تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آنها است.
به نظر حضرتعالی آیا دیه در حکم ماترک میت است؟ یعنی باید اول دیون برداشته شود. بعد بین وراث تقسیم شود یا خیر؟
بلی، جزء ماترک محسوب می شود، که اگر متوفی دین داشته باشد، باید اول دین او را از دیه و باقی ترکه پرداخت و بعد مابقی را بین ورثه تقسیم کرد.
بلی، جزء ماترک محسوب می شود، که اگر متوفی دین داشته باشد، باید اول دین او را از دیه و باقی ترکه پرداخت و بعد مابقی را بین ورثه تقسیم کرد.
عنوان سوال:
به نظر حضرتعالی آیا دیه در حکم ماترک میت است؟ یعنی باید اول دیون برداشته شود. بعد بین وراث تقسیم شود یا خیر؟
پاسخ:
بلی، جزء ماترک محسوب می شود، که اگر متوفی دین داشته باشد، باید اول دین او را از دیه و باقی ترکه پرداخت و بعد مابقی را بین ورثه تقسیم کرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دیه به نظر حضرتعالی دین است یا مجازات، و با مرگ مدیون ساقط می شود؟
- زنی فوت کرده مهریه و جهیزیه ماترک اوست. ورثه او عبارتند از شوهر و پدر و مادر و یک دختر. چگونه ماترک را تقسیم کنند؟
- نظر حضرتعالی پیرامون موزیکهای غم انگیز چیست؟
- اگر زن و شوهر مجتمعاً جنین را اسقاط کنند، آیا دیه تنصیف شده و یا اینکه به بقیه وارث می رسد؟ و آیا دیه را در هرحال باید بدهند و یا در صورت طلب ورّاث و یا حاکم؟
- ضابطه تشخیص حق الله و حق الناس به نظر حضرتعالی چیست؟
- نظر حضرتعالی راجع به جنگ داخلی افغانستان چیست؟
- آیا مهریه زوجه پس از ادای تمام دیون متوفّی تأدیه می شود یا قبل از آنها داده می شود؟ و آیا زوجه قبل از تقسیم ترکه زوج متوفّی حق سکونت در خانه او را دارد یا خیر؟
- اگر میت بالغ نباشد امام (رحمه الله) در رساله می فرماید بعد از تکبیر چهارم این دعا خوانده شود: (اللهم اجعل لأبویه ولنا سلفاً و فرطاً و اجراً) آیا نظر حضرتعالی هم همین است؟
- اگر کارمند دولت غیر اسلامی بمیرد، و دولت بعنوان حقوق بازنشستگی مبلغی را به خانواده او بدهد، آیا آن هم میراث خواهد بود؟ و اگر در زندگانی میّت از حقوق ماهیانه او این مبلغ کسر نشده باشد، آیا بین وراث تقسیم می شود؟
- تصادفی در اثر بی احتیاطی راننده ای، در سال 74 رخ داده، جلسه دادگاه در سال 75 برگزار شده و حکم دیه افرادی که در این صحنه زیان دیده اند، توسط دادگاه مشخص شده (ناگفته نماند که قیمت یک نفر شتر در سال 74 حدوداً 22000 تومان بوده و حال اینکه در سال 75 حدوداً 42000 تومان است) نظر حضرتعالی در این خصوص که آیا بایستی دیه افراد را با سال 74 سنجید یا با تاریخی که حکم دیه صادر شده است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] آیا حقوق بازنشستگی افراد اداری مانند ماترک آنها بعد از فوتشان بین تمام ورثه تقسیم می‌شود یا نه چون طبق قانون دولتی به بعضی از وراث داده نمیشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا دیه مقتول جزء ماترک و دارایی اوست و آیا تقسیم آن بین ورثه همچون قانون ارث است؟
- [آیت الله بهجت] چگونه ماترک میّت بین همسر، دو بچه و سه دختر تقسیم می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورتی که ورّاث بخواهند با فروش قسمتی از ماترک ثلث میّت را جدا نمایند و یا از مال خود نتوانند ثلث را تأمین نمایند، آیا شرعامیتوانند میزان آن را تعیین و تدریجااز منافع ماترک تأمین نماید؟
- [آیت الله بهجت] متوفّی دارای سه پسرو یک دختر و زوجه می باشد. به جهت صغیر بودن دو نفر از فرزندان، ماترک مورّث را تقسیم نکردند. فرزندی که ده سال داشت به مدّت شانزده سال مجبور شد زندگی را اداره نماید. اکنون بقیّه ی ورّاث ادّعای تقسیمی ماترک پدری را دارند، در صورت تقسیم، آیا فرزندی که به مدّت شانزده سال زحمت کشیده است، حقّ اجرت را دارد یا این که باید همانند سایر ورّاث سهم ارث خود را بردارد؟
- [آیت الله بهجت] به نظر حضرتعالی نحوه ی تقسیم ملکی چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی متوفّی، بدهی هایی مختلف از قبیل خمس و دیون به مردم دارد و اموال ماترک او کفایت بدهکاری او را نمی کند، آیا اموال به جا مانده ی او میان طلبکاران تقسیم به نسبت می شود یا دیون اشخاص مقدّم بر سهمین است؟
- [آیت الله نوری همدانی] مردی که در اثر قتل عمد یا شبه عمد یا خطای محض فوت می‌شود و نتیجه موضوع به پرداخت دیه به یکی از شقوق شرعی منتهی می‌شود، آیا این مال (دیه) جزء ترکه محسوب است که دیون به آن تعلّق گیرد و بدواً پرداخت شود سپس باقیمانده تقسیم گردد و یا اینکه دیون متوفّی از آن استخراج نمیشود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه قاتل قبل از پرداخت دیه مقتول فوت کند تکلیف ورثه چیست؟ در صورت کم بودن ماترک میت آیا بر ورثه واجب است که دیه را از مال خود بپردازند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر هنگام غسل دادن میّت، عضوی از اعضای او شکسته شود، دیه ای که به این عضو تعلق می گیرد، در چه مورد مصرف می شود؟ آیا می توان با این پول، دیون میّت را پرداخت کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن مهریه خودش را نگرفته باشد ونبخشیده باشد بعد از مرگ شوهر میتواند انرا مطالبه کتد و ورثه باید از اصل مال میت مهریه زن رامثل بقیه دیون میت بدهند.
