زندگی
حیات مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.
اگر زن و شوهر به جهت اختلافات خانوادگی و یا طلاق از همدیگر جدا زندگی می کنند و فرزند نزد مادر باشد آیا نفقه ای که مادر پرداخته است می تواند از پدر فرزند مطالبه نماید؟
بسمه تعالی: نفقه فرزند مطلقاً برعهده پدر است خواه نزد مادر باشد یا پدر، بنابر این نفقه ای که مادر پرداخته است به نیت این که از پدر بگیرد قابل مطالبه است. والله العالم
بسمه تعالی: نفقه فرزند مطلقاً برعهده پدر است خواه نزد مادر باشد یا پدر، بنابر این نفقه ای که مادر پرداخته است به نیت این که از پدر بگیرد قابل مطالبه است. والله العالم
عنوان سوال:
اگر زن و شوهر به جهت اختلافات خانوادگی و یا طلاق از همدیگر جدا زندگی می کنند و فرزند نزد مادر باشد آیا نفقه ای که مادر پرداخته است می تواند از پدر فرزند مطالبه نماید؟
پاسخ:
بسمه تعالی: نفقه فرزند مطلقاً برعهده پدر است خواه نزد مادر باشد یا پدر، بنابر این نفقه ای که مادر پرداخته است به نیت این که از پدر بگیرد قابل مطالبه است. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا فرزند بدون اذن پدر و مادر می تواند معتکف شود و همچنین زن بدون اذن شوهر، با فرض منع بدون دلیل آن‌ها؟
- شوهر برای همسرش به جهت انجام عمل منافی عفت از دادگاه درخواست طلاق می دهد و زوجه نیز نفقه ایام دستگیری و پس از آزادی را مطالبه نموده است آیا مستحق دریافت نفقه می باشد؟
- اگر شوهر نفقه همسر را نپردازد آیا زن می تواند بدون اطلاع از اموال شوهر بردارد؟
- اگر زنی به فرزند مادر شوهر شیر دهد، شوهر بر این خان حرام می شود؟
- پس از چند سال زندگی مشترک زوجین با طلاق از همدیگر جدا شده اند هدایایی که در این مدّت دریافت کرده اند چگونه تقسیم شود؟
- زنی در ایام عقد است و در منزل پدر می باشد و نفقه اش را پدر می دهد. آیا برای خروج از منزل اذن شوهر لازم است؟
- در صورتی که مادر، فرزند خود را به قتل رساند، آیا همانند پدر قصاص نمی شود؟
- زنی بدون اجازه ی شوهر، به اتفاق بچه ها و بدون کدورتی بین زن و شوهر، از منزل شوهر به منزل پدرش رفته و تقاضای نفقه ی بچه ها را نموده است آیا شوهر می تواند از همسر بخواهد که بچه ها را به منزل بیاورد تا نفقه ی آن‌ها را پرداخت کند؟ آیا این زن ناشزه است؟
- آیا بدون اجازه، پدر و مادر می توانند وسائل شخصی فرزند را تفتیش کنند؟
- آیا می توان رد مظالم را به پدر یا مادر یا فرزند یا همسر فقیر داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مادر کودک نامشروع حقّ مطالبه نفقه برای کودکش را از پدر این بچه دارد؟
- [آیت الله بهجت] پس از طلاق، نفقه ی زن مطلقه بر عهده ی کیست؟ آیا پدر و مادر در مورد او وظیفه ای دارند؟
- [سایر] زن از ارث اموال غیرمنقول محروم است و بعد از طلاق یا مرگ شوهر حق نفقه ندارد. در این صورت چه تضمینی برای اداره زندگی او وجود دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا زن حق دارد از زندگی در خانه ای که در آنجا پدر شوهر و مادر شوهر زندگی می کنند امتناع و درخواست منزل جداگانه بکند؟
- [آیت الله سیستانی] در چه صورتی نفقه پدر و مادر بر فرزند واجب است و اطاعت از آن‌ها تا چه حدی لازم است ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حکم پدر یا مادر درباره فرزند، مثل طلاق دادن زن یا حکم و یا وصیّتی بر علیه او، آیا لازم الاجرا می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی فوت کرده و مهریه خود را نگرفته است. در حالی که شوهر او زنده است آیا ورثه او شامل پدر و مادر و خواهر و برادر یا دیگر ورثه می توانند ادعایی در خصوص مطالبه مهریه او داشته باشند در دو حالت زیر: 1- زن فرزند دارد 2- زن فرزند ندارد
- [آیت الله علوی گرگانی] بازیگرانی که نقش زن و شوهر یا مادر و فرزند را در فیلمهای خانوادگی بازی میکنند، برای ابراز احساسات عاطفی از کلماتی مانند عزیزم و جانم و دوستت دارم استفاده میکنند، چه صورت دارد؟
- [سایر] زن و شوهر جوانی یک سال با هم زندگی کردهاند و صاحب یک فرزند دختر شدهاند. به علت حادثه رانندگی زن فوت کرده است و بچه نیز در همان حادثه یک ساعت قبل از مادر فوت کرده است. شوهر زنده مانده و پدر و مادر مرحومه نیز زنده هستند. تقسیم دیه، مهریه، جهیزیه که زن به خانه شوهر برده و هدیههایی که از افراد مختلف فامیل گرفتهاند چگونه است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بعد از انکه زن و شوهر از هم طلاق گرفتند، شوهر به مادر زن قبلی خود محرم هست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن پدر دختری، بچه شوهر آن دختر را از شیر آن پدر، شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می شود. چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
