دیه
دیه دارای دو معنی لغوی_ به معنای راندن و رد کردن _و اصطلاحی_ به معنای مالی که در صورت وقوع جنایت باید ادا شود_ است و از آن در معنی اصطلاحی به خون بها و دیه مقدَّر نیز تعبیر می شود.
ضاربی که ضرب او موجب دیه بر مضروب شده است، در دو فرض زیر چه مسؤولیتی دارد؟
1) تنها ضرب وارد کرده است.
1) تنها ضرب وارد کرده است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ضاربی باعث کاهش بینایی چشم مضروب شده است، به حدّی که این بینایی کالعدم محسوب می شود. آیا قصاص ثابت است؟
- 2) ضرب همراه با اهانت و هتک آبرو و از بین بردن حیثیّت یا همراه سلب اعتماد مردم و از بین رفتن وجهه مضروب در تجارت و....
- فردی با ایراد ضرب عمدی به چشم فرد دیگری، (بدون این که موجب در آوردن چشم وی شود) باعث کاهش شدید بینایی مضروب در حدّ شمارش انگشتان دست شده است. این کاهش شدید بینایی از نظر پزشک قانونی با توجه به نظریّه سازمان بهداشت جهانی نابینایی محسوب و اعلام شده است. آیا این کاهش شدید بینایی همان کوری است که شرعا و قانونا موجب قصاص خواهد شد یا منظور از کوری که موجب قصاص است از بین رفتن کامل بینایی است، به شکلی که هیچ گونه دیدی هر چند جزیی وجود نداشته باشد؟ لازم به ذکر است شاکی، تقاضای قصاص متّهم را نموده است و موضوع، با اجرای قسامه قابل اثبات می باشد.
- چنان چه شخصی مرتکب یک فقره قتل عمدی و دو فقره ایراد ضرب و جرح عمدی نسبت به دو نفر گردد و اولیای دم مقتول، خواهان قصاص باشند و قاتل، مالی برای پرداخت دیه نسبت به دو نفر مجنی علیهما (مورد ضرب و جرح) نداشته باشد، آیا اجرای قصاص پیش از پرداخت دیه امکان پذیر می باشد؟ در صورت منفی بودن پاسخ، پرداخت دیه چگونه میسّر می باشد؟
- در جراحت هایی که به صورت طبیعی کشنده است مگر این که پزشک حضور داشته باشد و اقدام به معالجه کند، اگر در نهایت مضروب فوت کند، مسؤولیّت ضارب و پزشک در دو فرض زیر چیست؟
- آیا تشریح بدن مسلمان موجب دیه است؟ در صورت اثبات دیه اگر یکی از ارگان های دولتی و یا آموزشی بدن مجهول الهویه ای را تشریح کرد، دیه آن را به چه کسی باید بپردازد؟
- در باب جراحات و اعضا، دیه ی زن مانند دیه ی مرد است تا به ثلث دیه ی کامله برسد و در صورت رسیدن به ثلث، دیه ی زن نصف دیه ی مرد است. آیا در جراحات موجب ارش که بر زن وارد می شود، بایستی میزان ارش بر اساس دیه ی زن احتساب شود یا بر مبنای دیه ی مرد.
- 1) آیا زنای به عنف با دختر باکره، در دو فرض بلوغ و عدم بلوغ موجب ضمان مهرالمثل می شود؟
- آیا در جنایت هایی که موجب دیه می شود، هزینه معالجه، درمان و بهبودی مجنیّ علیه به عهده جانی است؟ حکم دیه در صورت بهبودی و درمان جراحت را نیز بیان نمایید.
- 2) در فرض فوق، اگر گروهی به گروهی جنایت متعدّد وارد کنند و ضارب هر جنایت معیّن نباشد، حکم دیه چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در اثر ضرب و جرح مثلا یک موضع از استخوان پای راست مضروب شکسته شود، دیه آن نسبت به کلّ یک پا چقدر است؟ اگر با همان یک ضربه چهار جای پا شکسته شود، دیه آن چه مقدار است؟ حال اگر بر اثر ضربه های متعدد چهار جای پا شکسته، در صد دیه از چه قرار است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر ولی، بچه را برای تربیت بزند و موجب قرمزی یا کبودی در محل ضرب شود، آیا دیه برعهده ی ولی می باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به سر دیگری ضربه زده است که آن ضربه موجب جراحت پوست سر نشده، ولی منجر به خونریزی مغزی مضروب شده است. آیا ضارب باید به حکم مأمومه ثلث دیه را بپردازد یا ارش بدهد؟
- [آیت الله سیستانی] اولادی که توسط والدین مضروب می شوند و سیلی می خورند و همچنین دانش آموزان که از معلمان خود کتک می خورند اگر ضرب بحد دیه برسد آیا اولیاء و مربیان مدیون این بچه ها هستند و چگونه باید آنها را راضی کنند و بعد سالها از یکدیگر جدا شوند و شاید هم دیگر تا آخر عمر نبینند ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زید مدعی است که عمرو و خالد او را مورد ضرب و جرح قرار داده و استخوان بینی او را شکسته اند ولی مدعی علیهما انکار کرده اند و به جهت نبودن بیّنه، مورد از موارد لوث تشخیص داده شده و قسامه نسبت به هر دو نفر جاری شده است، بیان فرمایید نحوه تعیین دیه نسبت به هر یک از مدعی علیهما چگونه است؟ و همچنین نحوه تعیین دیه نسبت به سایر جراحات وارده بر مضروب با توجه به این که علم اجمالی به ایراد ضرب و جرح توسط یکی از آن دو داریم چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه شخصی مرتکب یک فقره قتل عمد، و دو فقره ایراد ضرب و جرح عمدی گردد، و اولیای دم مقتول خواهان قصاص باشند، و قاتل مالی برای پرداختن دیه نسبت به دو نفر مجنیّ علیهما (مورد ضرب و جرح) نداشته باشد، آیا اجرای قصاص قبل از پرداخت دیه امکان پذیر می باشد؟ در صورت منفی بودن، پرداخت دیه چگونه میسّر می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه شخصی مرتکب یک فقره قتل عمد، و دو فقره ایراد ضرب و جرح عمدی گردد، و اولیای دم مقتول خواهان قصاص باشند، و قاتل مالی برای پرداختن دیه نسبت به دو نفر مجنیّ علیهما (مورد ضرب و جرح) نداشته باشد، آیا اجرای قصاص قبل از پرداخت دیه امکان پذیر می باشد؟ در صورت منفی بودن، پرداخت دیه چگونه میسّر می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی ضربه ای در ماه مبارک رمضان بر دیگری وارد کرده، و مضروب در ماه ذی القعدة الحرام فوت نموده است. آیا تغلیظ دیه لازم است، یا چون ضربه در ماه غیر حرام وارد شده، دیه تغلیظ نمی شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که خانمی از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج،زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث می برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطای محض، آیا حکم مسأله تفاوتی پیدا می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که خانمی از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج، زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید: الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث می برد؟ ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطای محض، آیا حکم مسأله تفاوتی پیدا می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وصی باید بالغ و عاقل و مورد اطمینان باشد. و اگر وصیت کننده مسلمان باشد چنانچه عمل به وصیت موجب استیلاء بر ورثه ای که در این فرض طبعاً مسلمان خواهند بود باشد، لازم است مسلمان باشد.
- [آیت الله مظاهری] اگر ده انگشت کسی را از بیخ ببرند دیه آن دیه قتل است، و دیه هر انگشت یک دهم دیه قتل است، و دیه هر بند انگشت یک سوّم دیه انگشت است، و در انگشت شَست دیه هر بند نصف دیه انگشت است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] تیمم بدل از غسل و بدل از وضو با هم فرقی ندارند. ولی احتیاط مستحب آن است که تیمم بدل از غسل را با دو ضرب انجام دهد به این نحو که: یک مرتبه دستها را به زمین بزند و بر پیشانی بکشد و مرتبه دیگر دستها را به زمین بزند و به پشت دستها بکشد، بلکه احتیاط مستحب آن است که تیمم بدل از وضوء هم با دو ضرب انجام دهد بلکه بهتر آن است که تیمم را به سه ضرب انجام دهد دو مرتبه پشت سرهم دستها را به زمین بزند و بر پیشانی بکشد و یک مرتبه دیگر به زمین بزند و بر پشت دستها بکشد.
- [آیت الله مظاهری] دیه زن با مرد تا یک سوّم دیه کشتن، مساوی است و چنانچه بیشتر از آن شد دیه زن نصف دیه مرد میشود.
- [آیت الله مظاهری] دیه زنازاده مانند دیه حلالزاده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه اعضاء بدن زن تا مقداری که به ثلث دیه نرسیده با دیه مرد مساویست و در صورتی که به ثلث برسد دیه او نصف دیه مرد خواهد بود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دیه اعضا و جراحات وارده بر زن تا به مقدار ثلث دیه مرد نرسیده با مرد مساوی است، و به مقدار ثلث دیه مرد که رسید، دیه زن نصف دیه مرد است.
- [امام خمینی] اگر ارتباط علمای اعلام با ظلمه، موجب تقویت آنها شود یا موجب تبرئه آنها پیش افراد بیاطلاع شود، یا موجب جرأت آنها گردد، یا موجب هتک مقام علم شود، واجب است ترک آن.
- [آیت الله مظاهری] اگر کاری کند که زن حیض نبیند یا همیشه خون ببیند دیه آن یک سوّم دیه کشتن است.
- [آیت الله مظاهری] اگر حفظ جان مسلمانی یا عدهای از مسلمانان بر تشریح انسان متوقف باشد و تشریح غیرمسلمان امکان نداشته باشد تشریح مسلمان جایز است، بنابراین در این زمان که طب متوقّف بر تشریح بدن انسان است باید از تشریح میّت غیر مسلمان استفاده شود و اگر غیر مسلمان نباشد تشریح مسلمان با اذن ولی یا حاکم شرع جایز است و موجب دیه هم نیست.