ضامن
آن که ضمانت کسی را در اموال کند ضامن (ضمین) [۱] نامیده می شود، همین ضمانت اگر در امور بدنی باشد از آن تعبیر به کفیل و کفالت می‌شود.
اگر کسی غذای غصبی را به میهمان بدهد؛ در صورت جهل میهمان به غصبی بودن غذا، آیا غاصب ضامن است یا میهمان، و آیا این غذا اثر وضعی منفی بر میهمان خواهد داشت؟
ضامن اصلی همان غاصب است و اگر مالک از میهمان گرفت، او هم از غاصب می گیرد و اثر وضعی هم امر طبیعی است که با انجام وظیفه قابل ارتفاع است.
ضامن اصلی همان غاصب است و اگر مالک از میهمان گرفت، او هم از غاصب می گیرد و اثر وضعی هم امر طبیعی است که با انجام وظیفه قابل ارتفاع است.
عنوان سوال:
اگر کسی غذای غصبی را به میهمان بدهد؛ در صورت جهل میهمان به غصبی بودن غذا، آیا غاصب ضامن است یا میهمان، و آیا این غذا اثر وضعی منفی بر میهمان خواهد داشت؟
پاسخ:
ضامن اصلی همان غاصب است و اگر مالک از میهمان گرفت، او هم از غاصب می گیرد و اثر وضعی هم امر طبیعی است که با انجام وظیفه قابل ارتفاع است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا غاصب ضامن اجاره بهاء مال غصبی می باشد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی با بذر یا دانه غصبی کشاورزی کند پس از زحمات و هزینه های فراوان آن دانه ها یا بذرها تبدیل به محصول شود و منفعت داشته باشد آن محصولات ومنفعت آن متعلق به غاصب است یا صاحب دانه؟و آیا غاصب فقط دانه را به صاحب دانه بدهکار است یا باید مثلاً درختان یا محصولات و منفعت را تحویل صاحب اولیه بدهد؟
- [آیت الله خامنه ای] من در ژاپن زندگی میکنم. دختری 6 ساله دارم که در مدرسه ژاپنی درس میخواند. در مدرسه ژاپن به بچهها غذا میدهند که گاهی در آن گوشت خوک هست. از آنجا که جدا کردن غذای فرزندمان از غذای دیگران هم مشکل است و هم از جهات روحی روی بچه تأثیر منفی دارد و همچنین هنوز به سن تکلیف نرسیدهاند سؤالم این است که تکلیف چیست؟ آیا الزاماً باید غذای او را جدا کنیم ولو با حرج باشد؟ و یا اشکالی ندارد و میتواند با همکلاسیها تغذیه کند ولو گوشت خوک در غذا باشد؟2: ضمناً در بعضی رسالهها دیدم که خوراندن چیز نجس به اطفال اگر زیان نداشته باشد اشکال ندارد. آیا سؤال اول من هم از این باب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- چند چیز در غذا خوردن مستحب است: 1 هر دو دست را پیش از غذا بشوید؛ 2 بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشک کند؛ 3 میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد، و پیش از غذا اول میزبان دست خود را بشوید، بعد کسی که طرف راست او نشسته و همینطور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته، و بعد از غذا اول کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همینطور تا به طرف راست میزبان برسد؛ 4 در اول غذا (بِسم اللّه) بگوید، و اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر یک از آنها، نیز (بسم اللّه) بگوید؛ 5 با دست راست غذا بخورد؛ 6 با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد؛ 7 اگر چند نفر سر یک سفره نشستهاند هر کسی از غذای جلو خودش بخورد؛ 8 سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد؛ 9 بعد از غذا، خداوند عالم را حمد کند؛ 10 آنچه بیرون سفره میریزد جمع کند و بخورد، ولی اگر در بیابان غذا بخورد، مستحب است آنچه بیرون میریزد، برای پرندگان و حیوانات بگذارد؛ 11 بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد؛ 12 اول غذا و آخر آن نمک بخورد؛ 13 مستحب است یک سوم معده را برای غذا و یک سوم برای آب و یک سوم برای راحت تنفس کردن قرار دهد؛
- اگر چیزی را غصب کند که باقی ماندن آن چیز با آن شکل حرام است ، مثل بُت و صلیب و آلات لهو که شکستن آنها واجب است. پس اگر غاصب آن را خراب کند، باید اصل موادّ آنها را به صاحبش بدهد و مزد ساخت آن به عهده او نیست، ولی اگر آن چیز منفعت حلالی هم داشته، مثل ظروف طلا و نقره ( بنا بر جواز نگاه داشتن آنها ) پس بی وجه نیست که مزد ساخت آن را هم ضامن باشد .