- در چند مورد ربا گرفتن حرام نیست: 1 ربا گرفتن مسلمان از کافر که در پناه اسلام نیستند. 2 ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر. 3 ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر. شرایط خریدار و فروشنده
- کفن زن، بر شوهر است. اگرچه زن از خود مال داشته باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می شود، طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد ولی شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- اگر زنی بچه ای را با شرائطی که در آینده گفته خواهد شد، شیر دهد، آن بچه به این عده محرم می شود: اول :خود زن و آن را مادر رضاعی می گویند. دوم: شوهر زن که شیر مال اوست و او را پدر رضاعی می گویند. سوم: پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگرچه پدر و مادر رضاعی او باشند. چهارم :بچه هائی که از آن زن به دنیا آمده اند، یا به دنیا می آیند. پنجم :بچه های اولاد آن زن هر چه پائین روند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچه ها را شیر داده باشند. ششم :خواهر و برادر آن زن اگرچه رضاعی باشند یعنی به واسطه شیر خوردن، با آن زن خواهر و برادر شده باشند. هفتم: عمو و عمه آن زن اگرچه رضاعی باشند. هشتم: دائی و خاله آن زن اگرچه رضاعی باشند. نهم: اولاد شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه پائین روند، اگرچه اولاد رضاعی او باشند. دهم :پدر و مادر شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه بالا روند. یازدهم: خواهر و برادر شوهری که شیر مال او است اگرچه خواهر و برادر رضاعی او باشند. دوازدهم: عمو و عمه و دائی و خاله شوهری که شیر مال اوست، هر چه بالا روند. اگرچه رضاعی باشند. و نیز عدّه دیگری هم که در مسائل بعد گفته می شود، به واسطه شیر دادن محرم می شوند.
- اگر زنی بچه ای را با شرائطی که در آینده گفته خواهد شد، شیر دهد، آن بچه به این عده محرم می شود: اول خود زن و آن را مادر رضاعی می گویند. دوم شوهر زن که شیر مال اوست و او را پدر رضاعی می گویند. سوم پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگرچه پدر و مادر رضاعی او باشند. چهارم بچه هائی که از آن زن به دنیا آمده اند، یا به دنیا می آیند. پنجم بچه های اولاد آن زن هر چه پائین روند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچه ها را شیر داده باشند. ششم خواهر و برادر آن زن اگرچه رضاعی باشند یعنی به واسطه شیر خوردن، با آن زن خواهر و برادر شده باشند. هفتم عمو و عمه آن زن اگرچه رضاعی باشند. هشتم دائی و خاله آن زن اگرچه رضاعی باشند. نهم اولاد شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه پائین روند، اگرچه اولاد رضاعی او باشند. دهم پدر و مادر شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه بالا روند. یازدهم خواهر و برادر شوهری که شیر مال او است اگرچه خواهر و برادر رضاعی او باشند. صفحه 460 دوازدهم عمو و عمه و دائی و خاله شوهری که شیر مال اوست، هر چه بالا روند. اگرچه رضاعی باشند. و نیز عدّه دیگری هم که در مسائل بعد گفته می شود، به واسطه شیر دادن محرم می شوند.
- پدر و جد پدری دیوانه اگر مصلحت باشد می توانند زن او را طلاق بدهند.
- اگر زن را به ترتیبی که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعی بدهند و در بین عده بمیرد، شوهر از او ارث می برد. و نیز اگر شوهر در بین عده زن بمیرد، زن از او ارث می برد. ولی اگر بعداز گذشتن عده رجعی یا در عده طلاق بائن یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمی برد.
- انسان نمی تواند با دختری که مادر، یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند. و نیز اگر زن پدر انسان، از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد; انسان نمی تواند با آن دختر ازدواج نماید. و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد کند، بعد مادر یا مادربزرگ، یا زن پدر او از شیر همان پدر آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می شود.
