تعیین
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
شخصی به عنوان وصیّتِ به ثلث، خانه ای را برای مصرف خاصّ تعیین کرده است، ولی بعد از وفات او تمام اموالش غیر از این خانه از بین رفته است، چه باید بکنند؟
تمام منزل مذکور، چنان که تعیین نموده است، ثلث می باشد.
تمام منزل مذکور، چنان که تعیین نموده است، ثلث می باشد.
عنوان سوال:
شخصی به عنوان وصیّتِ به ثلث، خانه ای را برای مصرف خاصّ تعیین کرده است، ولی بعد از وفات او تمام اموالش غیر از این خانه از بین رفته است، چه باید بکنند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر میّت ثلث اموال خود را وصیت کرده، ولی موردش را تعیین نکرده در چه راهی مصرف می شود؟
- اگر میّت تعیین وصیّ نموده، امّا وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- شخصی که مجروح شده، به ثلث وصیّت می کند و بعد وفات می نماید. آیا این وصیّت او ثلث دیه ای را که بعدا از قاتل می گیرند شامل می شود؟
- شخصی وصیت کرده است ثلث اموالش را در خیرات برای خودش صرف کنند، آیا فرزندان می توانند آن را در احتیاجات خودشان صرف کنند؟
- شخصی مقداری زمین از مالکیّت شخصی خود به عنوان ثلث تعیین نموده است و مورد مصرف آن را نیز مشخّص کرده است. آیا این ثلث باید در مصرف مشخّص شده هزینه شود یا ورّاث می توانند آن زمین را بین خود تقسیم نمایند؟
- فردی وصیّت کرده که ثلث او را برای نشر کتاب های دینی مصرف کنند، آیا می توان با ثلث وی دستگاه رایانه خرید؟
- شخصی فوت شده و در وصیّت به ثلث ترکه که یک باب منزل مسکونی است ، چنین آورده است:
- شخصی بدون وصیّت و با داشتن صغیر، فوت کرده است ولی برای خود کفنی که مشتمل بر قطعات اضافی و مستحبّی است مهیّا کرده و یا قبری با ارزش بالا تهیّه نموده است، آیا تعیین کردن قبر یا کفن به منزله ی وصیّت است و داخل در ثلث می باشد یا خیر؟
- شخصی وصیّت کرده ثلث مال او جهت خیرات مصرف شود. ثلث او 200 نخل خرما است. اگر محصول خرما به حد نصاب برسد، به آن زکات تعلّق می گیرد؟ آیا بر وصیّ واجب است زکات آن را بدهد یا بر شخص دیگر؟
- شخصی وصیت کرده موجودی و اموالش را به یکی از بستگانش بدهند، آیا پس از دریافت مال باید خمس آن را بدهد یا این که مال وصیّت شده حکم ارث را دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا باید مال مشخّصی را که میّت به عنوان ثلث اموالش وصیت کرده تا برایش مصرف شود، تخمیس کرد؟
- [آیت الله سبحانی] پدرم وصیّت کرده است که ثلث اموالش به مصرف خیرات برسد و خمس نیز بدهکار است، آیا محاسبه ی خمس پس از مصرف ثلث است یا قبل از آن؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی وصیت کرده که ثلث اموالش در امور خیر مصرف شود، لکن حدود دو سال است که ورثه با همدیگر اختلاف دارند که چه کسی این اموال را خرج نماید. حال وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میّت تعیین وصی نموده، اما وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر میّت تعیین وصی نموده، اما وصیّت به ثلث ننموده باشد، آیا لازم است ثلث او را در کارهای خیر مصرف کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا میت می تواند وصیت کند که از ثلث اموالش به یکی فرزند انش چیزی ندهند ؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است مالی به عنوان ثلث ترکه کنار گذاشته شود و یا نزد شخصی به ودیعه گذاشته شود تا بعد از وفات او به مصرف خودش برسد؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی وصیت کرده است که ثلث ماترک را جدا نمایند و سپس مواردی برای مصرف آن بیان کرده است و وصی پس از مصرف درآن موارد، مقداری از ثلث باقی مانده است آیا مابقی به وارث برمی گردد؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی وصیت کرده بود که پس از کفن و دفن و مقداری نماز و روزه، ثلث اموالش را به فقیر بدهند، لکن ورّاث، اموال را تقسیم و در ثلث، به وصیت عمل نکردند و سهم خود را یکی پس از دیگری فروختند. اکنون پس از گذشت چند سال حاضر شده اند که به وصیت عمل کنند. لطفاً وظیفه ی ایشان را مشخص نمایید؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی وفات نموده، در وارث او صغیر هم میباشد و وصیّت هم ننموده، ورثه کبارِ او میتوانند او را در خانه او غسل دهند یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میت وصیت به ثلث کند، ولی مصرفی را معین نکند، در امور خیریه مصرف میشود.
