فرسخ شرعی
فَرْسَخ واحد قدیمی سنجش فاصله است که مقدار آن بر حسب کیلومتر به طور تقریبی بین پنج تا پنج و نیم کیلومتر است.
دانشجویانی که فاصله وطن آن ها تا محل تحصیل بیش از 4 فرسخ شرعی و خوابگاه آنان در خارج شهر با فاصله بیشتر از 5/22 کیلومتر است و دانشجو دو یا چند هفته یک بار به وطن مراجعت می کند و حداقل برای یک ترم چنین برنامه ای دارد، حکم نماز و روزه آن ها را در محل تحصیل، خوابگاه و بین راه بیان فرمایید.
اگر مرتّب بین محل تحصیل و خوابگاه در رفت و آمد باشد، نماز آن ها در آن دو محل و بین راه تمام است.
اگر مرتّب بین محل تحصیل و خوابگاه در رفت و آمد باشد، نماز آن ها در آن دو محل و بین راه تمام است.
عنوان سوال:
دانشجویانی که فاصله وطن آن ها تا محل تحصیل بیش از 4 فرسخ شرعی و خوابگاه آنان در خارج شهر با فاصله بیشتر از 5/22 کیلومتر است و دانشجو دو یا چند هفته یک بار به وطن مراجعت می کند و حداقل برای یک ترم چنین برنامه ای دارد، حکم نماز و روزه آن ها را در محل تحصیل، خوابگاه و بین راه بیان فرمایید.
پاسخ:
اگر مرتّب بین محل تحصیل و خوابگاه در رفت و آمد باشد، نماز آن ها در آن دو محل و بین راه تمام است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- 1) حکم نماز و روزه دانشجویانی که فاصله وطن آن ها تا محل تحصیل بیش از 4 فرسخ شرعی است و 3 روز در هفته، به محل تحصیل می روند و در همان روز برمی گردند و حداقل برای یک ترم چنین برنامه ای دارند در محل تحصیل و بین راه بیان فرمایید.
- دانشجویانی که فاصله وطن تا محل تحصیل آن ها بیش از چهار فرسخ شرعی است و هر دو هفته یک بار یا بیش از ده روز یک بار به محل درس می روند و بر می گردند و حداقل برای یک ترم چنین برنامه ای دارند، حکم نماز و روزه آن ها را در محل تحصیل و بین راه بیان فرمایید.
- در رساله آمده که اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخی (5/22 کیلومتر) از ادامه ی سفر منصرف شود و قصد مراجعت به وطن کند، نمازش شکسته است، آیا اگر موقع مراجعت قصد داشته باشد که از راه دیگری که تا وطن دو فرسخ دارد مراجعت بکند، وظیفه چیست؟
- آیا معیار در مسافت شرعی این است که بر روی زمین به اندازه ی مسافت از وطن دور شویم یا این که مثلاً اگر با بالن ارتفاع بیش از 5/22 کیلومتر را بالا برویم و در بالای شهر قرار داشته باشیم باز هم مسافت شرعیّه صدق می کند و باید در آن جا نماز را شکسته بخوانیم؟
- شخصی بعد از تحقیق، یقین کرده که فاصله ی محل کار تا وطن او کمتر از 8 فرسخ می باشد؛ لذا نماز خود را تمام خوانده و روزه هم گرفته است و بعد از مدتی متوجه شده که اشتباه کرده است و مسافت، بیش از 8 فرسخ بوده است. وظیفه ی او نسبت به نمازهایی که تمام خوانده و روزه هایی که گرفته چیست؟ در صورت عکس این قضیه که یقین داشت بیش از 8 فرسخ فاصله داشته و شکسته خوانده و بعدا معلوم شده که کمتر از 8 فرسخ فاصله داشته وظیفه اش چیست؟
- کسی که شغلش در سفر می باشد مانند کارگران کارخانه یا برخی از طلاب که هر هفته از تهران یا شهرهای دیگر جهت تحصیل به قم می آیند و آخر هفته به وطن مراجعت می کنند، تکلیف نماز و روزه ی آن ها چیست؟
