اثاثیه
اثاث به وسایل منقول برای تجهیز یک محل اطلاق می شود. احکام آن در ابواب طهارت، زکات، خمس، حج، دین، رهن، وقف، سکنی و عمری، و قضاء آمده است.
اسباب و اثاثیه منزل و همچنین لباس هایی که قبلا مورد استفاده قرار گرفته و اکنون به هر دلیلی مورد استفاده نمیباشند، آیا مشمول خمس هستند؟
تا فروخته نشده، خمس ندارد و پس از فروختن، چنانچه تا سر سال خمسی در مؤونه صرف نشود، باید خمس آن پرداخت شود.
تا فروخته نشده، خمس ندارد و پس از فروختن، چنانچه تا سر سال خمسی در مؤونه صرف نشود، باید خمس آن پرداخت شود.
عنوان سوال:
اسباب و اثاثیه منزل و همچنین لباس هایی که قبلا مورد استفاده قرار گرفته و اکنون به هر دلیلی مورد استفاده نمیباشند، آیا مشمول خمس هستند؟
پاسخ:
تا فروخته نشده، خمس ندارد و پس از فروختن، چنانچه تا سر سال خمسی در مؤونه صرف نشود، باید خمس آن پرداخت شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا لوازم مورد نیاز منزل در صورتی که تا رسیدن سال خمسی مورد استفاده قرار نگرفته باشد، مشمول خمس است؟
- چنانچه شخصی منزل مسکونی مورد نیازش را اجاره دهد و با پول آن منزل دیگری اجاره کند، آیا منزل نخست مشمول خمس است؟
- کتبی خریداری می‌شود، لکن برخی ممکن است هرگز مورد استفاده قرار نگیرد. آیا در این صورت مشمول خمس می‌شود؟
- چنانچه کالاهای هدیه داده شده، تبدیل به پول نقد شود و به عنوان سرمایه مورد استفاده قرار گیرد، مشمول خمس می‌شود یا حکم سرمایه مخمّس را دارد؟
- شخصی تعدادی حیوان اهلی جهت استفاده از خود آن‌ها و یا مزایای آن‌ها (شیر، تخم مرغ و...) در منزل نگهداری میکند. آیا با فرا رسیدن سال، اصل این حیوانات مشمول خمس می‌گردد؟
- زنی طلای مشمول خمس دارد و درآمدی هم ندارد. آیا پرداخت خمس برعهده شوهر اوست؟
- حکم نماز در لباسی که مشمول خمس شده است، چیست؟
- کتابهایی فعلاً مورد نیاز نمیباشند، ولی امکان تهیه آن‌ها در آینده نیست و از هم اکنون به مرور تهیه میشوند، مانند کتب سالهای آتی دانشگاه برای دانشجویان. آیا پس از گذشت سال به این کتابها خمس تعلّق میگیرد؟
- کتبی که طلاب و فضلا از طریق شهریه میخرند، مشمول خمس می‌شود یا خیر؟
- آیا سکههای بهار آزادی مشمول زکات می‌گردد؟ و آیا پس از پرداخت زکات، پرداخت خمس نیز واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا بر تمام اثاثیه منزل، حتّی چیزهای نقدی و خوردنی خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که منزل خود را اجاره داده و خود خانه دیگری اجاره کرده، آیا آن منزل مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که منزل خود را اجاره داده و خود خانه دیگری اجاره کرده، آیا آن منزل مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که منزل خود را اجاره داده و خود خانه دیگری اجاره کرده، آیا آن منزل مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین می‌شود، مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین می‌شود، مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا هزینه تعمیر منزل که از پول بین سال تأمین می‌شود، مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا زن علاوه بر مهر وی از اثاثیه منزل نیز سهم الارث می برد یا خیر؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که خانهای از درآمد بین سال بخرد که مشمول خمس نگردد و پس از چند سال، آن را بفروشد و خانه دیگری بخرد که به آن نیاز دارد، آیا پول فروش منزل مشمول خمس می‌گردد؟ اگر قیمت آن بالا رود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] کسی که خانهای از درآمد بین سال بخرد که مشمول خمس نگردد و پس از چندسال، آن را بفروشد و خانه دیگری بخرد که به آن نیاز دارد، آیا پول فروش منزل مشمول خمس می‌گردد؟ اگر قیمت آن بالا رود، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر با سودی که از کسب و کار به دست آورده، پیش از پرداختن خُمس، اثاثیه ولوازم منزل یا کتاب و مانند اینها را بخرد، هر وقت به طور کلّی احتیاج او از آن‌ها برطرف شد، تا وقتی آن‌ها را نفروخته، لازم نیست خمس آن‌ها را بدهد و پس از فروش چنانچه پول آن‌ها را در مؤونه دیگری صرف نکند، باید خُمس آن را بپردازد. حکم زیورآلات زنانه نیز اگر وقت زینت کردن با آن‌ها بگذرد همین است.
- اگر صحرانشین برای زیارت یا حجّ یا تجارت و مانند اینها از خانه و زندگی خود جدا شده و مسافرت کند، باید نماز را شکسته بخواند. * شرط هفتم: آن که شغل او مسافرت نباشد، بنابر این شتردار و راننده و چوبدار و کشتیبان و مانند اینها، اگرچه برای بردن اثاثیّه منزل خود مسافرت کنند، در غیر سفر اوّل باید نماز را تمام بخوانند.
- اگر بدهکار غیر از خانهای که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهای دیگری که به آن‌ها احتیاج دارد، چیزی نداشته باشد، طلبکار نمیتواند طلب خود را از او مطالبه نماید، بلکه باید صبر کند تا او بتواند بدهی خود را بدهد.
- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد، خُمس آن را بدهد و جایز است دادن خُمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و همچنین میتواند برای هر منفعتی سال جداگانه قرار دهد و اگر برای دادن خُمس، سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- اگر زن در کارهایی که در مسأله پیش گفته شد از شوهر اطاعت نکند، گناهکار است و حقّ غذا و لباس و منزل و همخوابی ندارد، ولی مهریّه او از بین نمیرود.
- اگر با عین پولی که خمس به آن تعلّق گرفته، لباس بخرد، میتواند با آن نماز بخواند؛ ولی باید فورا خمس آن پول را بپردازد. البته چنانچه اصلاً قصد پرداخت خمس را نداشته باشد و معامله را به نحو شخصی انجام داده باشد (یعنی این که در هنگام معامله به فروشنده بگوید که این لباس را با عین همین پول خریداری میکنم)، نماز در آن لباس باطل است و اگر با عین پولی که زکات آن را نداده لباس بخرد، چنانچه قصد داشته باشد که از مال دیگری زکات را بپردازد، نماز او در آن لباس صحیح است وگرنه نماز در آن لباس باطل است و اگر به ذمّه بخرد و در هنگام معامله قصدش این باشد که از پولی که خمس یا زکات آن را نداده، پول لباس را بدهد، در این صورت نمازش باطل نیست، اگرچه احتیاط مستحب اعاده این نماز است. * شرط سوم: لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مردهای که خون جهنده دارد یعنی حیوانی که اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن میکند نباشد و اگر از اجزای حیوان مرده حلال گوشتی که خون جهنده ندارد مانند ماهی فلسدار لباس تهیّه کند، احتیاط مستحب آن است که با آن نماز نخواند.
- اگر پس از آن که منفعتی به دست آورد، مقداری از سرمایه او از بین برود و از باقیمانده آن منافعی به دست آورد که از خرج سال او زیاد بیاید، میتواند مقداری را که از سرمایه کم شده، بردارد و این مقدار مشمول خُمس نمیشود.
- تشریفات منزل و زندگی و هزینه اِیاب و ذهاب و میهمانیهای انسان و خانواده او، اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر نباشند، خُمس ندارند و اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر باشند، باید خُمس زاید بر متعارف را بپردازد و شأن افراد به حسب زمانها و شهرها و اوضاع معیشت عمومی مردم متفاوت می‌باشد.
- اگر کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خُمس سال قرار دهد منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا هنگام مرگ او را از آن منفعت کسر کنند و خُمس باقی مانده را بدهند.
- کسانی که تحت تکفّل افرادی هستند که خمس نمیپردازند مانند زن و فرزندان که تحت تکفّل همسر و پدر خویش میباشند و همچنین میهمانی که وارد خانه شخصی می‌شود که یقین دارد اموال وی متعلّق خمس است و مانند آن‌ها، میتوانند در اموالی که تحت اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود، تصرّف کنند و از این جهت تکلیفی متوجّه آنان نیست و پرداخت خمس بر عهده صاحب اموال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس اثاثیه ای برای منزل بخرد هر وقت احتیاجش از ان بر طرف شد خمس ندارد و همچنین است زیور الات زنانه در صورتی که وقت زینت کردن زن با انها گذشته باشد
- [آیت الله بهجت] آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک، پوشاک، خرید اثاثیه، خریدِ منزل، جهیزیه دختر، عروسی، زیارت و مانند اینها میرساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد و زیادهروی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه وخرید منزل و عروسی وجهیزیّه دختر وزیارت ومانند اینها میرساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد وزیاده روی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- [آیت الله سیستانی] آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل ، و عروسی پسر ، و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها میرساند ، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد ، خمس ندارد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خورد و خوراک و پوشاک و اثاثیّه و خرید منزل و عروسی اولاد و مانند اینها میرساند خمس ندارد، ولی اگر بیش از مقداری باشد که برای امثال او متعارف است، مقدار زیادی خمس دارد، البتّه لازم نیست به حدّاقل متعارف اکتفا شود، بلکه تمام مقدارهای گوناگون مخارج که متعارف است خمس ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس اثاثیه ای برای منزل بخرد؛ هر وقت احتیاجش از آن برطرف شد؛ لازم نیست که خمس آن را بدهد و همچنین است زیور آلات زنانه؛ در صورتی که وقت خریدن؛ زینت کردن زن با آن‌ها نگذشته باشد.
- [امام خمینی] اگر از منفعت کسب پیش از دادن خمس اثاثیه ای برای منزل بخرد، چنانچه در بین سال احتیاجش از آن برطرف شود، واجب است که خمس آن را بدهد. و همچنین است زیور آلات زنانه، اگر در بین سال، وقت زینت کردن زنها به آن‌ها بگذرد.
- [آیت الله مظاهری] مغازه و سرقفلی و وسایل کسب و سرمایه خمس دارد. اما لوازم زندگی نظیر خانه و اثاثیه خانه و ماشین سواری به اندازه متعارف خمس ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از منفعت کسب، پیش از دادن خمس اثاثیه ای را که مرد احتیاجش باشد برای منزل بخرد ، چنانچه در بین همان سال احتیاجش از آن برطرف شود بطوری که در آخر سال زائد بر مخارج سال محسوب شود باید خمس آن را بدهد و مثل آن است زیور آلات زنانه ، ولی اگر بعد از انقضای سال احتیاجش از آن رفع شود خمس آن واجب نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] انچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل و ازدواج فرزند و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها از اموری که از مخارج ان سال حساب می شود می رسد در صورتی که از شان او زیاد نباشد خمس ندارد