تومان
تومان (یا تومن/ تُمان/ تُمن/ تومانه/ طومان)، واحد شمارش معادلِ ده هزار، قصبه ای مشتمل بر صد دِه، قشونی متشکل از ده هزار سپاهی، واحدِ پول.
سؤال این است که: اگر کسی مخارجش به اندازه قیمت کاه باشد مثلاً برای زراعت ده هزار تومان خرج کرده و قیمت کاهی که از همان زراعت به دست آمده هم ده هزار تومان است، آیا می‌تواند مخارج را از گندم و جو حساب کند؟
در آمدی که از کاه به دست می‌آید جزء عایدات است اگر مخارج را از کاه کسر کند دیگر نمی‌تواند از گندم و جو کسر کند.
در آمدی که از کاه به دست می‌آید جزء عایدات است اگر مخارج را از کاه کسر کند دیگر نمی‌تواند از گندم و جو کسر کند.
عنوان سوال:
سؤال این است که: اگر کسی مخارجش به اندازه قیمت کاه باشد مثلاً برای زراعت ده هزار تومان خرج کرده و قیمت کاهی که از همان زراعت به دست آمده هم ده هزار تومان است، آیا می‌تواند مخارج را از گندم و جو حساب کند؟
پاسخ:
در آمدی که از کاه به دست می‌آید جزء عایدات است اگر مخارج را از کاه کسر کند دیگر نمی‌تواند از گندم و جو کسر کند.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در کشت گندم و جو، کاه هم بدست می آید و روشن است که مقداری از مصارف مربوط به کاه می باشد. حال اگر گندم و جو به حد نصاب رسید و زکات آن واجب شده، آیا کل مخارج مصرف شده از آن کسر می شود و زکات مابقی داده می شود و یا مصارفی که صرف حصول کاه شده کسر نمی شود.
- [آیت الله اردبیلی] کشاورزی که در زمینی زراعت گندم و در زمین دیگر زراعت جو دارد، آیا برای به حدّ نصاب رسیدن و دادن زکات، هر یک را باید جداگانه حساب کند یا این که گندم و جو یک محصول است و روی هم حساب می‌شود؟
- [آیت الله بروجردی] زارع آب و زمینی که برای زراعت اجاره میکند بعد از دادن مال الاجاره مخارجات از کاه و گندم هر دو باید خارج شود یا از گندم تنها، چون بعض اوقات قیمت کاه به مقدار اجاره زمین و مخارجات کافی است؟
- [آیت الله خوئی] زیدی سر سال حساب میکند مازاد از مخارج را جهت تعیین وجوهات لکن مثلاً مقداری جنس (گندم یا جو یا غیره) سلف خریده که هنوز موعد تحویل جنس نرسیده است بفرمائید آیا پولی را که قبلاً بابت خرید معامله سلفی پرداخته باید از لحاظ خمس حساب کند یا قیمت روز آن جنسی که موعد تحویل آن نرسیده.
- [آیت الله بروجردی] مولانا! در باب زکات میفرمایید: زکات بعد از وضع مخارج زراعت است از بذر و غیره و میفرمایید: قیمت بذر را حساب کند. آیا آن غلّهای که زکات به آن تَعَلُّق گرفته قیمت حین تَعَلُّق الزکات - که انعقاد حبّه یا احمرار باشد - یا قیمت وقت اخراج - که بعد از تصفیه باشد - حساب کند؟ بیّنوا تو جروا.
