فسخ عقد
به هم زدن و باطل كردن عقد و معامله
پدر، دختر نابالغی را به عقد کسی درآورده است. دختر بعد از بلوغ می خواهد با شخص دیگری ازدواج کند و پدر هم راضی است. قبل از فسخ عقد اوّل با شخص دوّم ازدواج کرده است و دخول هم صورت گرفته است، وظیفه چیست؟
عقد اوّلی باطل نشده و حکم آن مثل ازدواج و دخول با زن شوهردار است.
عقد اوّلی باطل نشده و حکم آن مثل ازدواج و دخول با زن شوهردار است.
عنوان سوال:
پدر، دختر نابالغی را به عقد کسی درآورده است. دختر بعد از بلوغ می خواهد با شخص دیگری ازدواج کند و پدر هم راضی است. قبل از فسخ عقد اوّل با شخص دوّم ازدواج کرده است و دخول هم صورت گرفته است، وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پدری دختر بالغ خود را به عقد موقت مردی به صورت فضولی درآورده و پس از انقضایِ مدّت، دختر عقد را اجازه می کند. آیا برای حصول محرمیّت مادر دختر، همین مقدار کافی است؟
- مردی در ازدواج با دختری تدلیس کرده و خود را عوضی معرّفی کرده است که اگر این گونه معرّفی نمی کرد، حتما دختر راضی نمی شد. آیا به خاطرندانستن موضوع برای دختر اختیار فسخ عقد هست یا نه؟
- اگر عقد نکاح مشروط به باکره بودن دختر باشد، در صورت باکره نبودن دختر، آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟
- دختر باکره با اذن پدر ازدواج کرده و قبل از دخول مطلّقه شده، اگر دوباره بخواهد ازدواج کند، آیا باز هم اذن پدر لازم است؟
- ولیّ شرعی، پسر یا دختری را پیش از بلوغ با رعایت عدم مفسده، به ازدواج دیگری در می آورد. آیا کراهت پسر یا دختر از این ازدواج پس از بلوغ اثری دارد و موجب خیار فسخ می شود؟
- آیا اگر دختر گفت پدر و مادرم به ازدواج من راضی هستند، می شود به گفته او، بدون اذن پدر یا جدّ پدری او ازدواج کرد؟
- آیا اگر دختر و پسری همدیگر را دوست داشته باشند و پدر پسر و دختر نیز به این دوستی راضی باشند، برای اجرای عقد کفایت می کند؟
- در عقد موقت آیا به صرف گفته ی دختر که "پدر او راضی است"، نیازی به گرفتن پاسخ پدر هست یا خیر؟
- پدر به دختر اذن ازدواج دایم داده، آیا می تواند عقد انقطاعی کند؟
- آیا دختر باکره ای را که بالغ و عاقل و رشیده است، بی اذن پدر او می توان متعه کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] پس از عقد ازدواج و قبل از عروسی، پدر دختر منصرف شد و درخواست فسخ عقد کرد و بدون اطلاع بنده، دختر را به ازدواج شخص دیگری درآورد. آیا پدر حق فسخ دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بدون اذن پدر عقد فضولی دختر واقع شده و دخول هم صورت پذیرفته اگر پدر دختر اجازه ندهد وظیفه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دختر نابالغ خود را به عقد پسری درمی آورد. و بعد از بلوغ دختر متوجه می شود که پسر قبل از ازدواج، یعنی بعد از تولد دیوانه بوده است، آیا دختر می تواند عقد را فسخ کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی دختری را که در شهر دیگر بوده به عقد فضولی به نکاح خود درآورده و عقدنامه را برای او فرستاده، وقتی از آن دختر سؤال کرده اند که آیا راضی هستی سکوت کرده، بعد از مدتی پدر زوجه گفته است که آن دختر آزاد است و می تواند برود شوهر کند، دختر هم بدون ردّ عقد اول به عقد دیگری درآمده، آیا عقد دوم صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مدتی است دختری را به عقد خود درآورده ام. پس از گذشت یکسال به توضیح المسائل امام قدس سره مراجعه و متوجه بطلان آن گردیده ام، آیا وظیفه حفظ آبرو است یا فسخ عقد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی در حال بیماری زنی را به عقد خود درآورده و قبل از دخول در همان بیماری مرده است در صورتی که عقد باطل باشد، آیا پسر متوفی می تواند با آن زن ازدواج کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از عقد و قبل از دخول متوجه شدم که دختری به صورت مادرزادی یک پستان ندارد، من از ازدواج امتناع کردم و می خواهم نکاح را فسخ کنم، اما او راضی نبوده و نیمی از مهر خود را می خواهد، آیا من می توانم نکاح را فسخ کنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دختری که شوهر کرده و قبل از دخول، طلاق خلع گرفته است، اگر بخواهد به عقد موقّت پسری درآید، آیا صحیح است که پسر شخصاً با موافقت دختر صیغه عقد را بدون اجازه پدر جاری کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مادر، خواهر و دختر کسی که لواط داده، بر لواطکننده حرام است، اگرچه لواطکننده و لواطدهنده بالغ نباشند، ولی اگر گمان کند که دخول شده، یا شک کند که دخول شده یا نه، بر او حرام نمیشوند.
- اگر با مادر یا خواهر یا دختر کسی ازدواج نماید و بعد از ازدواج، با آن شخص لواط کند، بنابر اظهر آنان بر او حرام نمیشوند، گرچه احوط باطل کردن عقد است بهسبب طلاق.
- اگر زن و مرد یا یکی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از خواندن عقد راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستیم، عقد صحیح است.
