رد مظالم
رَدّ مظالم بازگرداندن مالی هست که به ناحق گرفته شده است.
اگر پدر به نماز، روزه و رد مظالم وصیت کرده باشد، آیا باید از مال صغیر هم برای انجام اینها داد یا خیر؟
وصیت تا مقدار ثلث نافذ است و از تمام مال برداشته می شود و مابقی اموال بین ورثه تقسیم می شود، چه صغیر باشند و چه کبیر.
وصیت تا مقدار ثلث نافذ است و از تمام مال برداشته می شود و مابقی اموال بین ورثه تقسیم می شود، چه صغیر باشند و چه کبیر.
عنوان سوال:
اگر پدر به نماز، روزه و رد مظالم وصیت کرده باشد، آیا باید از مال صغیر هم برای انجام اینها داد یا خیر؟
پاسخ:
وصیت تا مقدار ثلث نافذ است و از تمام مال برداشته می شود و مابقی اموال بین ورثه تقسیم می شود، چه صغیر باشند و چه کبیر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اینجانب وصیّ پدرم می باشم که گفته است ثلث تمام دارایی او مال خودش باشد و مدت یک سال سه جلسه فاتحه گرفته شود و در آن‌ها صرف شود و هزار تومان هم رد مظالم بدهند. رسم منطقه این است که علاوه از مخارج ترحیم، در استیجار صوم و صلاة و رد مظالم خرج می شود. لذا مصرف ثلث برای من مبهم مانده، تکلیف چیست؟ و آیا ثلث از قیمت زمان وصیت جدا شود یا به قیمت فعلی و چه مبلغی برای صوم و صلوة و رد مظالم منظور می گردد؟
- شخصی وصیت کرد که ثلث مال او را در نماز و روزه و رد مظالم و برگزاری مراسم ترحیم خرج کنند. ولی وصی مقداری بیش از 41 ثلث آن را صرف مراسم ترحیم کرده است. آیا برئ الذمه است یا خیر؟ و آیا وصی یا ناظر می توانند مقداری از ثلث را به عنوان اجرت کاری که می کنند بردارند؟
- وجهی که فقیر بابت ردّ مظالم دریافت کرده و از مؤونه سال اضافه آمده، آیا خمس دارد؟
- پدری در زمان حیات و سلامت کامل، منزل مسکونی خود را به نام کوچکترین دختر خود که صغیر هم بوده کرد. و فعلا پدر و مادر فوت کرده اند. و در وصیت نامه اشاره ای به منزل نشده، تکلیف چیست؟
- آیا پرداخت تبرعی کفارات، رد مظالم عباد که می دانیم برعهده میت بوده و نداده است مشروع می باشد و برای او فایده دارد؟
- زمینی مال صغیر است و مردم قصد دارند جهت بنای غسالخانه خریداری کنند، قیّم صغیر فروش آن را متوقف بر اجازه حضرتعالی کرده است آیا اجازه می فرمایید؟
- شخصی بدون وصیت و با داشتن صغیر فوت کرده، ولی برای خود کفنی که مشتمل بر قطعات اضافی و مستحبی است مهیا کرده، آیا چون وصیت نکرده و صغیر دارد باید به قدر واجب کفن اکتفا کرد، یا قطعات مستحبی را به او بپوشانند؟
- شخصی مال خود را به فرزند صغیر خود هبه کرده است، آیا این هبه صحیح است؟
- آیا صغیر ممیز و یا سفیه می توانند با اذن ولی یا قیم خود انشاء وصیت کنند؟ وآیا می توانند رأساً وصیت را قبول و موصی به را تملک کنند؟
- اگر زنی به عمد کشته شود و دارای فرزندی صغیر باشد، آیا پدر او می تواند از جانب فرزند صغیر خود و به عبارت صحیحتر ولایتاً از سوی او از قصاص بگذرد و قاتل را عفو کرده، یا دیه از او اخذ کند; اگر ولیّ قهری (پدر جد پدری) ولایت بر قصاص یا عفو از قصاص از جانب صغیر نداشته باشد; تکلیف قاتل تا رسیدن صغیر به سن بلوغ چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد وصیت به رد مظالم باید از اصل مال برداشت یا از ثلث، همچنین در مورد وصیت مبلغ معین به منظور کفاره باید در مورد کفاره عمد مصرف شود یا غیر عمد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان رد مظالم را به پدر یا مادر یا فرزند یا همسر فقیر داد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] کفّاره روزه و ردّ مظالم و لقطه و مانند این ها را میتوان به سیّد داد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا غیر سید میتواند؛ کفاره روزه، و رد مظالم را به سادات بدهد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] کفاره روزه عمدی و نیز ردّ مظالم را میتوان به سادات داد؟