- [آیت الله بهجت] جهت آبیاری از آب رودخانه، مبالغی از کشاورزان به عنوان میرابی و لایروبی دریافت می شود که قیمت این آب با آبیاری با موتور مساوی می شود. یعنی برای کشاورز از جهت هزینه فرق نمی کند که از رودخانه استفاده کند یا از موتور. حال سؤال این است که زکات گندم و جو آبیاری شده از این رودخانه 101 است یا 201؟ یا این که باید هزینه ی آبیاری با رودخانه را از مخارج حساب کرد و این زکات را یک دهم حساب نمود؟
- [آیت الله بهجت] مخارجی را که برای گندم، جو و انگور کرده است، مانند: شخم، تخم و... و لباسی که به واسطه ی زراعت کهنه شده است، حتی خرید تراکتور و وسایل کشاورزی دیگر، حتی مخارج مقدماتی آن ها را، آیا می توان از حاصل کسر نمود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در رسائل عملیه آمده است که مخارج غلات یعنی گندم و جو را می‌شود کسر کرد و بقیّه آن وقتی که به حدّ نصاب رسید زکات دارد حال در منطقه گرگان شخصی کمباین دار گندم مردم را درو میکند و از هر ده کیسه یک کیسه را به عنوان حقّالعمل برای خود بر میدارد حال صاحب زمین می‌تواند این یک کیسهای را که از هر ده کیسه به کمباین دار میدهد جز مخارج به حساب آورد و از گندمهای زکات دار خارج نماید یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] زیدی وضع کسبی او این است که زمین میخرد و میسازد و بعد میفروشد، گاهی سر سال که باید به حسابش رسیدگی کند زمین را خانه ساخته لکن تمام نیست که قابل فروش باشد که قیمتش معلوم باشد، آیا می‌تواند آنچه پول زمین داده و خرج ساختمان نموده حال به حساب بیاورد، و یا می‌تواند سر سالش حساب نکند تا تمام شود ساختمان و به فروش برسد بعد حساب کند، و اگر ساختمان این زمین تمام است لکن به فروش نرسیده باید به قیمت نقدی که از او ممکن است بخرد حساب کند، یا می‌تواند حسابش را عقب بیاندازد تا بفروشد یا قیمت زمین و خرج ساختمان که کرده به حساب بیاورد، مرقوم فرمائید که مورد ابتلا است.
- [آیت الله خوئی] شخصی حساب سال دارد پس از وضع مؤونه، دارای صد پوط (مقیاس وزن روسی که تقریباً 5 من تبریز و کسری میباشد) برنج است که خمس آن را داده، بعد آن را صرف و خرج زراعت کاری و غیره نموده، سنهء دیگر مثلاً سر سال کم شد به حساب رسیدگی نموده دارای صد و ده پوط برنج شد، آیا از همه باید خمس بدهد یا از درآمد، و همچنین در وجه نقد که از ارباح مکاسب و درآمد زراعت و گوسفند و زنبور عسل مثلاً دارای پنجاه هزار تومان شد و خمس آن را داده و این مبلغ را صرف و خرج زراعت و غیره نموده و هر سال به همین منوال باید زندگی کند، آیا از رو آمد آن باید خمس بدهد یا تمام آن؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- قیمت وقتی که تخم را برای زراعت پاشیده می تواند جزء مخارج حساب نماید .
- کسی که بدون گاووچیز های دیگری که برای زراعت لازم است نمی تواند زراعت کند ، اگر آنها رابخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین بروند، می تواند تمام قیمت آنها راجزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت کم شود می تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند ،ولی اگر بعد از راعت چیزی ازقیمتشان کم نشود ،بنابر احتیاط واجب چیزی ازقیمت انهارا جزء مخارج حساب ننماید .
- مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده است حتّی مقداری از قیمت اسباب و لباس را که به واسطة زراعت کم شده ، می تواند از حاصل کسر کند . و چنانچه پس از کم کردن اینها به 288 من و 45 مثقال کم برسد ، باید زکات باقیماندة آن را بدهد .
- اگر دریک زمین جو وگندم وچیزی مثل برنج ولوبیا زکوه آن واجب نیست کارد،خرجهائی که برای هرمدام انها کرده فقط پای همان حساب می شود،ولی اگر برای هردو مخارجی کرده بایدبه هردو قسمت نماید ، مثلاً اگرهردو به یک اندازه بوده، می تواند نصف مخارج را از جنسی که زکوه دارد کسر نماید .
- اگر انسان در چند شهر که فصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوة آنها در یک وقت بدست نمی آید ، گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همة آنها محصول یک سال حساب شود ؛ چنانچه چیزی که اوَل می رسد به اندازة نصاب یعنی 288 من و 45 مثقال کم ، باشد ، باید زکوه آن را موقعی که می رسد بدهد و زکوه بقیَه را هر وقت بدست می آید ادا نماید و اگر آنچه اوَل می رسد به اندازة نصاب نباشد ، در این صورت اگر یقین دارد اینکه اکنون بدست آمده است با آنچه که بعدأ بدست می آید به اندازة نصاب می شود باز هم بعد از تعلَق زکوه به بقیَه واجب است زکوه آنچه را که رسیده همان وقت و زکوه بقیَه را مقعی که می رسد بدهد و اگر یقین ندارد که همة آنها به اندازة نصاب شود ، صبر می کند تا بقیَة آن برسد ؛ پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود ، زکات آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود ، زکوه آن واجب نیست .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمیشود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده می‌تواند جزء مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا باید قیمت کاهی را که از آن به دست می‌آید از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید؛ مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می‌تواند جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برایخریدن زمین داده جز مخارج حساب نمیشود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده می‌تواند جز مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا بهتر آن است که قیمت کاهی را که از آن به دست می‌آید، از پولی که برایخرید زراعت داده کسر نماید مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد وقیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می‌تواند جز مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمیشود؛ ولی اگر زراعت را پیش از تعلق زکات بخرد، پولی را که برای خرید آن داده می‌تواند جزء مخارج حساب نماید، و از حاصل کم کند، اما باید قیمت کاهی را که از آن به دست می‌آید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید، یعنی باید مخارج را تقسیم کند؛ آنچه سهم گندم باشد از گندم کم کند، چنان که در مخارج زراعت همیشه باید این جهت ملاحظه شود، مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد، و سهم کاه آن وقت خرید صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می‌تواند جزء مخارج حساب نماید.
- [امام خمینی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی شود ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده می تواند جزو مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند اما باید قیمت کاهی را که از آن بدست می آید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید مثلا اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد فقط چهارصد تومان آن را می تواند جزو مخارج حساب نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی شود، ولی اگر زراعت را پیش از تعلّق زکات بخرد پولی را که برای خرید آن داده می تواند جزء مخارج حساب کند و از حاصل کم نماید، امّا باید قیمت کاهی را که از آن بدست می آید از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید مثلا اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد فقط چهار صد تومان آن را می تواند جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی شود. ولی اگر زراعت را پیش از تعلق زکات بخرد پولی را که برای خرید آن داده می تواند جزء مخارج حساب نماید. و از حاصل کم کند، اما باید قیمت کاهی را که از آن به دست می آید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید، یعنی باید مخارج را تقسیم کند آنچه سهم گندم باشد از گندم کم کند چنان که در مخارج زراعت همیشه باید این جهت ملاحظه شود مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و سهم کاه آن وقت خرید صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می تواند جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمی‌تواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین برود، می‌تواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید، و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، می‌تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت، چیزی از قیمت آنها کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله بروجردی] کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است نمی‌تواند زراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطهی زراعت به کلی از بین بروند، می‌تواند تمام قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت آنها کم شود، می‌تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وسایل و لوازمی را که برای کشاورزی نیاز دارد، بخرد و به سبب زراعت، آنها به کلّی از بین بروند، می‌تواند قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید و اگر از بین نروند، نمی‌تواند قیمت آنها را از مخارج حساب نماید، ولی همان گونه که گفته شد، می‌تواند کرایه آنها را جزء مخارج زراعت به حساب آورد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مانند برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد، چنانچه مقصودش از زراعت کردن چیزی بوده که زکات ندارد و بعداً چیزی را که زکات دارد زراعت کرده، نباید مخارج را حساب کند و اگر مقصودش زراعت کردن چیزی بوده که زکات دارد و بعداً چیزی را که زکات ندارد زراعت کرده، می‌تواند مخارج را حساب نماید و از حاصل کم کند و در صورتی که مقصودش زراعت هر دو بوده، مخارجی را که کرده باید به هر دو قسمت نماید، مثلاً اگر هر دو به یک اندازه بوده می‌تواند نصف مخارجی را از جنسی که زکات دارد، کسر نماید.