- کسی که وطن او کاشان است و برای تحصیل به قم آمده و خانه گرفته است و محل تحصیل او در 10 کیلومتری قم بوده و برای تدریس هم در هفته دو روز به روستا می رود و شب به قم باز می گردد و در آخر هفته هم به کاشان می رود، حکم نماز و روزه او چگونه است؟
- شخصی که شغلش مسافرت بوده، بعد از ماندن ده روز در وطن، جنسی را از شهر خود به اصفهان که فاصله اش بیش از 8 فرسخ است برده و چون جنس در آن جا فروش نرفته، آن را به شهرکرد برده است، آیا همین که به شهرکرد رفته، سفر دوم است و نماز را تمام بخواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] دانشجویانی که در خوابگاه ده روز یا بیشتر می مانند و بین آنجا و محل تحصیل رفت و آمد می کنند و فاصله بین آن دو، کمتر از چهار فرسخ شرعی باشد، حکم نماز و روزه شان چگونه است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] نماز و روزه دانشجویی که دو روز در هفته به محل تحصیل میرود و در همان روز به وطن بر میگردد و فاصله محل تحصیل و وطنش بیش از چهار فرسخ شرعی است، چگونه است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] دانشجویی که در غیر زمان تحصیل (مثلاً ترم تابستان) به جهت غیر امر تحصیل به خوابگاه و شهر محل تحصیل می رود، حکم نماز و روزه او چگونه است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] دانشجویی که وطن و محل تحصیل او بیش از چهار فرسخ شرعی فاصله دارد و تقریباً هر روز این مسیر را برای تحصیل میرود و بر میگردد، درباره نماز و روزه چه تکلیفی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] دانشجوی که در محل درسش چهار یا پنج روز در هفته بماند و خوابگاه او از محل درس 10 کیلومتر فاصله دارد در آخر هفته به شهر خود بر می گردد و دو یا سه روز در انجا بماند و به همین نحو دو یا سه یا چهار سال ادامه می دهد حکم نماز و روزه او چه می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زندان در فاصله 5/22 کیلومتری شهر قرار داشته باشد، نماز و روزه زندانی چگونه است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی در ماه رمضان قصد کرده 10 روز در جائی بماند ولی 21 روز ماند روز 22 بنا دارد برود جائی که 22 کیلومتر فاصله دارد و یک شب بماند و برگردد روز 22 حرکت کرد و تا 14 کیلومتر رفت امّا شخصی به او گفت مکانی که میخواهید بروید از 22/5 کیلومتر بیشتر است چون شخص مسافر یقین داشته کمتر از 22/5 کیلومتر است برگشت به مکان اوّل حال نماز و روزه او در بقیّه ماه رمضان چه صورت دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] میخواستم بدانم روزه ی فردی که هر روز و یا حداقل هفتهای 4 بار برای حاضر شدن در محل کار مجبور است از وطن خود 80 کیلومتر دور شود، به چه صورت خواهد بود؟
- [آیت الله اردبیلی] میخواستم بدانم روزه ی فردی که هر روز و یا حداقل هفتهای 4 بار برای حاضر شدن در محل کار مجبور است از وطن خود 80 کیلومتر دور شود، به چه صورت خواهد بود؟
- [آیت الله اردبیلی] بنده در شهر ساری ساکن هستم و برای تحصیل هفته ای 2 روز به شهر سمنان واقع در 200 کیلومتری وطن خود میروم. حکم نماز و روزه بنده در سفر اول و نیز در طول ترم تحصیلی چگونه است؟ توضیح اینکه بنده هر هفته یکشنبه به سمنان رفته و سه شنبه به ساری بر می گردم.