- [سایر] رد مظالم چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ردّ مظالم یعنی چه؟
- [آیت الله سیستانی] رد مظالم را توضیح دهید ؟
- [آیت الله خامنه ای] زنی وصیّت کرده که از ثلث ترکه اش هشت سال نماز قضا برای او خوانده شود و بقیه آن برای ردّ مظالم و خمس و کارهای خیر مصرف گردد. باتوجه به اینکه زمان عمل به این وصیّت مصادف با دوران دفاع مقدس بوده که کمک به جبهه ضرورت بیشتری داشته و وصی هم یقین دارد که حتّی یک نماز قضا بر عهده آن زن نیست، ولی درعین حال شخصی را اجیر کرده که به مدت دو سال برای او نماز بخواند و مقداری از ثلث را به جبهه کمک کرده و باقی مانده را برای پرداخت خمس و ردّ مظالم مصرف نموده، آیا در مورد عمل به وصیّت، چیزی بر عهده وصی هست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر انسان اراده کند که پولی را به عنوان ردّ مظالم ازطرف پدر مرحومش بپردازد آیا معیار قیمت مظالم به هنگام پرداخت است یا قیمت آن به هنگام واقع شدن آن ظلم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیادتر باشد، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه باقی می ماند مال ورثه است.
- اگر انسان وصیت کند که چیزی مال کسی باشد و او قبول کند مالک می شود بلکه اظهر آن است که عدم رد وصیت کافی است و نیاز به قبول او نیست.
- امور مالی واجبی که بر عهده متوفی است اعم از حق الناس و حق الله از اصل مال میت برداشته می شود. حج واجب و خمس و زکات و کفاره روزه یا نذر از واجبات مالی محسوب می شود و حق الله است و از اصل مال کسر می شود و بدهکاری و ردّ مظالم حق الناس است و از اصل مال کسر می شود و فرقی نمی کند که به این امور وصیت کرده باشد یا ورثه خودشان از آن اطلاع داشته باشند بنابراین حتی اگر وصیت هم نکرده باشد بر ورثه لازم است اول این امور را انجام دهند و اگر وصیت کرده باشند و تصریح کرده باشد که این امور را از ثلث او پرداخت کنند از ثلث محسوب می شود و اگر ثلث کافی نبود باید از بقیه مال پرداخت شود حتی اگر ورثه راضی نباشند.
- کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر نماز و روزه قضا دارد باید وصیت کند که از مال خودش برای آن‌ها اجیر بگیرند بلکه اگر مال هم نداشته باشد ولی احتمال بدهد کسی بدون آنکه چیزی بگیرد آن‌ها را انجام می دهد باز هم واجب است وصیت نماید، و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی که در بحث نماز قضا گفته شده بر پسر بزرگترش واجب باشد به او اطلاع دهد یا وصیت کند که برای او بجا آورند.
- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی زیاد آمد، ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند و در صورتی که ثلث کافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند باید طبق وصیت عمل شود و اگر اجازه ندهند، باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.
- اگر وصیت کند چیزی به کسی بدهند و آن کس پیش از آن که قبول کند یا رد نماید بمیرد، تا وقتی ورثه او وصیت را رد نکرده اند می توانند آن چیز را قبول نمایند ولی این در صورتی است که وصیت کننده از وصیت خود برنگردد و گر نه حقّی به آن چیز ندارند و چنانچه آن شخص بعد از فوت وصیت کننده بمیرد به عنوان ترکه او به ورثه او به ارث می رسد.
- کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر خمس و زکات و مظالم بدهکار است باید فوراً بدهد و اگر نمی تواند; چنانچه از خودش مال دارد یا احتمال می دهد کسی آن‌ها را ادا نماید; و یا از هر راه دیگر که فراغ ذمه برای او حاصل شود باید وصیت کند، و همچنین است اگر حج بر او واجب باشد.
- اگر از بچه نابالغ چیزی بخرد، یا چیزی به او بفروشد باید جنس یا پولی را که از او گرفته به صاحب آن بدهد، یا از صاحبش رضایت بخواهد. و اگر صاحب آن را نمی شناسد و برای شناختن او هم وسیله ای ندارد باید چیزی را که از بچه گرفته از طرف صاحب آن مظالم بدهد ولی اگر چیزی را که گرفته مال خود صغیر باشد باید به ولیّش برساند، و اگر او را پیدا نکرد به مجتهد جامع الشرائط بدهد.
- اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آن که اجیر، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست و همچنین اگر کسی مجاناً از طرف میّت، نماز و روزه او را قضا نماید.
- بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه او را بتفصیلی که در بحث نماز قضا گفته شد بجا آورد، و بنابر احتیاط واجب قضای روزه مادر را نیز بجا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که آثار و نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر خمس و زکات و مظالم بدهکار است باید فوراً بپردازد و اگر نمی تواند بدهد چنانچه مالی دارد، یا اگر مال ندارد احتمال می دهد دوستان یا بستگانش آن را ادا کنند باید وصیت نماید، همچنین است اگر حج بر او واجب باشد و اگر نماز و روزه قضا دارد بنا بر احتیاط واجب باید وصیت کند (با رعایت آنچه در مسأله نماز و روزه استیجاری گفته شد).
- [آیت الله مظاهری] اگر وصیّت کند چیزی به کسی بدهند و آن کس پیش از وصیّت کننده بمیرد وصیّت باطل می‌شود، و اگر بعد از وصیّت کننده و پیش از آنکه قبول کند یا رد نماید، بمیرد، مال منتقل به ورثه او می‌شود در صورتی که ورثه آن وصیّت را رد نکنند.
- [آیت الله سیستانی] اگر وصیّت کند چیزی از مال او برای کسی باشد، و آن کس پیش از آنکه قبول کند یا رد نماید، بمیرد، تا وقتی ورثه او وصیّت را رد نکردهاند میتوانند آن چیز را قبول نمایند، ولی این حکم در صورتی است که وصیّت کننده از وصیّت خود برنگردد، وگرنه حقّی به آن چیز ندارند. احکام ارث
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وصیت کند چیزی از مال او به کسی باشد و آن کس پیش از آن که قبول کند یا رد نماید بمیرد، تا وقتی ورثه او وصیت را رد نکرده اند، می توانند آن چیز را قبول نمایند، ولی این در صورتی است که وصیت کننده از وصیت خود برنگردد وگر نه حقی به آن چیز ندارند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مال میّت از بدهی و حجّ واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است بیشتر باشد، چنانچه وصیّت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیّت او عمل کنند و اگر وصیّت نکرده باشد، آنچه میماند مال ورثه است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مال میّت از بدهی وحجّ واجب و حقوقی که مثل خمس و زکاْ و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیّت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیّت او عمل کنند و اگر وصیّت نکرده باشد، آنچه میماند مال ورثه است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مال میّت از بدهی و حجّ واجب و حقوقی که مثل خمس و زکوه و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید ، چنانچه وصیّت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند ، باید به وصیّت او عمل کنند و اگر وصیّت نکرده باشد ، آنچه می ماند مال ورثه است .
- [آیت الله سبحانی] اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه می ماند مال ورثه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مال میت از بدهی و حج واجب، و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنان چه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند، و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه می ماند مال ورثه است.
- [امام خمینی] اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه میماند مال ورثه است.