موارد ا و 2 و 4 و 6 و 7 فی نفسه از مصادیق عسر و حرج محسوب نمی شود. 3 چنانچه کسی حتی مثل پدر زوج مخارج زن را مناسب با شئون او تأمین نکند و خود زن نیز نداشته باشد از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود و الاّ خیر. 5 چنانچه امکان اصلاح نباشد از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود، بلی می توانند در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر، اگر چه بعد از ازدواج شرط کنند که اگر زوج به مدت 6 ماه ترک خانواده یا اعتیاد زیان آور به یکی از انواع مواد مخدر پیدا کرد یا عقیم بود یا همسر دیگر اختیار کرد و رعایت عدالت نکرد یا محکوم به زندان شد و این محکومیّت مغایر با حیثیت زوجه باشد، یا اگر شغلهای منافی با شئون زن پیش گرفت، زوجه از طرف زوج وکیل و وکیل در توکیل غیر است که خود را مطلّقه کند و در این موارد چنانچه یکی از این شروط محقق و محرز شد می تواند خود را مطلّقه کند. و نیز می توانند شرط کنند که اگر زوج بر خلاف وظائف معینه شرعیّه با زوجه خود رفتار کرد و ناشز شد و اصرار بر مخالفت نمود زوجه از طرف زوج وکیل است که خود را مطلّقه کند. و نیز در فرض اخیر اگر شرط نکرده اند و زوج اصرار بر نشوز خود دارد و بر خلاف وظایف شرعیه با زوجه رفتار می کند، چنانچه حاضر به اصلاح نباشد، زوجه می تواند به حاکم شرع و دادگاه مراجعه کند و پس از احراز موضوع و عدم نشوز زن حاکم شرع و دادگاه زوج را ملزم به رعایت وظایف شرعیه یا طلاق می کند و اگر امتناع کرد حاکم شرع و دادگاه با تقاضای زوجه، وی را مطلّقه می کند.
چنانچه ادامه زندگی و دوام زوجیت برای زوجه موجب عسر و حرج است و زوجه به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند و برای حاکم شرع ثابت شود، زوج را اجبار به طلاق می کند و در صورت میسّر نشدن، به اذن حاکم شع طلاق داده می شود، سؤال این است که آیا موارد ذیل از مصادیق عسر و حرج محسوب می گردد؟ 1 ترک خانواده توسط زوج به مدت 6 ماه. 2 اعتیاد زیان آور به یکی از انواع مواد مخدر. 3 استنکاف از دادن نفقه و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه توسط دادگاه. 4 عقیم بودن زوج. 5 سوء رفتار و معاشرت زوج در حدی که عرفاً برای زوجه قابل تحمل نباشد. 6 اختیار همسر دیگر در صورت عدم استطاعت بر اجرای عدالت. 7 عدم رعایت دستور دادگاه در مورد وضع اشتغال به کار و حرفه منافی مصالح خانوادگی و حیثیات زن مانند اشتغال به مواد مخدر و تکدّی.
موارد ا و 2 و 4 و 6 و 7 فی نفسه از مصادیق عسر و حرج محسوب نمی شود. 3 چنانچه کسی حتی مثل پدر زوج مخارج زن را مناسب با شئون او تأمین نکند و خود زن نیز نداشته باشد از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود و الاّ خیر. 5 چنانچه امکان اصلاح نباشد از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود، بلی می توانند در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر، اگر چه بعد از ازدواج شرط کنند که اگر زوج به مدت 6 ماه ترک خانواده یا اعتیاد زیان آور به یکی از انواع مواد مخدر پیدا کرد یا عقیم بود یا همسر دیگر اختیار کرد و رعایت عدالت نکرد یا محکوم به زندان شد و این محکومیّت مغایر با حیثیت زوجه باشد، یا اگر شغلهای منافی با شئون زن پیش گرفت، زوجه از طرف زوج وکیل و وکیل در توکیل غیر است که خود را مطلّقه کند و در این موارد چنانچه یکی از این شروط محقق و محرز شد می تواند خود را مطلّقه کند. و نیز می توانند شرط کنند که اگر زوج بر خلاف وظائف معینه شرعیّه با زوجه خود رفتار کرد و ناشز شد و اصرار بر مخالفت نمود زوجه از طرف زوج وکیل است که خود را مطلّقه کند. و نیز در فرض اخیر اگر شرط نکرده اند و زوج اصرار بر نشوز خود دارد و بر خلاف وظایف شرعیه با زوجه رفتار می کند، چنانچه حاضر به اصلاح نباشد، زوجه می تواند به حاکم شرع و دادگاه مراجعه کند و پس از احراز موضوع و عدم نشوز زن حاکم شرع و دادگاه زوج را ملزم به رعایت وظایف شرعیه یا طلاق می کند و اگر امتناع کرد حاکم شرع و دادگاه با تقاضای زوجه، وی را مطلّقه می کند.