پس انداز
به آنچه براى نیاز آینده کنار گذاشته و اندوخته مى‌شود، ذخیره گویند. از احکام ذخیره در باب هاى خمس، حج و تجارت سخن رفته است.
اگر مقداری از پولی را که شوهر برای خرجی خانه به زن می دهد پس انداز کند.
1) آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
1) آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا مرد می تواند پول هایی را که زن با صرفه جویی در مخارج خانه پس انداز کرده است از زن طلب کند؟ و آیا زن می تواند بدون اذن شوهر آن پس انداز را خرج نماید؟
- آیا جایز است زن، بدون اجازه ی شوهر دست در جیب او کرده و برای مخارج خانه یا فرزندان پولی را بردارد؟
- اگر پولی را برای خرید خانه پس انداز کند و بعد از دو یا سه سال، آن را در تجارت اندازد که از مجموع آن پول و درآمد حاصله ی آن مسکنی مناسب بخرد. وظیفه ی خمس آن چیست؟
- مکلّفی، پولی را برای خریداری مسکن تا چند سال پس انداز کرده است. آیا خمس دارد؟
- زنی که بدون اجازه ی شوهر از خانه ی شوهر بیرون رفته باشد و با وساطت دیگران هم به خانه ی شوهر برنگردد و ادّعای مخارج نماید، آیا شوهر مدیون زن است؟
- مقداری پول برای خرید اسباب و وسایل منزل پس انداز کردیم، ولی چون فعلاً خانه ی ما کوچک است نمی توانیم در این خانه از این وسایل مثل فرش و... استفاده کنیم و در آینده مثلاً چند ماه دیگر خانه ای جدید می خریم و خرید آن وسایل برای منزل جدید مورد نیاز است. آیا اگر سال خمسی ما فرا برسد خمس آن پس انداز را باید بدهیم؟
- آیا در هر شرایطی، زن نباید بدون اجازه شوهر از خانه خارج شود؟
- آیا زن می تواند مخارج روزهای گذشته را که مرد نپرداخته و زن از پول خودش خرج کرده یا از پس انداز مخارج روزهای قبل خرج کرده را از شوهر مطالبه نماید؟
- پولی را که انسان برای جمع کردن سرمایه پس انداز می کند و راه دیگری برای جمع کردن آن ندارد، خمس دارد؟
- فردی پولی را برای زیارت پس انداز می کند، به طوری که بدون آن نمی تواند مشرف شود، آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] 13- پولی را به تدریج برای تهیه خانه پس انداز کردهام آیا به آن خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی بدون اجازه شوهر پولی را از جیب شوهر بردارد و خرج خانه کند نه خرج بیرون خانه اشکال دارد یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا جایز است زن بدون اجازه شوهر دست در جیب او کرده و برای مخارج خانه یا فرزندان پولی را بردارد؟ در فرض این که شوهر نفقه می پردازد و یا نمی پردازد؟
- [آیت الله سبحانی] شوهر منزلی دارد و همسرش در آن سکونت دارد ولی همسر مبلغی را برای خرید خانه دیگر برای خود پس انداز می کند آیا بر پس انداز خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] شوهر منزلی دارد و همسرش در آن سکونت دارد ولی همسر مبلغی را برای خرید خانه دیگر برای خود پس انداز می کند آیا بر پس انداز خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا مرد می تواند پولهایی را که زن با صرفه جویی در مخارج خانه پس انداز کرده، از زن طلب کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا زن می تواند مخارج روزهای گذشته را که مرد نپرداخته و زن از پول خود یا پس انداز مخارج روزهای قبل خرج کرده، از شوهر طلب کند؟
- [آیت الله اردبیلی] مردی که مخارج خانه خود را به طور روزانه به زن پرداخت میکند، ولی آن را به زن تملیک نمیکند و زن با صرفهجویی کردن، مقداری از آن را تا آخر سال پس انداز مینماید، آیا لازم است خمس این مبلغ داده شود؟ پرداخت آن بر عهده زن است یا مرد؟
- [آیت الله خامنه ای] در مورد وطن زن می گویند چون ممکن است روزی به جهت طلاق یا فوت شوهر به خانه پدرش برگردد با ازدواج اعراض برای زن حاصل نمی شود اگر زن به خانه شوهر برود، صرف رفتن به خانه شوهر اعراض از خانه پدرش محسوب می شود یا نه باید قصد و نیت اعراض هم بکند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پولی که پدر به عنوان خرجی به انسان می دهد، آیا خمس دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مرد، زن را و زن، مرد را در غیر موارد ضرورت غسل بدهد، باطل است؛ ولی زن میتواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم میتواند زن خود را غسل دهد، و احتیاط مستحب در غسل زوجین، از زیر لباس است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که زن، شوهر خود و شوهر، زن خود را غسل ندهد.
- زن میتواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد؛ اگرچه شوهر، زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام میشود، چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- بنابر احتیاط روزه مستحبی برای زن، بدون اذنِ شوهر صحیح نیست، چه منافات با حق شوهر داشته باشد و چه نداشته باشد، و اگر شوهر بهخاطر منافات با حقش، زن را از روزهای که بهنحوی بر خود واجب نموده منع کند، در صورتی که وقت روزه وسعت دارد زن نباید روزه بگیرد، ولی اگر وقت روزه تنگ شود اذن شوهر شرط نیست.
