الف) زن و شوهری با یکدیگر اختلاف خانوادگی دارند، شوهر می خواسته عروسی کند ولی زن به علت کراهت شدید و اختلافات موجود تمکین را منوط به پرداخت مهریه از سوی... - استفتاء آیت الله فاضل لنکرانی

عسر و حرج

عسر در لغت به معنای صعوبت، مشقّت و شدت آمده است و حرج نیز به معنای ضیق و تنگی و تنگنا و گناه آمده است [۱] و در اصطلاح فقهی و حقوقی منظور از این قاعده این است که تکالیفی که موجب مشقت و سختی برای مکلف است در دین وجود ندارد.

خوف فتنه

خوف فتنه‏ بیم فرو افتادن در فتنه می‌باشد. از آن در بابهای وقف، نکاح و حدود سخن گفته‏اند.

استطاعت

استطاعت ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره کند:

اختلاف

اختلاف ضد اتفاق است.

اعتیاد

عادت کردن و خو گرفتن را اعتیاد گویند. این عنوان به مناسبت در باب‌های زکات، خمس، صوم، حج و نکاح مطرح شده است.

مراجعه

مراجعه، نقل پرسش و پاسخ صورت گرفته بین گوینده و شخص دیگر، به صورت موجز و جذاب را می‌گویند.

دادگاه

دادگاه یا همان مجلس قضا و مجلس حکم محل رسیدگى به دعاوى است و از احکام آن در باب قضاء سخن گفته‌اند.

زوجیت

پیوند برآمده از عقد نکاح که بین زن و شوهر ایجاد می‌شود را زوجیّت گویند. از احکام آن به تفصیل در باب نکاح و به مناسبت در دیگر بابها همچون طهارت، صوم، حج، تجارت، هبه، طلاق، یمین، نذر، ارث و قضاء سخن گفته‏اند.

عروسی

عروسی، به بردن عروس به خانه داماد و یا شب زفاف را می‌گویند.

تمکین

تمکین ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تمکین (علوم قرآنی)، زمینه‌سازی برای قرار گرفتن «فاصله» در موضع شایسته خود؛ از فنون بلاغی• تمکین (فقه)، سلطه و اختیار دادن به دیگری و بحث شده در ابواب مختلف فقه• تلوین و تمکین، ‌تلوین و تمکین، از اصطلاحات عرفانی• مد تمکین، انجام مد به مقدار یک الف و هنگام تلاقی دو حرف «و» یا دو «ی»

اجبار

اجبار از ماده جبر است و به آن الجاء هم گفته‌اند. گر چه اجبار در معنی وسیع شامل اکراه و اضطرار هم می‌شود وتفاوت اجبار و اکراه در مفاهیم حقوقی آشکار است لکن در مباحث کیفری تفاوت بین ایندو ملاحظه نمی شود.اجبار عبارتست از اینکه کس دیگری را وادار کند بدون اراده و اختیار مبادرت به انجام عمل یا ترک عمل نماید. در حالی که در اکراه دیگری وادار به فعلی می‌شود که از آن کراهت دارد، بنابراین در اکراه شخص مُکره فاقد رضا است ولی در اجبار، شخص مجبور فاقد رضا و اراده می‌باشد. گر چه در متون قانونی ایندو، اغلب مترادف به کار رفته است. [۱]

احراز

اِحراز به معنی «در حرز قرار دادن چیزی» و نیز به معنی علم پیدا كردن می باشد.

مهریه

مَهر یا مهریه مالی است که مرد به هنگام ازدواج، برای پرداخت به زن بر عهده می‌گیرد. مهریه حق زن است و او می‌تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند، این حق پس از فوت زن به ورثه او می‌رسد و آنان می‌توانند آن را از مرد مطالبه کنند.

ادامه

تقلید، اصطلاحی فقهی در اسلام به معنای پیروی شخص مکلَّف از مجتهد در احکام عملی دین است. تقلید در اصول دین جایز نیست و باید خود شخص با تحقیق و بررسی، به اصول دین ایمان آورد؛ ولی در احکام یا باید خودِ شخص مجتهد باشد، یا به احتیاط عمل کند و یا از شخص متخصص در فقه که به او مجتهد جامع الشرایط یا مرجع تقلید می‌گویند، تقلید نماید. به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، «مُقَلِّد» می‌گویند.

کراهت

مکروه، اصطلاحی فقهی درباره عملی است که ترک کردن آن بهتر از انجام دادن است. کراهت‌، گاه در عبادات است و‌ گاه در معاملات و کسب و کار. کراهت در عبادات به معنای کم شدن ثواب آن عبادت نسبت به عبادت‌های مشابه است و کراهت در معامله به معنای ناپسنددانستن شارع در انجام آن است. نماز گزاردن در برخی مکان‌ها مانند حمام و آشپزخانه و در برخی حالت‌ها مانند خواب آلودگی یا در لباس سیاه از جمله عبادات مکروه است.

