تابعیت
تابعیت، اصطلاحی در حقوق بین الملل خصوصی، به معنای عضویت فرد در جمعیت تشکیل دهنده دولت.از این عنوان در فقه اسلامی در بخش مسائل مستحدثه و نیز باب‌های جهاد، لقطه و ارث سخن رفته است.
تابعیت زن و فرزند از شوهر و پدر در توطن و اعراض قهری است یا اختیاری و مربوط به نظر و تصمیم خود زن و فرزند است یا نه؟
زن و فرزند در توطن و اعراض تابعیت ندارند، مگر اینکه بنا داشته باشند هرکجا شوهر و پدر زندگی می کند زندگی کنند و خود در تصمیم گیری استقلال عرفی نداشته باشند، در این صورت تابعیت عرفی در توطن و اعراض هست. ولی در صورتی که خود مستقل در تصمیم گیری هستند و زن از وطن اصلی خود چشم نپوشیده اعراض محقق نمی شود، اگر چه شوهر مثلا چشم پوشیده باشد و همینطور است فرزند. پس فرزند وقتی در زندگی مستقل شد، از تابعیت خارج می شود.
زن و فرزند در توطن و اعراض تابعیت ندارند، مگر اینکه بنا داشته باشند هرکجا شوهر و پدر زندگی می کند زندگی کنند و خود در تصمیم گیری استقلال عرفی نداشته باشند، در این صورت تابعیت عرفی در توطن و اعراض هست. ولی در صورتی که خود مستقل در تصمیم گیری هستند و زن از وطن اصلی خود چشم نپوشیده اعراض محقق نمی شود، اگر چه شوهر مثلا چشم پوشیده باشد و همینطور است فرزند. پس فرزند وقتی در زندگی مستقل شد، از تابعیت خارج می شود.
عنوان سوال:
تابعیت زن و فرزند از شوهر و پدر در توطن و اعراض قهری است یا اختیاری و مربوط به نظر و تصمیم خود زن و فرزند است یا نه؟
پاسخ:
زن و فرزند در توطن و اعراض تابعیت ندارند، مگر اینکه بنا داشته باشند هرکجا شوهر و پدر زندگی می کند زندگی کنند و خود در تصمیم گیری استقلال عرفی نداشته باشند، در این صورت تابعیت عرفی در توطن و اعراض هست. ولی در صورتی که خود مستقل در تصمیم گیری هستند و زن از وطن اصلی خود چشم نپوشیده اعراض محقق نمی شود، اگر چه شوهر مثلا چشم پوشیده باشد و همینطور است فرزند. پس فرزند وقتی در زندگی مستقل شد، از تابعیت خارج می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا فرزند در وطن یا اعراض از آن تابع پدر است یا می تواند مستقل باشد؟
- اینجانب اهل تهران هستم و در قم ازدواج کرده و ساکن شده و دارای فرزند شده ام گاهی برای صله رحم و غیره با فرزندم که هنوز در تصمیم گیری مستقل نشده به تهران می رویم و چون خودم از آنجا اعراض نکرده ام نمازم را تمام می خوانم، آیا فرزند من نیز به عنوان تبعیت نمازش تمام است؟
- در یک تصادف سه عضو یک خانواده، یعنی زن و شوهر و تنها فرزند آنها در آنِ واحد از دنیا می روند. حال پدر و مادر زن و برادران شوهر در قید حیات هستند، بیان بفرمایید سهم الارث این افراد را؟
- آیا زن حق دارد از زندگی در خانه ای که در آنجا پدر شوهر و مادر شوهر زندگی می کنند امتناع و درخواست منزل جداگانه بکند؟
- زن و شوهری در حین مسافرت با ماشین تصادف کردند که منجر به فوت هر دو گردید، ولی فوت زن تقریباً دو ساعت بعد از فوت شوهر رخ داده است و همچنین شوهر از این همسر متوفّی فرزندی ندارد بلکه از زن دیگر فرزند دارد. آیا شرعاً این همسر متوفّی از شوهر مرحوم خود ارث می برد؟
- اگر زنی بخواهد طلاق بگیرد، آیا شوهر می تواند شیربهایی را که به پدر زن خود داده، پس بگیرد؟
- اگر زنی به عمد کشته شود و دارای فرزندی صغیر باشد، آیا پدر او می تواند از جانب فرزند صغیر خود و به عبارت صحیحتر ولایتاً از سوی او از قصاص بگذرد و قاتل را عفو کرده، یا دیه از او اخذ کند; اگر ولیّ قهری (پدر جد پدری) ولایت بر قصاص یا عفو از قصاص از جانب صغیر نداشته باشد; تکلیف قاتل تا رسیدن صغیر به سن بلوغ چیست؟
- آیا محل سکونت فقط با انتخاب شوهر تعیین می گردد، یا این که زن می تواند از قبول سکونت در محل مورد نظر شوهر، خودداری کند؟