- اگر وارث میت فقط چند برادر و خواهر مادری باشند تمام مال میت بین آنها بالسویه تقسیم می شود.
- اگر وارث میت چند برادر یا خواهر پدری یا مادری یا پدر و مادری باشند مال میت بین آنها بالسویه تقسیم می شود.
- اگر وارث میت چند پسر یا چند دختر باشند همه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود.
- اگر وارث میت پدر یا مادر و چند دختر باشند تمام مال متوفی رابه 5 قسمت تقسیم می کنند و یک قسمت آنرا به پدر یا مادر می دهند و بقیه آنرا بین دخترها بالسویه تقسیم می کنند.
- اگر وارث میت چند پسر و چند دختر باشند تمام مال بین آنها بگونه ای تقسیم می شود که هر پسر دو برابر هر دختر سهم ببرد مثلا اگر میت دو پسر و سه دختر داشته باشد مال او به 7 قسمت تقسیم می شود و هر پسر 2 سهم و هر دختر 1 سهم می برد.
- اگر وارث شوهر و پدر و مادر و فرزندان میت باشند. سهم شوهر 41 می شود و به هر یک از پدر و مادر 61 می رسد وبقیه مال بین بچه های میت طبق مسائل گذشته تقسیم می شود.
- اگر وارث زن و پدر و مادر و فرزندان میت باشند. سهم زن 81 و سهم پدر و مادر هر یک 61 می شود و بقیه مال بین بچه های میت طبق مسائل گذشته تقسیم می شود.
- اگر علاوه بر اجداد وبرادر همسر میت هم باشد همسر سهم خود را می برد یعنی اگر زن باشد 41 واگر شوهر باشد 21 و بقیه بین اجداد و خواهر و برادر میت طبق مسأله سابق تقسیم می شود.
- اگر وارث میت پدر یا مادر وچند پسر باشند سهم پدر یامادر 61 و بقیه مال بین پسرها بالسویه تقسیم می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر صاحب مال بمیرد، امانتدار باید مال را به ورّاث او برساند یا به ورّاث او خبر دهد، و چنانچه مال را به ورّاث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، ضامن است، ولی اگر برای آنکه میخواهد بفهمد کسی که میگوید من وارث میت هستم، راست میگوید یا نه، یا میت وارث دیگری دارد یا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم خودداری کند و مال تلف شود، بنابر اقرب ضامن نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] مخارج انداختن در دریا و مخارج محکم کردن قبر میت در صورتی که لازم باشد از اصل مال میت برداشته می شود
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه میّت به ورثه وی میرسد ولی برادر و خواهر مادری از دیه سهمی ندارند، چنانچه در مسأله 2798 گذشت.
- [آیت الله مظاهری] واجبات مالی نظیر بدهکاری و خمس و زکات و حجّ از اصل مال برداشته می‌شود گرچه میّت برای آنها وصیّت نکرده باشد امّا واجبات بدنی نظیر نماز و روزه از اصل مال برداشته نمیشود و سزاوار است که ورثه میّت را بری الذمّه نمایند گرچه مال هم نداشته باشد.
- [آیت الله مظاهری] مقصود از عاقله که دیه قتل خطا را باید بدهد خویشان نسبی پدری می‌باشد، چه مرد باشند یا زن، غیر از بچهها و دیوانهها و کفّار، و تقسیم دیه بر آنان با رعایت مراتب ارث است.
- [آیت الله اردبیلی] مخارج خوراک، پوشاک و مسکن شخص ورشکسته و کسانی که تحت سرپرستی او میباشند با مراعات شئون آنان تا هنگام تقسیم، از اموال او برداشته می‌شود و اگر بمیرد، هزینه کفن و دفن او بر بدهیهای او مقدّم می‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] هر مقدار از هزینه کفن چه واجب و چه مستحب که در شأن میّت باشد، از اصل ترکه او برداشته می‌شود و احتیاج به اجازه ورثه ندارد.
- [آیت الله مظاهری] بر ورثه واجب نیست از بلد، نایب بگیرند و از میقات، کفایت میکند حتّی اگر عقیده میّت اجتهاداً یا تقلیداً حجّ بلدی باشد، اگرچه سزاوار است از وطن نایب گرفته شود ولی اجرت بیشتر از میقات از وارث صغیر برداشته نمیشود ولی اگر میّت وصیّت به حجّ بلدی نموده باشد واجب است از بلد نایب گرفته شود و مازاد بر اجرت حجّ میقاتی از ثلث برداشته می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پسر بزرگ میّت بیش از یکی باشد مثلاً از دو زن او در یک زمان دو پسر به دنیا آمده باشد باید لباس و قرآن و انگشتر و شمشیر میّت را به طور مساوی بین خودشان تقسیم کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه خود میت در حال حیات اجازه داده باشد که اعضای او را برای پیوند در اختیار دیگران بگذارند یا اولیاء میت بعد از وفات او اجازه دهند، حکم دیه و سایر احکام تغییر نمی کند و احتیاط آن است که دیه را در هر حال بپردازند.