حق رجوع
حق بازگشت و برهم زدن عقد یا ایقاع را حق رجوع می گویند که از حق رجوع در بابهایى نظیر تجارت، هبه و طلاق سخن گفتهاند.
زنی که به صورت شفاهی مهریه خود را به شوهر خویش می بخشد، آیا قبول شفاهی شوهر کافی است؟ و آیا زن حق رجوع مجدد دارد؟
اگر به نحو ابراء ذمّه باشد، حق رجوع ندارد و قبول هم نیاز ندارد و اگر بخشش و هبه باشد، قبول شفاهی کافی است؛ ولی حق رجوع ندارد، مثل ابراء.
اگر به نحو ابراء ذمّه باشد، حق رجوع ندارد و قبول هم نیاز ندارد و اگر بخشش و هبه باشد، قبول شفاهی کافی است؛ ولی حق رجوع ندارد، مثل ابراء.
عنوان سوال:
زنی که به صورت شفاهی مهریه خود را به شوهر خویش می بخشد، آیا قبول شفاهی شوهر کافی است؟ و آیا زن حق رجوع مجدد دارد؟
پاسخ:
اگر به نحو ابراء ذمّه باشد، حق رجوع ندارد و قبول هم نیاز ندارد و اگر بخشش و هبه باشد، قبول شفاهی کافی است؛ ولی حق رجوع ندارد، مثل ابراء.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در عقد موقّت، شوهر نصف مدّت را می بخشد. آیا مهر هم تقسیط می شود یا همه ی مهریه را باید بپردازد؟
- آیا در رجوع، قصد رجوع معتبر است یا قصد حلّ فعل و تقبیل و لمس و وطی کافی است؟
- در صورتی که زن درآمد کافی داشته باشد، آیا شوهر می تواند از پرداختن نفقه به وی امتناع ورزد؟
- زنی با بذل مهر، طلاق می گیرد و قبل از تمام شدن عدّه، از بذل رجوع می کند. مرد با علم به این که حقّ رجوع دارد، رجوع نکرده تا عدّه منقضی می شود. آیا زن حقّ مهر دارد؟
- آیا هبه زن به شوهر و بالعکس حکم هبه به اجنبی را دارد که بتوانند رجوع کنند؟
- اگر پدر شوهر مهریه ی عروس را قبول کند، آیا پرداخت مهر بر او واجب می شود و یا بر عهده ی شوهر است و اگر بمیرد، مهریه ساقط می شود یا از مال او باید بدهند یا به عهده ی شوهر انتقال پیدا می کند؟
- خانمی که عقد کرده، ولی به خانه ی شوهر نرفته، به اجازه ی پدر و مادر نیاز دارد یا اجازه ی شوهر کافی است؟
- زنی مهریه ای را که از شوهر طلب کار است و در ذمّه ی او است؛ پس از فوت شوهر بخشیده، آیا این بخشش، حکم ابراء را دارد یا هبه است؟
- شخصی حدود 30 سال قبل با زنی ازدواج نموده و از این ازدواج فرزندی به عمل نیامده است. زن حدود چند ماه قبل از شوهرش فوت کرده است. مهریه آن زن مبلغ پنج هزار تومان پول رایج ایران بوده و شوهر مبلغ یادشده را در زمان حیات به زنش پرداخت ننموده است و بعد از فوت زن، شوهرش هم از دنیا رفته، در حالی که ورّاثِ طبقه اوّل و دوّم ندارد و ارثیّه به دست طبقه سوّم رسیده است. مادر آن زن مهریّه و مالیّه دخترش را از ورّاث دامادش مطالبه نموده است. ورّاث آن مرد متوفّی باید مالیّه و مهریّه آن زن را چگونه به مادر آن زن متوفّی پرداخت نمایند؟ (در حالی که شوهر هم وارث زن خودش می باشد). آیا مهریه، به همان مقدار یاد شده محاسبه می شود یا طبق نرخ روز؟
- آیا اگر سر حیوان را بچه نابالغ یا زن ببرد، کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی با بذل مهر طلاق می‌گیرد و قبل از تمام شدن عدّه زن به شوهر میگوید که مهریّه از آنِ من است و حاضرم با تو زندگی کنم ولی مرد با علم به این که حقّ رجوع دارد رجوع نکرده تا عدّه منقضی شد، آیا زن حقّ مهریّه دارد؟ ج1 - بلی زن حقّ مهریّه دارد.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی با بذل نیمی از مهریه از شوهر خود طلاق خلعی گرفته است و یک روز به انقضاء ایام عدّه باقی مانده به ما بذل خود رجوع مینماید ولی شوهر که از این رجوع بی اطلاع است از طلاق خود رجوع نمیکند. آیا این طلاق از نظر شرعی صحیح می‌باشد یا خیر؟ و آیا زن می‌تواند صاحب مابذل در فرض مذکور گردد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی در طلاق خلع مهریه خود را که در ذمه شوهر بوده به عنوان بذل، اسقاط کرده است، آیا این زن می تواند در عده به بذل (ذمه ساقط شده) رجوع کند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا در خروج زن از منزل، علم به رضایت شوهر کافی است یا باید اجازه بگیرد؟
- [سایر] اگر زن درآمد کافی داشته باشد، آیا شوهر می‌تواند از پرداخت نفقه به همسرش امتناع ورزد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در عقد متعه شوهر نصف مدت را می بخشد، آیا مهر هم تقسیط می شود یا همه مهریه را باید بپردازد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شوهر زنی از دنیا برود در حالی که مهریه زنش را نداده و از طرفی هم چون زندگی شوهر با پدرش مشترک بوده مالی ندارد یا اگر دارد معلوم نیست، مهریه زن به عهده چه کسی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شوهر زنی از دنیا برود در حالی که مهریه زنش را نداده و هیچ ما ترک نداشته باشد آیا مهریه زن به عهده مادر شوهر است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زوجه تمام مهریه خود را در ازای طلاق بذل نماید و زوج نیز با قبول بذل موافقت نماید ولی پس از اجرای صیغه طلاق بائن زوجه در ایام عده به قسمتی از مهریه خود رجوع کند آیا رجوع جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی ازدواج کرده بعد از هشت سال طلاق گرفت و بعد از اتمام عدّه با مردی ازدواج کرده است بعد از عقد و دخول ، شوهر اوّل میگوید دوست دارم با شما ازدواج کنم زن هم قبول میکند با اینکه زن در عقد دیگری است شوهر اوّل از پیش خودش عقد فضولی را میخواند و مهریه را یک میلیون تومان قرار میدهد به زن خبر میدهد و زن هم قبول میکند شروع میکنند به زندگی و بعد از چند روز زن اعتراض میکند که مهریه کم است و اختلاف بر سر مهریه پیدا میکنند بعد از یک سال از هم جدا میشوند زن ادّعا میکند من شوهر دارم حال اگر زن از شوهر فعلی طلاق بگیرد می‌تواند با شوهر اوّلی که هشت سال با او زندگی کرده ازدواج کند یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زنی را دوبار طلاق داد و بعد از طلاق دوباره رجوع کرد یا عقد مجدّد نمود، و یا بعد از یک طلاق رجوع و بعد از طلاق دیگر او را عقد کرد، در هر صورت بعد از طلاق سوّم، آن زن بر او حرام می‌شود؛ ولی اگر زن بعد از طلاق سوم به مرد دیگری شوهر کند، با شرایط ذیل به شوهر اول حلال می‌شود، یعنی شوهر اول می‌تواند دوباره او را عقد نماید: 1 شوهر دوم باید بالغ باشد؛ 2 شوهر دوم از جلو با او نزدیکی کند که موجب غسل باشد، و بنابر احوط باید انزال شود؛ 3 عقد شوهر دوّم دائمی باشد؛ 4 شوهر دوم طلاقش بدهد یا بمیرد؛ 5 عدّه طلاق یا وفات شوهر دوم تمام شود.
- اگر زن در بین عدّه طلاق خلع یا مبارات، از بخشش خود برگردد، شوهر می‌تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- اگر زنی را که حامله نیست طلاق رجعی داد و قبل از اتمام عدّه طلاق، شوهر وفات کرد، زن باید از زمان مرگ شوهر عده وفات نگه دارد
- اگر زن از شیر یک شوهر چندین بچه را شیر دهد، همه آنان به یکدیگر و به شوهر و به زنی که آنان را شیر داده محرم میشوند.