- فرزند اگر محتاج همسر باشد، و پدر به فکر او نباشد، آیا می تواند بدون اذن او در اموالش تصرف کند و زن بگیرد؟
- حکم پدر یا مادر درباره فرزند، مثل طلاق دادن زن یا حکم و یا وصیّتی بر علیه او، آیا لازم الاجرا می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر هنگام رفتن زن به شهر شوهر در ذهنش اعراض و عدم اعراض نبوده، در این صورت اگر به خانه پدر سر بزند نمازش قصر است یا تمام؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی اهل شیراز با شخصی اصفهانی ازدواج کرده است و در اصفهان ساکن شد آیا این به معنای اعراض قهری زن از وطن اصلی است؟
- [آیت الله خامنه ای] در مورد وطن زن می گویند چون ممکن است روزی به جهت طلاق یا فوت شوهر به خانه پدرش برگردد با ازدواج اعراض برای زن حاصل نمی شود اگر زن به خانه شوهر برود، صرف رفتن به خانه شوهر اعراض از خانه پدرش محسوب می شود یا نه باید قصد و نیت اعراض هم بکند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا زن و فرزند باید از مرجعِ تقلیدِ شوهر و پدر تقلید کنند، یا در تقلید آزاد هستند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا از نظر شرعی جایز میباشد که پدر زوجه (زن) و پدر زوج (شوهر) در تعیین مقدار مهریه دخالت کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] بر فرض جواز باروری مصنوعی زن با اسپرم غیر شوهر، پدر بچه کیست؟ شوهر یا فرد صاحب اسپرم؟ و بر فرض اگر صاحب اسپرم پدر تلقی شود و فرزند نیز دختر باشد، آیا شوهر زن به این دختر محرم است؟ در صورتی که پسر باشد آیا زن به این پسر محرم است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی قسم خورده، آیا پدر تنها می‌تواند قسم فرزند را به هم بزند، جدّ و حاکم شرع چطور؟ همچنین آیا شوهر می‌تواند قسم زن را به هم بزند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا فرزند بدون اذن پدر و مادر می تواند معتکف شود و همچنین زن بدون اذن شوهر، با فرض منع بدون دلیل آنها؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زن و شوهر به جهت اختلافات خانوادگی و یا طلاق از همدیگر جدا زندگی می کنند و فرزند نزد مادر باشد آیا نفقه ای که مادر پرداخته است می تواند از پدر فرزند مطالبه نماید؟
- [آیت الله بهجت] آیا پدر رضاعی شوهر بر زن محرم است و مانند پدر شوهر نسبی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، قسم آنان بعید نیست صحیح نباشد لکن نباید احتیاط را ترک کنند.
- اگر مسلمان از کافری که در پناه اسلام نیست ربا بگیرد اشکال ندارد و نیز پدر و فرزند و زن و شوهر می توانند از یکدیگر ربا بگیرند.
- مردی که دو زن دارد، اگر یکی از آن دو زن، فرزند عموی زن دیگر را شیر دهد، زنی که فرزند عموی او شیر خورده، به شوهر خود حرام نمی شود. آداب شیر دادن
- اگر وارث همسر میت و یک نفر از طبقه اول باشند: الف: پدر یامادر و شوهر: سهم شوهر 21 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ب: پدر یا مادر و زن: سهم زن 41 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ج: یک پسر یا یک دختر و شوهر: سهم شوهر 41 وبقیه به پسر یا دختر می رسد. د یک پسر یا یک دختر وزن سهم زن 81 وبقیه به پسر یا دختر می رسد.
- اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر پدر دختر شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می شود، چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد. شرایط شیر دادنی که علت محرم شدن است
- اگر زنی که فرزند داشته باشد بمیرد سهم شوهر او 41 تمام مال میت می شود بقیه اموال او به ورثه دیگر وفرقی نمی کند که فرزندان زن از این مرد باشد یا شوهر دیگر و فرقی نمی کند که شوهر فرزند داشته باشد یا خیر.
