مسموع
پذيرفته، قابل قبول
مردی همسرش را طلاق داده است، زن می گوید خدمات من در خانه تبرعی نبوده، لذا مطالبه اجرت المثل می کند. آیا ادعای زن مسموع است یا خیر؟
از قضیّه مورد سؤال اطلاع ندارم. ولی بطور کلی اگر زن به تقاضا و دستور شوهر کار کرده، و قصد تبرع و مجانی نداشته است، حق اجرت المثل دارد. و ادّعای زن مسموع است. مگر این که بیّنه برخلاف اقامه شود.
از قضیّه مورد سؤال اطلاع ندارم. ولی بطور کلی اگر زن به تقاضا و دستور شوهر کار کرده، و قصد تبرع و مجانی نداشته است، حق اجرت المثل دارد. و ادّعای زن مسموع است. مگر این که بیّنه برخلاف اقامه شود.
عنوان سوال:
مردی همسرش را طلاق داده است، زن می گوید خدمات من در خانه تبرعی نبوده، لذا مطالبه اجرت المثل می کند. آیا ادعای زن مسموع است یا خیر؟
پاسخ:
از قضیّه مورد سؤال اطلاع ندارم. ولی بطور کلی اگر زن به تقاضا و دستور شوهر کار کرده، و قصد تبرع و مجانی نداشته است، حق اجرت المثل دارد. و ادّعای زن مسموع است. مگر این که بیّنه برخلاف اقامه شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی اقدام به طلاق دادن همسرش می کند همسرش می گوید در صورت طلاق باید علاوه بر مهریه و نفقه، اجرة المثل کارهایی را که در خانه انجام داده ام نیز بپردازی و شوهر قبول می کند، ولی زن در دادگاه بخاطر اینکه شوهرش او را طلاق ندهد می گوید اجرة المثل را به شوهرم بخشیدم و به طلاق راضی نیستم. حال در صورت محقق شدن طلاق، الف) آیا زوجه می تواند اجرة المثل معین شده را بگیرد؟ ب ) نظر به اینکه زوجه معلم بوده و حقوق خود را صرف ساختن منزلی کرده که الان به نام شوهر است، آیا زوجه می تواند آنچه از حقوقش در این راه صرف شده از زوج طلب کند؟
- اجرة المثل که توسط کارشناس برای زن در قبال کارهای او در خانه معین شده اگر زن به مرد ببخشد، آیامی تواند بعد از طلاق به آن رجوع کند؟
- مردی زن خود را طلاق می دهد، ولی قصد دادن مهریه را ندارد، آیا طلاق صحیح است؟
- شخصی خانه ای را در مقابل مقداری پول و یک قطعه زمین کشاورزی معامله کرده است، بعد از چند سال معلوم شده است که زمین کشاورزی ملک دیگری بوده است و صاحب آن ملک را پس گرفته است و فروشنده خانه با خیار تبعض صفقه معامله را فسخ کرده و خانه را پس گرفته و پول صاحب آن را به او پرداخته است و فعلاً اجرت المثل چند سالی که در دست مشتری بوده از او مطالبه می کند، حکم آن را بیان کنید.
