وقت نماز
هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.
شخصی داخل حمام در حالی که تمام اعضای بدنش خیس هست متوجه می‌شود که وقت نماز تنگ است، آیا می‌تواند بجای وضو غسل کند و با آن نماز بخواند در صورتیکه هیچ غسلی بر ذمّه او نیست؟
در فرض سؤال که غسل واجب به ذمّه او نیست و وقت هم تنگ است اگر در اوقاتی باشد که دارای غسل مستحبی است مثل غسل جمعه و غیر آن می‌تواند به قصدِ آن، غسل مستحبی کند و با آن نماز بخواند. و در غیر این صورت اگر ممکن است باید محل مسح را خشک نموده و وضوء بگیرد و اگر ممکن نیست لازم است با تیمم نماز را بخواند.
در فرض سؤال که غسل واجب به ذمّه او نیست و وقت هم تنگ است اگر در اوقاتی باشد که دارای غسل مستحبی است مثل غسل جمعه و غیر آن می‌تواند به قصدِ آن، غسل مستحبی کند و با آن نماز بخواند. و در غیر این صورت اگر ممکن است باید محل مسح را خشک نموده و وضوء بگیرد و اگر ممکن نیست لازم است با تیمم نماز را بخواند.
عنوان سوال:
شخصی داخل حمام در حالی که تمام اعضای بدنش خیس هست متوجه می‌شود که وقت نماز تنگ است، آیا می‌تواند بجای وضو غسل کند و با آن نماز بخواند در صورتیکه هیچ غسلی بر ذمّه او نیست؟
پاسخ:
در فرض سؤال که غسل واجب به ذمّه او نیست و وقت هم تنگ است اگر در اوقاتی باشد که دارای غسل مستحبی است مثل غسل جمعه و غیر آن می‌تواند به قصدِ آن، غسل مستحبی کند و با آن نماز بخواند. و در غیر این صورت اگر ممکن است باید محل مسح را خشک نموده و وضوء بگیرد و اگر ممکن نیست لازم است با تیمم نماز را بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی آب نداشت و یا آب برای او ضرر داشت و لذا تیمّم بدل از غسل جنابت کرد، آیا می‌تواند داخل مسجد گشته ، قرآن بخواند و یا ... ؟
- شخصی هنگامی که غسل جنابت به او واجب می‌شود بقدری آن را تأخیر میاندازد که وقت نماز تنگ می‌شود و لذا با تیمم نماز میخواند و بعداً مثلاً فردای آن روز غسل مینماید. نظر حضرت عالی در این باره چیست؟
- کسی که سه غسل بر او واجب باشد: غسل جنابت، مسّ میت و غسل نذر، آیا می‌تواند به نیّت غسل مسّ میت، غسلی انجام دهد و این غسل از بقیّه اَغسال مُجزی باشد؟ و با فرضِ اجزاء، آیا برای نماز نیاز به وضو دارد؟
- با توجه به اینکه غسل جنابت به خودی خود مستحب است، اگر انسان بدون اینکه جنب باشد و فقط به عنوان غسل مستحبی غسلِ جنابت انجام دهد، می‌تواند بدون وضو نماز بخواند یا خیر؟
- شخصی که وضوء میگیرد چه در وقت، چه قبل از وقت و هیچ غایتی نیز در نظر ندارد، فقط میخواهد با وضوء باشد، آیا با این وضوء می‌تواند نماز بخواند؟
- شخصی تا حال قبل از وقت نماز چه در غسل و چه در وضو آنها را بقصد نماز واجب بجا می‌آورد آیا نمازهائی که بعد از آن طهارت بجا آورده محکوم به بطلان است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] کسی به گمان این که وقت نماز داخل شده، به نیّت نماز غسل کرده و بعد از غسل متوجه شده که هنوز وقت نماز نشده است. آیا می‌تواند با این غسل نماز بخواند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا زن در حمّام می‌تواند برهنه نماز بخواند البتّه با فرض این که وقت ضیق است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بعد از تیمم بدل از وضو مبطل وضویی سر زند و بجای تیمم بدل از وضو تیمم بدل از غسل کند و نماز بخواند صحیح است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شخصی بعد از نماز متوجه وجود رنگ در اعضای وضو شود که مانع وضو است؛ ولی نمی داند که قبل از رنگ کاری وضو گرفته است یا بعد از آن، در این صورت حکم وضو و نماز او چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی که وضو گرفته و یا غسل جنابت و یا حیض نموده سپس نماز خوانده بعد از نماز متوجّه شده که نمازش در غیر از وقت شرعی بوده حال بفرمائید برای اعاده نمودن نماز، وضو یا غسل مجدّد لازم است یا با همان وضو و غسل می‌توان نماز خواند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی به حمّام میرود، پس از غسل شک میکند که آیا وقت برای ادای صلات هست که نیّت ادا کند، یا وقت گذشته و باید نیّت قضا کند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا کسی که چند ساعت قبل از داخل شدن وقت نماز وضو میگیرد، به قصد این که پس از داخل شدن وقت، با آن وضو نماز بخواند، وضویش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی به خیالش نماز نخوانده وضو گرفت به قصد همان نماز وجوباً، بعد معلوم شد نماز خوانده و نماز قضا هم بر ذمّه ندارد، آیا این وضو رافع حدث هست که هر چیزی که شرطش طهارت است با این وضو به جا آورد یانه؟ و هم چنین هرگاه شخص نماز قضا بر ذمّه دارد ولی قصد ندارد آن را بخواند و پیش از وقت نماز یومیّه میخواهد وضو بگیرد به قصد خواندن نماز قضا؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخص (چه مرد، چه زن) در حمام باشد و وقت به قدری تنگ است که اگر بخواهد بیرون بیاید و ساتر و لباس تهیه کند، وقت می گذرد، آیا با آن حال می تواند نماز بخواند؟
- [سایر] در بعضی از رساله ها خوانده ام که وقتی انسان جنب هست و وقت نماز فرا رسیده، می تواند با غسلی که گرفته نماز بخواند، ولی آیا اشکال دارد که بعد از غسل هم وضو بگیرد؟ چون ممکن است انسان بعد از غسل کردن به ادرار فوری احتیاج پیدا کند.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پیش از هر نماز ، خون مستحاضة کثیره قطع شود و دوباره بیاید ، برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد ، ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو .
- مستحاضه کثیره یا متوسطه اگر پیش ا ز داخل شدن وقت نماز برای نماز غسل کند ، غسل او باطل است ، بلکه اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کند و نماز شب را بخواند احتیاط واجب آن است که بعد از داخل شدن ، دوباره غسل و وضو را بجا آورد .
- هرگاه وقت بقدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد ، یا غسل کند تمام نماز ، یا مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود ، باید تیمم کند .
- کسی که باید با وضو یا غسل جبیره ای نماز بخواند ، چنانچه بداند که تا آخر وقت عذر او بر طرف نمی شود ، می تواند در اول وقت نماز بخواند ، ولی اگر امید دارد که تا آخر وقت نشد در آخر وقت نماز را با وضو یا غسل جبیره ای بجا آورد .
- اگر انسان بقدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد ، یا غسل کند و نماز را بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند ، باید غسل کند یا وضو بگیرد ، و نماز را بدون کارهای مستحبی آن بجا آورد ، بلکه اگربه اندازة سوره هم وقت ندارد ، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند. چیزهائی که تیمم به آنها صحیح است
- کسی که وظیفه اش تیمم است ، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند ، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود ، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند ، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد . و اگر امید دارد که عذرش برطرف شود ، احتیاط واجب آن است که صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا بیاورد .
- اگر نجس بودن چیزی ر ا فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسد و در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید ، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد ، غسل کند و نماز بخواند ، غسل و نمازش باطل است . ونیز اگر جائی از اعضاء وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و پیش از آنکه را آب بکشد ، وضو بگیرد و نماز بخواند ، وضو و نمازش باطل می باشد .
- اگر زن حائض به اندازة غسل و وضو وقت ندارد ، ولی می تواند با تیمم نماز را در وقت بخواند آن نماز بر او واجب نیست ، اما اگر گذاشته از تنگی وقت تکلیفش تیمم است ، مثل آنکه آب برایش ضرر دارد ، باد تیمم کند و آن نماز را بخواند .