- زنی که عقد دائم شده، نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، و باید خود را برای هر لذتی که او میخواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند، و اگر در این امور از شوهر اطاعت کند، تهیه غذا، لباس، منزل و لوازم دیگری که در کتب فقهی ذکر شده بر شوهر واجب است، و اگر تهیه نکند، چه توانایی داشته باشد، یا نداشته باشد، مدیون زن است.
- کفن زن بر شوهر است، اگرچه زن از خود مال داشته باشد، در صورتی که شوهر او مالی داشته باشد که بتواند زن خود را کفن نماید، وگرنه بنابر اظهر باید از ترکه زن بردارند. و همچنین بنابر اظهر اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته میشود، طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد و احتیاط در این است که شوهر با ورثه میّت در این مصارف مصالحه نمایند؛ و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولیّ شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- اگر زن غیر از شوهر وارثی ندارد، بنابر اقوی همه مال به شوهر می رسد، ولی اگر شوهر غیر از زن وارث ندارد زن سهم خود را که چهار یک ( 41 ) است می برد و بقیه بنابر اقرب، از آن امام علیه السلام است.
- اگر زن نوه دختری خود را شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام میشود، و همچنین است اگر بچهای را که شوهر دخترش از زن دیگر دارد شیر دهد، ولی اگر نوه پسری خود را شیر دهد، زن پسرش، که مادر طفل شیرخوار است، بر شوهر خود حرام نمیشود.
- اگر زنی را که حامله نیست طلاق رجعی داد و قبل از اتمام عدّه طلاق، شوهر وفات کرد، زن باید از زمان مرگ شوهر عده وفات نگه دارد
- اگر زن از شیر یک شوهر چندین بچه را شیر دهد، همه آنان به یکدیگر و به شوهر و به زنی که آنان را شیر داده محرم میشوند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد، اختیار طلاق با زن باشد، این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که از طرف مرد وکیل باشد که اگر مرد مسافر کند یا مثلاً شش ماه خرجی ندهد، از طرف او خود را طلاق دهد، چنانچه پس از مسافرت مرد یا شش ماه خرجی ندادن خود را با رعایت احتیاط طلاق دهد، صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد، اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است و چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند. یا مثلاً تا شش ماه خرجی ندهد، از همین حالا از طرف شوهر وکیل باشد خود را طلاق دهد چنانچه پس از مسافرتِ مَرد، یا خرجی ندادن شش ماه، خود را طلاق دهد، صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید ، یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد ، این شرط باطل است ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند یامثلاً تا شش ماه خرجی ندهد ، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد ، چنانچه پس از مسافرت مرد، یا خرجی ندادن شش ماه ، خود را طلاق دهد صحیح است .
- [امام خمینی] هرگاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد، اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند، یا مثلا تا شش ماه خرجی ندهد، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد، چنانچه پس از مسافرت مرد یا خرجی ندادن شش ماه، خود را طلاق دهد صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتیاط واجب آن است که این کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهیه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هر گاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلا شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است، ولی چنانچه شرط کند که اگر مرد مسافرت کند، یا مثلا تا شش ماه خرجی ندهد، از طرف او برای طلاق خود وکیل باشد، چنانچه پس از مسافرت مرد یا خرجی ندادن شش ماه، خود را طلاق دهد صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه زن در ضمن عقد با شوهر شرط کند که اگر شوهر مسافرت نماید، یا مثلاً شش ماه به او خرجی ندهد اختیار طلاق با او باشد، این شرط باطل است؛ ولی چنانچه شرط کند وکالت فعلی خود را از طرف شوهر به این که در ضمن عقد شرط شود، که مثلاً زن از حین عقد وکیل باشد که اگر شوهر مسافرت کند یا مثلاً تا شش ماه خرجی ندهد، طلاق خود را بدهد، این شرط صحیح است، و تا شوهر او را عزل نکرده، و یا عزلش از وکالت به او نرسیده، چنانچه خود را طلاق دهد صحیح است، ولی چنانچه وکالت معلق بر خرجی ندادن یا مسافرت شوهر باشد، صحیح نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شوهر هزینههای زن را روزانه یا ماهانه به وی داده باشد و زن در مصرف آن صرفهجویی کرده و از این راه وجوهی پس انداز نموده باشد، آنچه پسانداز کرده جزء اموال اوست؛ ولی اگر شوهر وجوهی را به عنوان مخارج زندگی در منزل بگذارد و زن مخارج روزانه منزل را از آن بردارد، چنانچه چیزی صرفه جویی شود و باقی بماند، متعلّق به شوهر است و زن نمیتواند برای خود بردارد.
- [آیت الله سبحانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] به زنی که شوهرش مخارج او را می دهد، یا خرجی نمی دهد ولی زن می تواند او را به دادن خرجی مجبور کند، نمی شود زکات داد.