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ (حدود 43 کیلومتر) است باید نماز را شکسته بخواند، خواه رفتنش چهار فرسخ (5/21 کیلومتر تقریباً) باشد یا کمتر یا بیشتر، همین اندازه که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ باشد نماز شکسته است و خواه در همان روز و شب برگردد یا فاصله ای بیفتد، مگر این که در بین این مسافت، ده روز قصد اقامه کند.
- [آیت الله اردبیلی] بازرگانان و پیشهوران سیّار، فرماندهان نیروهای نظامی و انتظامی یا معلّمانی که محلّ کار آنها ثابت نیست، مأموران گشت مانند سیمبانان و راهبانان، مهمانداران هواپیما وقطار و کشتی و نیز کسانی که محلّ کار آنها در چند شهر است و همواره در بین آن شهرها رفت و آمد میکنند، باید نماز خود را تمام خوانده و روزه بگیرند، بلکه همه افرادی که بیشتر اوقات در حال سفر هستند و تعداد روزهایی که در وطن هستند، کمتر از تعداد روزهایی است که در حال سفر هستند، باید نماز خود را در حال سفر تمام بخوانند و روزه نیز بگیرند و همچنین کسانی که در هر سه روز حداقل یک بار و یا هر شش روز دو بار و یا در هر نه روز سه بار و مانند آن مسافرت میکنند، باید در سفر نماز را کامل بخوانند و روزه نیز بگیرند. بنابر این اساتید و یا دانشجویانی که محل تدریس یا تحصیل آنها به اندازه مسافت شرعی از وطنشان فاصله دارد، چنانچه در هر سه روز یک بار یا هر شش روز دو بار و مانند آن از وطن خود به محل تدریس یا تحصیل خود بروند و یا این که بیشتر روزهای هفته را در محل تحصیل یا تدریس باشند، باید در سفری که برای تحصیل یا تدریس به آن شهر انجام میدهند، نمازشان را تمام بخوانند و روزه نیز بگیرند.
- [آیت الله اردبیلی] در نماز جمعه علاوه بر شرایطی که برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد: 1 نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود. 2 حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند. 3 امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند. 4 بین دو محلّی که نماز جمعه برگزار می‌شود، حداقل یک فرسخ شرعی فاصله باشد. 5 امام جمعه واجد شرایط باشد.
- [آیت الله اردبیلی] مبدأ محاسبه هشت فرسخ، آخرین ساختمانهای شهر است و فرقی در این جهت بین بلاد صغیره و کبیره (شهرهای کوچک و بزرگ) نیست، مگر آن که محلّههای یک شهر بزرگ به گونهای از یکدیگر دور و جدا باشند که عرفا چند محل حساب شوند، به گونهای که اگر شخصی از یک محلّه به محلّه دیگر برود، بگویند: (مسافرت کرده است) که در این صورت مبدأ محاسبه هشت فرسخ از آخر محلهای است که وطن او محسوب می‌شود. * شرط دوم: آن که از اوّل مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد؛ پس اگر به جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسیدن به آنجا قصد کند به جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود، چون از اوّل قصد هشت فرسخ را نداشته، باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود یا حداقل چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] الف. کسانی که بهر علتی معمولا در هر کمتر از ده روز حداقل یک سفر بیش از 45 کیلومتر دارند در تمام سفرها و تمام مکانها نمازشان تمام است و روزه آنها صحیح می باشد. ب. این افراد لازم نیست حداقل سه ماه یا چهار ماه مسافرت کنند. بلکه همین که در طول یک ماه حداقل چهار سفر پی در پی بدون فاصله ده روز داشته باشند نمازشان تمام است. ج. بطور کلی کسانی که نمازشان تمام است اگر ده روز در وطن یا در جایی با قصد اقامه بمانند در سفر اول بعد از ده روز نمازشان شکسته و در سفر بعد نمازشان تمام است. د. محل تحصیل و محل کار در حکم وطن نیست. بلکه وطن جایی است که انسان به قصد سکونت همیشگی و مادام العمر