- اگر به خیال اینکه شخصی فقیر است به او زکات بدهد، بعد بفهمد فقیر نبوده، یا از روی ندانستن مسئله به کسی که میداند فقیر نیست زکات بدهد، چنانچه چیزی را که به او داده باقی باشد، میتواند از او بگیرد و به مستحق بدهد و اگر از بین رفته باشد اظهر این است که گیرنده در صورت جهل ضامن نیست، امّا اگر کسی که آن چیز را گرفته میدانسته یا احتمال میداده که زکات است و میدانسته که خودش فقیر نیست و ممکن است آن چیز یا عوضش را از او بگیرند، اگر میتواند باید عوض آن را از او بگیرد و به مستحق بدهد و اگر گیرنده ادعا کند نمیدانسته آن مال زکات است، همین که دهنده زکات میگوید، بهعنوان زکات دادم، پذیرفته می‌شود، و در صورت بقای عین آن مال، حق پس گرفتن آن را دارد، ولی میتواند پس نگیرد و از مال خود دوباره بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چند چیز در غذا خوردن مستحب است: اوّل: هر دو دست را پیش از غذا بشوید. دوّم: بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشک کند. سوّم: میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن و بعد از همه دست بکشد. چهارم: در اول غذا بسم الله بگوید ولی اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر کدام آنها گفتن بسم الله مستحب است. پنجم: با دست راست غذا بخورد. ششم: اگر چند نفر سر یک سفره نشسته اند هر کسی از غذای جلوی خودش بخورد. هفتم: لقمه را کوچک بردارد. هشتم: با عجله غذا نخورد و غذا خوردن را طول بدهد. نهم: غذا را خوب بجود. دهم: بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند. یازدهم: بعد از غذا خلال نماید و باقیمانده غذا را از لای دندانها بیرون آورده و دهان را بشوید و مسواک کند. دوازدهم: از دور ریختن مواد غذائی خود داری کند ولی اگر در بیابان غذا بخورد، مستحب است آنچه می ریزد برای پرندگان و حیوانات بگذارد. سیزدهم: در اول روز و اول شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد. چهاردهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد. پانزدهم: در اول غذا و آخر آن نمک بخورد. شانزدهم: میوه ها و سبزیجات را پیش از خوردن با آب بشوید. هفدهم: تا بتواند بر سر سفره میهمان داشته باشد. هیجدهم: هنگام غذا خوردن بنشیند و غذا بخورد. چیزهایی که در غذا خوردن مکروه است
- [آیت الله نوری همدانی] چند چیز در غذا خوردن مستحّب است : اوّل : هر دو دست را پیش از غذا بشوید . دوّم : بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشک کند . سوّم : میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پیش از غذا اوّل میزبان دست خود را بشوید ، بعد کسی که طرف راست او نشسته و همینطور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همینطور تا به طرف راست میزبان برسد . چهارم : در اوّلِ غذا بِسْمِ اَللهِ بگوید ولی اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد ، در وقت خوردن هر کدام آنها گفتن بِسْمِ اَللهِ مستحّب است .پنجم : با دست راست غذا بخورد . ششم : با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد . هفتم : اگر چند نفر سر یک سفره نشسته اند هر کسی از غذای جلوی خودش بخورد . هشتم : لقمه را کوچک بردارد . نهم : سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد . دهم : غذا را خوب بجود . یازدهم : بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند . دوازدهم : انگشتها را بلیسد . سیزدهم : بعد از غذا خلال نماید ، ولی با چوب انار یا چوب ریحان و نی برگ درخت خرما خلال نکند . چهاردهم : آنچه بیرون سفره می ریزد جمع کند و بخورد ، ولی اگر در بیابان غذا بخورد ، مستحّب است آنچه میریزد ، برای پرندگان و حیوانات بگذارد . پانزدهم : در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد . شانزدهم : بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد . هفدهم : در اوّل غذا و آخر آن نمک بخورد . هیجدهم : میوه را پیش از خوردن با آب بشوید . چیزهائی که در غذا خوردن مکروه است
- [آیت الله سیستانی] چند چیز در غذا خوردن ، مستحب شمرده شده است : اول : هر دو دست را پیش از غذا بشوید . دوم : بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشک کند . سوم : میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند ، و بعد از همه دست بکشد ، و پیش از غذا اول میزبان دست خود را بشوید ، بعد کسی که طرف راست او نشسته و همینطور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته ، و بعد از غذا اول کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همینطور تا به میزبان برسد . چهارم : در اول غذا (بسم اللّه) بگوید ، و اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد ، در وقت خوردن هر کدام از آنها (بسم اللّه) بگوید . پنجم : با دست راست غذا بخورد . ششم : با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد . هفتم : اگر چند نفر سر یک سفره نشستهاند ، هر کسی از غذای جلوی خودش بخورد . هشتم : لقمه را کوچک بردارد . نهم : سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد . دهم : غذا را خوب بجود . یازدهم : بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند . دوازدهم : انگشتها را بلیسد . سیزدهم : بعد از غذا خلال نماید ، ولی با چوب ریحان و شاخه انار و نی و برگ درخت خرما خلال نکند . چهاردهم : آنچه بیرون سفره میریزد جمع کند و بخورد ، ولی اگر در بیابان غذا بخورد ، مستحب است آنچه میریزد ، برای پرندگان و حیوانات بگذارد . پانزدهم : در اول روز و اول شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد . شانزدهم : بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد ، و پای راست را روی چپ بیندازد . هفدهم : در اول غذا و آخر آن نمک بخورد . هیجدهم : میوه را پیش از خوردن با آب بشوید . چیزهائی که در غذا خوردن مذموم است
