خانه
به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در باب‌هاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.
یک نفر به همسر خودش خانه اش را هبه نموده و به قبض او رسانده است، آیا می‌تواند واهب از هبه خویش برگردد؟
بله مادامی که عین مالی که بخشیده شده باقی است، می‌تواند رجع کند و پس بگیرد، هرچند که بهتر آن است که رجوع نکند.
بله مادامی که عین مالی که بخشیده شده باقی است، می‌تواند رجع کند و پس بگیرد، هرچند که بهتر آن است که رجوع نکند.
عنوان سوال:
یک نفر به همسر خودش خانه اش را هبه نموده و به قبض او رسانده است، آیا می‌تواند واهب از هبه خویش برگردد؟
پاسخ:
بله مادامی که عین مالی که بخشیده شده باقی است، می‌تواند رجع کند و پس بگیرد، هرچند که بهتر آن است که رجوع نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی دو دانگ از شش دانگ ملک خود را به همسرش بصورت هبه غیر معوّض واگذار نموده (بدون منافع) و هنوز قبض صورت نگرفته بدلائل مختلف از قصد خود برگشته است، آیا زن می‌تواند او را ملزم به انتقال سند نماید یا اساساً ادّعایی بنماید یاخیر؟
- شخصی وصیّت نموده خانه مسکونی خود را بعد از فوت خود به همسر دائمیش واگذار نماید، امّا همسرش بعد از 16 روز فوت نموده و ایشان وصیت کرده بعد از من در میان این خانه دعای ندبه و زیارت عاشورا و ماه رمضان جلسه قرآن بخوانند و دارای 1 پسر و 1 دختر نیز میباشد و پسر میگوید من میخواهم این خانه پدری را بفروشم و دختر قصد فروش خانه را ندارد، حکم مسئله چیست؟
- کسی فوت شده و دو نفر صغیر از ایشان باقی مانده است، پدری دارد پیر که قدرت و توانائی سرپرستی صغار را ندارد، آیا برادر مرحوم می‌تواند سرپرستی صغار را بعهده گیرد ولی از عمارت و اموال از قبیل فرش و ظروف اثاث البیت استفاده نماید؟ نماز خواندن در آن خانه چه صورت دارد؟
- به فرض اینکه پدر و مادری جوان در یک حادثه رانندگی هر دو نفر با هم فوت کرده و از بین رفته باشند و از مرحومین، طفلی دختر، سه سال و نیمه باقی مانده باشد همچنین پدر بزرگها و مادر بزرگهای پدری و مادری طفل در قید حیات باشند و به فرض اینکه:الف - مادر طفل مذکور معلم شاغل در مدارس خارجش هر بوده و طفل خود را از بدو تولد و در غیبت خود تحت مراقبت مادر خود (جده مادری طفل) قرار میداد و این طفل اکثر عمر خود را تا زمان مرگ پدر و مادرش در خانه جد مادری و در دامان جده مادری نشو و نمو نموده و به جده مادری و اقربای مادری خود مأنوس است و وابستگی شدیدی دارد.ب - این طفل بطور مشهود و مستند نسبت به جد و جده و اقربای پدری خود مأنوس نبوده و گرایشی ندارد و از رفتن به خانه جد پدری خود بسیار ناراضی میباشد و از رفتن امتناع دارد.ج - جد پدری طفل بدون توجه به غبطه و مصلحت طفل و بدون توجه به ضررهای روحی و جسمی که هر لحظه نسبت به طفل پیش بینی میشود صرفاً به عنوان ولی قهری او را به زیستن در خانه خود مجبور مینماید و حق ملاقات با طفل را از جد و جده مادری و اقربای مادری طفل سلب مینماید. لذا با عنایت به فرضیات موارد مذکور، استدعا دارد بیان فرمایید: آیا عمل جد پدری مذکور در بند (ج) بر پایه شرع مقدس است؟ و اقربای مادری هیچگونه حق و مسئولیتی در قبال طفل ندارند؟