- اگر عمداً نماز بقدری تاخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد ، معصیت کرده ولی نماز او با تیمم صحیح است ،اگرچه احتیاط مستحب آن است که قضای آن نماز را بخواند .
- اگر زن در آخر وقت نماز از خون پاک شود و به اندازة غسل و وضو ومقدمات دیگر نماز مانند تهیه کردن لباس یا آب کشیدن آن و خواندن یک رکعت نماز یا بیشتر از یک رکعت وقت داشته باشد ، باید نماز را بخواند و اگر نخواند ، باید قضای آن را بجا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از وضو و غسل خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که آن قدر وقت دارد که نماز را تأخیر بیندازد و بعد از پاک شدن وضو و غسل کرده نماز را به جا آورد بنا بر احتیاط باید نماز را تأخیر بیندازد و هنگامی که به کلّی پاک شد، دوباره وضو و غسل را به جا آورد و نماز را بخواند و اگر وقت نماز تنگ شد لازم نیست وضو و غسل را دوباره به جا آورد بلکه با وضو و غسلی که دارد می‌تواند نماز بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر بعد از وضو و غسل خون در ظاهر قطع شود ، و مستحاضه بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد ، به مقداری که وضو و غسل و نماز را بجا آورد به کلّی پاک می‌شود ، باید بنابر احتیاط لازم نماز را تأخیر بیندازد ، و موقعی که به کلّی پاک شد دوباره وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند . و اگر موقعی که خون در ظاهر قطع شود وقت نماز تنگ باشد ، لازم نیست وضو و غسل را دوباره بجا آورد ، بلکه با وضو و غسلی که دارد می‌تواند نماز بخواند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نمیتواند غسل کند ولی تیمم برایش ممکن است، بعد از داخل شدن وقت نماز هم می‌تواند با عیال خود نزدیکی کند. ولی اگر در وقت نماز، وضو داشته باشد، باید قبل از نزدیکی نماز را با وضو بخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از وضو و غسل خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد به مقداری که وضو و غسل و نماز را به جا آورد به کلی پاک می‌شود، باید نماز را تأخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد دوباره وضو و غسل را به جا آورد و نماز را بخواند و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضو و غسل را دوباره به جا آورد، بلکه با وضو و غسلی که دارد می‌تواند نماز بخواند.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد، به مقداری که وضو و غسل و نماز را بهجا آورد کلی پاک می‌شود، باید نماز را تأخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد دوباره وضو و غسل را بهجا آورد و نماز را بخواند. و اگر موقعی که خون در ظاهر قطع شود وقت نماز تنگ باشد، لازم نیست وضو و غسل را دوباره بهجا آورد بلکه با وضو و غسلی که دارد می‌تواند نماز بخواند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که غسل جنابت به جا آورده، لازم نیست وضو بگیرد. بلکه کسی که هر غسلی چه واجب و چه مستحبّ - غیر از غسل استحاضه - انجام داده، لازم نیست وضو بگیرد و می‌تواند نماز بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پیش از هر نماز، خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره جریان یابد، باید برای هر نماز یک غسل بجا آورد، ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز خون قطع شود، چنانچه وقت به گونهای تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند، می‌تواند با همان غسل نماز را بخواند، ولی اگر شک کند که برای اعاده غسل وقت دارد یا نه، باید غسل را اعاده کند حکم وضو نیز در این مسأله مانند غسل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از وضو و غسل؛ خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تاخیر بیندازد؛ به مقداری که وضو و غسل و نماز را به جا آورد به کلی پاک می شود؛ باید نماز را تاخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد وضو و غسل را به جا آورد و نماز را بخواند و اگر موقعی که خون در ظاهر قطع شود وقت نماز تنگ باشد؛ لازم نیست وضو و غسل را دوباره به جا آورد؛ بلکه با وضو و غسلی که دارد می تواند نماز بخواند.
- [امام خمینی] اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تاخیر بیندازد، به مقداری که وضو و غسل و نماز را به جا آورد، به کلی پاک می شود، باید نماز را تاخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد، دوباره وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند. و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضو و غسل را دوباره به جا آورد، بلکه با وضو و غسلی که دارد، می تواند نماز بخواند.
- [امام خمینی] اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید، برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد. ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود، چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند، با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو.