منوب عنه
كسی كه عملی به نيابت از او انجام می‌گيرد.
تکلیف شخصی که به عنوان نایب به حج مشرف می شود و می داند منوب عنه در زمان حیات خود اهل خمس نبوده است چیست؟
اگر عین مال متعلق خمس در اختیار نائب قرار نمی گیرد، در این رابطه وظیفه ای ندارد.
اگر عین مال متعلق خمس در اختیار نائب قرار نمی گیرد، در این رابطه وظیفه ای ندارد.
عنوان سوال:
تکلیف شخصی که به عنوان نایب به حج مشرف می شود و می داند منوب عنه در زمان حیات خود اهل خمس نبوده است چیست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نایب می داند برای حج تمتع اجیر شده، اما نمی داند برای حجّة الاسلام نایب شده یا حج نذری یا حج مستحب. اگر نیت کند (...حج تمتع برای منوب عنه خودم) یا (حجی که برای آن اجیر شده ام) آیا کافی و صحیح است یا نه؟
- نایب می داند برای حج تمتع اجیر شده است، اما نمی داند برای حجةالاسلام نایب شده یا حج نذری یا حج مستحب. اگر نیت کند (... حج تمتع برای منوب عنه خودم) یا (حجّی که برای آن اجیر شده ام) آیا کافی و صحیح است یا نه؟
- آیا نائب در نیابت حج باید به فتوای مرجع تقلید خود عمل کند یا به فتوای مرجع تقلید منوبٌ عنه؟
- کسی که در حج نایب دیگری است، گرچه نایب، سال اول او نیست ولی منوب عنه تاکنون حجی بجا نیاورده آیا باید حلق کند یا تقصیر هم کفایت می کند؟
- اگر شخصی از طرف وصی اجیر شود که حج مستحبی را به نیابت از موصی بجا آورد اما نائب بعد از احرام و دخول در حرم فوت نماید: اولاً: آیا عمل به وصیت شده است یا اینکه باید شخص دیگری برای انجام مناسک حج اجیر شود؟ ثانیاً: آیا نائب یا اجیر، مالک اجرت شده است یا اینکه تمام اجرت حج از ورثه او گرفته می شود؟ ثالثاً: اگر مورد نیابت حج واجب باشد با وجود اینکه حج از ذمه منوب عنه برداشته شده آیا موجبی برای استرداد اجرت حج از ورثه نائب وجود دارد؟
- آیا می توان مبلغ لازم را جهت اجیر نمودن به کسی که بحج مشرف می شود پرداخت که در آنجا شخصی را اجیر نماید و بجای من مناسک را انجام دهد و اگر امکان پذیر است حج من چگونه است؟
- شخصی چند سال قبل به حج عمره مشرف شده است. حال به یاد آورده که در آن زمان غسلی بر او واجب بوده که نمی دانسته است ولی تمام مراحل حج را از غسل کردن تا پایان طواف ها تا جایی که به یاد دارد درست انجام داده است، تکلیف چیست؟
- شخصی چند سال قبل به حج عمره مشرف شده است. حال به یاد آورده که در آن زمان غسلی بر او واجب بوده که نمیدانسته است ولی تمام مراحل حج را از غسل کردن تا پایان طوافها تا جایی که به یاد دارد درست انجام داده است، تکلیف چیست؟
- شخصی چندین سال است که خمس درآمد سالانه خود را نمی پرداخته، و فعلاً نمی داند چه مقدار بدهی از این بابت دارد، او در حال حاضر چگونه می تواند خود را از خمس بری الذمّه نماید؟
- اگر جنین در رحم، مشرف به موت حتمی باشد و باقی ماندن آن در رحم به همان حال برای زندگی مادر خطرناک باشد، آیا سقط آن جایز است و اگر شوهر آن زن مقلّد کسی باشد که سقط جنین در حالت مذکور را جایز نمی داند، ولی زن و اقوام او از کسی تقلید می کنند که آن را جایز می داند، تکلیف مرد در این حالت چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] زیدی وصیّت کرده که از برای من حج بلدی بگیرید، آیا شرط است که نایب از اهلِ بلد منوب عنه باشد از خود بلد نایب گرفته شود، یا ممکن است ازجای دیگر نایب بگیرند. مثلاً: زیدی موصِی از اهل کرمان است، وصی شخصی را در کاظمین نایب گرفته برای زید، آیا ذمّه منوب عنه بری میشود یا خیر دو مرتبه از بلدِ زید نایب بگیرند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با سلام شخصی نایب پدر شده است که حج او را انجام دهد. اما از این که پدر حساب خمس اموالش را داده یا نه چیزی نمی داند. پدر زنده است اما چون حواس پرتی دارد نمی شود به حرف او اعتماد کرد. حال: آیا حج نایب ربطی به پرداخت خمس منوب عنه دارد یا نه؟ آیا نایب در این حج باید خمس اموال خودش را بدهد تا حجش بلا اشکال باشد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا منوبٌ عنه باید اطمینان پیدا کند که نایب احکام حج را می داند و صحیح انجام می دهد یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] نایب حج هرگاه بعد از احرام و دخول حرم بمیرد، آیا مجزی از منوب عنه می‌باشد یا خیر؟ و آیا مستحق اُجرت می‌باشد یا نه؟ و هرگاه قبل از دخول حرم بمیرد، آیا مستحق اجرت می‌باشد یا خیر؟ و آیا دو مرتبه لازم است بر ورثه منوب عنه یا نایب حج از مال منوب عنه یا نایب؟
- [آیت الله سبحانی] آیا در نیابت از دیگری در حج باید مرجع تقلید نائب و منوب عنه یکی باشد؟
- [آیت الله خوئی] آیا اعمال نایب در حج باید به نحو تقلید خودش باشد یا تقلید منوب عنه؟
- [آیت الله وحید خراسانی] منوب عنه صروره است و لازم می داند حلق را نایب صروره نیست ایا حلق لازم است یا نه
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نایب از بعض اعمال حج معذور شد و نایب گرفت، نایب عمل را به نیابت نایب انجام دهد یا به نیابت منوب عنه؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی از طرف شخصی نائب شده که حج بلدی بجای آورد آیا نائب می تواند اوّل از طرف خود عمره مفرده بجای آورد و از حرم خارج شود اعمال را به نیت منوب عنه شروع کند؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی نفر دیگری را برای انجام دادن حج، نایب گرفته و پس از آن، خود نایب مستطیع شده است. در صورتی که نایب، منوبٌ عنه را نشناسد، وظیفهاش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بعد از احرام بمیرد، حجّش صحیح است همچنین اگر نایب بعد از احرام بمیرد، از حجّ منوب عنه کفایت میکند و تمام اجرت را هم مستحق میشود.