- اگر خرید منزل مسکونی مطابق شأن از وجهی باشد که به انحاء مختلف (کلاهبرداری، قرض و...) از مردم گرفته شده یا آن وجوه بصورت ودیعه نزد او باشد آیا: الف: منزل مسکونی مطابق شأن از جمله مستثنیات دین محسوب میشود؟ب: اگر خرید خانه به قصد فرار از دین یا به قصد عدم ردّ وجوه متعلق به دیگران باشد آیا اصل معامله چه حکمی دارد؟جج: اگر معامله مذکور صحیح باشد آیا میتوان آنرا بنفع طلبکاران به فروش رساند؟ د: آیا بین صورتی که از ابتداء به قصد خرید واحد مسکونی اقدام به اخذ وجوه تحت عناوین مختلف نموده با صورتی که پس از اخذ وجوه بقصد فرار از دین اقدام کرده فرقی هست؟ه: اگر طلب مذکور، مهریّه زوجه باشد آیا زوجه می‌تواند منزل مسکونی را جهت استیفاء حقِّ خود توقیف کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] 1: شخصی ملک مسکونی خود را به فرزندش هبه نموده و شرط نموده اولاً آن را نفروشد ثانیاً واهب تازمانی که زنده است حق داشته باشد در آن منزل سکونت نماید. اما متهب با تخلّف از شرط، ملک را به دیگری فروخته است. آیا خریدار ملک می تواند واهب را از منزل بیرون کند؟ 2: آیا واهب می تواند فقط عقد دوم را بهم بزند؟ در صورتی که واهب عقد هبه را به علت تخلّف شرط متهب بهم بزند آیا ملک از خریدار (متصرف بعدی) مسترد می گردد؟
- [آیت الله بهجت] این که فرموده اید در هبه قبض معتبر است، منظور و مراد از قبض چیست و آیا در قبض منزل، گرفتن کلید خانه کافی است یا سکونت در آن لازم است؟
- [آیت الله خامنه ای] ج: اگر ملک را حقیقتاً به دخترتان هبه کرده اید و آن را به ولایت از او قبض نموده اید، هبه لازم است و قابل فسخ نیست، ولی اگر هبه حقیقی محقق نشده باشد، بلکه فقط سند آن را به نام دخترتان کرده باشید این برای تحقّق هبه و حصول مالکیت برای او کافی نیست، بلکه آن آپارتمان ملک شماست و اختیار آن نیز دردست شما می باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی دارای شش پسر بوده است ، شانزده سال قبل زمین موروثی پدری خود را که در منطقه هزاره جات افغانستان قرار داشت برای چهار پسر خود هبه نموده است و برای دو تای دیگر از فرزندان آنچه دارد با یک حیاط که در شهر کابل مرکز افغانستان داشت هبه کرد و بعد از تحوّلات که در شهر کابل به وجود آمد تمام دارایی و یک حیاط که در کابل بوده همه از بین رفته و نابود شدند و هیچ چیزی باقی نماند حالا شخص واهب میگوید زمینی را که قبلابرای چهار پسر هبه کرده است آن هبه باطل است و زمنیهای هزاره جات در بین شش فرزند بطور مساوی قسمت شود آیا این هبه به گفته واهب باطل میشود یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] یک نفر زن شش دانگ خانه خود را به شش نفر ورثه - که سه پسر و دو دختر و شوهر باشند - به هر کدام یک دانگ مساوی بدون تفاوت واگذار نموده، ولی منافع آن خانه را تا ده سال برای خود قرار داده و بعد از دو سال وفات نموده، آیا منافع بقیه مدّت باید به نحوی که خود خانه را واگذار نموده تقسیم شود یا کما فرض اللَّه؟
- [آیت الله مظاهری] آیا معتکف می‌تواند برای خرید جنسی برای خانه از مسجد خارج شود، آن جنس را تهیه کند و به منزل ببرد و برگردد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی مالی را به شخص غیر ذی رحم بذل کرده یا هبه نموده است آیا صاحب پول تا عین باقی است می‌تواند رجوع کند و اگر ذی رحم باشد چطور؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی مال غیر مخمّس خود را به دیگری هبه نموده و موهوب له، خمس آن را بدون اطلاع او پرداخت است. آیا خمس از عهده واهب ساقط است؟ آیا بری الذّمه شده یا نه؟ و اصولا پرداخت خمس دیگری تبرّعاً چه حکمی دارد؟ و آیا تکلیف از صاحب خمس ساقط می شود هرچند مال متعلّق خمس نزد او موجود باشد؟ مثلا شوهر خمس مال همسرش را تبرّعاً بدهد با اینکه مال متعلق خمس نزد زن موجود است.
- [آیت الله بروجردی] حضرت آیة اللَّه العظمی - دام ظلّه - چه میفرمایید در این مسأله شرعیّه که: زیدی اثاث اهل بیت خود را به زوجه خود هبه نموده، آیا در اقباض و قبض - که در لزوم هبه شرط است - کفایت میکند تصرّفاتی که زن در خانه نسبت به اثاث الدار شوهر دارد، از قبیل: برداشتن و گذاشتن در موقع حاجت، یا مخصوصاً باید شوهر آنها را به قبض زوجه برساند؟ مسأله دیگر: لباسی که شوهر از برای زوجه خود میخرد و به زوجه میدهدکه بپوشد و همچنین پولی که شوهر به زوجه خود میدهد داخل در چه عنوان است، آیا داخل در تملیک است، یا اباحه است؟ مستدعیست حکم هر دو مسأله را در صدر ورقه مرقوم و به خاتم شریف مزیّن و ممهور فرمایید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی با اعتقاد به این که دامادش (شوهر دخترش) با همسر او زنا نموده است عمداً وی را به قتل رسانده است، آیا علم به زنا مجوّز قتل می شود؟ و آیا اعتقاد قاتل، تأثیری در نوع قتل دارد و موضوع ملحق به اعتقاد به مهدورالدّم بودن مقتول می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر بذری که به مصرف زراعت رسانده از آن خود او باشد، می‌تواند به مقدار وزن آن از محصول کسر نماید و اگر خریده باشد، می‌تواند قیمتی را که برای خرید پرداخت نموده، جزء مخارج حساب کند.
- [آیت الله مظاهری] بهتر است چیزی را که انسان به کسی میبخشد آن مال را نادیده بگیرد و در آن رجوع نکند، ولی در عین حال هر یک از طرفین می‌تواند هبه را به هم بزند، پس هبه کننده می‌تواند در مال خود رجوع کند مگر در چند مورد: اوّل: هبه کننده در عوض هبه چیزی از طرف گرفته باشد. دوّم: چیزی را قربةً الی اللَّه به کسی هبه کند. سومّ: هبه به یکی از خویشان نزدیک باشد. چهارم: مالی را که هبه کرده به حال خود باقی نمانده باشد، مثل اینکه آن را تلف کرده یا صورت آن را به کلی تغییر داده، مثلاً پارچه را بریده و دوخته است یا اینکه آن را به دیگری منتقل کرده باشد. پنجم: یکی از طرفین بمیرد، پس اگر هبه کننده بعد از صیغه و قبض بمیرد ورثه او حقّ ندارند هبه را به هم بزنند، و اگر طرف بمیرد مال به ورثه او منتقل میشود.
- [آیت الله سیستانی] کسی که از مستحق طلبکار است و می خواهد طلب خود را بابت خمس حساب کند بنابر احتیاط واجب یا باید از حاکم شرع اذن بگیرد ، و یا اینکه خمس را به مستحق بدهد و بعداً مستحق بابت بدهی خود به او برگرداند ، و می‌تواند از مستحق وکالت گرفته و خود از جانب او قبض نموده ، و بابت طلبش دریافت کند .
- [آیت الله خوئی] کسی که از مستحق طلبکار است و میخواهد طلب خود را بابت خمس حساب کند، بنابر احتیاط واجب باید خمس را به او بدهد و بعداً مستحق بابت بدهی خود به او برگرداند. و می‌تواند از مستحق وکالت گرفته و خود از جانب او قبض نموده و بابت طلبش دریافت کند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که میخواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تا اطمینان پیدا کند قبله کدام طرف است، و می‌تواند به گفته یک نفر ثقه یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله را میشناسد گرچه فاسق یا کافر باشد و گمان هم پیدا نشود عمل کند و همچنین است محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا گفته صاحب خانه و رستوران و مانند آن.