- اگر زنی بچه ای را با شرایطی که در مسأله (2598) گفته خواهد شد، شیر دهد، آن بچه به این عدّه محرم می شود: اوّل: خود زن و او را مادر رضاعی می گویند. دوّم: شوهر زن که شیر مال اوست و او را پدر رضاعی می گویند. سوّم: پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگر چه پدر و مادر رضاعی او باشند. چهارم: بچه هایی که از آن زن به دنیا آمده اند، یا به دنیا می آیند. پنجم: بچه های اولاد آن زن هر چه پائین روند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچّه ها را شیر داده باشند. ششم: خواهر و برادر آن زن اگر چه رضاعی باشند. یعنی بواسطه شیر خوردن، با آن زن خواهر و برادر شده باشند. هفتم: عمو و عمه آن زن اگر چه رضاعی باشند. هشتم: دایی و خاله آن زن اگر چه رضاعی باشند. نهم: اولاد شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه پایین روند، اگر چه اولاد رضاعی او باشند. دهم: پدر و مادر شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه بالا روند. یازدهم: خواهر و برادر شوهری که شیر مال او است اگر چه خواهر و برادر رضاعی او باشند. دوازدهم: عمو و عمه و دایی و خاله زن شیرده و شوهر او (که شیر مال او است) هر چه بالا روند، اگر چه رضاعی باشند. و نیز عدّه دیگری هم که در مسائل بعد گفته می شود، بواسطه شیر دادن محرم می شوند.
- پدر و جدّ شوهر، هر چه بالا روند، و پسر و نوه پسری و دختری او هر چه پائین آیند چه در موقع عقد باشند، یا بعداً به دنیا بیایند به زن او محرم هستند.
- در فرض مسئله گذشته چنانچه زن نمی داند شوهرش زنده است یا مرده، اگر شوهر مالی دارد یا پدر یا جد پدری او از مال خودشان مخارج زن را مطابق شأن او تأمین می کنند زن باید صبر کند و حق شوهر کردن ندارد. و اگر به هیچ وجه مخارج او را تأمین نمی کنند می تواند به مجتهد جامع الشرائط مراجعه کند و پس از مراجعه مجتهد جامع الشرائط دستور می دهد زن تا چهار سال صبر کند، و در طول این مدّت بوسیله نامه نوشتن به مناطقی که احتمال می دهند شوهر زن در آنجاها باشد یا به وسایل دیگر تحقیق می کنند، اگر زنده بودن او ثابت شد زن باید صبر کند و اگر ثابت نشد مجتهد جامع الشرائط به پدر یا جدّ پدری مرد دستور می دهد زن را طلاق دهد و اگر ممکن نشد خود مجتهد جامع الشرائط او را طلاق می دهد و زن بعد از طلاق به مقدار عده وفات یعنی چهار ماه و ده روز عدّه نگه می دارد و بعد از عدّه آزاد می شود و می تواند شوهر کند ولی چنانچه شوهرش در بین عدّه پیدا شد حق دارد رجوع کند.
- کسی که می خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد یا ده روز در محلّی بماند اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود باز هم باید نماز را تمام بخواند ولی اگر باقی مانده راه هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد باید نماز را شکسته بخواند. شرط پنجم: آنکه برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند باید نماز را تمام بخواند و همچنین است اگر خودِ سفر، حرام باشد مثل آنکه سفر برای او ضرر داشته باشد یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر در صورتی که مخالفت با آن موجب اذیت و ناراحتی یا اسائه ادب به پدر و مادر باشد سفری بروند که بر آنان واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد باید نماز را شکسته بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر فرزند بدون اجازة پدر و زن بدون اجازة شوهر قَسَم بخورد پدر و شوهر می توانند قَسَم را بهم بزنند .
- [آیت الله بروجردی] اگر فرزند بدون اجازهی پدر و زن بدون اجازهی شوهر قسم بخورد، پدر و شوهر میتوانند قسم آنان را به هم بزنند.
- [آیت الله سیستانی] اگر فرزند بدون اجازه پدر ، و زن بدون اجازه شوهر قسَم بخورد ، پدر و شوهر میتوانند قسَم آنان را بهم بزنند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر فرزند با اجازه پدر یا زن با اجازه شوهر قسم بخورد، بعداً پدر یا شوهر نمیتواند قسم فرزند یا زن را به هم بزند، مگر زن به کاری قسم خورده که انجام آن بدون اذن شوهر جایز نیست، در این صورت شوهر می‌تواند در هنگام عمل اجازه انجام آن را ندهد، در نتیجه عمل به قسم لازم نخواهد بود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد پدر و شوهر می توانند قسم انان را بهم بزنند بلکه ظاهر ان است که قسم انان بدون اجازه پدر یا شوهر صحیح نیست
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر از قسم خوردن فرزند منع کند، یا شوهر از قسم خوردن زن منع نماید، قسم آنان صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگیری کند یا شوهر از قسم خوردن زن جلوگیری نماید قسم انان صحیح نیست
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر از قسَم خوردن فرزند جلوگیری کند ، یا شوهر از قسَم خوردن زن جلوگیری نماید ، قسَم آنان صحیح نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پدر از قَسَم خوردن فرزند جلوگیری کند ؛ یا شوهر از قَسَم خوردن زن جلوگیری نماید ، قَسَم آنان صحیح نیست .
- [امام خمینی] اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگیری کند، یا شوهر از قسم خوردن زن جلوگیری نماید، قسم آنان صحیح نیست.