استهلاک
نابود کردن و نابود شدن را استهلاک گویند و از این عنوان در باب‌های طهارت، صلات، صوم، حج و اطعمه و اشربه به مناسبت بحث شده است.
آیا استهلاک تراکتور، موتور آب و ماشین سواری که در امر زراعت مورد استفاده قرار گرفته اند، جزو مخارج می باشند و کسر می گردند یا خیر؟
هر چه برای آن استهلاک هزینه کرده یا به سبب آن تفاوت قیمت حاصل شده، به نحوی که موجب صدق عرفی مؤنه است، کسر می شود.
هر چه برای آن استهلاک هزینه کرده یا به سبب آن تفاوت قیمت حاصل شده، به نحوی که موجب صدق عرفی مؤنه است، کسر می شود.
عنوان سوال:
آیا استهلاک تراکتور، موتور آب و ماشین سواری که در امر زراعت مورد استفاده قرار گرفته اند، جزو مخارج می باشند و کسر می گردند یا خیر؟
پاسخ:
هر چه برای آن استهلاک هزینه کرده یا به سبب آن تفاوت قیمت حاصل شده، به نحوی که موجب صدق عرفی مؤنه است، کسر می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی برای تأمین مخارج زندگی و امرار معاش یک ماشین یا تراکتور از پس انداز درآمدش می خرد و اگر بخواهد خمس این پس انداز را پرداخت کند نمی تواند آن ماشین را بخرد، آیا می تواند خمس پرداخت نکند؟
- مخارجی را که برای گندم، جو و انگور کرده است، مانند: شخم، تخم و... و لباسی که به واسطه ی زراعت کهنه شده است، حتی خرید تراکتور و وسایل کشاورزی دیگر، حتی مخارج مقدماتی آن ها را، آیا می توان از حاصل کسر نمود؟
- آیا خرید چاه یا آب چاه از مؤونه زراعت است و کسر می شود؟
- کسی از درآمد کارش وسایلی مانند ماشینِ سواری، یخچال، تلویزیون یا لوازم زندگی دیگر که در این زمان مورد استفاده قرار می گیرد تهیه می کند؛ خمس این ها چگونه است؟
- آیا برای آبیاری مزرعه، خریدن آب چاه با خریدن خود چاه از نظر محاسبه در مخارج و کسر کردن از مال زکوی، فرق دارند؟
- جهت آبیاری از آب رودخانه، مبالغی از کشاورزان به عنوان میرابی و لایروبی دریافت می شود که قیمت این آب با آبیاری با موتور مساوی می شود. یعنی برای کشاورز از جهت هزینه فرق نمی کند که از رودخانه استفاده کند یا از موتور. حال سؤال این است که زکات گندم و جو آبیاری شده از این رودخانه 101 است یا 201؟ یا این که باید هزینه ی آبیاری با رودخانه را از مخارج حساب کرد و این زکات را یک دهم حساب نمود؟
- کشاورزانی هستیم که می خواهیم با وامی که از دولت به ما داده می شود، چاه عمیق حفر کنیم و به صورت قسطی، سال به سال وام آن را بپردازیم و سال خمسی نیز داریم، آیا این چاه و موتور آب آن جزو سرمایه زراعت است که بین هر سال که اقساط وام را می دهیم سر سال باید آن را حساب نموده و خمس آن را بدهیم، یا پس از تمام شدن اقساط، مجموع آن را حساب نموده، خمس آن را بدهیم یا این که به آن خمس تعلّق نمی گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا به ماشینِ سواری، خمس تعلق میگیرد؟ و موتور سیکلت و دوچرخه چطور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا به ماشین سواری خمس تعلّق می گیرد؟ موتور سیکلت و دوچرخه چطور؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که وسیله نقلیه، مانند موتور یا ماشین سواری، برای خودش تهیه میکند، ولی به جهت مانعی، تا یک سال نمیتواند از وسیله نقلیه استفاده کند، آیا باید خمسش را بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسیکه برای کشاورزی احتیاج به ماشین آلات جدید دارد مثل تراکتور و امثال آن و ماشینهای که وسیله آبیاری و زراعت است آیا به این وسایل خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نظر به اینکه پیامبر اکرم شرط بندی برای تیراندازی و اسب سواری را جایز دانسته اند شرط بندی برای بازی ها و ورزش های امروزی متناسب با آن دو ورزش چه حکمی دارد؟ مانند: دارت - تیراندازی با تفنگ بادی - بیلیارد - موتور سواری - رالی ماشین.
- [آیت الله بروجردی] در زکات که مؤونه زراعت از اوّل تا به آخر موضوع می‌شود، آیا نسبت به عواید دیگر این زراعت مثل کاه و علفچر آن و خوشههایی که بعد اززراعت میماند و یا به کسی بخشیده می‌شود، چگونه حساب می‌شود؟ آیا تمام قیمت کاه و غیره از مؤونه کسر می‌شود، یا به نسبت آنها به اصل گندم از مخارج کسر می‌شود؟ یا آن که توجّهی به آنها نشده و تمام مخارج از اصل گندم حاصل شده کسر می‌شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] این جانب کار قسطی فروشی را انجام می دهم اگر اقساط را نیاورند بابت مطالبات از وقت و کار خود در این راه صرف می کنم و مخارجی از قبیل کرایه راه و یا مخارجی مانند استهلاک موتور و ماشین می پردازم، آیا می توانم آنها را از ایشان مطالبه کنم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شرط بندی در اسب سواری و تیراندازی بلامانع باشد آیا میتوان شرط بندی با وسایل قدیم را به شرط بندی با وسایل جدید تبدیل کرد به عنوان مثال: در عصر حاضر بگوئیم شرط بندی با ماشین و موتور و مانند آن (به جای اسب سواری) بلامانع باشد و شرط بندی در تیراندازی با تفنگ و مانند آن (به جای تیراندازی با کمان) بلامانع باشد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در سر سال بخواهد خمس تراکتور، موتور آب، زمین، منزل و وسایل نقلیه را که در بین سال به قیمت ارزان خریداری شده است و اکنون قیمت آنها افزایش یافته است، حساب کند، آیا باید به قیمت فعلی حساب کند یا به قیمت قبلی؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب زمینی اجاره کرده و در آن گندم کاشته ام و علاوه بر مال الإجاره زمین، مخارجی برای تراکتور و کمباین و اجرت کارگر پرداخته ام وگندم به حدّ نصاب رسیده است، آیا می توانم مخارج انجام شده را از گندم کسر نمایم و پس از آن زکات باقی مانده را بدهم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر گندم، جو، خرما و انگور، از آب باران یا مانند آن و هم از آب دلو و موتور آب یا مانند آن استفاده کند، چنانچه از یکی از این دو راه بیشتر آبیاری می‌شود، همان را باید ملاک قرار داد.
- کسی که چند رشته کسب دارد، مثلاً اجاره ملک میگیرد و خرید و فروش و زراعت هم میکند، میتواند برای همه درآمدهای خود یک روز از سال را معین کند و آن را برای خود سال قرار دهد و آنچه از مخارج سالش زیاد آمد، خمس دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر تراکتور و دیگر لوازمی که برای زراعت لازم است بخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین بروند، می تواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب کند،و همچنین است اگر مقداری از قیمت آنها کم شود می تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود نباید چیزی از قیمت آنها را، جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .قبل از پرداخت خمسِ مواد معدنی باید هزینههای استخراج مانند حفّاری و ماشین آلات و حقوق کارگران و غیره کسر شود و پس از کسر هزینهها, اگر به مقد ار نصاب رسیده است، باید خمس باقی مانده را بپردازد؛ اما هزینه های شخصی صاحب معدن و مخارج اهل و عیال او کسر و محاسبه نمیشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زمین واسباب زراعت یکی از این دو ملک خود او باشد، نباید کرایه آنها را جز مخارج حساب کند و نیز برای کارهائی که خودش کرده، یا دیگریبی اجرت انجام داده، چیزی از حاصل کسر نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر زمین و اسباب زراعت یا یکی از این دو، ملک خود او باشد نباید کرایه آنها را جزو مخارج حساب کند، و نیز برای کارهایی که خودش کرده یا دیگری بیاجرت انجام داده، چیزی از حاصل کسر نمیشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تخمی را که به مصرف زراعت رسانده، اگر از خودش باشد، به مقدار قیمت آن میتواند از حاصل کسر کند، و اگر خریده باشد، میتواند قیمتی را که برای خرید آن داده، جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زمین و وسایل زراعت یا یکی از این دو ملک خود او باشد، نباید کرایه آنها را جزء مخارج حساب کند، و نیز برای کارهایی که خودش کرده، یا دیگری بیاجرت انجام داده، چیزی از حاصل کسر نمیشود.
- [آیت الله بروجردی] اگر زمین و اسباب زراعت یا یکی از این دو ملک خود او باشد، نباید کرایهی آنها را جزء مخارج حساب کند و نیز برای کارهایی که خودش کرده، یا دیگری بیاجرت انجام داده، چیزی از حاصل کسر نمیشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بذری که به مصرف زراعت رسانده از آن خود او باشد، میتواند به مقدار وزن آن از محصول کسر نماید و اگر خریده باشد، میتواند قیمتی را که برای خرید پرداخت نموده، جزء مخارج حساب کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تخمی را که به مصرف زراعت رسانده، اگر از خودش باشد، به مقدار قیمت آن می تواند از حاصل کسر کند. و اگر خریده باشد، می تواند قیمتی را که برای خرید آن داده جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله بروجردی] تخمی را که به مصرف زراعت رسانده اگر از خودش باشد، به مقدار وزن آن میتواند از حاصل کسر کند و اگر خریده باشد میتواند قیمتی را که برای خرید آن داده جزء مخارج حساب نماید.