- آیا زن در ایام عده طلاق، لازم است در خانه شوهر بماند؟
- هرگاه مردی زن خود را طلاق دهد و زن با دیگری ازدواج کند و از او دختری پیدا کند، آیا این دختر بر مرد اول محرم است؟
- مردی کارمند با زن کارمندی ازدواج می کند; پس از ازدواج، شوهر رضایت به ادامه کارمندی همسرش نمی دهد، با توجه به این که زن در زمان ازدواج کارمند بوده، آیا شوهر حقی دارد یا نه؟
- کسی همسرش را به خاطر انحراف اخلاقی طلاق داده است و دختر سه ساله ای دارد که حضانت آن به عهده زن است، آیا این زن می تواند حضانت دختر را به عهده داشته باشد؟
- مردی عیال خود را اذیّت می کند و نفقه نمی دهد و از دادن طلاق خودداری می کند، آیا آن زن می تواند شوهر دیگر اختیار کند؟
- مردی بعد از سه ماه زندگی با یک زن، حدود چهار سال است که به جمهوری روسیه رفته و در این مدّت نفقه زن را هم نداده است، هیچ شرطی در خصوص عدم نفقه و رفتن به مسافرت و مدت آن در ضمن عقد نوشته نشده است. زن چندبار وکیل خود را فرستاده و اعلان کرده است که حاضر به طلاق است، ولی مرد هیچ توجّهی نکرده است. عدم وجود حاکم شرع در جمهوری آذربایجان باعث شده است که زن بعد از چهار سال، بدون نفقه سربار خانواده پدری باشد. لذا با این وضع که مرد به خارج از کشور رفته است و هیچ نفقه ای هم حاضر نیست بدهد و حتّی در خصوص طلاق نیز اقدامی نمی کند، آیا زن می تواند طلاق بگیرد یا نه؟ و نحوه طلاق گرفتن زن در حالی که مرد حاضر نیست (با شرایط ذکر شده) چطور می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] مردی پس از طلاق، ادّعای مواقعه از دبر می کند، ولی زن منکر است. آیا اقرار مرد نافذ است؟
- [آیت الله سبحانی] مردی اسپرم ندارد لذا اسپرم اجنبی را با تخمک همسرش بارور می کند و در رحم همسرش قرار می دهند آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا اجرت المثل متعلّق به محجور، مثلاً دستمزد کارش، را میتوان بعد از فوت پدر یا ولی از ترکه متوفّی از سایر ورّاث مطالبه نمود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مالکیت منزلی بالمناصفه برای زوج و زوجه باشد و زوجه پس از مدت زمانی از شوهر، اجرت المثل ایام سکونت را مطالبه کند آیا زوج باید اجرت را بپردازد؟
- [سایر] اگر مردی همسرش را طلاق بدهد، آیا می‌تواند با خواهرش ازدواج کند؟
- [سایر] مردی که همسرش را طلاق رجعی داده، آیا در این مدت باید نفقهاش را بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مالکیت منزلی بالمناصفه برای زوج و زوجه باشد و زوجه پس از مدت زمانی از شوهر، اجرت المثل ایام سکونت را مطالبه کند آیا زوج باید اجرت را بپردازد؟
- [سایر] مردی که همسرش را طلاق رجعی داده، آیا در این مدت باید نفقهاش را بدهد؟
- [سایر] اگر مردی همسرش را طلاق بدهد، آیا می‌تواند با خواهرش ازدواج کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] همسر سابقم بعد از چندین سال زندگی و علی رغم دریافت نفقه، به عناوین مختلف، موجبات اذیّت و آزار بنده را فراهم می نمود، و خودش نیز تقاضای طلاق خلع کرد. بعد از جاری شدن طلاق، کلّیّه حقوق خود را از بنده دریافت نمود، و طلاهایی را که برای ایشان خریده بودم، به یغما برد، (اکنون در حدود دو میلیون تومان ارزش دارد،) و بنده را از خانه بیرون و مدّت دو سال و اندی خانه بنده را غصب نموده است. ایشان ملتزم به دین مقدّس اسلام نبوده، و بدون اجازه از خانه خارج شده، و از ادای وظایف خانوادگی شانه خالی می کرده، و اکنون اجرت المثل چندین ساله را از بنده مطالبه می نمایند. آیا اجرة المثل به ایشان تعلّق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مرد بداند که با زنی خواهر و برادر رضاعی می باشند حق ازدواج با او را ندارد و اگر ازدواج کند باطل است و اگر بعد از ازدواج بگوید که با زن خود خواهر و برادر رضاعی می باشند اگر زن نیز قبول کند عقد آنها باطل است و باید بلافاصله از یکدیگر جدا شوند و در فرض سابق اگر با هم همبستر نشده باشند زن استحقاق مهریه را ندارد و اگر همبستر شده باشند چنانچه زن نمی دانسته یا فراموش کرده استحقاق گرفتن مهر المثل را دارد. و اگر بعد از ازدواج مرد بگوید با زن خود خواهر و برادر رضاعی است و زن قبول نکند مرد باید ادعای خود را در دادگاه ثابت کند و حتی اگر نتواند ثابت کند اگر می داند که واقعاً همسرش خواهر رضاعی اوست باید زن را طلاق دهد و دیگر با او زندگی نکند.
