ذخیره
به آنچه براى نیاز آینده کنار گذاشته و اندوخته مى‌شود، ذخیره گویند. از احکام ذخیره در باب هاى خمس، حج و تجارت سخن رفته است.
آیا جایز است که انسان مالی را قبل از گذشت یک سال بر آن، به همسرش هدیه دهد، با آنکه می داند وی آن مال را برای خرید خانه در آینده و یا مخارج ضروری، ذخیره خواهد کرد؟
این کار جایز است و مالی که به همسرتان بخشیده اید، اگر به مقداری باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صوری و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.
این کار جایز است و مالی که به همسرتان بخشیده اید، اگر به مقداری باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صوری و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.
عنوان سوال:
آیا جایز است که انسان مالی را قبل از گذشت یک سال بر آن، به همسرش هدیه دهد، با آنکه می داند وی آن مال را برای خرید خانه در آینده و یا مخارج ضروری، ذخیره خواهد کرد؟
پاسخ:
این کار جایز است و مالی که به همسرتان بخشیده اید، اگر به مقداری باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صوری و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چنانچه انسان مالی را به کسی قرض دهد و وصول آن پس از گذشت موعد سال خمسی باشد, پس از وصول، این مال جزء درآمد همان سال است یا اینکه جزء درآمد سالی که قرض داده است محسوب می گردد؟
- مبلغی پول از بانک به عنوان مضاربه گرفتم، آیا جایز است از مال مضاربه برای خرید خانه استفاده کنم؟
- فردی برای اولین بار می خواهد خمس اموالش را حساب کند، خانه مسکونی که نمی داند با چه مالی آن را خریده، چه حکمی دارد؟ در صورتی که بداند آن را با مالی که چند سال پس انداز شده، خریده است، حکم آن چیست؟
- مردی وصیّت کرده که اگر همسرش بعد از وفات او ازدواج نکرد، ثلث خانه ای که در آن سکونت دارد مال او باشد و با توجه به اینکه او بعد از انقضای عدّه، ازدواج نکرده و نشانه ای هم مبنی بر قصد ازدواج او در آینده وجود ندارد، تکلیف وصی و سایر ورثه در مورد اجرای وصیّت موصی چیست؟
- شخصی ثلث اموالش را برای خودش وصیّت کرده و در حاشیه وصیّت نامه خود قید کرده است که خانه موجود در باغ برای تأمین مخارج ثلث است و وصی باید بعد از گذشت بیست سال از وفات او، آن را بفروشد و پول آن را برای او مصرف نماید. آیا ثلث باید از همه ترکه اعم از خانه و اموال دیگر محاسبه شود تا در صورتی که قیمت خانه کمتر از مقدار ثلث باشد، از سایر اموال میّت تکمیل شود، یا آنکه ثلث، فقط خانه است و اموال دیگری از ورثه به عنوان ثلث گرفته نمی شود؟
- چند سال پیش ماشینی خریدم که در حال حاضر فروش آن به چندین برابر قیمت ممکن است، با توجه به اینکه پول خرید آن، مخمّس نبوده است، و در صورت فروش و گرفتن قیمت فعلی آن، می خواهم خانه ای برای سکونت بخرم، آیا به مجرد دریافت پول، همه آن خمس دارد یا فقط به پولی که با آن ماشین را خریده ام، خمس تعلّق می گیرد و مقدار باقی مانده که همان مقدار افزایش قیمت ماشین است، جزء درآمد سال فروش ماشین محسوب می شود که اگر تا پایان سال فروش در مخارج زندگی مصرف نشود، خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- یکی از شهدا به پدرش وصیّت کرده که اگر با حفظ خانه مسکونی او قادر به پرداخت بدهی های او نیست، آن را بفروشد و با پول آن دیون او را ادا کند و همچنین وصیّت کرده که مبلغی در کارهای خیر مصرف شود و پول زمین هم به دایی او داده شود و مادرش را هم به حج بفرستد و قضای چند سال نماز و روزه از طرف او بجا آورده شود. سپس برادر وی با همسرش ازدواج نمود و با آگاهی از خرید قسمتی از خانه توسط همسر شهید درخانه او ساکن شد و مبلغی را برای تعمیر خانه پرداخت کرد و یک سکّه طلا هم از فرزند شهید گرفت تا برای تعمیر خانه مصرف کند، تصرّفات او در خانه شهید و اموال فرزند او چه حکمی دارد؟ با توجه به اینکه اقدام به تربیت و پرداخت نفقه فرزند شهید نموده، استفاده او از حقوق ماهانه ای که مخصوص فرزند شهید است چه حکمی دارد؟
- زنی پولی معادل یک سوم قیمت خانه ای که می خواهد بخرد قرض کرد و با وام دهنده قرار گذاشت که آن را بعد از بهبود وضعیت مالی اش به او برگرداند و در همان زمان پسر او چکی به مبلغ قرض به عنوان تضمین به او داد و اکنون بعد از گذشت چهار سال از فوت طرفین، ورثه آنان قصد حل و فصل مسأله را دارند، آیا ورثه آن زن باید یک سوم خانه را که با پول قرضی خریداری شده است به ورثه آن شخص بدهند یا آنکه پرداخت مبلغ چک به آنان کفایت می کند؟
- شخصی قسمتی از اموالش را به فرزند خود صلح کرده است ولی بعد از گذشت چند سال مبادرت به فروش آن اموال به همان فرزند خود نموده است و در حال حاضر ورثه او بر اساس گواهی پزشکی ادّعا می کنند که پدر آنان از مدتی قبل از فروش خانه تا زمان انجام آن، از سلامت عقلی برخوردار نبوده است. آیا فروش مال مورد مصالحه به خود مصالح له عدول از مصالحه محسوب می شود و حکم به صحّت بیع می شود؟ و بر فرض بقای صلح بر صحّت ، آیا در ثلث مال مورد مصالحه صحیح است یا در تمام آن؟
- برادرم مقداری به من بدهکار است و هنگامی که خانه خریدم فرشی برایم آورد که خیال کردم هدیه است، ولی بعد از آنکه طلب خود را از او مطالبه کردم، ادعا نمود که آن فرش را به جای بدهی اش به من داده است، آیا با توجه به اینکه چیزی در این رابطه به من نگفته، صحیح است دادن فرش را به عنوان پرداخت قرض خود حساب کند؟ و اگر راضی نشوم که به جای بدهی او باشد، آیا باید آن فرش را به او برگردانم؟ آیا جایز است بر اثر تغییر قدرت خرید، مبلغ بیشتری را نسبت به اصل قرض از او مطالبه کنم زیرا قدرت خرید با آن پول در آن زمان بیشتر از زمان فعلی بوده است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر ملکی برای حفظ مال و جهت خرید خانه در آینده تهیه شود و بعد از مدتی آن را فروخته و با پول آن قصد خرید خانه داشته باشد، آیا باید خمس بپردازد؟
- [آیت الله بهجت] زن می داند که شوهرش خمس نمی هد، آیا می تواند بدون اجازه ی شوهر، خمس چیزی را که در خانه از مخارج سال اضافه آمده، بپردازد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن می داند شوهرش خمس نمی دهد، آیا می تواند خمس چیزی که در خانه از مخارج سال زیاد آمده بدون اجازه شوهر بپردازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] 1-اگرفردی ازدرآمدسالیانه خودبرای خریدخانه استفاده نماید و به دلیل کم بودن پول خرید خانه مدتی آنرا اجاره دهد تا در آینده خود از آن استفاده نماید آیا وی باید در پایان سال خمسی خود خمس مبلغی که برای خرید خانه هزینه کرده است را بپردازد؟ 2- اگر چند نفر به صورت مشارکتی خانه ای را خریداری نمایند و آنرا اجاره دهند و راه دیگری برای خرید خانه نداشته باشند آیا مبلغی که هریک جهت خرید خانه هزینه کرده اند شامل خمس می شود؟اگرپس ازمدتی خانه رابه قیمتی بالاتربفروشندآیاخمس درآمدحاصل ازفروش خانه رابایدبلافاصله بپردازندیااین درآمدجزودرآمدسال محسوب می شودو پس ازپایان سال خمسی خمس به آن تعلق میگیرد؟
- [سایر] طبق فتوا به پولی که جهت گرفتن وام مسکن در بانک گذاشته می شود و چندین سال از آن می گذرد، خمس تعلق می گیرد. از طرف دیگر برای کسی که از درآمد خود زمینی خریده است که تا چند سال آینده آن را بسازد و در آن زندگی کند یا کسی که خانه ای را به تدریج و طی چند سال برای زندگی خودش می سازد، مطابق فتوا هیچ خمسی تعلق نمی گیرد. بر اساس این احکام، بنده که توانایی خرید یک زمین یک جا را ندارم و برای خرید مسکن شخصی لازم است حتماً با پس انداز اندک مال در بانک وام تهیه کنم، باید خمس پس اندازم را بدهم، ولی کسی که توانمند است و نیازی به گرفتن وام ندارد، لازم نیست خمس بدهد. ساخت تدریجی ساختمان برای فردی که توانایی مالی دارد از حیث گذشت سال چه تفاوتی با پس انداز اندک مال فردی که توانایی ندارد زمینی بخرد، دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی مقداری از درآمد سال خود را برای خرید نوارهای مبتذل و اشیای غیر ضروری که در شأن انسان نیست مصرف کرده است، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سیستانی] نظر به اینکه بنده سال خمس دارم اگر قبل از فرا رسیدن سال خمسی ام مقداری سهام را که برای خرید خانه سر مایه گذاری کرده بودم بفروشم و بلافاصله خانه بخرم اولا باید خمس این مال را بپردازم ( با توجه به اینکه بدون سر مایه گذاری در این راه قادر به خرید ملک نبودم ) ؟
- [آیت الله اردبیلی] من مجردم و 5 سال است که پولهایم را جمع می کنم. مخارج خرید خانه و ادامه تحصیل به گردن خودم است. آیا برای پس اندازم باید خمس بپردازم؟
- [آیت الله بهجت] مقداری پول برای خرید اسباب و وسایل منزل پس انداز کردیم، ولی چون فعلاً خانه ی ما کوچک است نمی توانیم در این خانه از این وسایل مثل فرش و... استفاده کنیم و در آینده مثلاً چند ماه دیگر خانه ای جدید می خریم و خرید آن وسایل برای منزل جدید مورد نیاز است. آیا اگر سال خمسی ما فرا برسد خمس آن پس انداز را باید بدهیم؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا جایز است انسان قبل از رسیدن سال خمسی برای فرار از خمس، اموال خود را به دیگری ببخشد یا صرف خرید لوازم زندگی کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اقوی ان است که در صحت مضاربه معتبر نیست که مال طلا و نقره مسکوک به سکه معامله باشد بلکه به سایر اموال متمحض در مالیت مانند انواع اسکناس هم جایز است ولی به مالی که در ذمه غیر مانند مالی که انسان از دیگری طلب دارد است جایز نیست و مضاربه به اجناس و منافع مانند سکونت خانه محل اشکال است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به واسطه قناعتکردن، چیزی از مخارج سال انسان زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد، و همچنین کسی که دیگری مخارج او را میدهد، باید خمس تمام مالی را که به دست میآورد بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه انسان از راه کشاورزی یا تجارت یا صنعت یا کسبهای دیگر مالی به دست آورد، اگرچه مثلاً نماز و روزه میّتی را بجا آورد و از اجرت آن مالی تهیّه کند، چنانچه آن مال از مخارج سال خود و اشخاص تحت تکفّل او بیشتر باشد، باید خمس (یعنی یک پنجم) آن را به دستوری که گفته خواهد شد، بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس، سال قرار میدهد اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقی مانده را بدهند، البتّه مخارج ضروری کفن و دفن و مراسم ترحیم به مقداری که اگر از مال میّت صرف آن‌ها نشود آبروی میّت در خطر است، از مخارج میّت به شمار میآید و خمس به آن‌ها تعلّق نمیگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بدهکار گروگانی نپرداخته و غیر از خانه مسکونی اش و وسایل ضروری خانه مال دیگری نداشته باشد، طلبکار نمی تواند طلب خود را از او بخواهد، بلکه باید مهلت بدهد، ولی اگر مالی را که گرو گذاشته، طلبکار می تواند آن را بفروشد و طلب خود را بردارد (حتّی اگر جزء مستثنیات دین باشد).
- [آیت الله مظاهری] هرگاه انسان از طریق کاری (تجارت، صنعت، زراعت، کارگری و مانند اینها) مالی به دست آورد، چنانچه از مخارج سال خود او و عیالاتش زیاد بیاید باید خمس (یک پنجم) آن را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] مالی که انسان خرج سفر حجّ و زیارتهای دیگر میکند، از مخارج سالی حساب می‌شود که در آن شروع به مسافرت کرده است، اگرچه سفر او تا مقداری از سال بعد طول بکشد.
- [آیت الله اردبیلی] احکام نفقه زن در مسأله 2880 و بعد از آن گذشت، ولی مخارج دو دسته دیگر در صورتی واجب می‌شود که خود آن‌ها مال و توانایی کسب و کار نداشته باشند و انسان علاوه بر توانایی، نزدیکترین فردی به آنان باشد که نفقه آنان بر وی واجب است و یا به ترتیبی که در مسأله بعد گفته می‌شود نزدیکترین فرد مخارج آنان را ندهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند دادن آن قرض از مخارج زندگی که خمس به آن تعلق نمی گیرد حساب نمی شود، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود ادای قرض جزو مخارج سال حساب می شود و خمس ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد، بلکه اگر بداند که منفعت صرف مخارج وی نمیگردد، لازم است همان وقت که منفعت به دست میآورد خمس آن را بدهد و در صورتی که نمیداند که منفعت وی از مخارج سال وی زیاد میآید یا نه، جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و برای دادن خمس میتوان سال شمسی یا سال قمری را ملاک قرار داد.