اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
بنده مقداری از اموال دولت را بی جهت در جبهه از بین برده ام. اکنون برای بری ءالذمه شدن پولی را حساب کرده ام. آن را به چه کسی بدهم؟
ظاهرا می توانید به مستحقین از اهل ایمان پرداخت نمایید.
ظاهرا می توانید به مستحقین از اهل ایمان پرداخت نمایید.
عنوان سوال:
بنده مقداری از اموال دولت را بی جهت در جبهه از بین برده ام. اکنون برای بری ءالذمه شدن پولی را حساب کرده ام. آن را به چه کسی بدهم؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- بعضی از ادارات، مؤسسات خیریه و... اقدام به جمع آوری زکات فطره می کنند، آیا پرداخت زکات به آن ها انسان را بری ءالذمّه می نماید؟ و آیا پرداخت به چنین مؤسساتی قبل از نماز عید عنوان پرداخت زکات به مستحق را پیدا می کند و ادا حساب می شود (با توجه به این که رساندن به مصارف زکات توسط چنین مؤسساتی چند روز بعد انجام می گیرد.)
- پدر اینجانب حدود هفتاد سال سن دارد و شغل او کشاورزی است. بنا به اقرار خودش زکات را خوب حساب نکرده است، یعنی دقیق زکات تسعه (نه گانه) را نداده و یقین دارد به عهده او زکات تسعه هست. هم چنین ردّ مظالم به عهده او است. آیا اکنون برای بری ءالذّمه شدن می تواند یک جا همه را حساب کند و به پسر فقیر خود بدهد و پسر برای خود زن بگیرد؟ آیا اجازه می فرمایید پدرم موارد مذکور را خرج عروسی برادر فقیرم کند؟
- کسی که تاکنون حساب سال نداشته است، اکنون می خواهد خمس اموال خود رابپردازد. مقداری بابت خرج زندگی و مبلغی هم جهت تهیه ی سرمایه مقروض است. آیا قرضش از موجودی کسر می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به پولی که دولت به عنوان یارانه به حساب ریخته خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] بنده در استخدام دولت هستم، ماه به ماه حقوق مرا در بانک به حساب من میریزند و من در موقع احتیاج، از بانک میگیرم و خرج میکنم و غالبا مقداری اضافه میماند. آیا در آخر سال لازم است از بانک بپرسم و خمس آن را بدهم یا تا نگرفتهام، دادن خمس لازم نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] چندین سال است که مقداری از اموال مربوط به بیت المال نزد من است و اکنون می خواهم خود را برئ الذمّه نمایم، وظیفه من چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اجداد مادری من اموال خود را وقف کرده اند و به من یک پولی از این راه می رسد. آیا باید خمس این پول را بدهم یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی گندمش را به دولت فروخته، بدون آن که زکاتش را داده باشد، آیا پولی را که گرفته حلال است یا خیر؟ برای برئ الذمّه شدن باید چه کرد؟
- [سایر] با سلام. من مدت ها پیش مقداری پول به فقیر دادم و نیتم تنها انفاق و کمک بود همین! الان باید مقداری ردمظالم بدهم یا از جانب کسی که پولی از من میخواهد و امکان دسترسی به او را ندارم باید صدقه بدهم آیا میتوانم آن مقدار پول را که قبلا به فقیر داده بودم اینطور به حساب بیاورم و بگم ثواب کل پول برای کسی که از من پول میخواهد و آیا اینگونه حسابم پاک میشود؟ آقای سیستانی مرجع تقلید من است