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مال غصبی را با اطلاع از غصب بودن عاریه کند و در دست او از بین برود، مالک می تواند عوض مال را از او بگیرد و اگر به او دسترسی پیدا نکند از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند و همچنین عوض استفاده هایی را که عاریه کننده برده باید بدهد و در صورتی که نمی دانسته است آن مال غصبی است اگر مالک خسارت مال یا منافع آن را بگیرد او می تواند آنچه را به مالک داده از عاریه دهنده غاصب بگیرد، البته این در صورتی است که عاریه دهنده شرط ضمان نکرده باشد و چیز عاریت شده از جنس طلا و نقره نباشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] چند چیز در غذا خوردن مستحبّ است: اوّل هر دو دست را پیش از غذا بشوید; دوم بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشک کند; سوم میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پیش از غذا اوّل میزبان دست خود را بشوید، بعد کسی که طرف راست او نشسته وهمینطور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید وهمینطور تا بطرف راست میزبان برسد; چهارم در اوّل غذا بسم ا& بگوید ولی اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هرکدام آنها بسم ا& مستحبّ است; پنجم با دست راست غذا بخورد; ششم با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد; هفتم اگر چند نفر سر یک سفره نشستهاند هر کسی از غذای جلوی خودش بخورد; هشتم لقمه را کوچک بردارد; نهم سر سفره زیاد بنشیند، وغذا خوردن را طول بدهد; دهم غذا را خوب بجوَد; یازدهم بعد از غذا خداوند را حمد کند; دوازدهم انگشتها را بلیسد; سیزدهم بعد از غذا خلال نماید ولی با چوب انار وچوب ریحان ونی وبرگ درخت خرما خلال نکند; چهاردهم آنچه بیرون سفره میریزد جمع کند وبخورد ولی اگر در بیابان غذا بخورد، مستحبّ است آنچه میریزد، برای پرندگان وحیوانات بگذارد; پانزدهم در اوّل شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب، غذا نخورد; شانزدهم بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد وپای راست را روی پایچپ بیندازد; هفدهم در اوّل غذا وآخر آن نمک بخورد; هیجدهم میوه را پیش از خوردن با آب بشوید.
- [آیت الله وحید خراسانی] چند چیز در غذا خوردن مستحب است اول هردو دست را پیش از غذا خوردن بشوید دوم بعد از غذا خوردن هر دو دست خودرا بشوید و با دستمال خشک کند سوم میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پیش از غذا خوردن اول میزبان دست خودرا بشوید بعد کسی که طرف راست او نشسته و همین طور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا خوردن اول کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خودرا بشوید و همینطور تا به میزبان برسد چهارم در اول غذا خوردن بسم الله بگوید ولی اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد در وقت خوردن هرکدام انها گفتن بسم الله مستحب است پنجم با دست راست غذا بخورد ششم با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد هفتم اگر چند نفر سر یک سفره نشسته اند هرکسی از غذای جلوی خودش بخورد هشتم لقمه را کوچک بردارد نهم سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد دهم غذا را خوب بجود یازدهم بعد از غذا خوردن خداوند عالم را حمد کند دوازدهم انگشتهارا بلیسد سیزدهم بعد از غذا خوردن خلال نماید ولی با چوب انار و ریحان و نی و برگ درخت خرما خلال نکند چهاردهم انچه بیرون سفره می ریزد جمع کند و بخورد ولی اگر در بیابان غذا بخورد مستحب است انچه می ریزد برای پرندگان و حیوانات بگذارد پانزدهم در اول روز و در اول شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد شانزدهم بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد هفدهم در اول غذا و اخر ان نمک بخورد هیجدهم میوه را پیش از خوردن با اب بشوید
- [آیت الله شبیری زنجانی] آداب غذا خوردن چند چیز است: اوّل: هر دو دست را پیش از غذا بشوید. دوم: بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشک کند. سوم: میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پیش از غذا اوّل میزبان دست خود را بشوید، بعد کسی که طرف راست او نشسته و همینطور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همین طور تا به میزبان برسد. چهارم: در اوّل غذا بسم اللَّه بگوید و اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر کدام آنها گفتن بسم اللَّه مستحبّ است. پنجم: اگر چندنفر سر یک سفره نشستهاند هر کس از غذای جلوی خودش بخورد. ششم: لقمه را کوچک بردارد. هفتم: سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد. هشتم: غذا را خوب بجود. نهم: بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند. دهم: انگشتها را بلیسد. یازدهم: بعد از غذا خلال نماید ولی با چوب انار و چوب ریحان و نی و برگ درخت خرما خلال نکند. دوازدهم: آنچه بیرون سفره میریزد جمع کند و بخورد، ولی اگر در بیابان غذا میخورد، مستحبّ است آنچه میریزد، برای پرندگان و حیوانات بگذارد. سیزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد. چهاردهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد. پانزدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمک بخورد. شانزدهم: میوه را پیش از خوردن با آب بشوید.