حاکم

حاکم، اصطلاحی با معانی مختلف در فقه، حقوق و اصول فقه. این کلمه در لغت به معانی قاضی، داور، فرمانروا، اجراکننده حکم و متصدی اداره یک ایالت یا بخش از جانب حکومت است. کاربرد «حاکم» در منابع فقهی و متون حقوقی به معنای لغوی و غیراصطلاحی رایج است. با وجود این، به سبب قیود و شروطی که برای برخی مصادیق آن، به ویژه در فقه امامی، ذکر شده، به یک اصطلاح تبدیل شده است، همچنان که در اصول فقه نیز معانی اصطلاحی خاصی دارد.

طلاق

واجب:نمازهای یومیه • نماز جمعه • نماز عید • نماز آیات ·  نماز میت نمازهای مستحب: نماز شب • نماز غفیله • نماز جعفر طیار • نماز امام زمان نماز باران • نماز شب قدر • نماز شب اول قبر • نماز شکر • سایر نمازها

نفقه

نفقه، به مخارج ضروری مانند خوراک، پوشاک و مسکن گفته می‌شود که برای گذران زندگی مورد نیاز است. ازدواج، خویشاوندی و ملکیت از اسباب وجوب آن هستند.[۱]

اذیت

از عنوان آزار در منابع فقهی به معنای اذیت استفاده شده است و از آن در بابهای صلات، صوم، حج و صید و ذباحه به مناسبت سخن رفته است.

حقوق

حقوق، از مهم ‌ترین شاخه های علوم اجتماعی که به مطالعه قواعد حاکم بر روابط میان اشخاص (حقیقی و حقوقی) در عرصه جامعه می‌پردازد.

خانه

به محل سکونت خانه می‌گویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در باب‌هاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفته‌اند.

جوان

شخصی که زمان زیادی از عمرش نگذشته است را جوان گویند. جوان ‌مقابل پیر است و از احکام آن در بابهای صلات، زکات، صوم، عتق و حدود سخن رفته است.واژه‌ی «جوانی» اشاره به مرحله‌ای از زندگی انسان‌ها دارد که در آن قوای جسمی و روحی بشر در بالا ترین درجه و استعداد خود قرار دارد و به عبارت دیگر، تمامی و استعداد درونی و بیرونی انسان در اوج شکوفائی و ثمردهی است.به کسی که در چنین دوران از زندگی بسر می‌برد در فارسی «جوان» و در عربی «شاب» می‌گویند. آدمی با همه‌ی ابعاد وجودی و استعداد های جسمی، روحی و عاطفی و عقلی خود که علم و تمدن و تکنولوژی پیشرفته‌ی امروزی، تنها نمودی از آن است، امکان تکمیل تدریجی این استعدادها را در جوانی به دست می‌آورد.

فتنه

فتنه، اختلاف، نزاع و درگیری؛ گمراهی و گناه ؛ کفر است.

فساد

به نقصان به حسب اجزا و شرایط فساد گفته می شود.

زوجه

پیوند برآمده از عقد نکاح که بین زن و شوهر ایجاد می‌شود را زوجیّت گویند. از احکام آن به تفصیل در باب نکاح و به مناسبت در دیگر بابها همچون طهارت، صوم، حج، تجارت، هبه، طلاق، یمین، نذر، ارث و قضاء سخن گفته‏اند.

منوط

معلّق، وابسته

رجوع

رجوع در دو معنای مراجعه کردن به کسی و برگشتن به حالت قبلی استعمال شده که در فقه در ابواب مختلف به آن پرداخته شده است. رجوع‏

عسر

زوج

پیوند برآمده از عقد نکاح که بین زن و شوهر ایجاد می‌شود را زوجیّت گویند. از احکام آن به تفصیل در باب نکاح و به مناسبت در دیگر بابها همچون طهارت، صوم، حج، تجارت، هبه، طلاق، یمین، نذر، ارث و قضاء سخن گفته‏اند.

صرف

واژه صرف ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • علم صرف، یکی از شاخه‌های ادبیات عرب• صرف (فقه)، بیع طلا به طلا و نقره به نقره یا بیع یکی از آن‌ها به دیگری

اذن

اجازه

الف

اَلِف‌ (آ، ا)، نخستین‌ حرف‌ از حروف‌ الفبای‌ زبان‌ فارسی ‌.

بذل

جود صفت نیکو است و در روایات به آن توصیه شده است. این عنوان به مناسبت در باب زکات و صوم به کار رفته است.

پدر

پدر به معنای مردی است که دیگرى از نطفه‌ی‌ او- از طریق شرعی یا وطی به شبهه- به وجود آید یا صاحب شیر را گویند. از این عنوان در بسیارى از ابواب سخن رفته است، نظیر باب های طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، حج، جهاد، تجارت و... .

