اگر حاکم شرع و قاضی اجتهادا یا تقلیدا نظرش با کسی که نزد او آورده اند یا با مترافعین در حقوق اللّه یا حقوق الناس اختلاف دارد، آیا طبق نظر خود اجتهادا یا تقلیدا باید رأی دهد؟
مثلاً فردی را آورده اند که لواط انجام داده و محصن نیست و او مقلد کسی است که احصان را شرط می داند و این قاضی در اجرای حد، احصان را شرط نمی داند، آیا می تواند حکم به رجم دهد؟
یا قاضی اجتهادا یا تقلیدا علم را در حقوق الناس معتبر می داند و کسی که رجوع نموده یا مترافعین اجتهادا یا تقلیدا معتبر نمی دانند. آیا قاضی می تواند طبق نظر خود که علم را معتبر می داند حکم کند؟ و اگر با این فرض نمی تواند حکم کند، وقتی کسی به او رجوع می کند یا مترافعین برای فصل خصومت به او رجوع نمودند، باید از آن ها سؤال کند که مقلد چه کسی هستند یا نظر آن ها چه است یا این که سؤال لازم نیست و طبق نظر خود حکم کند؟

قاضی به نظر خود عمل می کند اجتهادا یا تقلیدا و در مورد حق النّاس به کتاب وسیلة النجاة، ج 1، ص 16، مسأله 35 مراجعه شود.