- زنی که نُه سالش تمام نشده یا زن یائسه، اگرچه شوهر با او نزدیکی کرده باشد عدّه ندارد، و بعد از طلاق می‌تواند فوراً شوهر کند.
- اگر زنی علم پیدا کرد که شوهرش مرده است و شوهر کرد و بعداً شوهر اولش پیدا شد، آن زن زوجه شوهر اول است و نسبت به دومی شبهه است و باید عدّه وطی به شبهه نگه دارد.
- در زناشویی دائم یا غیر دائم، باید صیغه عقد خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست، و صیغه را یا خود زن و مرد میخوانند، یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند.
- اگر مقداری مال، که برای حج کافی است به کسی بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه به کسی که مال را داده خدمت نماید، لازم نیست قبول کند، ولی اگر قبول کرد حج بر او واجب می‌شود.
- کسی که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسئله بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام، یعنی گندم یا جو و مانند اینها بدهد، و دادن پول کافی نیست، ولی اگر فقیر را در خرید و قبول آن وکیل کند و فقیر نیز انجام دهد، کافی است.
- اگر شوهر از روی علاماتی که در شرع معین شده، دو نفر را عادل بداند و زن خود را در حضور آنان طلاق دهد، دیگری که آن دو را فاسق میداند، بنابر اظهر نباید آن زن را برای خود یا برای شخص دیگر عقد کند، و در صورت جهل اگر احتمال بدهد آن دو نفر پیش کسی که طلاق میدهد عادل هستند، بنابر اظهر کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن مهریه خود را با شوهر صلح کند تا در مقابل، او همسر دیگری اختیار نکند و شوهر هم قبول نماید، زن نباید مهریه را بگیرد و شوهر هم نباید با زن دیگری ازدواج کند، مگر این که با رضایت یکدیگر صلحِ انجام گرفته را به هم بزنند.
- [آیت الله اردبیلی] زنی که یقین دارد شوهر او در سفر مرده، اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد شوهر کند و شوهر اوّل از سفر برگردد، =============================================================================== 1 فروع کافی،ج5،ص336. باید از شوهر دوم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است، ولی اگر شوهر دوم با او آمیزش کرده باشد، زن باید عدّه نگهدارد و شوهر دوم باید مهریّه او را مطابق زنهایی که مثل او هستند بدهد، ولی مخارج زن در مدّت عدّه بر شوهر دوم واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از انکه انسان با زنی ازدواج کرد ، کسی بگوید آن زن شوهر داشته و زن بگوید نداشتم ، چنانچه شرعاً ثابت نشود که زن شوهر داشته ، باید حرف زن را قبول کرد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بعد از آن که انسان با زنی ازدواج کرد، کسی بگوید که آن زن شوهر داشته، و زن بگوید: نداشتم؛ چنانچه شرعاً ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف زن را قبول کرد.
- [امام خمینی] اگر بعد از آنکه انسان با زنی ازدواج کرد کسی بگوید آن زن شوهر داشته و زن بگوید نداشتم، چنانچه شرعا ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف زن را قبول کرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از آن که انسان با زنی ازدواج کرد کسی بگوید آن زن شوهر داشته و زن بگوید نداشتم، چنانچه شرعاً ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف آن زن را قبول کرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از آن که انسان با زنی ازدواج کرد، کسی بگوید آن زن شوهر داشته و زن بگوید نداشتم، چنانچه شرعاً ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف زن را قبول کرد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بعد از آن که انسان با زنی ازدواج کرد، کسی بگوید: (آن زن شوهر داشته) و زن بگوید: (نداشتم)، چنانچه شرعا ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف زن را قبول کرد.
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از آن که انسان با زنی ازدواج کرد، کسی بگوید آن زن شوهر داشته و زن بگوید نداشتم، چنانچه شرعاً ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف زن را قبول کرد.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از آن که انسان با زنی که گفت شوهر ندارم ازدواج کرد و بعداً کسی بگوید آن زن شوهر داشته چنانچه شرعاً ثابت نشود که زن شوهر داشته، باید حرف آن کس را قبول کرد.