- انسان نمی تواند با دختری که مادر، یا مادر بزرگ انسان او را شیر کامل داده ازدواج کند. و نیز اگر زن پدر انسان، از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد; انسان نمی تواند با آن دختر ازدواج نماید. و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد کند، بعد مادر یا مادربزرگ، یا زن پدر او از شیر همان پدر آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می شود.
- اگر کسی زنی را برای خود عقد نماید، اگرچه با او نزدیکی نکند، مادر و مادرِ مادرِ آن زن و مادرِ پدر او هر چه بالا روند، به آن مرد محرم می شوند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] کسی که زکات میگیرد باید فقیر و شیعه و غیر سیّد باشد و نفقه او بر زکات دهنده واجب نباشد )پدر زکات دهنده، مادر، زن و فرزند او نباشد( و آشکارا معصیت نکند.
- [آیت الله مظاهری] نذر زن احتیاج به اجازه شوهر ندارد و همچنین نذر فرزند احتیاج به اجازه پدر و مادر ندارد ولی اگر مزاحم حقوق شوهر شد یا مایه آزار پدر یا مادر شد، نذر آن‌ها باطل می‌شود حتّی اگر آن‌ها قبلاً اجازه داده باشند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر فرزند بدون اجازة پدر و زن بدون اجازة شوهر قَسَم بخورد پدر و شوهر می توانند قَسَم را بهم بزنند .
- [آیت الله بروجردی] اگر فرزند بدون اجازهی پدر و زن بدون اجازهی شوهر قسم بخورد، پدر و شوهر میتوانند قسم آنان را به هم بزنند.
- [آیت الله سیستانی] اگر فرزند بدون اجازه پدر ، و زن بدون اجازه شوهر قسَم بخورد ، پدر و شوهر میتوانند قسَم آنان را بهم بزنند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث همسر میت و یک نفر از طبقه اول باشند: الف: پدر یامادر و شوهر: سهم شوهر 21 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ب: پدر یا مادر و زن: سهم زن 41 و بقیه سهم پدر یا مادر می شود. ج: یک پسر یا یک دختر و شوهر: سهم شوهر 41 وبقیه به پسر یا دختر می رسد. د یک پسر یا یک دختر وزن سهم زن 81 وبقیه به پسر یا دختر می رسد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر فرزند با اجازه پدر یا زن با اجازه شوهر قسم بخورد، بعداً پدر یا شوهر نمیتواند قسم فرزند یا زن را به هم بزند، مگر زن به کاری قسم خورده که انجام آن بدون اذن شوهر جایز نیست، در این صورت شوهر میتواند در هنگام عمل اجازه انجام آن را ندهد، در نتیجه عمل به قسم لازم نخواهد بود.
- [آیت الله اردبیلی] نفقه اولاد بر پدر و بنابر احتیاط بر پدران او به ترتیب هر کدام که نزدیکتر باشند واجب است، پس (پدر) بر (جدّ) و جدّ بر (پدر جدّ) مقدّمند و اگر هیچ یک از آنان نباشند یا نتوانند و یا به وظیفه خود عمل نکنند و حاکم شرع نتواند آنان را مجبور کند که نفقه را بپردازند، بر (مادر) واجب است و اگر مادر نباشد یا نتواند و یا ندهد، بنابر احتیاط بر (مادرِ مادر) واجب می‌شود. همچنین اگر پدر و مادر انسان از کار افتاده شوند و دارایی نداشته باشند، نفقه آنان بر اولاد و نیز بنابر احتیاط بر نوههای پسری آنان که تمکّن دارند، به ترتیب طبقات، هر چند پایین روند پسر باشند یا دختر واجب است و اگر شخص فقیر، هم پدر و هم فرزند داشته باشد، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند و پسر و دختر در این جهت فرقی ندارند؛ همچنین است بنابر احتیاط اگر شخص فقیر هم مادر و هم فرزند داشته باشد و اگر پدر و نوههای پسری داشته باشد، نفقه او بر پدر واجب است و اگر مادر و نوههای پسری داشته باشد، بر مادر واجب است و اگر نوههای پسری با پدر بزرگ پدری یا مادر بزرگ مادری با هم باشند، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند.
- [آیت الله اردبیلی] بر زنی که طلاق رجعی داده شده، احکام همسر شرعی جاری است، بنابر این نفقه و زکات فطره او بر شوهر واجب است و از یکدیگر ارث میبرند و شوهر حق ندارد در عدّه با خواهر او یا زن پنجم ازدواج نماید، ولی در مدّت عدّه طلاق بائن نفقه زن بر شوهر واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد پدر و شوهر می توانند قسم انان را بهم بزنند بلکه ظاهر ان است که قسم انان بدون اجازه پدر یا شوهر صحیح نیست