- [آیت الله مظاهری] هرگاه شخصی را برای عمره مفرده یا حجّ واجب یا مستحب اجیر کنند و اجیر، عمره یا حجّ خود را به جماع فاسد کند گرچه واجب است حجّ یا عمره را به آخر برساند و کفّاره نیز باید بدهد ولی این حجّ یا عمره برای منوب عنه کفایت نمیکند و نایب استحقاق اجرت ندارد، مگر اینکه کسی که او را اجیر کرده است راضی شود که در سالهای بعد آن حجّ یا عمره را به جا آورد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که در ترک محرّمات حجّ یا در به جا آوردن اعمال حجّ به طور متعارف معذور است نظیر اینکه باید زیر سایه برود یا در طواف و رمی نایب بگیرد یا به ناچار باید بعد از نیمهشب از مشعر به منی رود میتواند نایب شود و حجّی که مطابق وظیفه خود به جا میآورد کافی از حجّ منوب عنه (کسی که او را نایب کرده است) می‌باشد.
- [آیت الله مظاهری] نیابت در حجّ نظیر نیابت در بقیه عبادات جایز است و لازم نیست نایب بالغ و عاقل و رشید باشد و اگر کسی که آنها را نایب کرده است (منوب عنه) اطمینان داشته باشد که عمل را به جا میآورند و بعداً هم اطمینان پیدا کند که عمل را به طور صحیح به جا آوردهاند نیابت آنها صحیح است و همچنین لازم نیست ذمّه نایب در سال نیابت مشغول به حجّ واجب نباشد و اگر نایب حجّ واجب خودش به ذمّهاش باشد میتواند نایب شود و حجّ او صحیح است گرچه گناه کرده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نایب باید موقع نیت قصد نیابت کند و منوب عنه را - و لو اجمالاً - معیّن نماید و لازم نیست اسم او را بداند؛ مثلاً اگر نیت کند: از طرف کسی نماز میخوانم که برای او اجیر شدهام، کافی است.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نایب بوده و عمره تمتع را انجام داده و بعد ناچار شده است که به وطن برگردد میتواند بقیه اعمال را به دیگری واگذار نماید ولی استحقاق اجرتی را که گرفته است ندارد گرچه منوب عنه بری الذّمّه میشود، و باید با کسی که او را اجیر کرده است تصالح کنند، ولی اگر بعد از وقوف به عرفات ناچار شده است که به وطن بازگردد میتواند در بقیه اعمال نایب بگیرد و علاوه بر اینکه منوب عنه بری الذّمّه میشود استحقاق کلیه اجرت را هم دارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی که مستطیع شده حج نکند ، و بعد بواسطه پیری یا مرض و ناتوانی ، نتواند حج نماید ، یا حرجی باشد و ناامید باشد از اینکه بعداً خودش حج کند ، باید دیگری را از طرف خود بفرستد ، ودر صورتی که بعداً قدرت پیدا کرد ، خودش نیز حج نماید و همچنین است اگر در سال اولی که به قدر رفتن حج مال پیدا کرده ، بواسطه پیری یا مرض یا ناتوانی نتواند حج کند وناامید از توانائی خود باشد ، و در تمام این صور احتیاط مستحب آن است که چنانچه منوب عنه مرد باشد ، نائب صروره باشد ، یعنی کسی باشد که برای اولین بار به حج میرود .
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از مرگ انسان میشود نماز و عبادتهای دیگری را که او در زندگی بجا نیاورده، شخص دیگری به جا آورد که به او (نایب) میگویند و عمل او را نیابت مینامند و به کسی که از طرف او عمل را انجام میدهند (منوب عنه) میگویند و در حال حیات انسان تنها در حج و زیارت، نیابت مشروع است به تفصیلی که در جای خود ذکر شده است. و همچنان که نیابت تبرعی و بدون مزد صحیح است، نیابت با اجاره یا جعاله یا شرط ضمن عقد و مانند اینها نیز صحیح می‌باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی از درآمد سال مالی مستطیع شد و در همان سال به حج مشرف شد، هزینه مسافرت او خمس ندارد ; همچنین است اگر از درآمد سال مالی به حج مستحبی برود، جزء هزینه سال محسوب میشود و خمس ندارد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که از طرف دیگری برای حج اجیر شده، باید طواف نساء را از طرف او [منسوب عنه] به جا آورد و اگر به جا نیاورد زن بر آن اجیر [نایب] حرام میشود.