جهیزیه
جهیزیه وسایل و اثاث اوّلیه زندگی می باشد. عنوان یاد شده به مناسبت در بابهای خمس، نکاح و قضا به کار رفته است.
اگر پدری برای پسرش (به مانند دخترش که جهیزیه تهیه میکند) وسایلی برای زندگی آینده‌اش تهیه کند، حکم جهیزیه دختر را دارد یا حکمش متفاوت است؟
اگر این گونه مخارج پسر بنا بر عرف محل، بر عهده پدر باشد، حکم جهیزیه را دارد.
اگر این گونه مخارج پسر بنا بر عرف محل، بر عهده پدر باشد، حکم جهیزیه را دارد.
عنوان سوال:
اگر پدری برای پسرش (به مانند دخترش که جهیزیه تهیه میکند) وسایلی برای زندگی آینده‌اش تهیه کند، حکم جهیزیه دختر را دارد یا حکمش متفاوت است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر وسیلهای را که به عنوان جهیزیه برای یکی از دختران تهیه میکنند، در منزل باقی بماند و به دختر بعدی داده شود، خمس دارد یا نه؟
- چیزهایی که به عنوان جهیزیه به دختر داده میشود، ولی بعدا در زندگی او مورد استفاده قرار نمیگیرد، آیا متعلّق خمس قرار میگیرد؟
- پسری هستم که با خانمی ازدواج موقت کردم و بعد فهمیدم که آن زن به من دروغ گفته و وی شوهر دارد و سریعاً از وی جدا شدم. آیا گناهی مرتکب شدهام؟ آن زن به من گفته بود که دختر برادرش از شوهرش طلاق گرفته و بیوه است و در منزلمان زندگی میکند. سپس من با برادر زادهاش (البته به قول آن خانم) آشنا شدم و فهمیدم آن زن برادرزادهاش نیست بلکه دخترش است. حال با این اوصاف آیا من میتوانم با دختر این خانم ازدواج موقت کنم؟ اگر بر فرض با دختر آن خانم ازدواج موقت کرده باشم حکمش چیست؟ آیا گناه کار هستم؟
- پدری خانهای را به پسرش میبخشد و چون پسر در خارج از شهر خود مشغول تحصیل است، نمیتواند برای سکونت از آن خانه استفاده کند؛ ولی برای امرار معاش و خرج تحصیل خود، خانه را اجاره میدهد و از پول اجاره استفاده میکند. آیا پسر باید خمس این خانه را بپردازد؟
- این جانب حدود چهار سال قبل ازدواج نمودم و کل اموال ما مقداری جهیزیه و پول و طلای متعلّق به خانم بنده است که اگر بخواهیم آنها را بفروشیم، زندگی ما فلج میشود، و بیش از دو میلیون تومان از ما نمیخرند؛ ولی اگر بخواهیم آنها را دوباره تهیه کنیم، چندین برابر، باید پول پرداخت کنیم. اکنون ما قدرت پرداخت خمس این اموال را نداریم. برای این که این اموال، طیّب و حلال و پاک شود، چه باید بکنیم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] در شهر ما مرسوم شده که جهیزیه را (معمولاً اقلام گران قیمت مثل فرش و کمد و...) را مرد تهیه میکند آیا اگر شخص وسیلهای به قصد وسایل زندگی آینده‌اش خریداری نماید به آن خمس تعلق میگیرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر پدری جهیزیه ی دختر را از مال خمس نداده تهیه کرده باشد و خمس آن را نپردازد، آیا پرداخت خمس آن بر دختر لازم است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدری جهیزیه دختر را از مال غیر مخمّس تهیه کرده باشد و خمس آن را نپردازد، پرداخت خمس بر دختر لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] پولی را که پدر دختر از داماد جهت جهیزیّه دخترش می گیرد در صورتی که از جهیزیّه زیاد بیاید آیا برای پدر دختر حلال است؟
- [آیت الله بهجت] پولی که پدر دختر از داماد جهت جهیزیه ی دخترش می گیرد، در صورتی که از جهیزیه زیاد بیاید، آیا برای پدر دختر حلال است؟
- [سایر] آیا وسایلی که پسران قبل از سال عروسی برای ازدواج تهیه میکنند، مثل جهیزیه است و خمس ندارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدری برای دخترش بیش از اندازه و شأن او جهیزیّه خرید، خمس مازاد به عهده کیست؟
- [آیت الله بهجت] کسی فقیر نیست؛ ولی توانایی تهیه ی جهیزیه دخترش را ندارد، آیا زکات را می توان به این فرد داد؟
- [آیت الله بهجت] آیا زن می تواند برای امرار معاش و یا تهیه جهیزیه دخترش بدون اذن شوهر، اعضای بدن خود را (مثل کلیه) به دیگران بفروشد؟
- [آیت الله خوئی] جهیزیه که فرمودید در ظرف چند سال تهیه میشود خمس ندارد، آیا اگر دختر کمتر از ده سال هم داشته باشد میشود برایش جهیزیه تهیه نمایند یا باید اقلاً ده سال داشته باشد، تهیه جهیزیه برای پسر به حکم دختر است یا خیر؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید، یا در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند، به طوری که تهیه نکردن آن عیب است، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان نتواند یک جا جهیزیّه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید و یا در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیّه دختر را تهیه می کنند و تهیه آن مورد حاجت باشد چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیّه بخرد خمس آن را لازم نیست بدهد و همین طور اگر برای تهیه جهیزیه مجبور باشد پول پس انداز کند.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان نتواند یکجا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه نماید یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، آن مبلغ خمس ندارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر متعارف چنین باشد که انسان جهیزیه دخترش را در سالهای متعدد تدریجاً تهیه کند ، و تهیه نکردن جهیزیه منافی شأنش باشد هر چند از جهت اینکه نتواند در وقتش تهیه کند ، اگر در بین سال از منافع آن سال مقداری جهیزیه بخرد که از شأنش زیاد نباشد ، و عرفاً تهیه آن مقدار در یک سال جزء مصارف سالیانه متعارف او شمرده شود ، خمس آن را لازم نیست بدهد ، و اگر از شأنش زیاد باشد ، یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید ، باید خمس آن را بدهد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند، و تهیه آن مورد حاجت باشد، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس آن را نباید بدهد، و اگر از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند در صورتی که ان شخص نتواند در غیر این صورت جهیزیه را تهیه کند و ندادن جهیزیه منافی شان او باشد چنانچه در بین سال از منافع ان سال جهیزیه بخرد خمس ندارد و اگر از منافع ان سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید باید خمس ان را بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند؛ چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه ای بخرد و از شانش هم زیاد نباشد؛ بنا بر احتیاط لازم خمس آن را بدهد و اگر از شانش زیاد باشد یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید؛ باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه بخرد، خمس آن را نباید بدهد و اگر از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی بچّه دختر خود را شیر کامل دهد، آن دختر به شوهر خود حرام میشود و همچنین است اگر بچهای را که شوهر دخترش از زن دیگر دارد شیر دهد (زیرا زن او خواهر دختر او محسوب میشود)، ولی اگر بچّه پسر خود را شیر کامل دهد زن پسرش بر او حرام نمیشود، چنانکه اگر گاه گاهی بچّه دختر خود را یا بچّه شوهر دخترش را شیر دهد مانعی ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیّه دختر را تهیّه میکند، چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیّه بخرد، خمس آن را نباید بدهد و اگر از منافع آن سال در سال بعد جهیزیّه تهیّه نماید، باید خمس آن را بدهد.