- اگر کسی وصیّت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را، که در مسئله ?92 گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیّت کرده باشد که ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معیّن نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، میتوانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- اگر مالی را برای شخصی وصیت کرد و معین نکرد که در چه راهی مصرف کند و او هم قبول کرد، آن مال را مالک میشود، اما چنانچه تعیین کرد که چگونه مصرف شود، اگر تخلّف کند، ضامن است.
- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند، چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی زیاد آمد، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند، و در صورتی که ثلث کافی نباشد، اگر ورثه اجازه بدهند باید وصیت او عملی شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.
- اگر کسی در مرضی که به آن مرض میمیرد، مقداری از مالش را به شخصی ببخشد و وصیت کند که بعد از مردن او هم مقداری به شخصی دیگر بدهند، آنچه را که در حال زندگی بخشیده، از اصل مال است و احتیاج به اذن ورثه ندارد، و چیزی را که وصیت کرده، اگر به مقدار ثلث میراث یا کمتر باشد، وصیت نافذ است و اگر زیادتر از ثلث باشد، زیادی آن احتیاج به اذن ورثه دارد.
- اگر وصیت کند که از ثلث مال او خمس و زکات یا بدهی دیگر او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، چنانچه ثلث مال او به اندازه این کارها بود، به آن عمل میشود، و اگر کمتر بود، اول واجبات مالی او، مثل خمس، زکات، بدهی و حج واجب را انجام میدهند و اگر اضافه آمد واجبات بدنی مثل نماز و روزه، و اگر باز هم چیزی از ثلث اضافه آمد به مصرف مستحبات میرسانند، مگر اینکه معلوم باشد که منظور میت این نبوده که فقط از ثلث مصرف شود که در این صورت واجبات مالی که قسم اول است از اصل مال میت برداشته میشود و بقیه از ثلث، و اگر منظور میت مبهم بود، احتیاط در این است که آنچه بیش از ثلث مصرف میشود، با اجازه ورثه باشد.
- اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند، و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه میماند، مال ورثه است.
- وصیت به صرف کردن مالی در معصیت جایز نیست، پس وصیتی که مشتمل بر کمک ظالم در ظلمش و فاسق در فسقش است باطل میباشد، بهشرط اینکه مقصود او منحصراً این مصرف خاص بوده باشد، وگرنه اصل وصیت صحیح است، ولی در راههای خیر مصرف میگردد و همچنین اگر مورد وصیت مشترک بین حلال و حرام باشد، حمل بر حلال میشود، مگر آنکه بدانیم که در وصیت قصد حرام نموده، که در این صورت صحیح نیست، و اگر وصیت به چیزی کرد که استفاده از آن غالباً در حرام است، ولی بدانیم که مقصود او منفعت حلال بوده است واطمینان به مصرف در حلال باشد و عرفاً کمک به انجام معصیت نباشد، وصیت صحیح است.
- اگر انسان از وصیّت خود برگردد، مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسی بدهند، بعد بگوید به او ندهند، وصیّت باطل میشود، و اگر وصیّت خود را تغییر دهد، مثل آنکه قیّمی برای بچههای خود معیّن کند بعد دیگری را به جای او قیّم نماید، وصیّت اولش باطل میشود و باید به وصیّت دوم او عمل نمایند.
- اگر مصرفی را که میت معین کرده، از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه دادهاند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست؛ و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند، صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مسأله قبل گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف آن را معین نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، می توانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مسالة قبل گفته شد ، از ثلث مال او بردارند ، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف آن را معین نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد ، می توانند مقدار مستحب کفن را از ثلث سال مال او بردارند .
- [امام خمینی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مساله قبل گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معین نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، می توانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مسأله قبل گفته شد از ثلث مال او بردارند، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معین نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، میتوانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی وصیّت کرده باشد که مقدار مستحبّ کفن را که در دو مسأله قبل گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیّت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف آن رامعیّن نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداریاز آن را معیّن کرده باشد، میتوانند مقدار مستحبّ کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی وصیت کرده باشد ان اندازه ای را که از کفن افضل است از ثلث مال او بر دارند یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف ان را معین نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از ان را معین کرده باشد می توانند مقدار افضل کفن را از ثلث مال او بردارند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مسأله قبل گفته شد؛ از ثلث مال او بردارند؛ یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف آن را معین نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد؛ می توانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند ولی مصرف آن را معین نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، می توانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مسألة قبل گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معین نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، میتوانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی وصیّت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند یا وصیّت کرده باشد که ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معین نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، میتوانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.