کسر
کسر به تخلّف «حکمِ» قیاس از حکمتِ اعتبار شده اطلاق میشود.
آیا کسر کردن بخشی از مبلغ چک مدت دار و نقد کردن آن جایز است؟
اگر با خود شخصی که صاحب چک بوده و به شما بدهکار است چنین کاری انجام دهید (یعنی مبلغی کم کنید و بقیه را نقد بگیرید)، اشکال ندارد ولی با دیگری جایز نیست.
اگر با خود شخصی که صاحب چک بوده و به شما بدهکار است چنین کاری انجام دهید (یعنی مبلغی کم کنید و بقیه را نقد بگیرید)، اشکال ندارد ولی با دیگری جایز نیست.
پاسخ:
اگر با خود شخصی که صاحب چک بوده و به شما بدهکار است چنین کاری انجام دهید (یعنی مبلغی کم کنید و بقیه را نقد بگیرید)، اشکال ندارد ولی با دیگری جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- معامله چک و سفته مدت دار به صورت نقد به قیمتی کمتر از مبلغ آن که امروزه رایج است، چه حکمی دارد؟
- اینجانب خانه ام را به مردی فروخته ام و او هم چکی را به مبلغ معیّنی به عنوان قسمتی از پول به من داده است، ولی با توجه به عدم وجود پول در حسابش از نقد کردن چک خودداری می کند، با در نظر گرفتن نسبت تورّم وبالا رفتن قیمت خانه با گذشت زمان و همچنین با توجه به اینکه طی مراحل پیگیری قانونی و محکومیت مشتری برای دستیابی به مبلغ چک، مدّتی طول می کشد، آیا من فقط حق دریافت مبلغ چک را دارم یا می توانم تفاوت قدرت خرید نسبت به روز دریافت مبلغ چک را هم از او مطالبه کنم؟
- من مالک مالی هستم که مقداری از آن نقد و مقدار دیگر به صورت قرض الحسنه نزد بعضی از افراد است و از طرفی به علت خرید زمین مسکونی مقروض هستم و باید یکی از چک های آن را چند ماه دیگر بپردازم، آیا جایز است بدهی زمین را از مبلغ مذکور (نقد و قرض الحسنه) کم کنم و خمس باقی مانده را بپردازم؟ همچنین آیا زمینی که برای سکونت خریداری شده، خمس دارد؟
- آیا تاریخ گرفتن اولین چک را باید برای سال خمسی در نظر گرفت یا تاریخ نقد شدن آن را؟
- اینجانب یک پنجم از سهم مشاع یک کارخانه پلاستیک سازی را به مبلغ معیّنی خریده ام ویک چهارم قیمت آن را بصورت نقد وسه چهارم آن را در سه فقره چک که مبلغ هر کدام یک چهارم قیمت است، پرداخت نموده ام، امّا کارخانه و وجوه نقدی و چک ها همه در دست فروشنده هستند، آیا شرعاً با آن بیع محقّق می شود و من حق مطالبه سهم خود از سود کارخانه را از فروشنده دارم؟
- آیا چک به منزله پول نقد است به طوری که اگر بدهکار آن را به طلبکار بدهد برئ الذمّه می شود؟
- به پیشنهاد مستأجر، اجاره یکسال بطور یکجا و در پایان زمان اجاره طی یک چک پرداخت می شود. آیا اگر مبلغ چک، بیش از مجموع اجاره های ماهانه باشد چنین کاری وجاهت شرعی دارد یا نه؟
- من در منطقه حقوق شرعی جمع آوری می کنم و مجاز به این کار هستم. بعضی اوقات که بانک ها بسته می شوند بعضی افراد پیش من می آیند تا چک هایشان را نقد کنم آیا برای من جایز است که عین پول خمس را بدهم و در عوض او چک بگیرم تا آن شخصی که نیاز فوری به پول دارد، نیاز خود را بر طرف کند؟
- خرید و فروش چک (مدّت دار) در چه صورتی جایز است؟
- اگر در معامله ای خرید و فروش با مبلغ معیّنی صورت گیرد و دو طرف توافق کنند که در صورت پرداخت ثمن معامله به صورت چک مدّت دار، خریدار مبلغی را علاوه بر قیمت تعیین شده به فروشنده بپردازد، آیا این کار برای آنان جایز است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] فروش مبلغ چک مدت دار به صورت نقد با قیمت کمتر، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا نو کردن چک جایز است؟ یعنی بعد از رسیدن زمان چک اوّل، آن چک را در مقابل چک دوم که وقت بیشتری برای رسیدن زمان آن است ولی مبلغ چک دوم بیشتر از چک اوّل است، عوض کنند.
