تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آن‌ها است.
اگر پدر و مادر وصیّت کنند که دختران و پسران یکسان و مساوی هم ارثیّه را تقسیم کنند، آیا عمل به این وصیّت صحیح است؟
وصیّت به این که اولاد پسر و دختر مساوی ارث ببرند، باطل است؛ مگر این که وصیّت نماید از ثلث بدهند.
وصیّت به این که اولاد پسر و دختر مساوی ارث ببرند، باطل است؛ مگر این که وصیّت نماید از ثلث بدهند.
عنوان سوال:
اگر پدر و مادر وصیّت کنند که دختران و پسران یکسان و مساوی هم ارثیّه را تقسیم کنند، آیا عمل به این وصیّت صحیح است؟
پاسخ:
وصیّت به این که اولاد پسر و دختر مساوی ارث ببرند، باطل است؛ مگر این که وصیّت نماید از ثلث بدهند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هر گاه پدر و مادر، بیمار و یا معلول باشند که نیاز به پرستاری و نگهداری داشته باشند، آیا نگهداری آن ها فقط به عهده ی فرزندان پسر می باشد یا دختران نیز در این مورد مسؤولیتی دارند و در صورتی که پدر و مادر فرزند پسری نداشته باشند، آیا وظیفه ی نگهداری و پرستاری آنان به عهده ی دختر می باشد؟
- متوفّی که دارای دو زوجه می باشد وصیّت نموده است، تا وقتی که دو زوجه اش زنده هستند، وارثان، ساختمان منزل مسکونی و اثاث خانه را تقسیم ننمایند، آیا این وصیّت شرعا صحیح است؟
- تأمین مخارج پدر و مادر نیازمند تنها به عهده ی فرزندان پسر وی می باشد، یا دختران نیز در صورتی که درآمد شخصی داشته باشند، در این مورد مسؤولیتی دارند؟
- مردی که دارای دو پسر و سه دختر و همسر بوده، بیست سال است از دنیا رفته، در زمان فوت وی یکی از دختران مبتلا به بیماری روانی و یکی از فرزندان پسرش صغیر بوده است. پسر بزرگ به اتّفاق مادر اموال باقی مانده متوفّی را بیش از سهم ارثیه برای خود قرار داده و به امضای همگان رسانده است؟ اکنون وارثین از جریان اطّلاع پیدا کرده اند، وظیفه ی وارثین دیگر چیست؟
- پدر و مادری که فرزندشان شهید شده است، از طرف بنیاد شهید مبلغی پول بین آن ها تقسیم شده است و اموالی از قبیل زمین، فقط به نام پدر شهید واگذار شده است. اکنون پدر شهید فوت کرده است برای مادر شهید چه سهمی از این اموال می باشد؟
- پدری در زمان حیاتش زمینی را با دستخط خود به چهار پسرش بخشیده است و به دخترها چیزی واگذار کرده است. سازمان زمین شهری بقیّه ی زمین را تصاحب نموده که طبق قانون، حدّ نصابی از آن زمین به مالک داده می شود. حال مقدار زمینی که سازمان زمین شهری برمی گرداند، آیا به عنوان ماترک پدر فقط بین دختران باید تقسیم شود یا این که فرزندان پسر هم از آن مقدار ارث می برند؟
- شخصی سه دختر داشت. دختر کوچکش بدون اذن پدر ازدواج می کند. پدر تمام دارایی خود را بین دو دختر تقسیم می کند، آن گاه پدر فوت می کند. حصّه ای که در حال حیات به یکی از دو دختر داده، بود قبض و اقباض نشده بود و عوضی هم در مقابلش داده نشده بود. اکنون آن دختر ادّعای حصّه ی خود را دارد. آیا دعوای او صحیح است؟
- پدری با سه فرزندش در مغازه ای که مال پدر می باشد کاسبی می کردند. یکی از این سه پسر با مبلغ صد و بیست هزار تومان زمینی را خریده و به نام خود کرده است و این پسر پس از فوت پدرش، هنگام تقسیم ارثیّه اظهار می کند صد و بیست هزار تومان را پدرم به من بخشیده بود، بدون این که بر ادّعایش بیّنه و شاهدی داشته باشد، آیا این زمین مال این پسر است یا سهمیه ی همه ی وارثین می باشد؟
- در زمان تقسیم اراضی در سراسر مملکت، زمین های زراعی مورد نسق، به خود کشاورزان واگذار گردید. مالک یکی از زمین ها یک بیستم از تمام زمین را برای خود و بقیّه ی زمین ها را به دو فرزند متوفّی (که در زمان حیات در زمین مالک کار و رعیتی می کرده) با نظارت هیأت اعزمی واگذار نموده و سند رسمی نیز از اداره ی ثبت صادر گردید. اکنون پس از گذشت سی سال دختران متوفّی مطالبه ی ماترک پدر می نمایند، حتّی از زمینی که در زمان حیات پدر به عنوان مزارعه در دست فرزندان پسر بود، در صورتی که زمین ها در دست و تصرّف فرزندان پسر بوده است و مال مالک؛ و دولت آن زمان نسق زمین های زراعی را به کشاورزان عمل کننده انتقال داده است نه این که ماترک پدری باشد، تقاضامندیم حکم مسأله را بیان فرمایید؟
- شخصی فوت کرد و دارای دو برادر و یک خواهر می باشد که همگی این ها قبل از وی فوت شده اند. برادرها و خواهر متوفّی با آن شخص (متوفّی) از یک پدر و مادر بودند. از یک برادر مرحوم او فرزند پسری و از برادر دیگر مرحوم وی سه فرزند پسری و یک فرزند دختری و از خواهر مرحومه ی وی پنج فرزند پسری در حال حیات می باشند. نحوه ی تقسیم ترکه ی متوفّی بین برادرزاده ها و خواهرزاده را مرقوم فرمایید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا حضانت و نگهداری پدر و مادر بیمار یا معلول به عهده پسران و دختران وی می باشد یا دختران در این مورد مسؤولیتی ندارند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی وصیّت کرده ارث دختران مطابق پسران باشد، این وصیّت چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پدر یا مادری وصیت کرده باشد هنگام تقسیم ارثیه بین دختر و پسر فرق قائل نشوند تکلیف چیست؟ آیا عمل به آن واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پدر یا مادری وصیت کرده باشد هنگام تقسیم ارثیه بین دختر و پسر فرق قائل نشوند تکلیف چیست؟ آیا عمل به آن واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا پدر یا مادری وصیت کرده باشد هنگام تقسیم ارثیه بین دختر و پسر فرق قائل نشوند تکلیف چیست؟ آیا عمل به آن واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نگهداری و کفالت پدر و مادر بیمار یا معلول یا از کار افتاده به عهده همه فرزندان اعم از پسران و دختران وی می باشد یا دختران در این مورد مسؤولیتی ندارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میت وصیت کند که دختر و پسر در ارث به طور یکسان ارث ببرند آیا وصیت او صحیح است؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی فوت کرده که دارای زن، مادر و پدر است و فرزندی ندارد. ارث او چگونه تقسیم میشود؟ آیا مادر و پدر ارثی دریافت می کنند؟
- [آیت الله بروجردی] زنی وفات نموده و ما تَرَکی از منقول و غیر منقول از ارثیه پدر و مهریه دارد و وارث او منحصر به زوج و مادر است، آیا طریقه تقسیم ارث او به چه نحو است؟ و مطلب دیگر: زوجِ این زن در ایام مرضش مخارجاتی برای طبیب و دوای او نموده میتواند به آن مقداری که خرج نموده از ماتَرَک او بردارد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تأمین مخارج پدر و مادر نیازمند، به عهده پسران آن‌ها می باشد؟ یا به عهده دخترانی که دارای درآمد باشند نیز می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر وارث میت فقط پدر و چند دختر، یا مادر و چند دختر باشند، مال را پنج قسمت می کنند، یک قسمت را پدر یا مادر می برد و چهار قسمت را دخترها به طور مساوی بین خودشان تقسیم می کنند.
- اگر وارث میت فقط پدر، مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را می برد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را بطور مساوی بین خودشان قسمت می کنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر وارث میت فقط یک دایی یا یک خاله باشد، همه مال به او می رسد و اگر هم دایی و هم خاله باشد و همه پدر و مادری، یا پدری، یا مادری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می شود، و احتیاط در افرادی که فقط از طرف مادر ارث می برند این است که در تقسیم بین خود صلح نمایند.
- اگر وارث میت فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد یعنی با پدر میت از یک پدر و مادر باشد، یا پدری باشد یا مادری، همه مال به او می رسد، و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری، یا همه مادری باشند، مال به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود، و اگر عمو و عمه هر دو باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، عمو دو برابر عمه می برد، مثلاً اگر وارث میت دو عمو و یک عمه باشد، مال را پنج قسمت می کنند، یک قسمت را به عمه می دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوی بین خودشان تقسیم می کنند.
- اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری دارد، برادر و خواهر پدری که از مادر با میت جداست ارث نمی برند، و اگر برادر و خواهر پدر و مادری ندارد، چنانچه فقط یک خواهر یا یک برادر پدری داشته باشد همه مال به او می رسد، و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد، مال به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود؛ و اگر هم برادر و هم خواهر پدری داشته باشد، هر برادری دو برابر خواهر می برد.
- اگر مالی را برای عدّه معینی مثلاً برای طلاب مدرسه خاصی وصیت کرد، باید بهطور مساوی بین آن‌ها تقسیم شود، امّا اگر آن عدّه غیر معین بودند، مثلاً برای عنوان کلی طلاب وصیت کرد، صرف کردن در بعضی از آن‌ها کافی است، ولو به سه نفر هم نرسد.
- اگر وارث میت فقط دایی و خاله پدری و دایی و خاله مادری و دایی و خاله پدر و مادری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمی برد و باید مال را سه قسمت کنند، یک قسمت آن را دایی و خاله مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت نمایند و احتیاط در مصالحه است، و بقیه را به دایی و خاله پدر و مادری بدهند که به طور مساوی بین خودشان تقسیم کنند.
- نماز خواندن در خانه پدر، مادر، فرزند، جدّ، جدّه، برادر، خواهر،عمو، عمّه، دایی و خاله بدون اذن آن‌ها جایز نیست و حال آن‌ها، با سایر مردم مساوی است.
- اگر وارث میت عمو، عمه، دایی و خاله پدر و عمو، عمه، دایی و خاله مادر او باشند، مال سه سهم می شود، یک سهم آن مال عمو، عمه، دایی و خاله مادر میت است به طور مساوی، ولی احتیاط آن است که با هم صلح کنند، ودو سهم دیگر آن را سه قسمت می کنند یک قسمت را دایی و خاله پدر میت به طور مساوی بین خودشان قسمت می نمایند و دو قسمت دیگر آن را به عمو و عمه پدر میت می دهند و عمو دو برابر عمه می برد.
- اگر وارث میت فقط یک نفر از طبقه اول باشد، مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میت به او می رسد؛ و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، همه مال به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود؛ و اگر یک پسر و یک دختر باشد، مال را سه قسمت می کنند، دو قسمت را پسر و یک قسمت را دختر می برد؛ و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و چند دختر باشند، فرض پدر یا مادر 16 و فرض دختران 23 است و 16 باقیمانده را هم به همین نسبت بین خود تقسیم میکنند، بنابراین 15 کلّ مال را پدر یا مادر میبرد و 45 مال به دخترها میرسد که به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وارث میت، فقط پدر و چند دختر، یا مادر و چند دختر باشد، مال را پنج قسمت میکنند؛ یک قسمت را پدر یا مادر میبرد، و چهار قسمت را دختران به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله مظاهری] لازم است مخصوصاً بر پدر و مادر که برای پسران و دختران خود که احتیاج به همسر دارند، همسر انتخاب کنند و در روایات ما ثواب فراوانی بر این کار مترتّب شده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط پدر وچند دختر یا مادر وچند دختر باشد، مال را پنج قسمت میکنند، یک قسمت را پدر یا مادر میبرد وچهار قسمت را دخترها بطور مساوی بین خودشان تقسیم میکنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر وارث میت فقط پدر یا مادر و یک یا چند پسر باشند مال را شش قسمت می کنند یک قسمت ان را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر می برد و اگر چند پسر باشند ان پنج قسمت را به طور مساوی تقسیم می نمایند
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث میت فقط پدر و چند دختر، یا مادر و چند دختر باشد مال را پنج قسمت می کنند، یک قسمت را پدر یا مادر می برد و چهار قسمت دیگر سهم دخترهاست که بطور مساوی میان خودشان تقسیم می کنند.
- [آیت الله سیستانی] اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و یک یا چند پسر باشند ، مال را شش قسمت میکنند : یک قسمت آن را پدر یا مادر . و پنج قسمت را پسر میبرد ، و اگر چند پسر باشند ، آن پنج قسمت را به طور مساوی تقسیم مینمایند .
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت فقط (پدر و یک پسر) یا (مادر و یک پسر) باشد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر میبرد و اگر چند پسر باشند، آن پنج قسمت را به طور مساوی بین خود تقسیم میکنند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وارث میت فقط پدر یا مادر و یک یا چند پسر باشند؛ مال را شش قسمت می کنند: یک قسمت آن را پدر یا مادر و پنج قسمت را پسر می برد. و اگر چند پسر باشند؛ آن پنج قسمت را به طور مساوی تقسیم می نمایند.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت فقط پدر و یک پسر، یا مادر و یک یا چند پسر باشد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر، و پنج قسمت را پسر میبرد و اگر چند پسر باشند آن پنج قسمت را به طور مساوی تقسیم مینمایند.