پول

واحد ارزش و رایج‌ترین واسطۀ داد و ستد و وسیلۀ پرداخت است در جوامع ابتدایی به جای استفاده از پول در معاملات، داد و ستد به صورت پایاپای (تهاتری) انجام می‌گرفت اما به تدریج پول کالایی و پول کالایی فلزی، بویژه طلا و نقره، رایج شد در نهایت پول کاغذی یا سکه‌هایی جز طلا و نقره و پول اعتباری به وجود آمد سخن در این مقاله دربارۀ پول اعتباری است اینکه پول اعتباری از نظر فقهی چه ماهیّتی دارد؟ مثلی یا قیمی بودن آن و همچنین احکام کاهش ارزش پول (تورم) مورد بحث قرار میگیرد.

خوف

بیم از وقوع امری ناخوشایند را ترس می گویند و از آن به مناسبت در بابهایی همچون طهارت، صلات، صوم، حج، حدود و دیات یاد شده است.

خاص

لفظ یا حکمِ دارای شمول کمتر در مقایسه با لفظ یا حکم دیگر را خاص می‌گویند.

حرج

عسر در لغت به معنای صعوبت، مشقّت و شدت آمده است و حرج نیز به معنای ضیق و تنگی و تنگنا و گناه آمده است [۱] و در اصطلاح فقهی و حقوقی منظور از این قاعده این است که تکالیفی که موجب مشقت و سختی برای مکلف است در دین وجود ندارد.

الی

آلت یا آلی بودن در دو معنای واسطه بین فاعل و منفعل و وسیله تحصیل چیز دیگر به کار رفته است.

زن

زن مقابل مرد است.

عسر و حرج

عسر در لغت به معنای صعوبت، مشقّت و شدت آمده است و حرج نیز به معنای ضیق و تنگی و تنگنا و گناه آمده است [۱] و در اصطلاح فقهی و حقوقی منظور از این قاعده این است که تکالیفی که موجب مشقت و سختی برای مکلف است در دین وجود ندارد.

کشف خلاف

آشكار‌شدن خلاف

خوف فتنه

خوف فتنه‏ بیم فرو افتادن در فتنه می‌باشد. از آن در بابهای وقف، نکاح و حدود سخن گفته‏اند.

خصوصیات

ويژگيها، مشخصات

اعتیاد

عادت کردن و خو گرفتن را اعتیاد گویند. این عنوان به مناسبت در باب‌های زکات، خمس، صوم، حج و نکاح مطرح شده است.

وکالت

وکالت در لغت به معنای واگذار کردن، اعتماد و تکیه کردن به دیگری است. [۱]و در اصطلاح فقهی عقدی است که به موجب آن کسی دیگری را برای انجام کاری جانشین خود قرار می‌دهد. [۲]معنای لغوی وکالت اعمّ است. زیرا در معنای لغوی واگذارکردن هر کاری به دیگری است. ولی معنای اصطلاحی اخصّ است. زیرا هر کاری را نمی‌توان به دیگری واگذار کرد. مثلاً انسان زنده نمی‌تواند نماز واجبش را به دیگری واگذار کند تا او بخواند بنابراین بین معنای لغوی و اصطلاحی وکالت، عموم و خصوص من وجه است.

تمکین

تمکین ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تمکین (علوم قرآنی)، زمینه‌سازی برای قرار گرفتن «فاصله» در موضع شایسته خود؛ از فنون بلاغی• تمکین (فقه)، سلطه و اختیار دادن به دیگری و بحث شده در ابواب مختلف فقه• تلوین و تمکین، ‌تلوین و تمکین، از اصطلاحات عرفانی• مد تمکین، انجام مد به مقدار یک الف و هنگام تلاقی دو حرف «و» یا دو «ی»

جوانی

شخصی که زمان زیادی از عمرش نگذشته است را جوان گویند. جوان ‌مقابل پیر است و از احکام آن در بابهای صلات، زکات، صوم، عتق و حدود سخن رفته است.واژه‌ی «جوانی» اشاره به مرحله‌ای از زندگی انسان‌ها دارد که در آن قوای جسمی و روحی بشر در بالا ترین درجه و استعداد خود قرار دارد و به عبارت دیگر، تمامی و استعداد درونی و بیرونی انسان در اوج شکوفائی و ثمردهی است.به کسی که در چنین دوران از زندگی بسر می‌برد در فارسی «جوان» و در عربی «شاب» می‌گویند. آدمی با همه‌ی ابعاد وجودی و استعداد های جسمی، روحی و عاطفی و عقلی خود که علم و تمدن و تکنولوژی پیشرفته‌ی امروزی، تنها نمودی از آن است، امکان تکمیل تدریجی این استعدادها را در جوانی به دست می‌آورد.

