امرار معاش
گذراندن زندگی
آیا زن می تواند برای امرار معاش و یا تهیه جهیزیه دخترش بدون اذن شوهر، اعضای بدن خود را (مثل کلیه) به دیگران بفروشد؟
خیر، نمی تواند.
خیر، نمی تواند.
عنوان سوال:
آیا زن می تواند برای امرار معاش و یا تهیه جهیزیه دخترش بدون اذن شوهر، اعضای بدن خود را (مثل کلیه) به دیگران بفروشد؟
پاسخ:
خیر، نمی تواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی فقیر نیست؛ ولی توانایی تهیه ی جهیزیه دخترش را ندارد، آیا زکات را می توان به این فرد داد؟
- اگر فردی منزل مسکونی خود را بفروشد و قبل از رسیدن سال خمسی با وجه مذکور، مغازه ای جهت امرار معاش بخرد، آیا باید خمس آن را بپردازد؟
- مغازه داری که سرمایه مغازه اش از پول خمس نداده تهیه شده و اکنون می خواهد سال خمسی قرار دهد و مال خود را حلال کند، چگونه حساب کند که به امرار معاش او صدمه وارد نشود؟
- برای دختری که در معرض شوهر رفتن بوده جهیزیه تهیه شده؛ ولی به علل مختلفی ازدواج او به تأخیر افتاده مثلاً سنّ او از 30 سال هم تجاوز کرده . آیا باز هم خمس جهیزیه ی خریده شده ساقط است؟
- آیا کسانی که به دلایلی محکوم به اعدام هستند، آیا می توانند اعضای بدن خود را هم چون کلیه و... را به دیگران بفروشند، یا هدیه دهند؟
- تراکتور و اتومبیلی که برای کسب و کار خریداری شده و خمس آن پرداخت نشده و برای امرار معاش مورد نیاز است و صاحب آن، آن قدر ندارد که خمس آن را پرداخت کند، اگر به علت نیاز و ضرورتی آن را بفروشد و پول آن را صرف آن نیاز کند (مثل ازدواج فرزند و تهیه منزل و...) تکلیف خمس او چه می شود؟ اصلاً آیا او اجازه استفاده از آن پول خمس نداده را دارد؟
- آیا می توان به اقوام نزدیک خود از اعضای رییسه بدن (مثل چشم که موجب ایجاد نقص و عیب در شخص می شود) اهدا نمود؟ آیا مادر می تواند اعضای بدن خود را در اختیار دخترش که ازدواج نموده است قرار دهد؟
- آیا نذری که زن قبل از ازدواج کرده، مشروط به اذن شوهر است یا شوهر می تواند ردّ کند؟
- اگر زن درآمد مستقلی دارد، می تواند حقوق خود را بدون اذن شوهر خرج کند؟
- با توجّه به نصّ قرآن کریم مبنی بر احسان نسبت به والدین، در صورت عدم رضایت و اذن شوهر، آیا زن می تواند بدون توجّه به اذن شوهر، برای رسیدگی به پدر و مادر از منزل خارج شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا قاتل میتواند قبل از قصاص، اعضاء بدن خود را مثل کلیه بفروشد؟ آیا در این خصوص، اخذ اذن از ناحیه ولی دم برای او واجب است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] طبیبی ابزار کار اضافه بر نیاز دارد، که اگر اضافه را بفروشد می تواند با بقیّه آن بدون زحمت امرار معاش کند، آیا چنین شخصی مستطیع است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است انسان بعضی از اعضای بدنش (مثل کلیه) را به شخصی که به آن نیاز دارد، بفروشد؟
- [سایر] آیا خانمی که وضعیت شوهرش برای امرار معاش متوسط پایین است، میتواند فطریه و یا کفاره روزهاش را به شوهر دهد تا نان خانه را تأمین کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] این جانب مدّتی است که بعضی از تصاویر را بر روی چوب به صورت برجسته حک می کنم و از این طریق امرار معاش می نمایم چون شنیده بودم که ساخت مجسمه کامل دارای روح حرام می باشد نه بخشی از حجم بدن، آن هم به صورت حک بر روی چوب، آیا امرار معاش این جانب از این راه شرعاً جایز می باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدری در عقد دخترش حاضر نبود و دسترسی به او نباشد و دختر احتیاج به شوهر کردن دارد آیا دختر میتواند بدون اذن پدر، شوهر کند؟
- [سایر] کسی که با سختی سرمایهای را تهیه کرده است که اگر خمس آن را بدهد با بقیه آن نمیتواند کاری را شروع نماید که با آن میخواهد امرار معاش کند آیا باید خمس این سرمایه را بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی از اموال شوهر خود بدون اجازه او بردارد ولی آن اموال را در راه خانواده خرج کند مثلا برای دخترش جهیزیه بخرد، آیا اشکال دارد؟( شوهر در بعضی مسایل مثل مسئله مذکور بی تفاوت است.)
- [آیت الله سبحانی] آیا شخصی که به قصاص نفس محکوم شده، می تواند اعضای بدن خود را بفروشد؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که به اندازه مخارج حج، پول دارد ولی پسرش ازدواج نکرده، یا می خواهد برای دخترش جهیزیه تهیه کند یا فرزندش بیمار است و نیاز به معالجه و درمان دارد، آیا مستطیع است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن نوه دختری خود را شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام میشود، و همچنین است اگر بچهای را که شوهر دخترش از زن دیگر دارد شیر دهد، ولی اگر نوه پسری خود را شیر دهد، زن پسرش، که مادر طفل شیرخوار است، بر شوهر خود حرام نمیشود.