- [آیت الله خامنه ای] با در نظر گرفتن این مطلب که کالاهای دولتی با پولی که از بودجه دولت است خریداری می شوند، آیا جایز است شرکت یا کارخانه یا اداره ای که بودجه دولتی دارد لوازم و مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز خود را از شرکت یا کارخانه یا اداره ای خریداری کند که بودجه او هم از اموال دولت است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که حساب سال ندارد، و خمس نمی پردازد، آیا شرعاً می تواند فقط مقداری از اموال را مخمّس کند و به حج برود؟
- [آیت الله نوری همدانی] باغی دارم که در بین درختان آن، نهال خودرو عمل میآید و بنده سال به سال آنها را میفروشم، این عایدی جزو دآمد سال حساب میشود یا باید فوری تا میفروشم خمس آنها را بدهم؟
- [آیت الله بروجردی] بنده کاسب هستم گاهی مشتری بقیّه حساب خود را فراموش میکند، یا بعضِ اجناس از آنها جا میماند و آنها را نمیشناسم که به آنها بدهم، تکلیف با آنها چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر ملکی را اجاره کند و پس از گذشتن مقداری از مدّت اجاره به طوری خراب شود که اصلاً قابل استفادهای که قرار گذاشتهاند نباشد، اجاره مدّتی که باقی مانده باطل میشود و به همین میزان از پولی که به صاحب ملک داده شده به مستأجر باز میگردد و نسبت به مدت گذشته مستأجر اختیار دارد اجاره را فسخ کرده، بقیه مال الاجاره را نیز بازگرداند و اجرت استفادهای را که برده بر طبق معمول بپردازد، همچنان که میتواند اجاره مدّت گذشته را به هم نزند و اجرت استفادهای را که برده به تناسب مال الاجاره بپردازد. و اگر استفادهای را که قرار گذاشتهاند ممکن است، ولی نظر مستأجر را به شکل کامل تأمین نمیکند، اجاره باطل نمیشود؛ ولی مستأجر میتواند اجاره را به طور کامل به هم بزند و اجرت استفادهای را که برده به مقدار معمول بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان کسی را اجیر نماید و شرط کند که مخارج او را بدهد (مانند خدمتکار) در صورتی که بشرط خود عمل کند و نانخور او حساب شود باید فطره او را هم بدهد ولی چنانچه شرط کند که مقداری از مخارج او را بدهد و مثلا پولی هم برای دیگر مخارجش بدهد، دادن فطره او واجب نیست مانند کارگران در کارخانه ها و مهمانخانه ها که معمولا کارکنان، غذای خود را همانجا می خورند فطره آنها بر خودشان است نه بر صاحبکار.
- [آیت الله سیستانی] تاجر و کاسب و صنعتگر و کارمند و مانند اینها از وقتی که شروع به کاسبی و کار میکنند یک سال که بگذرد ، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد میآید بدهند ، و همچنین است منبری و امثال او هر چند درآمد او در مواقع خاصی از سال باشد اگر معظم مخارج سال را کفاف دهد ، وکسی که شغلی ندارد که از آن مخارج زندگی را تحصیل کند ، و از کمک دولت یا مردم استفاده میکند ، یا اتفاقاً سودی به دست میآورد ، بعد از آنکه یک سال از موقعی که فائده برده بگذرد ، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد ، پس برای هر منفعت میتواند سال جداگانه حساب کند .