مهریه

مَهر یا مهریه مالی است که مرد به هنگام ازدواج، برای پرداخت به زن بر عهده می‌گیرد. مهریه حق زن است و او می‌تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند، این حق پس از فوت زن به ورثه او می‌رسد و آنان می‌توانند آن را از مرد مطالبه کنند.

کراهت

مکروه، اصطلاحی فقهی درباره عملی است که ترک کردن آن بهتر از انجام دادن است. کراهت‌، گاه در عبادات است و‌ گاه در معاملات و کسب و کار. کراهت در عبادات به معنای کم شدن ثواب آن عبادت نسبت به عبادت‌های مشابه است و کراهت در معامله به معنای ناپسنددانستن شارع در انجام آن است. نماز گزاردن در برخی مکان‌ها مانند حمام و آشپزخانه و در برخی حالت‌ها مانند خواب آلودگی یا در لباس سیاه از جمله عبادات مکروه است.

حاکم

حاکم، اصطلاحی با معانی مختلف در فقه، حقوق و اصول فقه. این کلمه در لغت به معانی قاضی، داور، فرمانروا، اجراکننده حکم و متصدی اداره یک ایالت یا بخش از جانب حکومت است. کاربرد «حاکم» در منابع فقهی و متون حقوقی به معنای لغوی و غیراصطلاحی رایج است. با وجود این، به سبب قیود و شروطی که برای برخی مصادیق آن، به ویژه در فقه امامی، ذکر شده، به یک اصطلاح تبدیل شده است، همچنان که در اصول فقه نیز معانی اصطلاحی خاصی دارد.

طلاق

واجب:نمازهای یومیه • نماز جمعه • نماز عید • نماز آیات ·  نماز میت نمازهای مستحب: نماز شب • نماز غفیله • نماز جعفر طیار • نماز امام زمان نماز باران • نماز شب قدر • نماز شب اول قبر • نماز شکر • سایر نمازها

خصوص

حکم یا لفظ دارای شمول کمتر در مقایسه با حکم یا لفظ دیگر را خصوص گویند.

فتنه

فتنه، اختلاف، نزاع و درگیری؛ گمراهی و گناه ؛ کفر است.

فساد

به نقصان به حسب اجزا و شرایط فساد گفته می شود.

قدرت

قدرت یکی از صفات الهی است.

محقق

• محقق اصفهانی• محقق کرکی• محقق اول• محقق ثانی• محقق ثالث• محقق حلی• محقق خراسانی• محقق خوانساری• محقق خویی• محقق داماد• محقق رشتی• محقق سبزواری• محقق طوسی• محقق عراقی• محقق غروی• محقق قمی• محقق کاظمی• محقق نائینی

محرز

آشكار، قطعی

منوط

معلّق، وابسته

رجوع

رجوع در دو معنای مراجعه کردن به کسی و برگشتن به حالت قبلی استعمال شده که در فقه در ابواب مختلف به آن پرداخته شده است. رجوع‏

عسر

زوج

پیوند برآمده از عقد نکاح که بین زن و شوهر ایجاد می‌شود را زوجیّت گویند. از احکام آن به تفصیل در باب نکاح و به مناسبت در دیگر بابها همچون طهارت، صوم، حج، تجارت، هبه، طلاق، یمین، نذر، ارث و قضاء سخن گفته‏اند.

صرف

واژه صرف ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • علم صرف، یکی از شاخه‌های ادبیات عرب• صرف (فقه)، بیع طلا به طلا و نقره به نقره یا بیع یکی از آن‌ها به دیگری

عقد

پيمان، عهد. صيغه ايجاب و قبول در معاملات (خصوصاً در ازدواج) عقد بيع: قرارداد خريد و فروش عقد دائم: قرارداد ازدواج دائم، پيمان ازدواج دائم عقد غير دائم: قرارداد ازدواج موقت، پيمان ازدواج موقت

علم

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

الف

اَلِف‌ (آ، ا)، نخستین‌ حرف‌ از حروف‌ الفبای‌ زبان‌ فارسی ‌.

خوف

بیم از وقوع امری ناخوشایند را ترس می گویند و از آن به مناسبت در بابهایی همچون طهارت، صلات، صوم، حج، حدود و دیات یاد شده است.

حرج

عسر در لغت به معنای صعوبت، مشقّت و شدت آمده است و حرج نیز به معنای ضیق و تنگی و تنگنا و گناه آمده است [۱] و در اصطلاح فقهی و حقوقی منظور از این قاعده این است که تکالیفی که موجب مشقت و سختی برای مکلف است در دین وجود ندارد.

امر

آمر به معنای طلب کننده چیزی از کسی به صورت الزامی است.

زن

زن مقابل مرد است.