- [آیت الله سبحانی] آیا خرید چک جعلی به طمع آن که بتواند به نحوی آن را نقد کند و سود ببرد جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خرید و فروش چک مدت دار به کمتر از مبلغ جایز است یا خیر؟
- [امام خمینی] یک چک نهصد تومانی نقد را فروختن به یک چک هزار تومانی یک ماهه چگونه است؟
- [سایر] با سلام، اگر شخصی بنا به نیاز مالی، یک فقره چک خود (که دارنده حساب خودش میباشد) را با مبلغ و تاریخی مشخص نوشته و بعد اقدام به فروش چک در بازار نماید و با کسر مبلغی، طبق عرف بازار، پول را دریافت نماید و در تاریخ سر رسید، مبلغ چک را پرداخت نماید، (که در بازار امروز عرف است) آیا این عمل ربا و حرام است؟
- [آیت الله اردبیلی] چکی توسط یک شرکت صادر گردیده که به علت تنظیمات ناقص چک ، چک توسط جاعلی جعل گردیده و مبلغ 49500000 ریال 4 سال پیش از حساب شرکت کسر شده است. حالا بعد از 4 سال کارمند بانک مقصر قلمداد گردیده و شرکت با سود پول مبلغ 920000000 ریال مطالبه نموده است. با علم به اینکه پول توسط جاعل برده شده و هیچ اثری از او پیدا نشده مبلغ سود این پول از نظر شرع حرام است یا حلال؟
- [سایر] اگر شخصی شغلی داشته باشد که برای مواد اولیه حساب نقد و مدت دار به کار می برد،حال اگر وجه نقد خود را به اشخاص نیازمند تحویل داده و در مقابل 6 ماه دیگر وجه نقد را به اضافه ما به التفاوت مبلغ خرید مواد اولیه به صورت چک تحویل بگیرد چه حکمی دارد؟ آیا نزول حساب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] چکی توسط یک شرکت صادر گردیده که به علت تنظیمات ناقص چک ، چک توسط جاعلی جعل گردیده و مبلغ 49500000 ریال 4 سال پیش از حساب شرکت کسر شده است. حالا بعد از 4 سال کارمند بانک مقصر قلمداد گردیده و شرکت با سود پول مبلغ 920000000 ریال مطالبه نموده است. با علم به اینکه پول توسط جاعل برده شده و هیچ اثری از او پیدا نشده مبلغ سود این پول از نظر شرع حرام است یا حلال؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا خرید و فروش چک مدّت دار به مبلغی کمتر از مبلغ چک، ربا محسوب میشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] این عمل بانک که وصول کردن سفته و یا چکها برای مشتریان بوده باشد، جایز است و گرفتن کارمزد نیز برای این عمل جایز میباشد به شرط بانک فقط در گرفتن اصل مبلغ سفته و یا چک دخالت داشته باشد و اما چنانچه برای آن مبلغ سود و فائده نزولی قرار داده باشند در این صورت تصدی بانک جایز نمیباشد و گرفتن کارمزد برای وصول مبلغ سفته و یا چک را از نظر فقهی از باب جعاله میباشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] این عمل بانک که وصول کردن سفته و یا چکها برای مشتریان بوده باشد، جائز است وگرفتن کارمزد نیز برای این عمل جائز میباشد بشرط این که بانک فقط در گرفتن اصل مبلغ سفته و یا چک دخالت داشته باشد وامّا چنانچه برایآن مبلغ سود و فائده نزولی قرار داده باشند در این صورت تصدی بانک جائز نمیباشد وگرفتن کارمزد برای وصول مبلغ سفته ویاچک از نظر فقهی از باب جعاله میباشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (سفته) به ورقه ای می گویند که پول نیست بلکه سند بدهکاری است، به همین جهت معامله به خود آن واقع نمی شود و آن بر دو قسم است: 1 سفته حقیقی که شخص بدهکار در مقابل بدهی خود به طلبکار می دهد. 2 سفته دوستانه که شخص به دیگری می دهد بی آن که در مقابلش بدهکاری داشته باشد و مقصود آن است که این سفته را به شخص سومی بدهد و مقداری از مبلغ آن را کم کرده پول نقد بگیرد. (چک) نیز مانند (سفته) بر دو قسم است: 1 چک حقیقی و مدت دار که نشانه طلب کسی از دیگری است (مثلاً در برابر خرید جنس از دیگری به او چک داده است) در این صورت، چک مدت دار را می توان به مقداری کمتر از آن با شخص طلبکار نقداً معامله کرد، یا به شخص ثالثی به مبلغی کمتر فروخت. 