- [امام خمینی] سوم: میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پیش از غذا اول میزبان دست خود را بشوید، بعد کسی که طرف راست او نشسته و همین طور تا برسد به کسی که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اول کسی که طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همین طور تا به طرف راست میزبان برسد. چهارم: در اول غذا بسم الله بگوید ولی اگر سر یک سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر کدام آنها گفتن بسم اللَّه مستحب است. پنجم: با دست راست غذا بخورد. ششم: با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد. هفتم: اگر چند نفر سر یک سفره نشستهاند هر کسی از غذای جلو خودش بخورد. هشتم: لقمه را کوچک بردارد. نهم: سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد. دهم: غذا را خوب بجود. یازدهم: بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند. دوازدهم: انگشتها را بلیسد. سیزدهم: بعد از غذا خلال نماید ولی با چوب انار و چوب ریحان و نی و برگ درخت خرما خلال نکند. چهاردهم: آنچه بیرون سفره میریزد جمع کند و بخورد ولی اگر در بیابان غذا بخورد، مستحب است آنچه میریزد، برای پرندگان و حیوانات بگذارد. پانزدهم: در اول روز و اول شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد. شانزدهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد. هفدهم: در اول غذا و آخر آن نمک بخورد. هیجدهم: میوه را پیش از خوردن با آب بشوید.
- [آیت الله مظاهری] اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را گرچه ضرر نماید از زمین بکند، و نیز باید اجاره زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده، درست کند، و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد، و نیز صاحب زمین نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد. و همچنین است اگر با آهن غصبی خانه ساخته باشد، در صورتی که صاحب آهن همان را طلب کند غاصب باید آن را تحویل دهد گرچه موجب خرابی خانه شود.
- [آیت الله سیستانی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست : اول : آنکه میّت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند ، و نبش هم موجب حرج نباشد . و گرنه لازم نیست مگر بر خود غاصب ، و اگر نبش محذور مهمتری داشته باشد لازم نیست ، بلکه جایز نیست ، مانند این که موجب قطعه قطعه شدن بدن میت باشد ، بلکه اگر موجب هتک باشد بنابر احتیاط واجب جایز نیست ، مگر این که خود میت آن زمین را غصب کرده باشد . دوم : آنکه کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند ، و همچنین است اگر چیزی از مال خود میّت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه او راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند ، ولی اگر میّت و صیّت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند ، و وصیّت او نافذ باشد ، برای بیرون آوردن اینها نمی توانند قبر را بشکافند . و در این مورد نیز استثنائی که در مورد قبل ذکر شد جاری است . سوم : آنکه شکافتن قبر موجب هتک حرمت نباشد و میّت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد ، یا بفهمند غسلش باطل بوده ، یا به غیر از دستور شرع کفن شده ، یا در قبر او را روبه قبله نگذاشتهاند . چهارم : آنکه برای ثابت شدن حقّی که مهمتر از نبش قبر باشد بخواهند بدن میّت را ببینند . پنجم : آنکه میّت را در جائی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفّار ، یا جائی که کثافت و خاکروبه میریزند دفن کرده باشند . ششم : برای یک مطلب شرعی که اهمیّت آن از شکافتن قبر بیشتر است ، قبر را بشکافند ، مثلاً بخواهند بچه زنده را از شکم زن حاملهای که دفنش کردهاند بیرون آورند . هفتم : آنکه بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند ، یا سیل او را ببرد ، یا دشمن بیرون آورد . هشتم : آنکه میّت و صیّت کرده باشد که او را به مشاهد مشرّفه نقل نمایند ، چنانچه نقل دادن او محذوری نداشته باشد ، ولی عمداً یا از روی جهل یا فراموشی در جائی دیگر دفن شده باشد میتوانند در صورتی که موجب هتک حرمتش نشود ، و محذور دیگری نداشته باشد ، قبر او را نبش کرده و بدنش را به مشاهد مشرّفه نقل دهند . بلکه در این فرض نبش و نقل واجب است .