- کسی که صیغه عقد را میخواند، چه برای خود و چه بهعنوان وکیل، بنابر احتیاط واجب، باید بالغ و عاقل باشد و در هنگام خواندن صیغه قصد ایجاد عقد نکاح داشته باشد، و اگر در حال مستی صیغه را بخوانند، عقد صحیح نیست.
- اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آنکه نُه سال دختر تمام شود، با او نزدیکی و دخول کند، چنانچه او را افضا نماید بنابر احتیاط واجب، دیگر هیچ وقت نباید با او نزدیکی کند. ولی از زوجّیت او بدون طلاق بیرون نمیرود، در هر صورت تا وقتی هر دو زنده هستند نفقه زن بر مرد است و غیر از مهر، دیه هم بر مرد واجب می‌شود، و چنانچه افضا نکرده باشد، هر چند مرتکب حرام شده، ولی بنابر اظهر آن زن بر او حرام نمیشود.
- اگر با دختر عمه یا دختر خاله خود ازدواج نماید و پیش از آنکه با آنان نزدیکی کند، با مادرشان زنا نماید، عقد آنان اشکال ندارد.
- اگر با زنی که برای خود عقد کرده، نزدیکی هم نکرده باشد، تا وقتی که آن زن در عقد اوست نمیتواند با دختر او ازدواج کند.
- در زناشویی دائم یا غیر دائم، باید صیغه عقد خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست، و صیغه را یا خود زن و مرد میخوانند، یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند.
- انسان نمیتواند بدون اجازه زن خود، با خواهرزاده و برادرزاده او ازدواج کند، ولی اگر بدون اجازه زنش آنان را عقد نماید و بعداً زن بگوید به آن عقد راضی هستم، بنابر اقرب اشکال ندارد.
- اگر مرد در عقد شرط کند که زن باکره باشد و بعد از عقد معلوم شود که باکره نبوده، بنابراظهر، می‌تواند عقد را بههم بزند، ولی اگر به گمان باکره بودن با زنی ازدواج کرد و بعداً معلوم شود که باکره نیست، اختیار فسخ ندارد، مگر در صورتی که تَدلیسی در کار باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آن که نُه سال دختر تمام شود، با او نزدیکی و دخول کند، احتیاط واجب آن است که تا آخر عمر از دخول به او خود داری نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آنکه نُه سال دختر تمام شود با او نزدیکی و دخول کند، چنانچه او را افضا نماید هیچ وقت نباید با او نزدیکی کند.
- [امام خمینی] اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آنکه نه سال دختر تمام شود، با او نزدیکی و دخول کند، چنانچه او را افضا نماید هیچ وقت نباید با او نزدیکی کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند وپیش از آنکه نُه سال دختر تمام شود ، با او نزدیکی و دخول کند ، چنانچه او را اِفضا نماید ، هیچ وقت نباید با او نزدیکی کند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آنکه نُه سال دختر تمام شود، با او نزدیکی و دخول کند، چنانچه او را افضاء نماید هیچوقت نباید با او نزدیکی کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] مادر و خواهر و دختر پسری که لواط داده بر لواط کننده در صورتی که بالغ بوده حرام است و همچنین بنابر احتیاط مادربزرگ و دختر دختر و در صورتی که لواط دهنده بالغ باشد یا لواط کننده بالغ نباشد اگر عقد واقع شد بنابر احتیاط واجب زن از مرد به طلاق جدا شود و همچنین در وقوع عقد بر مادربزرگ و دختر دختر و اگر گمان یا شک کند که دخول شده بر او حرام نمی شود
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر با مادر یا خواهر یا دختر کسی ازدواج نماید، و بعد از ازدواج و دخول به زوجه، با آن شخص لواط کند، آنان بر او حرام نمیشوند، و اگر بعد از عقد و پیش از دخول لواط کند، بنابر احتیاط واجب آن زن بر او حرام می‌شود.
- [آیت الله خوئی] نزدیکی با دختری که بالغ نشده حرام است ولی اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آن که نه سال دختر تمام شود، با او نزدیکی کند، اظهر آن است که بعد از بلوغ دختر نزدیکی با او حرام نیست اگرچه افضاء نموده باشد (معنای افضاء در مسألة (2389) گذشت) ولی احوط این است که او را طلاق دهد.
- [آیت الله سیستانی] انسان نمیتواند بدون اذن زن خود ، با زنهائی که بواسطه شیر خوردن ، خواهر زاده ، یا برادر زاده زن او شدهاند ازدواج کند . نیز اگر با پسر نابالغی لواط کند ، نمیتواند دختر و خواهر و مادر و مادر بزرگ آن پسر را که رضاعی هستند یعنی بواسطه شیر خوردن ، دختر و خواهر و مادر او شدهاند برای خود عقد کند ، و این حکم بنابر احتیاط واجب در موردی که لواط کننده بالغ نباشد ، و یا لواط دهنده بالغ باشد ، نیز جاری است .
- [آیت الله سیستانی] پدر و جدّ پدری میتوانند ، برای فرزند پسر ، یا دختر نابالغ ، یا دیوانه خود که با حال دیوانگی بالغ شده است را به ازدواج دیگری در آورند ، و بعد از آنکه طفل بالغ شد ، یا دیوانه عاقل گردید ، اگر ازدواجی که برای او کردهاند مفسدهای داشته ، می‌تواند آن را امضا ، یا رد نماید ، و اگر مفسدهای نداشته ، چنانچه پسر یا دختر نابالغ عقد ازدواج خود را بهم بزنند بنابر احتیاط واجب یا باید طلاق دهند ، یا عقد را دوباره بخوانند .