجب نمیدانند، ولی برخی آن را حرام دانسته و برخی حرام نمیدانند آن عمل را انجام ندهد و اگر عملی را هیچ یک حرام نمیدانند، ولی برخی آن را واجب دانسته و برخی واجب نمیدانند آن را به جا آورد، پس کسانی که مجتهد نیستند و نمیتوانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید کنند.