- [آیت الله علوی گرگانی] در مسأله قبل گفته شد که حکم قرض دادن به بانک مانند حکم قرض گرفتن از بانک است، چنانچه در قرارداد وام شرط فائده وسود شده باشد ربا وحرام است وفرق نمیکند پولی که به بانک داده میشود به نحو سپرده ثابت باشد یعنی صاحب پول بر حسب قرارداد تا مدّت معیّنی نمیتواند از پول خود استفاده کند یا به نحو حساب در گردش که هر موقع بخواهد میتواند از پول خود استفاده کند، ولی چنانچه شرط سود نشده باشد وصاحب پول به این قصد پول خود را به بانک نمیدهد که فائدهای ازآن عاید او گردد و اگر سودی هم به او ندهند خود را طلبکار نمیداند و مطالبه نخواهد کرد، در این صورت گذاشتن پول نزد آن بانک جائز است واشکال ندارد. بانکی که بوسیله دولت سرمایهگذاری شده و به سرمایه دولت میباشد این بانکها را دولتی مینامند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] معاملات ارزی جایز است، یعنی می توان اسکناس ایرانی را به لیره سوری یا ریال سعودی یا مارک یا دلار معامله کرد و کم و زیاد در آن اشکالی ندارد، ولی اگر کسی پولی را به دیگری قرض بدهد خواه پول ایرانی باشد یا پول خارجی فقط همان مقداررا می تواند از او بگیرد و زیادتر از آن ربا و حرام است و اگر کسی مقداری پول خارجی مثلاً یکصد مارک به دیگری وام بدهد، بعد ناچار شود در مقابل آن ریال ایرانی تحویل دهد باید به نرخ بازار متعارف و معمول حساب کند، مگر این که طلبکار به کمتر از آن راضی شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] در مساله قبل گذشت که حکم قرض دادن به بانک مانند حکم قرض گرفتن از بانک است و چنانچه در قرارداد وام شرط فایده و سود شده باشد ربا و حرام است و فرق نمی کند پولی که به بانک داده می شود به نحو سپرده ثابت باشد یعنی صاحب پول بر حسب قرار داد تا مدت معینی نمی تواند از پول خود استفاده نماید یا به نحو حساب در گردش باشد که هر موقع بخواهد می تواند از پول خود استفاده کند ولی چنانچه شرط سود نشود و خود را طلب کار نداند اگرچه بانک به او سود بدهد گذاشتن پول نزد ان بانک جایز است و در بانک های دولتی و مشترک که به شرکت دولت و مردم تاسیس شده است بنابر احتیاط واجب یک پنجم ان سود را به نیت مافی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع ان سال می باشد که اگر در موونه ان سال صرف نشود باید خمس ان را بپردازد
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که از اول تکلیف، خمس نداده و درآمدهایی پیدا کرده و وسایلی برای زندگی خود خریده است و الآن متوجه وظیفه خمس شده و می خواهد تکلیف خود را درباره آن ادا کند و زندگی خود را پاک نماید اگر از منافع کسب، چیزی را که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته باید خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها نیاز دارد مطابق شأن خود خریده، پس اگر بداند در بین سالی که در آن سال فایده برده آنها را خریده است لازم نیست خمس آن را بدهد و اگر نداند که در بین سال یا بعد از تمام شدن سال بوده بنابر احتیاط واجب باید با حاکم شرع یا نماینده او مصالحه کند، یعنی تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده و حاکم شرع بدهی او را از جهت خمس به مقداری تخمین می زند و با او مصالحه می کند و با پرداخت آن تمام اموالش پاک می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] آفتاب زمین وساختمان و چیزهائی که مانند درب و پنجره در ساختمان بکار برده شده ، و همچنین میخی را که به دیوار کوبیده اند وجزء ساختمان حساب میشود ، با شش شرط پاک میکند : اول:آنکه چیز نجس بطوری تر باشد ، که اگر چیز دیگری به آن برسد تر می شود ، پس اگر خشک باشد باید به وسیله ای آن را تر کنند تا آفتاب خشک کند . دوم: آنکه اگر عین نجاست در آن چیز باشد ، پیش از تابیدن آفتاب آن را بر طرف کنند . سوم : آنکه چیزی از تابیدن آفتاب جلوگیری نکند ، پس اگر آفتاب از پشت پرده یا ابر و مانند اینها بتابد و چیز نجس را خشک کند ، آن چیز پاک نمی شود ، ولی اگر ابر بقدری نازک باشد که از تابیدن آفتاب جلوگیری نکند ، اشکال ندارد . چهارم : آنکه آفتاب به تنهائی چیز نجس را خشک کند ، پس اگر مثلاً چیز نجس به واسطة باد و آفتاب خشک شود پاک نمی گردد ، ولی اگر باد بقدری کم باشد که نگویند به خشک شدن چیز نجس کمک کرده ، اشکال ندارد . پنجم : آنکه آفتاب مقداری از بنا و ساختمان را که نجاست به آن فرورفته یک مرتبه خشک کند ، پس اگر یک مرتبه بر زمین و ساختمان نجس بتابد و روی آن را خشک کند و دفعة دیگر زیر آن را خشک نماید ، فقط روی آن پاک می شود و زیر آن نجس می ماند . ششم : آنکه ما بین روی زمین یا ساختمان که آفتاب به آن می تابد ، جسم پاک دیگری فاصله نباشد .