- مردی که زن خود را طلاق می دهد، باید عاقل و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد، و به اختیار خود طلاق دهد، و اگر او را مجبور کنند که زنش را طلاق دهد طلاق باطل است، و نیز باید قصد طلاق داشته باشد، پس اگر صیغه طلاق را به شوخی بگوید صحیح نیست.
- اگر زن دروغ بگوید یا اشتباه کند و در حالی که حیض است طلاق بگیرد طلاق او باطل است حتی اگر بعداً متوجه شود که هنگام طلاق حائض بوده است طلاق مذکور باطل است. و اگر خیال کند که حائض است اما بگوید پاک هستم و طلاق بگیرد و بعد معلوم شود که حیض نبوده طلاقش صحیح است.
- اگر زن بداند مردی برادر رضاعی اوست نمی تواند با او ازدواج کند و اگر ازدوج کند باطل است و اگر زن بعد از ازدواج بگوید مرد برادر رضاعی اوست و مرد نیز آن را قبول کند باید بلافاصله از یکدیگر جدا شوند و در این فرض اگر همبستر نشده باشند زن استحقاق مهریه را ندارد و لی اگر همبستر شده باشند چنانچه زن نمی دانسته ازدواج با برادر رضاعی باطل است یا فراموش کرده استحقاق مهر المثل را دارد والا خیر.
- مردی که زن خود را طلاق رجعی داده، اگر بعد از طلاق زن با مرد مصالحه کند که حق رجوع نداشته باشد مصالحه باطل و مالی را که در مقابل آن گرفته مالک نمی شود. اما اگر مصالحه کند که رجوع نکند، صحیح و اشکالی ندارد.
- زن بنابر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث میبرد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید پول اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.
- کسی که زنش را طلاق رجعی داده، حرام است او را از خانه ای که موقع طلاق در آن خانه بوده بیرون کند، ولی در بعضی از مواقع که در کتابهای مفصل گفته شده و از جمله آنها فحاشی و رفت و آمد با اجانب است، بیرون کردن او اشکال ندارد، و نیز حرام است زن بدون اجازه شوهرش از آن خانه بیرون رود. احکام رجوع کردن
- اگر مردی که غایب است بخواهد زن خود را طلاق دهد چنانچه بتواند اطلاع پیدا کند که زن او در حال حیض یا نفاس است یا نه، اگر چه اطلاع او از روی عادت حیض زن، یا نشانه های دیگری باشد که در شرع معین شده باید حال او را استعلام کند و اگر نتواند، باید تا مدتی که معمولا زنها از حیض یا نفاس پاک می شوند صبر کند و احتیاط مستحب آن است که تا یک ماه صبر کند.
- زن نیز می تواند در چهار صورت عقد را به هم بزند: اوّل: دیوانه بودن شوهر، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد دیوانه بوده یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود می تواند عقد را بهم بزند. دوّم: نداشتن آلت مردی، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد آلت مردی نداشته یا بعد از عقد پیش از نزدیکی آلت او بریده شده می تواند عقد را بهم بزند. سوّم: ناتوانی از نزدیکی جنسی، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد می تواند عقد را بهم بزند. چهارم: بیضه های او را کشیده باشند، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که بیضه های شوهرش را قبل از عقد کشیده اند می تواند عقد را بهم بزند. در تمام چهار صورتی که ذکر شد زن می تواند بدون طلاق عقد را بهم بزند. ولی در صورت سوّم که ناتوانی جنسی دارد لازم است که زن به مجتهد جامع الشرائط یا به وکیل او مراجعه نماید و مجتهد جامع الشرائط شوهر را تا یک سال مهلت می دهد چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن زن می تواند عقد را بهم بزند، و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند، فسخ اثری ندارد اگر چه احتیاط مستحب آنستکه شوهر او را طلاق دهد.
- زن و شوهر در صورتی که ازدواجشان به هر علتی باطل باشد ولو آنها ندانند از همدیگر ارث نمیبرند الف: اگر انسان در مرضی که احتمال مرگ او میرود ازدواج کند و با آن زن نزدیکی نکند تا از دنیا برود این ازدواج باطل است و زن از مرد ارث نمیبرد همانطور که استحقاق مهریه را هم ندارد ب: اگر انسان با یکی از زنهایی که ازدواج با آنها باطل است ازدواج کند ویکی از آنها بمیرد از همدیگر ارث نمیبرند هر چند در صورت جهل به مسئله استحقاق مهر المثل داردو می‌تواند آنرا مطالبه کند ج: اگر زنی که مریض است با مردازدواج کند ازدواج صحیح است ولو قبل از همبستر شدن زن بواسطه آن مرض بمیرد شوهر از او ارث می برد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] کسی را که برای نمازهای میت اجیر کردهاند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحیح و اجاره کننده می‌تواند اجرت المثل باقی مانده را بگیرد یا آنکه اجاره را فسخ نموده و اجرت المثل مقداری را که بهجا آورده کسر و مابقی را بگیرد و اگر قادر نبوده اجاره نسبت به ما بعد فوت اجیر باطل است و می‌تواند اجرتالمسمای باقی مانده را گرفته یا آنکه اجارة مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرت المثل او را بدهد، و اگر شرط نکرده باشند که خودش بخواند باید ورثهاش از مال او کسی را اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی زنی را گول بزند که از شوهرش طلاق بگیرد و زن او شود طلاق و عقد صحیح است ولی هردو معصیت بزرگی کرده اند
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که نیاز به خانه ملکی دارد آنچه را صرف خرید خانه می کند خمس ندارد، ولی اگر درآمد سالش برای خرید خانه کفایت نکند و مجبور باشد چند سال پس انداز کند تا قادر به تهیه خانه شود پولهایی که سال بر آنها گذشته خمس دارد، اما اگر فی المثل زمین خانه را در اثناء سال اول بخرد و مصالح ساختمانی را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ کدام خمس ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که نیاز به خانه ملکی دارد آنچه را صرف خرید خانه می کند خمس ندارد، ولی اگر درآمد سالش برای خرید خانه کفایت نکند و مجبور باشد چند سال پس انداز کند تا قادر به تهیه خانه شود پولهایی که سال بر آنها گذشته خمس دارد، اما اگر فی المثل زمین خانه را در اثناء سال اول بخرد و مصالح ساختمانی را در اثناء سال بعد و اجرت بنا را در سال سوم بدهد هیچ کدام خمس ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه بدون حضور دو شاهد عادل زن خود را طلاق دهد و یا مقداری از بدن زن خود را مثلا یک انگشت زنش را طلاق دهد بر مذهب او این طلاق صحیح است ولی بر مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعه به قاعده الزام می تواند با ان زن مطلقه پس از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی زن خودرا بدون این که او بفهمد طلاق دهد چنانچه مخارج او را مثل وقتی که زنش بوده بدهد و مثلا بعد از یک سال بگوید یک سال پیش تورا طلاق دادم و شرعا هم ثابت کند می تواند چیزهایی را که در مدتی که نفقه زن بر او نبوده و به او داده اگر مصرف نکرده است از او پس بگیرد ولی چیزهایی را که مصرف کرده نمی تواند از او مطالبه نماید
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که زنش را طلاق رجعی داده حرام است او را از خانه ای که موقع طلاق در ان خانه بوده بیرون کند ولی در بعضی از مواقع مانند فحاشی و زنا کردن زن بیرون کردن او اشکال ندارد و نیز حرام است زن بدون اذن شوهر برای کارهای غیر لازم از ان خانه بیرون رود
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی از عامه زن خود را که در حال عادت است طلاق دهد و یا در حال پاکی که با او مقاربت کرده است طلاق دهد این طلاق بر مذهب او صحیح است ولی در مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعی بنا به قاعده الزام می تواند با ان زن بعد از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- [آیت الله سبحانی] مردی که زن خود را طلاق رجعی داده، اگر حق رجوع خود را در برابر مبلغی مصالحه کند، مصالحه صحیح و دیگر حق رجوع نخواهد داشت.
- [آیت الله سیستانی] مردی که زن خود را طلاق میدهد ، باید بالغ ، و عاقل باشد ، ولی اگر بچه ده ساله زن خود را طلاق دهد باید مراعات احتیاط در مورد آن ترک نشود ؛ و همچنین باید مرد با اختیار خود طلاق دهد ، و اگر او را مجبور کنند که زنش را طلاق دهد ، طلاق باطل است ، و نیز باید قصد طلاق داشته باشد ، پس اگر صیغه طلاق را مثلاً به شوخی ، یا در حال مستی بگوید صحیح نیست .