در آنجا ساکن شده باشد. پس کسانی که بصورت مأموریت در شهر دیگری برای مدتی معین و لو طولانی سکونت می کنند آنجا وطن آنها محسوب نمی شود. و. این حکم مربوط به افرادی است که حداقل در کمتر از ده روز یک سفر داشته باشند. اما دانشجویان و کارمندان و طلاب و کسانی که در محل تحصیل یا محل کار بیش از ده روز می مانند یا هنگام مرخصی در وطن بیش از ده روز می مانند شامل این حکم نمی شوند. و نماز آنها در سفر شکسته است مگر اینکه قصد اقامت ده روز کنند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نمیداند سفرش چند فرسخ است، مثلاً برای پیدا کردن گمشدهای مسافرت میکند و نمیداند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند، باید نماز را تمام بخواند، ولی در برگشتن چنانچه تا وطن خود یا جایی که میخواهد ده روز در آنجا بماند هشت فرسخ یا بیشتر فاصله باشد، باید نماز را شکسته بخواند و نیز اگر در بین رفتن قصد کند که از آنجا هشت فرسخ برود یا حداقل چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد، باید نماز را شکسته بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] دانشجویانی که برای تحصیل در شهری غیر از وطن خود قصد دارند مدت زیادی بمانند و همچنین اساتید دانشگاهها، معلمان، طلاب، کارکنان دولت و مانند آنها که قصد دارند جهت کار خود مدت زیادی در محلّی غیر از وطن خود اقامت کنند، اگر مدتی از اقامت آنها در آن محل بگذرد که دیگر عرفا در آنجا مسافر محسوب نشوند، آن محل برای آنها حکم وطن را پیدا میکند. بنابر این پس از گذشت مدت مذکور، چنانچه از آنجا به سفر بروند، پس از بازگشت لازم نیست برای تمام خواندن نماز و روزه گرفتن، قصد اقامت ده روز کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار بعد از ظهر مسافرت نماید، باید روزه خود را تمام کند و اگر پیش از ظهر مسافرت کند و قصد حداقل هشت فرسخ رفت و آمد را با شرایطی که در نماز مسافر گفته شد داشته باشد، وقتی به حدّ ترخّص برسد (یعنی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود) می‌تواند روزه خود را باطل کند و اگر پیش از آن، روزه را باطل کند، کفّاره نیز بر او واجب است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در زمان غیبت نماز جمعه با شرایطش با امامت حاکم شرع که قدرت در دست داشته باشد یا کس دیگری که صلاحیت برای امام جماعت دارد و از طرف حاکم شرع مزبور تعیین شده باشد اقامه شود؛ احتیاط واجب آن است که مکلف برای اداء آن حاضر شود و لکن حضور برای چند طایفه واجب نیست: (1) پیران که ضعف دارند. (2) زنها. (3) مسافر در محل اقامت نماز. (4) آنهائی که از محل نماز جمعه بیشتر از دو فرسخ دورند. (5) مریض. (6) عاجز مثل کور و شل؛ ولکن اگر اینها حاضر شدند؛ نماز جمعه شان از نماز ظهر مجزی می باشد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد یا ده روز در محلّی بماند و نیز کسی که مردّد است که از وطن خود بگذرد یا ده روز در محلّی بماند، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود، باز هم باید نماز را تمام بخواند، مگر این که بقیّه راه هشت فرسخ باشد یا بخواهد از آن محل حداقل چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد که در این صورت باید نماز را شکسته بخواند. * شرط پنجم: آن که برای کار حرامی سفر نکند، پس اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند و همچنین اگر خودِ سفر حرام باشد، مثل آن که سفر برای او ضرر داشته باشد یا زن بدون اجازه شوهر به سفری برود که بر او واجب نباشد و منافات با وظایف همسری او داشته باشد، باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر مثل سفر حجّ واجب باشد، باید نماز را شکسته بخواند، هرچند بدون اجازه شوهر رفته باشد.