- [امام خمینی] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اول: آنکه خود انسان یقین کند چیزی نجس است و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است، لازم نیست از آن اجتناب نماید، بنابراین غذا خوردن در قهوه خانه و مهمان خانه هایی که مردمان لا ابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند اگر انسان یقین نداشته باشد غذایی را که برای او آورده اند نجس است، اشکال ندارد. دوم: آنکه کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است، مثلا همسر انسان یا نوکر یا کلفت بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است نجس می باشد. سوم: آنکه دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و نیز اگر یک نفر عادل هم بگوید چیزی نجس است، بنابر احتیاط واجب، باید از آن چیز اجتناب کرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مدّت اجاره را معلوم نکند و بگوید: (هر وقت در خانه نشستی اجاره آن ماهی یکصد هزار تومان است) اجاره صحیح نیست؛ و اگر بگوید: (من به تو اجازه میدهم که از خانه من استفاده کنی؛ به شرط آن که ماهی یکصد هزار تومان به من بدهی) مانعی ندارد؛ ولی این اجازه مشروط، اجاره نیست. در اجاره پس از عقد قرارداد، اجارهدهنده و مستأجر نمیتوانند معامله را به هم بزنند (مگر برای یکی از آنها حقّ خیار فسخ قرار داده شده باشد یا از جهت دیگری یکی از آنها اختیار به هم زدن اجاره را داشته باشد) ولی اجازه مشروط به پرداخت پول، قرارداد لازمالرعایه نیست و صاحب مال قبل از استفاده دیگری می‌تواند از اجازه خود برگردد و در اجاره مستأجر مالک منفعت ملک میشود و در اجاره مشروط به پرداخت پول، کسی که مجاز است مالک منفعت نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اوّل: خود انسان یقین کند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است لازم نیست از آن اجتناب نماید، مگر آن که به واسطه گمان، اطمینانی که مردم عادی آن را علم به حساب می آورند حاصل شود، که در این صورت اجتناب لازم است. بنابراین غذا خوردن در قهوه خانه و مهمانخانه هایی که افراد لاابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند، در آنها غذا می خورند، اگر انسان یقین نداشته باشد غذایی را که برای او آورده اند نجس است اشکال ندارد. دوّم: کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است، مثلاً همسر انسان یا نوکر یا کلفت بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است نجس می باشد. سوّم: دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و اگر یک نفر عادل بگوید چیزی نجس است، اجتناب از آن بنابر احتیاط لازم است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اول: آنکه خود انسان یقین یا اطمینان کند چیزی نجس است و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است؛ لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنا بر این غذا خوردن در قهوه خانه ها و مهمانخانه هائی که مردمان لا ابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند؛ اگر انسان یقین یا اطمینان نداشته باشد؛ غذائی را که برای او آورده اند نجس است اشکال ندارد. دوم: آنکه کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است؛ مثلا همسر انسان یا نوکر یا کلفت بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است نجس می باشد. سوم: آنکه دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است و نیز اگر یک نفر عادل بلکه شخص موثق اگرچه عادل هم نباشد بگوید چیزی نجس است؛ باید از آن چیز اجتناب کرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نجاست هر چیز از سه راه ثابت می شود: اول آن که خود انسان یقین یا اطمینان کند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است، لازم نیست از آن اجتناب نماید؛ بنابراین غذا خوردن در قهوه خانه ها و مهمانخانه هایی که مردمان لاابالی و کسانی که پاکی و نجسی را مراعات نمی کنند در آنها غذا می خورند، اگر انسان یقین یا اطمینان نداشته باشد، غذایی را که برای او آورده اند نجس است، اشکال ندارد. دوم آن که کسی که چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است، مثلاً همسر انسان یا نوکر یا کلفت بگوید: ظرف یا چیز دیگری که در اختیار او است، نجس می باشد. سوم آن که دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است و نیز اگر یک نفر عادل هم بگوید چیزی نجس است بنابر احتیاط لازم باید از آن چیز اجتناب کرد.