بدن
بدن به معنای اندام و تن انسان یا حیوان می باشد که در باب هاى طهارت، صلاة، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.
آیا انسان حق دارد عضوی از بدن خود را به دیگری بدهد؟ اگر حق دارد کدام یک از اعضا مورد نظر است؟
اگر حیات مسلمانی منوط به اهدای عضوی مانند یک کلیه باشد، و تهیه آن از غیر مسلمان، مقدور نباشد و خطر جانی و یا ضرر غیر قابل تحمل برای اهداکننده نداشته باشد، اهدا مانعی ندارد.
اگر حیات مسلمانی منوط به اهدای عضوی مانند یک کلیه باشد، و تهیه آن از غیر مسلمان، مقدور نباشد و خطر جانی و یا ضرر غیر قابل تحمل برای اهداکننده نداشته باشد، اهدا مانعی ندارد.
عنوان سوال:
آیا انسان حق دارد عضوی از بدن خود را به دیگری بدهد؟ اگر حق دارد کدام یک از اعضا مورد نظر است؟
پاسخ:
اگر حیات مسلمانی منوط به اهدای عضوی مانند یک کلیه باشد، و تهیه آن از غیر مسلمان، مقدور نباشد و خطر جانی و یا ضرر غیر قابل تحمل برای اهداکننده نداشته باشد، اهدا مانعی ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان عضوی از بدن انسان را به حیوانی پیوند زد، حکم کلی آن چیست؟
- قطع و برداشتن عضوی از اعضای بدن مسلمان برای پیوند زدن به انسان دیگر، چه حکمی دارد؟ و آیا دیه دارد؟
- آیا قطع و برداشتن عضوی از انسان زنده برای پیوند به انسان دیگر، دیه دارد؟
- اگر انسان مسلمانی وصیت نکند، امّا اولیای میّت بخواهند عضوی از بدن میّت را به شخص نیازمندی یا غیر نیازمند، پیوند زنند، آیا حق چنین کاری را دارند؟ اگر اولیا جنازه را بفروشند; حکمش چیست؟
- آیا برداشتن عضوی از میّت برای پیوند زدن به انسان دیگر جایز است؟ و آیا در صورت برداشتن عضو، دیه باید پرداخت شود؟
- آیا جایز است برای جلوگیری از سرایت بعضی از بیماری ها که اگر جلوگیری نشود، منجر به مرگ شخص یا فلج شدن وی می شود عضوی از بدن را قطع کرد و بر فرض جواز، آیا دیه دارد؟
- آیا لمس و نظر به اعضای داخل بدن نامحرم (مانند کبد و روده و...) در حکم لمس و نظر ظاهر بدن است؟
- آیا توصیه پزشک و پرستار، به بیمار مبنی بر ضرر داشتن روزه و یا حرکت اعضا و استعمال آب برای وضو و نماز، از نظر شرعی مجوّز محسوب می شود یا نه؟
- پیوند اعضا یا پوست در جراحی پلاستیک به منظور زیبایی چه حکمی دارد؟
- آیا در جنایت بر اطراف و اعضا نیز تغلیظ دیه وجود دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا میتوان عضوی از بدن انسان را به حیوانی پیوند زد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا دست زدن به عضوی که از بدن انسان، مرده، جدا شده، غسل مسّ میت واجب می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر عضوی از بدن انسان قطع شود ولی به وسیلهی پوست نازکی به بدن اتصال داشته باشد آیا آن عضو نجس است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا عضوی که از بدن انسان جدا شود مثل انگشت یا سایر اعضاء آیا در صورت مس آن باید غسل کرد ؟ یا دفن کند آن عضو را ؟
- [سایر] آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر عضوی از بدن حیوان زنده جدا شود آیا خوردن آن جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برداشتن عضوی از بدن فرد زنده جهت پیوند، مستلزم پرداخت دیه می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر عضوی از اعضای میّت از بدن او جدا شود باید دفن گردد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر عضوی از بدن جدا شود، آیا غسل آن لازم است؟
- [سایر] از نظر مکتب تفکیک انسان در قیامت با چه بدنی است؟ بدن دنیایی یا بدن دیگری است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- به کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد اگر چه مخارج او بر انسان واجب باشد می شود زکات داد تا قرضش را بدهد. ولی اگر زن یا کس دیگری که مخارجش بر انسان واجب است برای خرجی خود قرض کند انسان نمی تواند بدهی او را از زکات بدهد.
- اگر بواسطه قناعت کردن چیزی از مخارج سال انسان زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد.
- اگر انسان ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، نمی تواند از ضامن شدن خود برگردد.
- اگر بدن حیوان به عین نجس مثل خون، یا متنجس مثل آب نجس، آلوده شود، چنانچه آنها برطرف شود بدن آن حیوان پاک می شود. و همچنین است باطن بدن انسان مثل توی دهان و بینی. مثلاً اگر خونی از لای دندان بیرون آید و در آب دهان از بین برود، آب کشیدن توی دهان لازم نیست.
- اگر انسان بدون قصد لذّت به آن قسمت از بدن زنهای کافر که معمولا نمی پوشانند نگاه کند در صورتی که نترسد بحرام بیفتد اشکال ندارد.
- اگر خون بدن انسان یا خون حیوانی که خون جهنده دارد، ( یعنی حیوانی که وقتی رگ آن را ببرند خون از آن جستن می کند) به بدن حیوانی که خون جهنده ندارد برود و خون آن حیوان حساب شود پاک می گردد، و این را انتقال گویند. پس خونی که زالو از انسان می مکد چون خون زالو به آن گفته نمی شود و می گویند خون انسان است نجس می باشد.
- اگر انسان احتمال بدهد که روزه برایش ضرر دارد و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد نباید روزه بگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست، مگر آنکه بقصد قربت بگیرد، و بعد معلوم شود ضرر نداشته است.
- اگر از بدن انسان یا حیوانی که خون جهنده دارد و در حالی که زنده است گوشت یا چیز دیگری را که روح دارد جدا کنند، نجس است.
- جایی را که انسان نمی داند از ظاهر بدن است یا باطن آن، اگر ملاقات با نجس بکند لازم نیست آب بکشد اگرچه آب کشیدن احوط است.
- اگر انسان زکات به پسرش بدهد که خرج زن و نوکر و کلفت خود نماید اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند عضوی از اعضای خود، نظیر کلیه یا چشم و مانند اینها را در حال حیات بفروشد، چنانکه میتواند پول بگیرد و اجازه قطع عضوی از اعضای خود را پس از مرگ بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست بریدن عضوی از اعضأ بدن مرده مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر بمنظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زنده دیگر وقطع کننده ملزم است که دیه آن عضو را با اجازه حاکم شرع صرف حج یا سایر خیرات ومبّرات خود میّت نماید، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقّف گردد که عضو بدن مرده مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جائز است بریدن آن عضو ولیقطع کننده باید دیه آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد وپس از پیوند چون جزو بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است. و ظاهر این است که جائز نباشد شخصی در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضأ او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میّت دیه دارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از بدن انسان یا حیوانی که خون جهنده دارد در حالی که زنده است، گوشت یا چیز دیگری را که روح دارد جدا کنند، نجس است، ولی گوشت، پوست یا عضوی که از انسان جدا و به قسمت دیگر بدن یا به انسان دیگری متصل میگردد، در صورتی که جزء بدن وی محسوب شود، پاک است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در احکام جبیره فرقی نیست که جبیره تمام اعضای وضو یا تمام یک عضو را گرفته باشد، یا بعضی از یک عضو را، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر جبیره تمام اعضا یا تمام یک عضو را - خواه عضوی که شسته میشود یا عضوی که مسح میشود - گرفته باشد، تیمم نیز بنماید.
- [آیت الله خوئی] جایز است بریدن عضوی از بدن مردة کافر و یا مشکوک الاسلام، به منظور پیوند زدن آن به بدن شخص مسلمان و پس از پیوند زدن چون جزء بدن مسلمان میشود، احکام بدن مسلمان بر او جاری است و همین طور جایز است عضوی از اعضاء بدن حیوان نجسالعین را به بدن شخص مسلمان پیوند زدن و چون پس از پیوند زدن جزء بدن مسلمان میگردد، احکام بدن مسلمان بر آن عضو جاری است و نماز خواندن با آن عضو نیز جایز است.
- [آیت الله وحید خراسانی] بریدن عضوی از بدن مرده کافری که تشریح ان جایز است و یا کسی که مسلمان یا ذمی بودن او مشکوک است به منظور پیوند زدن ان به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان شد احکام بدن مسلمان بر ان جاری است و همچنین پیوند زدن عضوی از اعضای حیوان نجس العین به بدن شخص مسلمان جایز است و پس از ان که جزء بدن مسلمان گشت احکام بدن مسلمان بر ان عضو جاری است
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه عضوی از مرده یا زنده جدا کنند و به دیگری پیوند زنند بطوری که جزء بدن انسان دوم شود، در این صورت نجس و میته نیست و برای نماز هم اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضأ او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه عضوی که برضایت خود او بریده میشود از اعضأ رئیسه بوده باشد که بریدن آن صدمهای به حیات او میزند و یا نقص وعیبی در او ایجاد میکند، بریدن آن عضو جائز نیست. و اگر با بریدن آن عضو ضرر وعیبی بر او وارد نمیشود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای آن روییده میشود، در این صورت بریدن آن عضو به رضایت خود او جائز است و میتواند برای بریدن آن عضو مبلغی نیز دریافت کند.
- [آیت الله سیستانی] بریدن عضوی از بدن کافر مردهای که خونش محترم نیست و یا مشکوکالحال است، برای پیوند زدن به بدن مسلمان جایز است، و پس از آن احکام بدن مسلمان بر آن جاری میشود؛ زیرا جزئی از بدن او به شمار میرود. همچنین پیوند زدن عضوی از اعضای بدن حیوان نجسالعین مانند سگ به بدن مسلمان اشکالی ندارد، و احکام بدن مسلمان بر آن جاری میگردد، و به دلیل آنکه جزئی از بدن شخص زنده به شمار میرود و زندگی در آن جریان یافته است، احکام بدن مسلمان بر آن مترتب میشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.