- اگر شخصی بخواهد عضوی از اعضای بدن خود، مثلاً کلیه را به دیگری بدهد، و یا وصیت کند که بعد از مردن خود، آن عضو در مقابل پول یا مجانی برداشته و به دیگری داده شود، در صورتی که نجات مسلمانی متوقف بر آن عضو باشد، یعنی راه نجات آن مسلمان منحصر در دادن عضو به او باشد، و تهیه آن از غیر مسلمان هم ممکن نباشد، اشکالی ندارد.
- اگر پدر، فرزند را از قسم خوردن نهی کند و یا شوهر، همسرش را از قسم خوردن نهی نماید، قسم آنان صحیح نیست، بلکه اگر پسر بدون اذن پدر، و زن بدون اذن شوهر قسم بخورد، قسم آنان نیز منعقد نخواهد شد.
- زنی که عقد دائم شده، نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، و باید خود را برای هر لذتی که او میخواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند، و اگر در این امور از شوهر اطاعت کند، تهیه غذا، لباس، منزل و لوازم دیگری که در کتب فقهی ذکر شده بر شوهر واجب است، و اگر تهیه نکند، چه توانایی داشته باشد، یا نداشته باشد، مدیون زن است.
- نگاه کردن به عورت دیگری، حتی به عورت بچه ممیزی که خوب و بد را میفهمد، حرام است، ولی زن و شوهر میتوانند به تمام بدن یکدیگر، چه ظاهر و چه باطن، نگاه کنند.
- اگر برای غسل دادن میّتی که مرد است، مرد پیدا نشود، زنانی که با او نسبت دارند و محرمند، مثل مادر و خواهر و عمه و خاله، یا بهواسطه شیر خوردن با او محرم شدهاند، بنابر احوط باید از زیر لباس یا چیزی که بدن او را بپوشاند غسلش بدهند. و نیز اگر برای غسل میّت زن، زن دیگری نباشد، مردهایی که با او نسبت دارند و محرمند، یا بهواسطه شیر خوردن با او محرم شدهاند بعد از اینکه از سایر اولیای میّت خصوصاً شوهر او اجازه بگیرند، بنابر احوط باید از زیر لباس او را غسل دهند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زنی که از شوهر اطاعت میکند و شوهر خرج او را نمیدهد، اگر ممکن است میتواند خرج خود را بدون اجازه از مال او بردارد، و اگر ممکن نیست، چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، اگر نمیتواند با اطاعت شوهر تهیه معاش کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت از شوهر بر او واجب نیست، ولی احتیاط آن است که از حاکم شرع هم اذن بگیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که خرج او بر شوهر است و شوهر خرج اورا نمی دهد می تواند بعد از مطالبه و امتناع شوهر خرجی خودرا بدون اذن از مال او بردارد و بنا بر احتیاط واجب اگر ممکن باشد از حاکم شرع برای برداشتن اذن بگیرد و اگر نتواند از مال او بردارد و اجبار او هم به وسیله متصدی امور حسبیه میسر نباشد چنانچه ناچار باشد که معاش خودرا تهیه کند در موقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست
- [آیت الله سیستانی] اگر متعارف چنین باشد که انسان جهیزیه دخترش را در سالهای متعدد تدریجاً تهیه کند ، و تهیه نکردن جهیزیه منافی شأنش باشد هر چند از جهت اینکه نتواند در وقتش تهیه کند ، اگر در بین سال از منافع آن سال مقداری جهیزیه بخرد که از شأنش زیاد نباشد ، و عرفاً تهیه آن مقدار در یک سال جزء مصارف سالیانه متعارف او شمرده شود ، خمس آن را لازم نیست بدهد ، و اگر از شأنش زیاد باشد ، یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید ، باید خمس آن را بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند بعضی از اعضای خود را مانند کلیه، برای پیوند به شخص دیگری بفروشد، به شرط آن که برای خود او ضرر قابل توجّهی نداشته باشد.
- [آیت الله سبحانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که از شوهر اطاعت میکند و شوهر خرج او را نمیدهد، اگر ممکن است میتواند خرجی خود را بدون اجازه از مال او بردارد ولی با اجازه حاکم شرع باشد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند در موقعی که مشغول تهیّه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست اگر جمع هردو ممکن نباشد.
- [آیت الله سبحانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعی که مشغول تهیه معاش است، اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنی که خرج او بر عهده شوهر است و شوهر خرج او را نمی دهد؛ می تواند خرجی خود را بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند در موقعی که مشغول تهیه معاش است؛ اطاعت شوهر بر او واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند عضوی از اعضای خود، نظیر کلیه یا چشم و مانند اینها را در حال حیات بفروشد، چنانکه میتواند پول بگیرد و اجازه قطع عضوی از اعضای خود را پس از مرگ بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که از شوهر اطاعت می کند اگر مطالبة خرجی کند وشوهر ندهد می تواند در هر روز به اندازة خرجی آن روز بدون اجازه از مال او بردارد واگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیّه کند ، د رموقعی که مشغول تهیه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نیست .