2 چک دوستانه که چک در مقابل طلب نبوده باشد. در اینصورت معامله آن اشکال دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] قیمت جنس در معامله نسیه باید دقیقاً معلوم باشد بنابراین: 1 اگر مشتری قیمت جنس را نداند و آن را نسیه بخرد معامله باطل است. 2 اگر بگوید این جنس را نقد به فلان مبلغ و نسیه به فلان مبلغ می فروشم و تعیین نکند که نقد فروخته یا نسیه، معامله باطل است. 3 اگر بگوید این جنس را فلان مبلغ خریده ام و نسیه به ازای هر ماه تأخیر در پرداخت فلان مبلغ اضافه می دهم معامله باطل است.
- [آیت الله مظاهری] اگر در مقابل طلبی که از کسی دارد سفته یا چک مدّتدار داشته باشد و بخواهد مقداری از طلب خود را پیش از موعد آن گذشت کند و بقیّه را از خود بدهکار یا دیگری، نقد دریافت کند مانعی ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آنچه در این زمان مرسوم است که چک یا سفته ای مثلاً به مبلغ سه هزار تومان به مدت معین به بانک یا به شخص دیگر واگذار می کنند به مبلغ کمتر، مادامی که قرض و استقراض نباشد، بلکه فروش ما فی الذمه باشد عیبی ندارد به شرط آن که اگر ما فی الذمه مکیل و موزون باشد به مثل خودش فروخته نشود و نیز به شرط آن که چک یا سفته بی مورد و صوری نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] استفاده از حقّ شفعه فوری است، پس اگر شریک سهلانگاری نماید و بدون عذر تأخیر بیندازد، حقّ او ساقط میشود و در صورت استفاده از حقّ شفعه، همان مبلغ تعیین شده را باید به فروشنده بپردازد، نه کمتر و نه بیشتر، اگر معامله نقد باشد نقد و اگر نسیه باشد نسیه؛ ولی با رضایت طرفین میتواند کمتر یا بیشتر و یا به نحو نقد یا نسیه بپردازد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی از دیگری طلبی دارد که از جنس طلا و نقره یا کشیمنی و پیمانه ای نیست می تواند ان را به شخص بدهکار یا دیگری به کمتر فروخته و وجه ان را نقد بگیرد ولی اگر طلب اسکناس باشد فروختن ان به کمتر در صورتی که ثمن هم از جنس همان اسکناس باشد محل اشکال است و در صورتی که از غیر ان جنس باشد مثل فروش اسکناس ایرانی به دولار اشکال ندارد و همچنین طلبی را که از شخص بدهکار دارد می تواند مبلغی از ان را کسر کند و مابقی را نقد بگیرد
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که سال خمسی دارد، اگر در اثنای سال بمیرد، باید هزینه تا زمان فوت او از درآمدش کسر و بقیهّ آن را تخمیس نمایند . نباید هزینه تا پایان سال خمسی را کسر نمایند . البته هزینههای کفن و دفن میّت, از درآمدش کسر میشوند. هزینه سفر حج
- [امام خمینی] بلیطهای بختآزمایی که متعارف شده است میفروشند به مبلغ معینی، پس از آن با قرعهکشی به اشخاصی که قرعه به نام آنها بیرون بیاید مبلغ معینی میدهند، خرید و فروش آنها جایز نیست و باطل است، و پولی را که در مقابل بلیط میگیرند، حرام است، و گیرنده ضامن است، و مبلغی را که از قرعهکشی به دست میآید، حرام است، و شخص گیرنده ضامن صاحبان واقعی آن مبلغ است.