نبش قبر
شكافتن قبر بطوری كه جسد ميّت يا بقايای آن آشكار شود.
1) آیا می توان برای تشریح، جهت آموزش، به علت کمبود جسد و استخوان (که بدون آن ها آموزش امکان پذیر نیست) اقدام به نبش قبر غیر مسلمان نمود؟
جایی که نبش قبر مسلمان حرام است، نبش قبر غیر مسلمانی که در ذمّه اسلام است نیز حرام است. در غیر آن ها با توقّف آموزش بر نبش قبر و عدم محذور دیگر، جواز بعید نیست. 2) در فرض فوق اگر دانسته نشود این قبر متعلق به مسلمان یا غیر مسلمان است، نبش قبر مجاز است؟ ج. با امارات (نشانه های معتبر) که تفحص از آن ها می شود، تعیین می شود که این ها محکوم به حکم مسلمان اند یا نه (امارات مثل شهر اسلام و محلّه ی مسلمین و امثال آن). در صورت عدم اماره با شروط ذکر شده جوازش دور نیست.
جایی که نبش قبر مسلمان حرام است، نبش قبر غیر مسلمانی که در ذمّه اسلام است نیز حرام است. در غیر آن ها با توقّف آموزش بر نبش قبر و عدم محذور دیگر، جواز بعید نیست. 2) در فرض فوق اگر دانسته نشود این قبر متعلق به مسلمان یا غیر مسلمان است، نبش قبر مجاز است؟ ج. با امارات (نشانه های معتبر) که تفحص از آن ها می شود، تعیین می شود که این ها محکوم به حکم مسلمان اند یا نه (امارات مثل شهر اسلام و محلّه ی مسلمین و امثال آن). در صورت عدم اماره با شروط ذکر شده جوازش دور نیست.
عنوان سوال:
1) آیا می توان برای تشریح، جهت آموزش، به علت کمبود جسد و استخوان (که بدون آن ها آموزش امکان پذیر نیست) اقدام به نبش قبر غیر مسلمان نمود؟
پاسخ:
جایی که نبش قبر مسلمان حرام است، نبش قبر غیر مسلمانی که در ذمّه اسلام است نیز حرام است. در غیر آن ها با توقّف آموزش بر نبش قبر و عدم محذور دیگر، جواز بعید نیست.
2) در فرض فوق اگر دانسته نشود این قبر متعلق به مسلمان یا غیر مسلمان است، نبش قبر مجاز است؟
ج. با امارات (نشانه های معتبر) که تفحص از آن ها می شود، تعیین می شود که این ها محکوم به حکم مسلمان اند یا نه (امارات مثل شهر اسلام و محلّه ی مسلمین و امثال آن). در صورت عدم اماره با شروط ذکر شده جوازش دور نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورت کمبود جسد و استخوان، آیا می توان استخوان هایی را که در بیابان ها و قبرستان ها می یابیم و یا به وسیله ی عملیات حفاری شهرداری ها در سطح خاک ظاهر می شوند، (چه متعلق به مسلمانان و چه غیر مسلمانان) مدتی جهت آموزش استفاده کرده و بعد از اتمام کار، به یک مرکز آموزشی هدیه یا دفن کرد؟
- نبش قبر غیر مسلمان برای تشریح بدن وی چه حکمی دارد؟
- آیا می توان جسد افراد به ظاهر مسلمان (مسلمان شناسنامه ای) را که به خاطر ارتداد، فساد اخلاقی، قاچاق مواد مخدر، مسایل سیاسی و... اعدام شده اند، تشریح نمود؟
- آیا نبش قبر مسلمان برای تشریح بدن وی، جهت تعیین کیفیّت قتل و نجات فرد متّهم به قتل، چه حکمی دارد؟
- آیا می توان به حمل (در شکم مادر) چیزی را هبه نمود؟ اگر هبه ی مذکور امکان پذیر است، چه کسی باید آن را قبول کند؟ آیا پدر یا جدّ پدری قبل از تولد، بر طفل در شکم مادر ولایت دارد؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد، آیا اهلیّت تملّک حمل، منوط به زنده متولّد شدن آن است؟
- در روستایی حدود دویست خانواده هستند که مالک نسل اندر نسل باغات، بیشه ها و املاک مزروعی می باشند که دارای اسناد محضری و قباله های قدیمی دویست و سیصد ساله هستند، و بین آنان خرید و فروش می شود و مهریه زنان می باشد. 1) آیا کسی با ارایه کپی وقف نامه می تواند مدّعی وقفیّت این باغات و املاک شود؟ 2) وقفیت در چه حالتی به اثبات می رسد؟ 3) آیا وقتی هیچ کدام از پیرمردها، ریش سفیدان و اهالی محل هیچ گونه اطلاعی از ایام قدیم نداشته اند و به یاد نمی آورند که این املاک وقف باشد، چگونه می توان وقفیت را ثابت کرد؟ 4) آیا مالک و کشاورز که روی این باغات تصرف دارند و از ایام قدیم درختان فراوانی را غرس نموده اند، می توان محصول آنان را توقیف کرد؟ 5) آیا می توان این املاک و باغات را از تصرف و مهریه زنان خارج نمود؟ 6) مالکیت در اسلام که از راه شرعی و عرف محل به دست آمده باشد، آیا می توان از تصرف تعداد زیادی از مردم خارج کرد؟