- [آیت الله سبحانی] آفتاب، زمین و ساختمان و چیزهایی که مانند در و پنجره در ساختمان به کار برده شده، و همچنین میخی را که به دیوار کوبیده اند و جزء ساختمان حساب می شود با پنج شرط پاک می کند: اول آنکه چیز نجس به طوری تَر باشد، که اگر چیز دیگری به آن برسد تَر شود، پس اگر خشک باشد باید به وسیله ای آن را تَر کنند تا آفتاب خشک کند. دوم آنکه اگر عین نجاست در آن چیز باشد پیش از تابیدن آفتاب آن را برطرف کنند. سوم آنکه چیزی از 1 . در روایات پانزده ذراع آمده است که ذراع یعنی نوک آرنج تا سر انگشت دست انسان، تقریباً 45سانتیمتر می باشد. تابیدن آفتاب جلوگیری نکند، پس اگر آفتاب از پشت پرده یا ابر و مانند اینها بتابد و چیز نجس را خشک کند، آن چیز پاک نمی شود ولی اگر ابر به قدری نازک باشد که از تابیدن آفتاب جلوگیری نکند اشکال ندارد. چهارم آنکه آفتاب به تنهایی چیز نجس را خشک کند، پس اگر مثلا چیز نجس به واسطه باد و آفتاب با هم خشک شود، پاک نمی گردد، ولی اگر باد به قدری کم باشد که نگویند به خشک شدن چیز نجس کمک کرده اشکال ندارد. پنجم آنکه آفتاب مقداری از بنا و ساختمان را که نجاست به آن فرو رفته یک مرتبه خشک کند، پس اگر یک مرتبه بر زمین و ساختمان نجس بتابد و روی آن را خشک کند و دفعه دیگر زیر آن را خشک نماید، فقط روی آن پاک می شود و زیر آن نجس می ماند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آفتاب، زمین و ساختمان و چیزهائی را که مانند درب و پنجره در ساختمان به کار برده شده، و همچنین میخی را که به دیوار کوبیده اند و جزء ساختمان حساب می شود با شش شرط پاک می کند. اوّل: چیز نجس، تر باشد پس اگر خشک باشد باید به وسیله ای آن را تر کنند تا آفتاب آن را خشک کند. دوّم: اگر عین نجاست در آن چیز باشد پیش از تابیدن آفتاب آن را برطرف کنند. سوّم: چیزی از تابیدن آفتاب جلوگیری نکند، پس اگر آفتاب از پشت پرده یا ابر و مانند اینها بتابد و چیز نجس را خشک کند، آن چیز پاک نمی شود، ولی اگر ابر یا پرده به قدری نازک باشد که از تابیدن آفتاب جلوگیری نکند اشکال ندارد. چهارم: آفتاب به تنهایی چیز نجس را خشک کند پس اگر مثلاً چیز نجس به واسطه باد و آفتاب خشک شود پاک نمی گردد، ولی اگر باد به قدری کم باشد که نگویند به خشک شدن چیز نجس کمک کرده، اشکال ندارد. پنجم: آفتاب مقداری از بنا و ساختمان را که نجاست به آن فرو رفته، یک مرتبه خشک کند، پس اگر یک مرتبه بر زمین و ساختمان نجس بتابد و روی آن را خشک کند، و دفعه دیگر زیر آن را خشک نماید، فقط روی آن پاک می شود و زیر آن نجس می ماند. ششم: بین روی زمین یا ساختمان که آفتاب به آن می تابد با داخل آن، هوا یا جسم پاک دیگری فاصله نباشد.