- با توجه به این که اگر بخواهیم طبابت پزشک را با توجه به مشکلات متعدد و در صورت مواجهه با این مشکلات، تنها در صورتی مجاز بدانیم که وی در این زمینه دارای تخصّص و تجربه ی کافی باشد، عملاً مسایل درمان با اختلال کامل روبرو خواهد شد زیرا: اولاً هر پزشکی تا رسیدن به این تخصص و تجربه ی کافی باید همان مراحل اولیّه را طی کند (که همان دوران بدون تجربه و تخصّص است). ثانیا به علت جمعیّت زیاد، امکانات کم، فرصت های ناکافی و ده ها علل دیگر (حداقلّ در کشور ایران) نمی توان انتظار داشت پزشکانی که از ابتدا کاملاً مسلّط باشند به طبابت بپردازند. 1) در مواردی پزشک داروی مؤثّر بر بیماری یا عوارض خطرناک آن را فراموش نموده و فرصت و امکانات کافی جهت دسترسی به اطلاعات کافی یا پزشک متخصص دیگری نیز ندارد. 2) یا مطمئن است که داروی خاصی برای بیماری مفید است. اما هم چنین مطمئن است و یا احتمال می دهد که در صورت تجویز آن دارو عوارضی خفیف یا شدیدتر از خود بیماری و حتی مرگ در اثر این دارو، گریبان گیر این بیمار خواهد شد. (که البته 1 و 2 شامل مسایل تشخیصی نیز می باشد). آیا پزشک در این حالات می تواند مریض را به حال خود بگذارد و چنین فرض کند که: گویا پزشکی موجود نبوده است و قضا و قدر الهی هر چه باشد بر او جاری خواهد شد و بدین ترتیب خود را در معرض مؤاخذه مادی و معنوی حاصل از عوارض احتمالی و هزینه های نابه جای آن قرار ندهد و کار وی را به خدا واگذارد که یا خود بهبودی نسبی یابد و فرصت تحقیقات بعدی فراهم گردد و یا به تدریج دچار عوارض و مرگ گردد. اصولاً در چنین مواردی که پزشک نمی داند برای نجات جان یا رفع و تسکین آلام یک بیمار چه کاری انجام دهد وظیفه ی او چیست؟ درمان های بدون اطمینان و غیر قابل اعتماد (که ممکن است خود آن ها باعث مرگ یا عوارض شدیدتر شوند) یا عدم هر گونه اقدام درمانی؟ اگر پزشک با اقدام به درمان نامطمئن، موجب خسارت و مرگ مریض گردد، آیا مسؤول است؟ آیا اگر اقدام به هیچ درمانی نکند (با توجه به علل و توضیحات فوق)، مسؤولّیتی متوجّه اوست؟ این موضوع با توجه به این نکته باید در نظر گرفته شود که گاهی، فرصت هیچ مشورت و ارجاع بیمار به پزشکان متخصّص و آگاه دیگری وجود ندارد (مثلاً گاهی پزشکی که دارای تجربه ی کافی نباشد، با بیماری در حالت بی هوشی مواجه می شود که نمی داند به طور مثال این بیمار در اثر کمبود یا ازدیاد قند در بدنش دچار بی هوشی شده و در این حالت طبیعی است که درمان کاملاً متناقض است و باعث اشتباه پزشک می شود).
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می توان برای تشریح، جهت آموزش، به علّت کمبود جسد و استخوان (که بدون آنها آموزش امکان پذیر نیست) اقدام به نبش قبر غیر مسلمانان کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نبش قبر کردن غیر مسلمان به خاطر آموزش های پزشکی که در صورت فقدان بدن مرده امکان پذیر نیست چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان جسد افراد به ظاهر مسلمان مسلمان اسمی را که به خاطر ارتداد، فساد اخلاقی، قاچاق موادّ مخدر، مسائل سیاسی و ... اعدام شده اند تشریح نمود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا استخراج قطعه پلاتین از بدن میّت مسلمان از طریق تشریح جسد قبل از دفن، به علت قیمت و کمبود آن، جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] با وجود امکان تهیه جسد کافر از خارج که مستلزم تعیین بودجه و خرید آن است، آیا واجب است که مسئولین ذیربط به آن اقدام نمایند تا از تشریح میت مسلمان جلوگیری شود یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورت کمبود جسد و استخوان، آیا می توانیم استخوانهایی را که در بیابانها و قبرستانها می یابیم و یا به وسیله عملیات حفاری شهرداریها، در سطح خاک ظاهر می شوند (چه متعلق به مسلمانان و چه غیر مسلمانان) مدتی جهت آموزش استفاده کرده، و بعد از اتمام کار، به یک مرکز آموزشی هدیه کنیم و یا دفن کنیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در مورد مزار شهید نیز می توان پس از گذشت 30 سال نبش قبر نمود و بدن میت دیگری را داخل قبر آن شهید دفن کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در مورد مزار شهید نیز می توان پس از گذشت 30 سال نبش قبر نمود و بدن میت دیگری را داخل قبر آن شهید دفن کرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا میتوان جسد افراد به ظاهر مسلمان را که به خاطر ارتداد، فساد اخلاقی، قاچاق موادّ مخدّر و مسایل دیگر اعدام شدهاند، تشریح نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با وجود امکان تهیّه جسد کافر از خارج چنانچه در بعضی از ممالک اسلامی عمل می شود آیا واجب است مسؤولین مربوطه اقدام نمایند؟ و با وجود امکان تهیّه، ضرورت جواز تشریح میّت مسلمان پیدا می شود یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد